Stanisław 'Stash' Pruszyński uciekł z Polski za czasów komuny jako nastolatek. Los sprawił, że przekroczenie granic żelaznej kurtyny było na tyle medialnie głośne (bo niedozwolone), że szybko trafił do polskiej sekcji Radia Wolna Europa w Monachium. W zakazanej i zagłuszanej przez władze radiostacji był głosem młodych Polaków - tych, którzy buntowali się przeciw partyjnemu przekazowi, protestowali na ulicach i byli tłumieni przez milicję.

Ówczesny szef stacji Jan Nowak-Jeziorański (tak, ten którego imię nosi rondo w Poznaniu), stał się jego mentorem - a w opowieści mojego gościa, historyczna (dla mnie) postać ukazuje się w nowym świetle.

Historia wydaje się odległa, a jednak jest bliska - na tyle, że dziś rozmawiamy o tym czy RADIO WOLNA EUROPA, wciąż nadające w 23 krajach, PRZETRWA? Co będzie dalej z jego finansowaniem? W marcu Donald Trump zawiesił finansowanie RFE. Choć decyzja ta została podważona przez amerykański sąd i finansowanie przywrócono - nie wiadomo na jak długo i czy administracja Trumpa ostatecznie nie zdecyduje o zamknięciu stacji.

Czy Unia Europejska może być nowym gwarantem finansowania kultowego radia? Czy europejska wspólnota w ogóle chce być tą, która przejęłaby odpowiedzialność za dziedzictwo Radia Wolna Europa?

O tym rozmawiam z byłym współpracownikiem polskiej sekcji Radia Wolna Europa, dziennikarzem, publicystą - Stanisławem Pruszyńskim.

Zapraszam do słuchania!

Gabriela Jelonek

IG: gabrielajelonek_journalist
X: JelonekGabriela
TT: gabrielajelonek_journalist

---
Ten podcast tworzony jest niezależnie, bez wsparcia żadnego medium. Jeśli chcesz pomóc mi w tworzeniu kolejnych odcinków, możesz postawić mi wirtualną kawę:

buymeacoffee.com/gabrielajelonek

buycoffee.to/gabrielajelonek (możliwość płatności w złotówkach i BLIK)

lub zupełnie bez kosztów pokazać ten podcast znajomym.

Dziękuję, że jesteś tu ze mną!

Europa staje się kontynentem samotnych. Pod względem statystyk i wskaźników poczucia osamotnienia, Stary Kontynent goni od lat będącą na czele tabeli Japonię. Nowe dane Eurostatu nie pozostawiają złudzeń – Europejczycy coraz częściej są singlami, nie zakładają rodzin, a jeśli już posiadają dzieci, to często poza związkami małżeńskimi.

Pierwszym krajem w UE, w którym odnotowuje się więcej urodzeń pozamałżeńskich niż w małżeństwie jest Bułgaria. Z kolei najwięcej singli w wieku 25-35 lat mieszka w Szwecji (51% populacji), Danii (50%), Finlandii (49%), Niemczech (48%) i Francji (46%). W Polsce bycie singlem w tej samej grupie wiekowej deklaruje 22% respondentów.

Rosnące koszty życia, zmiany ekonomiczne, na rynku pracy, ale przede wszystkim – szybko zachodzące zmiany społeczne – sprawiają, że prognozy na zastępowalność pokoleń w Europie nie są optymistyczne. Dlaczego młodzi ludzie tak licznie żyją w samotności, czym jest luka edukacyjna pomiędzy kobietami i mężczyznami oraz jaki procent fałszu kryje się w aplikacjach randkowych?

O tym na bazie twardych danych, statystyk - z prostym wytłumaczeniem - w rozmowie z psychologiem Sławomirem Prusakowskim z Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu.

Zapraszam do słuchania!

Gabriela Jelonek

IG: gabrielajelonek_journalist
X: JelonekGabriela
TT: gabrielajelonek_journalist

---
Ten podcast tworzony jest niezależnie, bez wsparcia żadnego medium. Jeśli chcesz pomóc mi w tworzeniu kolejnych odcinków, możesz postawić mi wirtualną kawę:

buymeacoffee.com/gabrielajelonek

buycoffee.to/gabrielajelonek (możliwość płatności w złotówkach i BLIK)

lub zupełnie bez kosztów pokazać ten podcast znajomym.

Dziękuję, że jesteś tu ze mną!

Pod koniec stycznia świat wstrzymał oddech i gorączkowo spoglądał na Amerykę Północną, wyczekując pierwszych decyzji nowych władz USA. Bowiem 20 stycznia 2025 roku Donald Trump został 47. prezydentem Stanów Zjednoczonych, ponownie stając na czele supermocarstwa.

• Co już osiągnął Trump nakładając (a później zawieszając) cła na poszczególne kraje? I dlaczego w tle jest aktualizacja listy organizacji terrorystycznych? 
• Co czeka polonię i Polaków, którzy nie mają zalegalizowanego pobytu w USA? Na co przygotowują się polskie placówki dyplomatyczne?
• Co robią rosyjskie i chińskie statki na Bałtyku?
• Wschodnia flanka NATO, a więc i wschodnia granica Polski, zabezpieczenie lądu, powietrza i morza  – na jakie scenariusze jesteśmy przygotowani?
• Jaki kurs przyjęła UE w kwestii polityki obronności i bezpieczeństwa, po zmianie władzy w USA?
• Jaka jest rola Frontexu (Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej) w Unii Europejskiej i jakie działania podejmuje na terenie Polski?

