Het vervolg op aflevering 14, met muzikale egodocumenten van Dowland en Froberger, zwartgalligheid en 'zoete melancholie', en de samenhang tussen melancholie, troost en schoonheid.

00:00 Intro
00:35 Dowland: immer treurend
04:45 Froberger: memento mori
09:31 Zwartgalligheid en zoete melancholie
14:50 Smelten en smachten: Burke
21:04 Fatale gevoeligheid: Lacépède
28:25 Melancholie en verlies

Muziekfragmenten

• 02:42 J. Dowland, Semper Dowland semper dolens (piano*)
• 05:57 J.J. Froberger, Allemande uit Suite Nr. 20 in D FbWV 620 (piano*)
• 14:01 L. Couperin, Pavane (Pavanne) in fis (piano*)
• 19:33 L. Couperin, Pavane (Pavanne) in fis (piano*)
• 23:51 Chr. W. von Gluck, Aria Che farò senza Euridice uit Orfeo ed Euridice. Bernarda Fink, Freiburger Barockorchester, René Jacobs. Le Louvre des musiciens. Harmonia Mundi HMX2908977.78
• 27:09 J.S. Bach, Partita Nr. 6 in e BWV 830, Sarabande (piano*)

*piano: Lodewijk Muns

Tekstbronnen

• E. Burke. A Philosophical Enquiry into the Origin of Our Ideas of the Sublime and Beautiful. 2nd ed. London: Dodsley 1759.
• R. Burton. The Anatomy of Melancholy. London: Crips & Lloyd 1652. Early English Books Online
• E. de Lacépède. La poétique de la musique. Paris: Monsieur 1785. Gallica
• Zie verder:

L. Muns, Melancholy, Memory, and Music (1)
L. Muns, Melancholy, Memory, and Music (2)

Het maken van deze podcast vergt wat inspiratie, veel werk, een leven lang ervaring en een beetje geld. Als je enthousiast bent, kun je overwegen om een eenmalige of terugkerende donatie te doen. 

Whydonate biedt o.m. iDEAL. Buymeacoffee (sandwich) werkt met Stripe.  

https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren 

https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm

Recital rond het thema ‘muziek en melancholie’ met twee werken van C.P. E. Bach, besproken in aflevering 14, samen met J.S. Bachs Partita nr. 6 en L. Couperins Pavane.

00:00 Intro
00:36 Gesproken inleiding
02:21 Louis Couperin, Pavane (Pavanne) in fis (ca. 1655)
06:10 Carl Philipp Emanuel Bach, Fantasia (Freie Fantasie) in fis, ‘C.P.E. Bachs Empfindungen’ Wq 67 (1787)
17:50 Johann Sebastian Bach, Partita Nr. 6 in e BWV 830 (1731),  Toccata
24:36 idem,  Allemande
27:53 idem, Corrente
30:31 idem, Sarabande
34:40 idem, Gigue
37:59 Carl Philipp Emanuel Bach, Abschied von meinem Silbermannischen Claviere, in einem Rondo Wq 66 (1781) 

Lodewijk Muns, piano 

Het maken van deze podcast vergt wat inspiratie, veel werk, een leven lang ervaring en een beetje geld. Als je enthousiast bent, kun je overwegen om een eenmalige of terugkerende donatie te doen.

Whydonate biedt o.m. iDEAL. Buymeacoffee (sandwich) werkt met Stripe. 

https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren 

https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm

Een eerste verkenning van het thema ‘muziek en melancholie’, met drie werken van C.P.E. Bach. 'Gesprek tussen een sanguineus en een melancholicus' is een experiment in 'sprekende muziek'. Twee andere werken kunnen als melancholieke ‘egodocumenten’ beschouwd kunnen worden: de fantasie 'C.P.E. Bachs gevoelens' (C.P. E. Bachs Empfindungen) en het 'Afscheid van mijn Silbermann-klavier'. Deze zijn volledig te horen in het recital van aflevering 15.

