Một đại văn hào sinh ra không phải chỉ là chuyện trong một đời một kiếp. Những tác phẩm văn học truyền tụng thiên cổ thường phải trải qua nhiều đời, nhiều kiếp thai nghén mà thành. Câu chuyện luân hồi chuyển thế của Hoàng Đình Kiên, thi gia trứ danh đời Tống dưới đây là một ví dụ chân thực.

Hoàng Đình Kiên (1045-1105), tự Lỗ Trực, hiệu là Sơn Cốc đạo nhân, người Phân Ninh, Hồng Châu (thuộc Giang Tây, Trung Quốc ngày nay). Ông là thư hoạ gia và thi gia trứ danh đời Bắc Tống, một trong “tứ đại gia nhà Tống”, ngang danh với Tô Đông Pha, Mễ Phất, Thái Tương. Tuy nhiên rất ít người biết được câu chuyện luân hồi sinh tử mà bản thân ông đích thân trải nghiệm.

Những năm cuối đời Hoàng Đình Kiên đã ăn chay tham thiền, và đã từng viết ra một bài thơ cấm sát sinh: “Ngã nhục chúng sinh nhục, danh thù thể bất thù; nguyên đồng nhất chủng tính, chích thị biệt hình khu. Khổ não tòng tha thụ, phì cam vi ngã tu. Mạc giáo diêm lão đoạn, tự sủy khán hà như?”. Tạm dịch: “Thịt ta thịt chúng sinh, tên khác thân chẳng khác, nguyên là cùng một loại, chỉ thân hình khác nhau. Nỗi đau nó phải chịu, béo ngon bởi ta cần, đừng để Diêm Vương phán, tự ta rõ thế nào?”.

Trong rất nhiều bút ký đều có ghi chép lại câu chuyện luân hồi chuyển sinh của Hoàng Đình Kiên. Sau khi ông thi đậu tiến sĩ, được triều đình bổ nhiệm làm quan tri châu ở Vu Hồ, Hoàng Châu, lúc nhậm chức ông mới 26 tuổi. Một ngày kia ông đang ngủ trưa trong phủ nha, mơ thấy mình bước ra khỏi nha môn, đi đến một thôn làng. Từ xa đã nhìn thấy một bà lão đầu tóc bạc trắng, đứng cầu nguyện trước bàn cúng ở ngoài cửa, trong miệng không ngớt kêu lên: “Con gái à! Hãy về đây ăn mì nào!”...