“Je weet gewoon als topsporter dat je voetafdruk heel groot is, dus je geeft niet het goede voorbeeld.” Aan het woord is Diede de Groot, meervoudig kampioen rolstoeltennis. Recent deed zij mee aan Sportploeg voor de Eeuw, een educatieprogramma voor topsporters die zich willen inzetten voor verduurzaming van de sportsector en daarbuiten. Daar heeft ze veel geleerd over klimaatverandering, iets wat ze tijdens toernooien aan den lijve ondervindt. Die ervaringen deelt ze via haar sociale media. “Het moment dat je ergens voor gaat staan, vindt menig volger dat ze kritiek mogen uiten, zien mensen de fouten of inconsequenties daarin. Dat maakt het lastig om je uit te spreken, maar je moet het juist wel doen om publiek te bereiken.”

Doen wat binnen je mogelijkheden ligt, daar pleit Diede voor. En een mooi voorbeeld daarvan vindt zij tennisvereniging Attila in Utrecht. “Steeds meer sportclubs creëren kleine stukjes natuur op hun terrein, wat goed is voor de biodiversiteit.” En dat is precies wat Nicole van Jaarsveld en Uriël Lobbrecht, leden van de duurzaamheidscommissie van Attila doen. Hun motto: think global, act local. Ze proberen door veel groen, vogelhuisjes en vleermuiskasten zoveel mogelijk natuur naar de tennisvereniging te krijgen. Door alle concrete acties die zij hebben ondernomen, is de club niet alleen flink vergroent, maar zijn zij uitgegroeid tot duurzaamheidsvraagbaak van hun club.

Shownotes

Aan de eerste editie van Sportploeg voor de Eeuw hebben naast Diede de Groot ook topsporters als Ferry Weertman, Esmee Visser, Marianne Timmer, Bob de Voogd en Thijs Zonneveld meegedaan. Een tweede lichting van de opleiding ligt in het verschiet. Meer weten? Check Sportploeg voor de Eeuw.

Lees meer over 'de verborgen tennisparel van Utrecht', TV Attila.

De Van Onderopcast wordt gemaakt door het Nationaal Klimaat Platform. Volg deze serie voor meer verhalen die inspireren én waar je de kunst van kunt afkijken.

Voor chef-kok Nadia Zerouali is het niet meer dan logisch om zoveel mogelijk plantaardig te koken. “Duurzaam eten is heel belangrijk maar het moet in de eerste plaats natuurlijk vooral lekker zijn.” Zij is daarom enthousiast over de nieuwe veldbonendip Favamole: “Gemaakt door iemand die zijn cultuur heeft meegebracht, als stadsboer iets heel logisch heeft gemaakt én wat op te schalen is.”

Andres Jara en Edwin Sander van Favamole hebben een duidelijke missie: “Wereldse smaken creëren met lokale producten als veldbonen, die tegelijkertijd de capaciteit hebben om de bodem te herstellen.”

Shownotes

We waren te gast in de Couscousbar van Nadia Zerouali in Amsterdam. Lees meer over de Low Food Chefs Academy, waar ze duurzame gastronomie bevorderen.

Alles over Favamole lees je op de site, ook hoe je hun initiatief kunt steunen. 

De Van Onderopcast wordt gemaakt door het Nationaal Klimaat Platform. Volg deze serie voor meer verhalen die inspireren én waar je de kunst van kunt afkijken.

Warmtenetten zijn een duurzaam alternatief voor stoken op gas. Met name voor huishoudens die kampen met hoge energierekeningen en nauwelijks de ruimte hebben om zelf te investeren in duurzame en beheersbare oplossingen, is een betrouwbare, betaalbare en collectieve warmtevoorziening van groot belang. Toch verloopt de aanleg van warmtenetten moeizaam.

Iets wat ook meteoroloog Gerrit Hiemstra aan den lijve ondervindt bij het warmtenet wat hij samen met dorpsgenoten van de grond probeert te krijgen in Balk. Terwijl: "Het moet. We hebben geen keuze, klimaatverandering gaat niet meevallen," vertelt hij. Gerrit Hiemstra is voorvechter voor verduurzaming. Op het New Energy Forum in Groningen hield hij een gloedvol betoog voor het aanstellen van een klimaatcommissaris, die mandaat krijgt om los van de politiek langere tijd vooruit plannen te maken. Want: "Je moet het met z’n allen willen."