00:00 Intro
00:36 Gespräch zwischen einem Sanguineus und Melancholicus
08:04 Humor, humores
11:51 Emanuel Bachs melancholische gevoelens
25:39 Abschied von meinem Silbermannischen Claviere

Bronnen: zie https://lodewijkmuns.nl/2020/04/30/melancholy-memory-and-music-2/

Muziekfragmenten:

• C.P.E. Bach, Sonata a 2 violini e basso in C minor, ‘Gespräch zwischen einem Sanguineus und Melancholicus’ Wq 161/1 (piano*)
• C.P.E. Bach, Fantasia (Freie Fantasie) in fis, ‘C.P.E. Bachs Empfindungen’ Wq 80 (piano*)
• J.S. Bach, Chromatische Fantasie und Fuge BWV 903 (piano*)
• C.P.E. Bach, Andenken an den Tod. 30 Geistliche Gesänge mit Melodien 2 Wq 198/12. Klaus Mertens, Ludger Remy CPO CX 9708
• Carl Philipp Emanuel Bach, Abschied von meinem Silbermannischen Claviere, in einem Rondo Wq 66 (piano*)
• D.E. von Grotthuss, Freude über den Empfang des Silbermannschen Claviers, in einem Rondo (piano*)

*Lodewijk Muns, piano

Het maken van deze podcast vergt wat inspiratie, veel werk, een leven lang ervaring en een beetje geld. Als je enthousiast bent, kun je overwegen om een eenmalige of terugkerende donatie te doen.

Whydonate biedt o.m. iDEAL. Buymeacoffee (sandwich) werkt met Stripe. 

https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren 

https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm

Recital rond het instrumentaal recitatief als aanvulling op afl. 12. Muziek van J.S. Bach, C.P.E. Bach en Beethoven. 

00:00 Intro
00:36 Gesproken inleiding
01:49 J.S. Bach, Chromatische Fantasie BWV 903 (ca. 1720?)
10:45 C.P.E. Bach, Andante uit Sonate Wq 48 nr. 1 in F (‘Pruisische sonates’, nr. 1) (1740)
13:10 C.P.E. Bach, Fantasia in c uit Sonate Wq 63 nr. 6 (‘Probestücke’, nr. 18) (1753)
19:29 L. van Beethoven, Sonate op. 110 in As (1821): Moderato cantabile molto espressivo – 25:06 Allegro molto – 27:14 Adagio ma non troppo – Allegro ma non troppo..

Niet op Spotify.

Het maken van deze podcast vergt wat inspiratie, veel werk, een leven lang ervaring en een beetje geld. Als je enthousiast bent, kun je overwegen om een eenmalige of terugkerende donatie te doen.

Whydonate biedt o.m. iDEAL. Buymeacoffee (sandwich) werkt met Stripe. 

https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren 

https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm

Thema: muziek en taal. Over de vraag in hoeverre muziek kan ‘spreken’. Met o.m. Beethovens Sonate op. 110, werken van C.P.E. Bach en (nogmaals) J.S. Bachs Chromatische Fantasie. Meer uitgebreide muziekvoorbeelden zijn te horen in het recital van aflevering 13.

00:00 – Intro
00:37 – Arioso dolente
05:42 – Muziek die muziek voorstelt
07:37 – Muzikaal proza
10:43 – Recitatief, improvisatie
15:00 – Bach-Vivaldi
17:37 – De vrije klavierfantasie
22:27 – 'Sprekende' muziek
24:41 – Het muzikale 'ik'
26:18 – Melancholie

Muziekfragmenten:

• Beethoven, Sonate op. 110 in As (piano*)
• J.S. Bach, Chromatische Fantasie BWV 903 (piano*)
• Vivaldi-Bach, Adagio uit Concert in C BWV 594 (piano*)
• C.P.E. Bach, Fantasie in c uit Sonate Wq 63 nr. 6 (piano*)

* Pianomuziek gespeeld door Lodewijk Muns.

Voor literatuur zie L. Muns, C.P.E. Bach, Haydn, and the Art of Mixed Feelings (2008) en idem, Fiction, Truth, and Lies: The Nonassertion Theory of Fiction, Quotation, and Music as Fiction (2021).

