Goedertierenheid en waarheid

Maar nu het tweede deel van deze psalm: want Zijn goedertierenheid is geweldig over ons, en de waarheid des HEEREN is in eeuwigheid". Waarom hebben wij plicht en recht om godsdiensten van volkeren binnen te dringen en te zuiveren of zelfs geheel te niet te doen door een ander Evangelie? Hebben wij dit recht? Als wij het hebben, dan toch slechts voorzover wij weten van die goedertierenheid des HEEREN, alias Zijn genadebewijzen, die een voortvloeisel zijn van Zijn waarheid, beter vertaald: van Zijn trouw. Laat me daar twee opmerkingen over maken. De eerste is, dat de zending en de zendingsarbeiders en - arbeidsters dat woordje "ons" hoogst serieus moeten nemen. Niets is ongeloofwaardiger dan een verkondiging waar de persoonlijke inzet aan ontbreekt, waar het persoonlijke geloof aan ontbreekt, en dat zal dan toch wel door de heidenwereld in antieke of moderne gedaante aangevoeld worden!

Ons

Ten tweede: betekent dat nu 'n nieuw particularisme, een nieuw isolement op grond van het woordje "ons": wij zijn het en wij hebben het? Zeker niet. Wanneer de psalm het over "ons" heeft, dan is het niet de bedoeling dat Israël zal zeggen: bij ons moet u komen, bij ons moet u zijn. Wij weten, waar dat met name in de tijd van Christus' omwandeling toe geleid heeft. Eerder is een overdracht van dit heil Gods bedoeld, opdat waar Israël de heidenen niet tot jaloersheid heeft verwekt, de zending dat wel zal doen vanuit de volle openbaring van Gods goedertierenheid en trouw in Christus, en opdat dit heil van de heidenen Israël tot jaloersheid verwekken zal, en God alles en in allen zal zijn "Ons" gaat dus zover als de goedertierenheid en de waarheid Gods reiken. 

"Ons" gaat zover als God gaat. Het zij een vernieuwing van onze zendingsroeping en een aanmoediging tot zendingswerk in binnen-en buitenland. En dit alles geschiedde onder de belofte van een geweldige goedertierenheid, die is boven ons, namelijk bij God, zoals de hemel is boven de aarde, en onder de belofte van een waarheid, een trouw, die is tot in eeuwigheid. Zo rusten wij niet tot heidenen en natiën dit "ons" overnemen en zich dit heil door het geloof toeëigenen, en er de HEERE mee loven.

Volken

‘Het opvallende van deze kortste psalm is dat de heidenen in verband worden gebracht met de God van Israël, Die met die Verbondsnaam wordt genoemd, waarmee Hij Zich bekend heeft gemaakt juist op het moment dat Hij Israël uit Egypte's slavenhuis en uit het heidendom wegleidde. 

We staan hiermee voor een geheim in Gods heilsgeschiedenis dat tot op vandaag de dag niet opgelost of afgedaan is. Namelijk dit geheim, dat de zaligheid uit de Joden is en dat Christus tot de Kananese vrouw zegt, dat Hij niet is gezonden dan tot de verloren schapen van het huis Israëls. En dat toch Israël via het Woord van God en in zijn Messias geroepen is tot een licht van de heidenen.

Heel de wereld

Nu worden in deze psalmen zo ver als de aarde reikt en zover als de hemel zich welft boven de aarde, de heidenen, alle heidenen, en de natiën, alle natiën, opgeroepen om de God van het verbond, de God van de Openbaring, de God van de Sinaï, de God van Israël te loven ofwel letterlijk te zegenen. Wie zal dit geheim verklaren? 

Het is slechts enigszins te zien, wanneer wij erop letten dat toch niet zó de HEERE de God van Israël is, als zou Israël Hem bezitten of over Hem kunnen beschikken. De zegen die Zijn volk over Hem en Zijn gezegende Naam mag uitspreken, is vrucht en gevolg van de zegen die Hij gebiedt uit de hemel over heel de aarde. En omdat Hij inderdaad in die zegen heel de aarde, Israël en alle heidenen en alle natiën op het oog heeft, daarom kan Israël bij alle egoïsme en afgeslotenheid ten opzichte van de heidenen, die als honden worden aangemerkt, niet anders doen dan al die heidenen en al die volkeren nodigen en zelfs gebieden om de lof Gods te bezingen en in antwoord op de zegen Gods nu Hem te zegenen in dat verbond dat Hij uitbreidt van Israël uit over de volkeren van deze aarde. 