En waar een wil is, is een weg, hebben ze in Didam laten zien. Daar heeft woningcorporatie Plavei in nauwe samenwerking met de gemeente en Firan, specialist in duurzame energienetwerken, in tweeëneenhalf jaar tijd een warmtenet gerealiseerd in de Bloemenbuurt. Gerrit Hiemstra wil weten hoe ze dat voor elkaar hebben gekregen. Journalist Bert ter Hoeve ging langs bij Robin Sommers en Marije Schulten in Didam om te horen over hun aanpak, waarbij het draaide om kansen pakken en bestuurlijk lef tonen. Heldere communicatie met de bewoners en sociaal bewijs zijn daarbij ook cruciale elementen geweest. “De woningen zijn helemaal verduurzaamd en bewoners betalen nu zeker de helft minder. We hadden een totaalconcept en dat maakte de keuze makkelijker”, vertelt Robin Sommers.

Shownotes

Het Nationaal Klimaat Platform probeert de stagnatie van de aanleg van warmtenetten te doorbreken en heeft met meer dan 200 partijen onder de naam Warmte Alliantie een Warmtebod opgesteld, waarin oplossingen zijn geformuleerd. Lees meer op onze site.

Benieuwd naar biobased bouwen waar Gerrit Hiemstra over vertelt? Kijk op Oarshûs.nl. 

Lees hier meer over het Warmtenet Bloemenbuurt Didam.

Pioniers stuiten nog wel eens op sceptische reacties. Zo ook Wouter van Eck, die 15 jaar geleden voedselbos Ketelbroek startte. Journalist Sinan Can heeft de ontwikkeling van het voedselbos gevolgd: “Je start iets zonder dat je weet hoe dat verder zal verlopen, maar gaandeweg heeft het andere mensen ertoe aangezet ook een voedselbos te beginnen. Dan is het weliswaar een project van de lange adem, maar wat het teweeg brengt, is fantastisch.”

Op een van de laatste plukochtenden in het voedselbos vertelt Wouter van Eck aan podcastmaker Bert ter Hoeve over de weg die hij heeft afgelegd. Zo paste het voedselbos bijvoorbeeld niet in de regelgeving. “Is het landbouw? Is het natuur? Het is toevallig allebei. Inmiddels is er een gewascode voor producten uit het voedselbos, dat scheelt een hoop gedoe. Het is emancipatie van buitenaf het systeem in,” zegt Wouter in de Van Onderopcast.

Het voedselbos is niet alleen goed voor een vitaal landschap, het is ook een plek waar de natuur welkom is, geen vervuiling wordt veroorzaakt en waar koolstof wordt vastgelegd in plaats van uitgestoten. En dan levert het voedselbos ook nog een hele mooie producten op. Dat weten ze bij het plantaardige sterrenrestaurant De Nieuwe Winkel ook. “Onze samenwerking noemen we botanische gastronomie, heel lekker eten tegen de klimaatcrisis”, aldus Wouter van Eck.

Shownotes

Journalist en documentairemaker Sinan Can staat bekend om zijn diepgravende en vaak kwetsbare werk in conflictgebieden. Hij maakt o.a. voor BNNVARA documentaires.

Wil je meer weten over het voedselbos van Wouter van Eck? Je leest meer op de site van Netwerk Voedselbosbouw. Heb je belangstelling voor het mede-ontwikkelen van vitale voedselbossen in Nederland? Lees dan meer op voedselbosbouw.org.

Botanische gastronomie proef je in restaurant De Nieuwe Winkel.

Geen aflevering missen? Abonneer je dan op ons podcastkanaal Woest Optimistisch. Deze podcast wordt gemaakt door Bert ter Hoeve en Patricia Beekelaar voor het Nationaal Klimaat Platform.

De traditionele bouw is een van de grootste uitstoters van CO2. En hoewel er duurzamere alternatieven als biobased bouwen opkomen, is het wat Wilma Kempinga van Stichting Mevrouw Meijer betreft het meest voor de hand liggend om bestaande gebouwen duurzaam te renoveren. “Als je de bestaande fundering en casco hergebruikt, scheelt dat 30-50% qua CO2 uitstoot,” vertelt zij in de Van Onderopcast. “Daarbij zijn scholen voor meerdere generaties van emotionele waarde en verweven met de buurt. Ook om die redenen zou er veel vaker gekozen moeten worden voor renovatie.”

Bouwkundige Bob Sikkes, bekend van het programma Kopen zonder Kijken, deelt de liefde voor oude schoolgebouwen. “Ik ben mijn studie gaan doen omdat ik vond dat er echt teveel werd afgebroken in Amsterdam,” vertelt hij in de Van Onderopcast. “Slopen is onverstandig vanuit duurzaamheidsoogpunt, dat is een feit. Maar belangrijker nog vind ik dat ons erfgoed behouden blijft.”

Een van de schoolgebouwen die mede door inzet van stichting mevrouw Meijer is gerenoveerd, is het Nimeto in Utrecht. Podcastmaker Bert ter Hoeve krijgt een rondleiding van Wilma Kempinga en spreekt directeur Henk Vermeulen, die zeer tevreden is over het resultaat.