Het maken van deze podcast vergt wat inspiratie, veel werk, een leven lang ervaring en een beetje geld. Als je enthousiast bent, kun je overwegen om een eenmalige of terugkerende donatie te doen.

Whydonate biedt o.m. iDEAL. Buymeacoffee (sandwich) werkt met Stripe. 

https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren 

https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm

Anders dan de vorige afleveringen gaat deze aflevering over één werk. Een wonderlijk stuk, dat veel controverses heeft losgemaakt over de ‘juiste’ uitvoering. Met inzichten van o.a. Felix Mendelssohn, Franz Liszt, Ferruccio Busoni en Heinrich Schenker. 

00:00 – Intro
00:36 – Een verrassend, vreemd begin
02:27 – Arpeggio’s
09:00 – Een stem die spreekt
14:25 – Geannoteerde uitgaven
25:34 – Secco, maestoso…
31:59 – …of espressivo?

Tekstcitaten: 

Zie de bronvermelding bij Bach on the Piano, https://lodewijkmuns.nl/2022/10/08/bwv-903/ 

Muziekfragmenten: 

• J.S. Bach, Chromatische Fantasie und Fuge d-moll BWV 903. L. Muns 
• idem. G. Sándor. Columbia Masterworks ML 4304 
• idem. E. Fischer. Warner Classics 6294992 

Thema: muziek en film.

Mickey-mousing – de nauwe synchronisatie van muziek en beeld, zoals in de klassieke tekenfilm – heeft een kwalijke reputatie als vulgaire,  simplistische en zinloze verdubbeling van het beeld. Toch wordt het interessant als we ons gaan afvragen hoe de muziek zich precies verhoudt tot de wereld van geluid en beeld. 

00:00 – Intro
00:36 – De filmische functies van geluid
02:48 – De geluidsbarrière doorbreken
08:03 – “Kwalijke verdubbeling”
11:09 – Tom-and-Jerrying
14:33 – Ritme voor oren en ogen
18:08 – Geanimeerde vormen

Muziekfragmenten:

• C. Berberian. Stripsody. The Unforgettable Cathy Berberian. Classic Options CO-3505.
• W. Jackson en Bert Lewis. Steamboat Willy (tekenfilmmuziek). Walt Disney Animation Studios. https://www.youtube.com/watch?v=BBgghnQF6E4

Tekstcitaten:

• Th.W. Adorno en H. Eisler. Komposition für den Film. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2006.
• E. Hanslick, E. Vom Musikalisch-Schönen: ein Beitrag zur Revision der Aesthetik der Tonkunst. Leipzig: Weigel, 1854.

Zie ook de bronvermeldingen bij:

• L. Muns. ‘The Acousmatic Experience’. Lodewijk Muns (blog). 19 November 2020. https://lodewijkmuns.nl/2020/11/19/acousmatic-experience/
• L. Muns. ‘The Archaic Ear’. Lodewijk Muns (blog). 9 November 2020. https://lodewijkmuns.nl/2020/11/09/the-archaic-ear/
• L. Muns. ‘The Fine Art of Mickey-Mousing’. Lodewijk Muns (blog). 6 December 2020. https://lodewijkmuns.nl/2020/12/06/mickey-mousing/
• L. Muns. ‘Rhythm for the Ears and for the Eyes’. Lodewijk Muns (blog). 23 December 2020. https://lodewijkmuns.nl/2020/12/23/rhythm/

Het maken van deze podcast vergt wat inspiratie, veel werk, een leven lang ervaring en een beetje geld. Als je enthousiast bent, kun je overwegen om een eenmalige of terugkerende donatie te doen.

Whydonate biedt o.m. iDEAL. Buymeacoffee (sandwich) werkt met Stripe. 

https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren 

https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm

Thema: muziek en film. Wat voor 'ding' is muziek? In hoeverre horen we muziek als geluid, als iets met bron en oorzaak? En waar komt in de film die muziek toch vandaan?

00:00 – Intro
00:36 – Sommige dingen zijn meer ding-achtig dan andere
03:08 – De driedimensionaliteit van geluid
04:48 – De akoesmatische ervaring
08:12 – Is muziek akoesmatisch?
15:09 – Waar komt die muziek vandaan?

