Dr. Deirdre Nic Chárthaigh

An bhfuil ár n-ainmneacha á rá i gceart againn?

Cén fáth go bhfuil sé tábhachtach botúin a dhéanamh?

An bhfuil aon mhaitheas le córas na ndíochlaontaí?

Ollamh cúnta i gColáiste na Tríonóide í Deirdre Nic Chártaigh. Tá BA sa Nua-Ghaeilge agus sa Stair agus PhD aici ón ollscoil chéanna. Ba thaighdeoir iar-dhochtúireachta í in Ollscoil Mhá Nuad. Tá spéis aici i bprós agus i bhfilíocht na Nua-Ghaeilge Moiche agus i dtraidisiún na lámhscríbhinní sa tréimhse iarchlasaiceach.

Dr. Eoin Mac Cárthaigh

Cén gaol atá idir an Ghaeilge agus an Ghearmáinis?

Cad atá i ndán dár gcanúintí?

An féidir rud a thabhairt 'faoi dheara'?

Léachtóir le Nua-Ghaeilge agus ceann na roinne is ea Eoin Mac Cárthaigh, Roinn na Gaeilge, Coláiste na Tríonóide. Múineann sé cúrsaí éagsúla i dteanga agus i litríocht Ghaeilge na hÉireann is na hAlban. I gColáiste na Tríonóide a rinne sé féin a bhunchéim is a iarchéim. An dán díreach a phríomhghort taighde.

San eagrán seo labhraíonn Ciara le Diarmuid Ó Sé, léachtóir le Nua-Ghaeilge sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath. 'Fíon na Spáinne' nó 'Fíon Spáinneach'? Cén difear atá idir 'méid na ndaoine' agus 'an méid daoine'? Na comharthaí bóthair 'maraíonn tuirse' - an bhfuil ciall leo? Céimí de chuid UCD agus UCC is ea Diarmuid Ó Sé. Tá sealanna caite aige mar léachtóir le teangeolaíocht agus leis an Nua-Ghaeilge. Ó Chiarraí Thiar ó dhúchas é. Eisean a scríobh an leabhar téagartha Gaeilge Chorca Dhuibhne, ina bhfuil cur síos cuimsitheach ar Ghaeilge Chorca Dhuibhne. Beidh leagan Béarla de ar fáil go luath. Leis an eagrán seo cuirtear clabhsúr le sraith 1 den phodchraoladh What the Focal!? Ach níl deireadh leis an togra What the Focal!? ná baol air! Coinnígí súil ar chuntais @miseciara don nuacht is déanaí. Míle buíochas libh as éisteacht.

Scríbhneoir do dhaoine óga agus file í Áine Ní Ghlinn, agus Laureate na nÓg 2020 – 2023. Tá 36 leabhar foilsithe aici, idir fhilíocht, dhrámaí, úrscéalta agus scéalta do dhaoine óga. Cad is brí le 'ceo inchinne'? Ar chuala tú 'Gaelachas' riamh cheana? Cad is brí le 'can I biscuit'? I measc na nduaiseanna atá buaite aici, tá Gradam Reics Carló Leabhar na Bliana buaite aici faoi thrí; Gradam Ficsin, Leabhair Pháistí Éireann & Gradam Leabhar na Bliana, Cumann Litearthachta na hÉireann. Bronnadh Comhaltacht Patrick Kavanagh uirthi i 2019 agus tá go leor duaiseanna filíochta buaite aici ag Seachtain na Scríbhneoirí Lios Tuathail, Féile Filíochta Bhéal na mBuillí agus Oireachtas na Gaeilge.

San eagrán seo labhraíonn Ciara le Meidhbhín Ní Úrdail, léachtóir le Nua-Ghaeilge sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath mar a bhfuil sí ina hOllamh agus ina Ceann Ábhair. Cad is brí le 'taoscadh'? An raibh an Tuiseal Gairmeach ag Shakespeare? Cad is 'guta glan' ann, agus an bhfuil siad agat? Ó Ghleann Maghair, Co. Chorcaí, ó dhúchas í Meidhbhín agus tá dlúthcheangal gaoil aici le leithinis Bhéarra. Toghadh í ina ball d'Acadamh Ríoga na hÉireann i Márta na bliana 2021, an gradam acadúil is airde sa tír seo, as an sárobair scolártha atá curtha i gcrích aici ar son na nDaonnachtaí.

San eagrán seo labhraíonn Ciara le Máirín Nic Eoin, scoláire litríochta a chaith na blianta fada ina léachtóir le Gaeilge i gColáiste Phádraig, Droim Conrach. Cad é an Ghaeilge ar 'wow!'? Cad is brí le deoch a ól 'as a neart'? An féidir leis an gcainteoir dúchais a bheith mícheart? Is mó leabhar atá scríofa ag Máirín Nic Eoin agus bhí sí ina heagarthóir nó ina comheagarthóir ar neart foilseachán, idir cnuasaigh aistí agus eile. Tá sí ina hOllamh Emerita le hOllscoil Chathair Bhaile Átha Cliath agus ina ball d'Acadamh Ríoga na hÉireann.

Cad is brí le 'thug mo chosa uathu'? An bhfuil an ginideach ag dul i léig? An mbíonn 'ainm' baininscneach ar uairibh? San eagrán seo labhraíonn Ciara le Seosamh Ó Murchú - file gradamúil, duine de bhunaitheoirí Raidió na Life, agus fear a chaith blianta fada ar an bhfoireann eagarthóireachta sa Ghúm, áit a raibh sé mar Eagarthóir Sinsearach. Bhí sé ar fhoireann eagarthóireachta an Fhoclóra Nua Béarla-Gaeilge leis agus tá sé páirteach sa tionscadal nua foclóireachta ag Foras na Gaeilge faoi stiúir Phádraig Uí Mhianáin.

San eagrán seo labhraíonn Ciara le hEoin P. Ó Murchú - scríbhneoir, aistritheoir, aisteoir, agus bunaitheoir is eagraí imeachtaí éagsúla idir greann agus amhránaíocht. Tá cainéal iontach YouTube aige - caithigí súil air! Cad is brí le 'shanghai-áil'? An féidir leis an ATM do chuid Gaeilge a fheabhsú? Ar mhaith leat 'muisteais frog' a bheith ort? An gcaitheann Eoin pitseámaí? Scríobh Eoin nótaí daoibh faoi roinnt ceisteanna a ardaíodh san eagrán seo - tinyurl.com/eoinp

San eagrán seo labhraíonn Ciara le hAoife Ní Ghloinn - Stiúrthóir ar Lárionad na Gaeilge: Taighde, Teagasc agus Tástáil, in Ollscoil Mhá Nuad. Pléann siad: Tábhacht na 'ins, outs, ups and downs' Conas 'Nollaig Shona' agus nathanna mar é a fhreagairt Saibhreas an struchtúir 'is X liom' (is ait liom > sílim go bhfuil sé ait)… agus neart eile! Tá spéis faoi leith Ag Aoife sa teangeolaíocht fheidhmeach – go háirithe sa tástáil teanga, sa teangeolaíocht chorpais, agus i dteagasc agus i bhfoghlaim na gramadaí.

'Gaolta' nó 'gaolmhar'? Cad is brí le 'moladh fola'? An féidir 'mé' a rá an iomarca? Labhraíonn Ciara leis an Dr. Seaghan Mac an tSionnaigh - aistritheoir agus fear léinn a bhain dochtúireacht amach sa Ghaeilge