Gościną odcinka, która odpowiada na te pytania, jest dr Monika Wysocka, ekspertka z zakresu bezpieczeństwa, wspólnej polityki bezpieczeństwa i obronności UE i zwalczania terroryzmu z Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. 

Zapraszam do słuchania!

Gabriela Jelonek

IG: gabrielajelonek_journalist
X: JelonekGabriela
TT: gabrielajelonek_journalist

---
Ten podcast tworzony jest niezależnie, bez wsparcia żadnego medium. Jeśli chcesz pomóc mi w tworzeniu kolejnych odcinków, możesz postawić mi wirtualną kawę:

buymeacoffee.com/gabrielajelonek

buycoffee.to/gabrielajelonek (możliwość płatności w złotówkach i BLIK)

lub zupełnie bez kosztów pokazać ten podcast znajomym.

Dziękuję, że jesteś tu ze mną!

Gościnią pierwszego odcinka podcastu "Tu mówi Europa" jest europosłanka dr Magdalena Adamowicz, członkini europarlamentarnej Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Rozmawiamy o słowach, które zabijają... I regulacjach unijnych w kwestii mowy nienawiści. Zbliża się kolejny finał WOŚP a w tle wiszą kampanie wyborcze. Czy debata publiczna znajdzie balans?

O osobistych doświadczeniach wdowy po prezydencie Gdańska, Pawle Adamowiczu (zamordowany przez nożownika podczas finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w 2019 roku). O hejcie, który zawodowo i prywatnie spotkał zarówno wykształconą, profesjonalną prawniczkę, europosłankę, jak i kobietę w żałobie - w jednej osobie.

Aż w końcu - jak tragedię udało się przekuć w zmiany prawne, legislację i szkolenia czy pomoc dla tych, których spotykają podobne doświadczenia.

Warto posłuchać.

Zapraszam
Gabriela Jelonek

IG: gabrielajelonek_journalist
X: JelonekGabriela
TT: gabrielajelonek_journalist

---
Ten podcast tworzony jest niezależnie, bez wsparcia żadnego medium. Jeśli chcesz pomóc mi w tworzeniu kolejnych odcinków, możesz postawić mi wirtualną kawę:

buymeacoffee.com/gabrielajelonek

lub zupełnie bez kosztów pokazać ten podcast znajomym.

Dziękuję, że jesteś tu ze mną!

"Tu mówi Europa" - o sprawach międzynarodowych w prostych słowach. Nazwa nawiązuje do powitania Radia Wolna Europa - i to nie przypadek, bo część odcinków będzie nagrywana z publicznością w Radio Cafe w Warszawie - przestrzeni stworzonej właśnie przez dziennikarzy polskiej sekcji Radio Free Europe/Radio Liberty , w tym jej założyciela, pana Stanisława Pruszyńskiego.


Dużo rozmawialiśmy o niezależności, wolności słowa, ekspresji, debaty. Cieszę się, że nadal wspiera rzetelne, uczciwe dziennikarstwo.


A jeśli i Wy chcielibyście mnie wesprzeć w tym projekcie - można postawić mi wirtualną kawę:

buymeacoffee.com/gabrielajelonek


Za udźwiękowienie podcastu dziękuję kolegom z moich studenckich radiostacji Radio Afera i Radio Meteor - a zwłaszcza Jakubowi Ochmańskiemu i Edgarowi Heinowi ! Poznań współpracuje razem i to jest siła!


Okładkę wykonał Karol Piwnica z teamu mojego brata Rafał Jelonek . A tytuł wymyślił Grzegorz Frątczak - mój radiowy kolega. Dzięki piękne!


Bądźcie ze mną - do usłyszenia na Spotify i innych platformach podcastowych.


---
ENG




"Tu mówi Europa" (eng. Here Europe speaks) - about international relations in simple words. The name refers to the welcome of Radio Free Europe - and it is no coincidence, because some episodes will be recorded with the audience in Radio Cafe in Warsaw - a space created by journalists of the Polish section of Radio Free Europe, including its founder, Mr. Stanisław Pruszyński.


We talked a lot about independence, freedom of speech, expression, debate. I am glad that he still supports reliable, honest journalism.


And if you would like to support me in this project - you can buy me a virtual coffee: buymeacoffee.com/gabrielajelonek


Jingles of the podcast - I would like to thank my colleagues from my student radio stations Radio Afera and Radio Meteor - and especially Jakub Ochmański and Edgar Hein! Poznań cooperates together and that it's strength!


Cover was made by Karol Piwnica from my brother's team Rafał Jelonek. Thank you very much!

Stay with me - listen on Spotify and other podcast platforms.


IG: gabrielajelonek_journalist
X: JelonekGabriela
TT: gabrielajelonek_journalist