Muziekfragmenten:

• L. Muns, Le chien acousmatique: petit essai de musique concrète. 
• F. Schubert, Sonate in Es D568 (piano*). 
• L. van Beethoven, Sonate in cis op. 27 nr. 2 (Mondschein) (sinustonen/piano*). 
• C. Debussy, Pelléas et Mélisande. C. Abbado, Wiener Philharmoniker. DGG 4353442. 
• Casablanca (film). Ingrid Bergman, Humphrey Bogart, Dooley Wilson, Max Steiner. Warner Brothers 1943. 

* Pianomuziek gespeeld door Lodewijk Muns

Tekstcitaten:

R. Scruton, The Aesthetics of Music. Oxford: Clarendon Press 1997.

Zie ook de bronvermeldingen bij: 

L. Muns, ‘The Acousmatic Experience’. Lodewijk Muns (blog). 19 November 2020.  https://lodewijkmuns.nl/2020/11/19/acousmatic-experience/. 

L. Muns, ‘The Archaic Ear’. Lodewijk Muns (blog). 9 November 2020. https://lodewijkmuns.nl/2020/11/09/the-archaic-ear/.

In 1932 produceerden twee jonge Poolse kunstenaars, Stefan en Franciszka Themerson, een korte stomme film, getiteld Europa. Die film geldt als het eerste memorabele product van de avant-garde-cinema in Polen. De film werd sinds de confiscatie door de nazi’s in 1940 verloren gewaand, maar werd in 2019 teruggevonden in Berlijn. Ze had een duidelijke relevantie voor de tijd waarin ze gemaakt werd, en is daarmee ook nu weer actueel. 

Europa kreeg in 2021 zijn na-oorlogse première met een nieuwe soundtrack van de maker van deze podcast. Die soundtrack is in deze aflevering te horen. 

Het was ook een aanleiding om dieper te duiken in het probleem van de multimedialiteit van muziek en film. Daar zullen de volgende afleveringen op voortgaan. 

Thema: muziek en film.

00:00 Intro
00:36 Stefan en Franciszka Themerson
02:53 Functies van de soundtrack
09:01 Destructieve krachten
13:30 Muziek voor de film Europa

Wat blijft er over van een lied als je de tekst negeert? Wat maakt een lied zonder woorden tot lied? En waarom wordt er zo zelden zonder tekst gezongen? 

00:00 – Intro
00:36 – Nonchalant luisteren
07:53 – Muziek als poëzie
11:03 – Het lied zonder woorden
19:15 – Kinderachtige spelletjes
26:05 – Zingen zonder tekst: de vocalise

Muziekfragmenten: 

• F. Schubert, An de Mond D259. Wolfgang Holzmair, Gérard Wyss. Tudor 791. 1992.
• F. Schubert, An de Mond D296. Dietrich Fischer-Dieskau, Jörg Demus. Deutsche Grammophon 00289 479 6018.
• F. Schubert, An de Mond D296. Piano*

* Pianomuziek gespeeld door Lodewijk Muns 

Voornaamste bronnen: 

• Cooper, J. M. “Words without Songs?: Of Texts, Titles, and Mendelssohn’s ‘Lieder Ohne Worte.’” In Musik als Text Bd. 2. Kassel: Bärenreiter 1998.
• Mendelssohn-Bartholdy, F. Sämtliche Briefe. Kassel: Bärenreiter 2008-2017.
• Todd, R. L.“Mendelssohn’s Lieder ohne Worte and the Limits of Musical Expression.” In Nicole Grimes and Angela Mace (eds). Mendelssohn Perspectives. Farnham: Ashgate 2012.

Het maken van deze podcast vergt wat inspiratie, veel werk, een leven lang ervaring en een beetje geld. Als je enthousiast bent, kun je overwegen om een eenmalige of terugkerende donatie te doen.

Whydonate biedt o.m. iDEAL. Buymeacoffee (sandwich) werkt met Stripe. 

https://whydonate.com/nl/fundraising/voorbij-de-oren 

https://www.buymeacoffee.com/lodewijkm