Shownotes

Lees meer over het werk van stichting mevrouw Meijer. Benieuwd naar het Nimeto? Meer over deze MBO vakschool voor creatieve ruimtemakers lees je op hun site.

Geen aflevering missen? Abonneer je dan op ons podcastkanaal Woest Optimistisch. Deze podcast wordt gemaakt door Bert ter Hoeve en Patricia Beekelaar voor het Nationaal Klimaat Platform.

Kunnen we de verduurzaming versnellen door ons een weg uit de impasse te polderen? Die vraag stond centraal in de online uitzending 'Polderen voor een toekomstbestendig Nederland'. Met een breed gesteunde Maatschappelijke Alliantie en een ‘Stembusakkoord’ met 7 politieke partijen groeit het draagvlak voor een nieuw maatschappelijk akkoord. Tijden zijn veranderd sinds het klimaatakkoord. Een nieuw akkoord is er niet zomaar, bleek tijdens het gesprek. 

NKP-voorzitter Kees Vendrik sprak met drie leden van de Maatschappelijke Alliantie; Liesbeth Spies, voorzitter van Aedes, de koepel van woningcorporaties; Nienke Homan, onder andere voorzitter van het Uitvoeringsoverleg Industrie en Olof van der Gaag, voorzitter van de NVDE, de branchevereniging van bedrijven in de duurzame energiesector. Ook Ed Nijpels, voorzitter van Energieakkoord 2013, Klimaatakkoord 2019 en diverse andere maatschappelijke akkoorden sloot aan in dit gesprek.

Als je hoteleigenaar Karin Bruers vraagt waarom zij zich inzet om haar bedrijf zo duurzaam mogelijk te runnen, is het antwoord voor haar eenvoudig: “Het moet.” Ze heeft haar hotel met nul emissie gebouwd en in de bedrijfsvoering trekt ze duurzaamheid overal in door. “Ik ben mijn leveranciers aan het opvoeden om afvalvrij te leveren en elektrisch te bezorgen. Al komt ge zondagavond leveren, dat maakt mij niet uit, ik kom mijn bed wel uit om je elektrisch te ontvangen!”

"Het is allemaal een beetje privilegepijn," vindt Karin, “als je niet makkelijk vlees zou kunnen eten. Je weet wat voor verdriet en vervuiling er op je bord ligt en dan toch vlees eten, kom op jongens.” Op de menukaart van Hotel Bent daarom louter plantaardige gerechten. En die vallen goed in de smaak, ook bij cabaretier Erik van Muiswinkel, die voor een try-out in Hotel Bent is. “Het klimaat gaat me aan het hart maar ik ben geen activist,” vertelt hij. “Waarom ik nog wel enigszins optimistisch ben, is omdat er zoveel mensen zijn die zich er zo voor inspannen.” En voor mensen die van de natuur houden of zeggen dat te doen, heeft hij nog wel wat stemadvies.

Karin, zelfverklaard glamouractivist heeft tot slot, heel toepasselijk, nog een gouden tip: "Vasthouden. We moeten die groene economie opbouwen, dus houd vol en ondersteun die duurzame initiatieven. Je kunt beter in plaats van geld aan de toekomst meegeven, een verbeterde samenleving nalaten, want daar genieten ook je achterkleinkinderen nog van."

Shownotes

Alles over Hotel Bent vind je op de site hotelbent.com. Benieuwd waar je Erik van Muiswinkel kunt zien optreden? Kijk op Bunker Theaterzaken.

Geen aflevering missen? Abonneer je dan op ons podcastkanaal Woest Optimistisch. Deze podcast wordt gemaakt door Bert ter Hoeve en Patricia Beekelaar voor het Nationaal Klimaat Platform.

Wetenschapsjournalist Anna Gimbrère wil mensen die werken aan verduurzaming meer naar voren schuiven, zo vertelde zij op de afgelopen editie van het New Energy Forum in Groningen. “Het valt me dat die techneuten hier in Groningen allemaal zo bescheiden zijn en dat is een hele mooie eigenschap maar ik wil zíen wat er gebeurt.” In de praktijk ziet zij gelukkig al veel initiatieven waar ze vrolijk van wordt. Met name de ontwikkelingen op gebied van waterstof hebben haar belangstelling. Laten ze daar in Groningen nu een mooi voorbeeld van hebben: de barista’s van De KoffiePod zetten hun duurzame koffie met behulp van de waterstofinstallatie van René Wit van WeDoubleYouEnergy.

“En dat is helemaal niet ingewikkeld”, vertelt René aan podcastmaker Bert ter Hoeve onder het genot van een lekker zwart bakkie. Koffiekar-eigenaren Rik en Elsbeth Berenschot zijn heel enthousiast over deze mogelijkheid. Voor de kleine ondernemer is een dergelijke installatie echter nog te kostbaar, “dus het is zaak dat grote bedrijven mee gaan investeren”, aldus Rik.

