“Chỉ còn mùi hoa sữa nồng nàn trong căn pḥòng nhỏ. Đêm cuối thu trăng lạnh mờ sương. Chỉ còn nỗi im lặng phố khuya. Không gian dạ hương sâu thẳm” (Im lặng đêm Hà Nội - Phú Quang)...

Mặt trời đỏ ối, treo lửng lơ trên bụi tre đầu làng rồi nhẹ nhàng vượt qua những đám mây trườn dần lên lưng chừng trời.

Mỗi độ thu về, khi heo may se lạnh nhuộm thắm lá lộc vừng trước ngõ, hương cốm nếp lại lan tỏa khắp xóm làng, phảng phất trong từng căn bếp nhỏ.

Có những khoảnh khắc trong năm thật khó gọi tên, như tiếng ngân dài của một bản nhạc vừa dứt đã chạm ngay vào nốt tiếp theo. Không ngừng nghỉ mà cũng chẳng tách rời. Giữa hạ và thu chính là khoảnh khắc ấy...

Trong ký ức của những người con sinh ra và lớn lên từ làng đều mang theo những hình bóng thân thuộc. Đó là con đường vàng óng, thơm nức rạ rơm vào vụ gặt; là khoảng ao trong vắt soi bóng mây trời; là lối ngõ xanh mướt màu cây lá; là dải khói lam chiều vấn vít bay lên từ mái bếp thâm nâu… Với riêng tôi, cổng làng chính là một nét hồn quê, là chiếc cầu nối giữa cuộc sống bình yên của quê nhà và những ồn ào, xô bồ, hối hả của thế giới rộng lớn ngoài kia.

Có những sớm mai, khi mở cửa tôi bắt gặp mùa thu đang về rất khẽ ngoài hiên. Không ồn ào, không gõ cửa, chỉ là chút gió se se phả vào mặt, mùi cốm thoảng đâu đó và vệt nắng nghiêng nghiêng như ai đó đặt xuống lòng phố một chiếc khăn voan mỏng.

Mới hôm qua, cái nắng cuối hạ còn chói chang gay gắt. Vậy mà chỉ sau một đêm mưa, thu đã về mang theo hơi lạnh se sắt của gió heo may và làn hương dịu dàng của hoa sữa đầu mùa quyện trong sương sớm.

Đó là cách người dân quê tôi gọi những cơn mưa rào mùa hạ bất chợt đến rồi đi giữa những ngày hè nắng nóng, oi nồng, ngột ngạt.

 Nếu ai có hỏi mùa nào là mùa những đứa trẻ thôn quê thế hệ 7X, 8X chúng tôi ngày ấy thích nhất trong năm. Câu trả lời luôn luôn là mùa hạ. Mùa hạ, chúng tôi tạm xa mái trường về nghỉ hè giúp đỡ gia đình và được vui chơi thỏa thích. Mùa hạ, vụ gặt liền với vụ cấy, công việc nhà nông vô cùng bận rộn, khẩn trương... 

Rằm tháng bảy, trăng tròn vành vạnh. Ánh trăng trong xanh, dịu dàng mơn trớn những nếp nhà, tung tẩy nghịch đùa cùng gió. Bà Thương ngồi một góc mé sân. Mỏ tóc nhòa lẫn với ánh trăng, bóng trăng ôm lấy bóng người đàn bà gầy khô, bé nhỏ.