Jaloers

Hiervoor heeft Hij — zegt Paulus — in Christus de middelmuur van afscheiding tussen jood en heiden verbroken. En wij kunnen dat nooit ongedaan maken. Omdat de zending in alle facetten met die veelheid van natiën en heidenen te maken heeft en omdat de zending er alleen maar mee te maken kan hebben voorzover zij leeft van, uit en in het verbond van de genade God, heeft de zending ook te maken met Israël en de belofte die God voor Israël heeft. De zending is precies gezegd bezig om Israël tot jaloersheid te verwekken door het Evangelie van Israëls Messias aan de heidenen te verkondigen, opdat de volheid van de heidenen ingaat, opdat Israël tot jaloersheid verwekt wordt, zich bekeert en zalig zal worden in Hem Die de middelmuur van afscheiding verbroken heeft.

Ds. Arnoldus Rotterdam (1718-1781) geeft in drie punten aan waarom het zo’n zegen is dat we de Bijbel hebben. Want daardoor…

1. Wordt ons gelegenheid verschaft om de weg van de zaligheid helder en duidelijk te leren kennen, wat anders onmogelijk was; want hoe zullen zij God aanroepen, in Welken zij niet geloofd hebben; en hoe zullen zij in Hem geloven van Wie zij niet gehoord hebben, en hoe zullen zij horen, zonder die hun prediken? Rom. 10: 14.
2. Leven wij in de gelegenheid om daardoor bewerkt te worden tot zaligheid en Godzaligheid, want de Wet des Heeren is volmaakt, bekerende de ziel, de getuigenissen des Heeren zijn gewis, den slech­ten wijsheid gevende; de bevelen des Heeren zijn recht, verblijdende het hart; het gebod des Heeren is zuiver, verlichtende de ogen. Psalm 19: 8 en 9.
3. En genieten Gods kinderen een krachtig middel tot vertroosting te midden van allerlei verdrukkingen en belevenissen van het leven. Want al wat tevoren geschreven is, dat is tot onze lering tevoren geschreven, opdat wij door lijdzaamheid en vertroosting van de schriften hoop hebben zouden, Rom. 15: 14.

Adam

Zondag 3 van de Heidelbergse Catechismus maakt duidelijk dat we voor de val onze Schepper recht konden kennen, Hem van harte liefhadden, met Hem in eeuwigheid leven zouden; om Hem te loven en te prijzen. 

Het beeld van God hebben we verloren. We raakten ver van God verwijderd, stelt ds. G. Boer. ‘Wij zijn in de sfeer, in de omgeving van de zonde gekomen. Dat is ons levenselement en dan ook ons leefelement geworden. Daarmee hebben wij God naar de kroon gestoken en Hem op ’t hoogst misdaan. Door als God te willen zijn, zijn wij in zonde ontvangen en geboren. Dat is niet ons lot, maar onze schuld.’ 

Nu kan de eerste Adam niet meer buiten de tweede Adam om. In de prediking wordt ons volgens ds. G. Boer de noodzakelijkheid en de heerlijkheid van het in Christus zijn voorgesteld. De Heilige Geest toont ons hoezeer we verloren liggen en leert ons met ons verzondigde leven de toevlucht te nemen tot Gods genade in Christus.

Hersteld beeld van God

Dáárom nam Christus ons vlees en ons bloed aan, opdat we weer Zijn beeld gelijkvormig zouden worden. Adam vormde een type van Christus. Boer: ‘In dit alles wijs hij heen naar Een, die in nog hoger en rijker zin de openbaring en het beeld Gods is, naar Hem, die de eengeboren is van de Vader en de eerstgeborene van alle volken.’