Shownotes

Trek gekregen in een duurzaam kopje koffie? Kijk op dekoffiepod.nl waar je ze kunt treffen. Meer weten over de mobiele waterstofinstallatie van René? Lees meer op www.we-doubleyouenergy.com

Geen aflevering missen? Abonneer je dan op ons podcastkanaal Woest Optimistisch. Deze podcast wordt gemaakt door Bert ter Hoeve en Patricia Beekelaar voor het Nationaal Klimaat Platform.

Waarom zou je het verbeteren van je wijk laten uitbesteden door de gemeente, als je het als bewoners zélf net zo goed - en waarschijnlijk beter - kunt? In Rotterdam werkt de Afrikaanderwijk aan een inclusieve wijkeconomie. Betaald werk als het inzamelen van afval van de markt, heeft de coöperatie via het right to challenge succesvol overgenomen. Daarnaast maken de Wijkkeuken voor catering, het Wijkatelier waar kleding wordt gemaakt en een consultancybureau onderdeel uit van de coöperatie. Op basis van gedeelde verantwoordelijkheid en radicale gelijkwaardigheid verdienen nu zo’n tachtig mensen een inkomen en is er meer zeggenschap, betrokkenheid en samenhang in de wijk.

“Voor ons is het kunst en ontwerpen en iets modeleren naar je eigen zin en eigen behoeftes in plaats van dat je je altijd maar aanpast aan hoe de dingen zijn”, vertelt Annet van Otterloo, een van de initiatiefnemers van de coöperatie. Ivan Richardson, die onder andere voor het Grondstoffenstation werkt, beaamt dat: “Voor een grote baas moet je het doen naar hun wensen. Als dat niet kan, val je gelijk af. Hier heb je ruimte om van jezelf een beter mens te maken terwijl je je brood verdient.” Ook consultant Mustapha Easaouiyen en Fatima Merkuliç van het Wijkatelier vertellen over hun werk voor coöperatie en wat deze plek voor hen én de wijk betekent.

Shownotes

Alles over de Afrikaanderwijk Coöperatie lees je op hun site wijkcooperatie.org.

Wil je meer weten over hun aanpak, het ‘right to challenge’ of ze gewoon het hemd van het lijf vragen? Kom dan naar hun sessie op De Top van Onderop op woensdag 19 november aanstaande. Meld je aan via detopvanonderop.nl

Geen aflevering missen? Abonneer je dan op ons podcastkanaal Woest Optimistisch. Deze podcast wordt gemaakt door Bert ter Hoeve en Patricia Beekelaar voor het Nationaal Klimaat Platform.

Nederland is een festivalland. Uit het niets verrijzen door het hele land tijdelijke dorpen, met alle uitdagingen die daarbij horen. Zo ook op Vlieland, als het jaarlijkse festival Into The Great Wide Open (ITGWO) 5000 bezoekers naar het eiland trekt. Dé plek om nieuwe dingen uit te proberen, ook op het gebied van duurzaamheid en milieu, aldus Joost Oomen, schrijver, theatermaker en vriend van het festival.

Op zijn suggestie praten we met Daan Stigter van Lab Vlieland, die met zijn team het festival groen, groener, groenst aan het maken is. Hij beschouwt ITGWO als proeftuin voor een nieuwe wereld. Zijn doel: alles wat schadelijk en vervuilend is, eruit organiseren. Van vervoer van de bezoekers uit Amsterdam per elektrische bus naar Harlingen, het emissievrij opbouwen van het festival met een elektrisch wagenpark, tot herbruikbaar servies en afval scheiden tot de max: “we hebben 50 gram restafval per bezoeker per dag. Ter vergelijking, gemiddeld gooien we thuis 500 gram afval per dag weg. Het bezoeken van ons festival is dus 10x zo goed als thuisblijven!”

Shownotes

Meer over het werk van Daan en zijn collega’s van Lab Vlieland lees je op hun site: Proeftuin voor een nieuwe wereld | Lab Vlieland

Benieuwd waar je Joost Oomen nog meer kunt tegenkomen? Home | Joost Oomen

Het Nationaal Klimaat Platform werkt samen met de festivalsector aan het toekomstbestendig maken van festivals in een veranderd klimaat. Daarover lees je meer op onze site. Op De Top van Onderop hoor je meer over hoe op festivals de duurzame toekomst wordt vormgegeven. Geen aflevering missen? Abonneer je dan op ons podcastkanaal Woest Optimistisch.

Deze podcast wordt gemaakt door Bert ter Hoeve en Patricia Beekelaar voor het Nationaal Klimaat Platform.