Imajina ezauze Italia iparraldeko mendietan, Alpeen magalean, bizi den ahuntzain baten bizitza. Eta orain imajinatu ahuntzain hori emakumea eta beltza dela. Trenton, Agitu Ideo Gudeta etiopiarrak kooperatiba iraultzailea abiarazi zuen duela bost urte. Gudeta errefuxiatua zen eta Etiopiako errepresio politikotik ihes egin zuen, bada, lurren desjabetzaren biktimak ziren nekazarien aldeko ekintzailea zen Gudeta. 2010ean maletak egin eta Italiara etorri zen asilo politikoaren bila. Harrera herrialdeak berriz ere hasteko aukera bat eman zion.

Vivien Sansour ameslaria izan da beti. Betleem ondoan dagoen Beit Bala herrian jaio zen, eta, txikitan, olibondoen atzean ezkutatzea gustatzen zitzaion. Gurasoek Gazara eramaten zuten gaztetan; itsasoaz gozatzeko ezinbesteko helmuga zen familia palestinarrentzat. Vivienek gustuko zuen Gazako hondartzetako harea etxera eramatea. Kristalezko bote txikietan sartzen zuen, eta, gero, mahai gainera bota eta koloreztatu egiten zuen.

Pier Paolo Pasolinik inork baino hobeto ezagutzen zituen Erromako azpimunduak, izkina ilunak, irteerarik gabeko txokoak. Erromara lehen aldiz iristen zarenean, edertasunak txunditzen zaitu. Inguruan ez duzu edertasuna besterik ikusten. Baina mafiako buru batek behin esan zuen bezala, Erroman hiru errealitate bizi dira: “Goian bizidunak, behean hildakoak eta erdian Mondo di Mezzo edo erdiko mundua. Eta ofizialki existitzen ez den geruza horretan edozer gauza gerta daiteke”.

Ontzia portura iristen ari da. Itsasontziaren bizkarrean familia asko daude, gehienak ume txikiak dituzten bikote ezkonberriak dira. Badaude gurasorik gabe bidaiatzen duten mutil gazteak ere, bada, atzerrira ihes egitea erabaki dute dirua etxera bidaltzeko. Gehienek miseriatik alde egin dute, baina badaude indarkeria atzean utzi dutenak dutenak ere. Portura hurbiltzen ari diren heinean, ilusioa sumatzen da haien begietan. Lortu dute. Itsasoa gurutzatu eta helmugara iritsi dira. Halere, nekatuta eta beldurtuta dirudite gehienek. Emakumeek gona luzeak daramatzate ilea zapi batekin tapatzen dute. Umeek ez diote negar egiteari uzten. Hotz egiten du eta haize izoztuak min egiten die aurpegian.

Houston hiri arrotza da Idaniarentzat. Autobide zabalak, ibilgailu handiak eta etxe-orratzak. Houstonen dena da handia eta dena aseptikoa. Idaniak ez zuen inoiz imajinatuko Nikaraguako Diriamba hiritik ihes egin, eta Texas estatuaren bihotzean amaituko zuela. Are gutxiago ibilbide hori guztia oinez egitea tokatuko zitzaionik. Idania eta bere familia, duela bi urte ezagutu genituen Mexikoko Juchitan de Zaragoza hirian. Erdialdeko Amerikako hainbat txokotatik hasi zen eta Amerikako Estatu Batuetara zeharkatzea helburu zuen Migratzaileen Karabana osatzen zuten.

Marta Loik ez zuen inoiz imajinatu bizirik zegoen bitartean bere izena hilobi batean ikusiko zuenik. Baina hala izan da. Duela zortzi hilabete, Erromako emakumeak abortatzea erabaki zuen bere fetua gaizki zegoela jakin ostean. Haurdunaldiak arriskuan jartzen zuen Martaren osasuna, eta, horregatik, abortu terapeutiko bat egitea erabaki zuen. Ez zen hautu erraza izan Martarentzat. 20 aste baino gehiagoko haurdunaldiarekin, operazioak nahiko traumatizatuta utzi zuen.

Lampedusako herritarrek ez dute itsasoko ezbeharrei buruz hitz egin nahi. Italiako uhartea harrera portua da, Europako atea. Baina mapan kokatzea besterik ez dago Tunisia Italia baino hurbilago daukala jabetzeko. Errefuxiatuak Lampedusara iristen direnean, funtzionarioek non dauden azaltzen diete eta gehienek etsitu aurpegia jartzen dute, bada, ibilbidearen erdia ere egin ez dutela iruditzen zaie. “Europatik oso urrun dago”, esaten dute askok.

Oraindik erretzen ari diren kanpadenden hotsa da. Bi aste pasa dira Moria goitik behera erre zenetik. Azken bost urtetan, hamaika aldiz bisitatu dugu kanpalekua eta beste hamaika aldiz entzun izan dugu eremuak lehenago edo beranduago su hartuko zuela. Baina ez genuen inoiz imajinatuko sutea hain basatia izango zenik. Uda amaierako gau bero eta haizetsu batean, une batetik bestera, garrek dena suntsitu zuten. Kanpadendetatik hasi eta olibondo guztiak kiskaldu arte, Moriak errautsez beteriko gerra eremu bat dirudi. Errefuxiatuek ahal zuten bezala ihes egin dute, eta gose dira.

“Kaixo, Pia. Zuri buruz irakurri du hedabideetan. Pertsona ikaragarria dirudizu. Erresuma Batuko artista bat naiz, migrazioaren krisiaren inguruan hainbat artelan egin ditut eta ezin dut dirua niretzat gorde. Irabazitakoa erabil dezakezu ontzi berri bat erosteko?” Horrela aurkeztu zitzaion Banksy grafitigilea Pia Klemp ekintzaileari. Hartu dirua eta erabil ezazu Mediterraneoan bizitzak salbatzeko. Nola erreakziona dezake edozein pertsonak halako mezu bati? Txantxa bat dela pentsatu edo lanari ekin. Piak bigarrena aukeratu zuen eta emaitza azken egunetan ezagutu dugu: Louise Michel izena du salbamendu ontzi berriak.

2016ko abuztuaren 24an, goizeko laurak hogei gutxitan, Amatriceko eliza nagusiko kanpandorrearen erlojua geratu egin zen. Aste horretan udako festak ospatu behar zituen Lazioko udalerriak. Amatriciana pasta famatuaren jaia, alegia. Amatrice jendez beteta zegoen. Kanpoan bizi diren herritarrek eta turistek udaro bisitatzen zuten erdi aroko alde zahar pintoreskoa. Baina gau horretan dena aldatu zen.2016ko abuztuaren 24an, goizeko laurak hogei gutxitan, Amatriceko eliza nagusiko kanpandorrearen erlojua geratu egin zen. Aste horretan udako festak ospatu behar zituen Lazioko udalerriak. Amatriciana pasta famatuaren jaia, alegia. Amatrice jendez beteta zegoen. Kanpoan bizi diren herritarrek eta turistek udaro bisitatzen zuten erdi aroko alde zahar pintoreskoa. Baina gau horretan dena aldatu zen.