De westoever van de Maas was in 2005 helemaal vernieuwd. Vanaf de kademuur is de Servaasbrug, of 'Aw Brök', goed te bekijken. Tijdens de werkzaamheden kwam hier de 'eerste boog' van de 13e eeuwse brug te voorschijn. Nu loopt daar een voetpad onderdoor. De boog is eigenlijk alles wat over is van de Middeleeuwse stenen brug.

Wanneer de stad Maastricht in grote nood verkeerde - bij belegeringen, epidemieën of grote droogte - werd de rijk versierde Noodkist door de stad gedragen. De kist ging dan 'op tournee' langs alle kerken van de stad, in de hoop dat het gevaar werd afgewend. Aan dat gebruik dankt hij zijn bijnaam 'De Noodkist'.

Langs de noordelijke Jekertak, aan de Stenenbrug, ligt de Bisschopsmolen. Deze eeuwenoude watermolen is nog steeds in functie. Dagelijks wordt er graan gemalen voor bierbrouwerij Gulpener. Ook wordt in de eigen bakkerij brood gebakken.

Op het Henric van Veldekeplein rijst de rode Sint Janstoren boven het plein uit. De kerk staat pal naast de indrukwekkende Sint Servaaskerk. De kanunniken van de Servaaskerk vonden in de 13de eeuw dat er behoefte was aan een parochiekerk voor de gewone gelovigen, zodat zij zelf ongestoord hun diensten in de Servaaskerk konden houden.

Het Kruisherenklooster was één van de 22 kloosters die zich in de Middeleeuwen in Maastricht hadden gevestigd. Binnen de muren gaan de sfeer en stijl van het voormalig klooster samen met de moderniteit van een luxe hotel. Het gebouw vertelt nog steeds de geschiedenis van het klooster.

Op de hoek van de Kleine Staat en de Grote Staat ligt het Dinghuis. Het gebouw steekt hoog boven de omliggende panden en stamt uit 1470, toen het zijn huidige aanzien kreeg met de gotische voorgevel van Naamse steen en mergel.

De zijgevel van het Dinghuis aan de Jodenstraat is een markant voorbeeld van vakwerkbouw. Daaraan zie je het versteningsproces. Dat wil zeggen dat middeleeuwse vakwerkmuren werden vervangen door stenen muren en strooien daken door leien of pannen. Bij het Dinghuis werd aan het eind van de zeventiende eeuw het vakwerk vervangen door baksteen.

Bijna alle stenen huizen hebben kappen waarvan de noklijn parallel loopt met de straat zoals dat ook bij vakwerkhuizen het geval was. Alleen in de 17e eeuw werden huizen met topgevels gebouwd, eerst mooi versierd met krullen, later met trapgevels.

Poorthuizen waren adellijke woningen. Van oorsprong waren ze gebouwd als veilig onderkomen in oorlogstijd. Ze werden in de Middeleeuwen al in steen gebouwd. Kenmerkend was natuurlijk de poort die de binnenhof afsloot, waaraan het huis, stallen en schuren lagen.

Aan de zuidkant van het Vrijthof ligt het oudste niet-kerkelijke gebouw van Maastricht. Het is minstens zeven eeuwen oud en staat bekend onder de naam Spaans Gouvernement. Er is nu een museum in gevestigd.