Waarop ds. G. Boer ons wijst op wat er in Christus gebeurt: ‘Gods Zoon nam onze gedaante, onze gestalte, ons vlees en bloed aan. Hij kwam tot ons. Waartoe? Om ons aan Zijn beeld gelijkvormig te maken. Maar daarmee geeft Hij ons ook onze oorspronkelijke bestemming terug. En dat is Hem toevertrouwd. Want Hij is de uitvoerder van Gods raad en van het testament of verbond van de genade. Hij is de Heere uit de hemel, de levendmakende Geest.’ 

Door de wedergeboorte heen, stelt ds. G. Boer, worden we weer kind, kind van de Vader. Want zovelen Hem (Christus) hebben aangenomen, die heeft Hij macht gegeven kinderen Gods te worden, namelijk die in Zijn Naam geloven. De Heilige Geest getuigt van dit kindschap in het hart van de gelovigen (Rom. 8). Abba Vader!

De Heere vergelijkt zich niet alleen met een Vader, maar ook moederlijke trekken worden genoemd. 

• Vader: 
• Ontferming: ‘Gelijk zich een vader ontfermt over de kinderen, ontfermt Zich de HEERE over degenen, die Hem vrezen.’ (Ps. 103: 13). 
• Kastijding: ‘Want dien de Heere liefheeft, kastijdt Hij, en Hij geselt een iegelijken zoon, die Hij aanneemt. Indien gij de kastijding verdraagt, zo gedraagt Zich God jegens u als zonen; (want wat zoon is er, dien de vader niet kastijdt?)’ (Hebr. 12: 6-7). 
• Moederlijke trekken: 
• Zuigeling: ‘Kan ook een vrouw haar zuigeling vergeten, dat zij zich niet ontferme over den zoon haars buiks? Ofschoon deze vergate, zo zal Ik toch u niet vergeten.’ (Jes. 49: 15). 
• De Heere vergoedt het verlies van zowel vader als moeder: ‘Want mijn vader en mijn moeder hebben mij verlaten, maar de HEERE zal mij aannemen.’ (Ps. 27: 10)

God heeft het zo gewild

De schepping toont ons dus dat de Heere ingezet heeft met twee geslachten, mannelijk en vrouwelijk. Ds. G. Boer geeft daar woorden aan: ‘Hieruit blijkt, dat de mens niet uniform, maar verscheiden is geschapen. De mens is niet eenvormig, maar tweevormig, niet eenzaam, maar tweezaam. Deze verscheidenheid is een geslachtelijke verscheidenheid. Deze is dus met onze schepping gegeven. God heeft het zo gewild.’

Met een verwijzing naar Calvijn stelt ds. G. Boer dat de man dus slechts de helft van de mens is. Omgekeerd kan dan ook gezegd worden dat de vrouw slechts de helft van de mens is. ‘Samen vertolken zij de mens. Samen zijn zij beelddrager van God.’ 

Alles wat we dus over het beeld van God zeggen, raakt volgens ds. G. Boer dus man én vrouw. ‘De vrouw is met de man beelddraagster van God. Deze twee, man en vrouw samen, heten “mens” en zijn voor God één. Van meet af aan heeft God dus de gehele volheid van Zijn liefde aan man èn vrouw als echtpaar willen meedelen.’

Het is volgens ds. G. Boer niet Bijbels om de eenheid van man en vrouw alleen op de geest te betrekken. Evenmin alleen op het lichaam. ‘De Bijbel heeft de gehele mens op het oog.’ Hoezeer de mens ook viel, de zonde huist volgens ds. G. Boer niet in ons geslachtelijk geschapen zijn, maar in ons hart. 

Hij breekt uit in een lofzang, als hij zegt: ‘Samen van Gods geslacht. Samen door Christus verlost. Want in Christus is noch mannelijk, noch vrouwelijk, maar zijt gij één in Christus. Zij worden samen naar het beeld Gods gelijkvormig gemaakt, zij worden samen in Christus dood begraven en worden samen door Hem opgewekt. Samen mogen zij wandelen in de vreze Gods en de goede werken. Samen mogen zij zijn navolgers van God en van Christus. Samen mogen zij weerspiegelen de goedheid en de barmhartigheid van God, terwijl het diepste geheim bewaard blijft voor de jongste dag: aan Hem gelijk zijn en Hem zien, gelijk Hij is.’