In deze aflevering bespreek ik hoe de werking van nicotine in de hersenen is en waarom het verslavend is, tevens komt er een nieuw inzicht ter sprake over de werking van nicotine op de microglia. Microglia zijn cellen die de zenuwcellen van de hersenen onderhouden en allerlei functie hebben en die door nicotine beïnvloed worden. Het lijkt erop dat adolescenten en jong volwassenen gevoeliger zijn voor de verslavende effecten van roken en ook dat roken in de hersenen van pubers meer potentiële schade kan aanrichten.
Medicatie bij stoppen met roken wordt besproken, nicotine vervangende middelen, nortiptyline, bupropion, varenicline en ten slotte wordt er kort ingegaan op cytisine en het gevaar van e-sigaretten en vaping wordt besproken. Met name het risico op E-cigarette of Vaping Associated Lung Injury (EVALI).

Literatuur
1.  Overbeek DL, Kass AP, Chiel LE, Boyer EW, Casey AMH. A review of toxic effects of electronic cigarettes/vaping in adolescents and young adults. Crit Rev Toxicol. 2020;50(6):1–8.
2.  Gotti C, Clementi F. CYTISINE AND CYTISINE DERIVATIVES. MORE THAN SMOKING CESSATION AIDS. Pharmacol Res. 2021;170:105700.
3.  Wang TW, Gentzke AS, Neff LJ, Glidden EV, Jamal A, Park-Lee E, et al. Disposable E-Cigarette Use among U.S. Youth — An Emerging Public Health Challenge. New Engl J Med. 2021;384(16):1573–6.
4.  Mahajan SD, Homish GG, Quisenberry A. Multifactorial Etiology of Adolescent Nicotine Addiction: A Review of the Neurobiology of Nicotine Addiction and Its Implications for Smoking Cessation Pharmacotherapy. Frontiers Public Heal. 2021;9:664748.

5. NHG standaard stoppen met roken, https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/stoppen-met-roken, geraadpleegd op 30-10-2021.

6. https://en.wikipedia.org/wiki/Bronchiolitis_obliterans

Karin Janssen is huisarts en kaderarts longen, dat betekent dat ze een tweejarige opleiding heeft gedaan om zich te verdiepen in longaandoeningen. In dit interview bespreken we de invloed van roken op de longen en benadrukken dat het belangrijk is om te stoppen met roken. Als u wilt stoppen, praat er dan over met uw huisarts, hij of zij kan u helpen met stoppen. Schaam je niet als je een terugval hebt, dit komt heel erg vaak voor, blijf positief en probeer het  nog een keer. 

Dennis vertelt openhartig hoe hij jarenlang rookte, zeker een pakje per dag en hoe hij is gestopt. Ik hoop dat het verhaal van Dennis een inspiratiebron is voor anderen die willen stoppen met roken. Het gaat u lukken!

Veel luisterplezier

Gast Maurits van der Veen is cardioloog in Ziekenhuis Gelderse Vallei en is erg actief om mensen aan te sporen om te stoppen met roken. Hij dot dat in zijn dagelijkse werkzaamheden, maar ook op landelijk niveau. Hij zit in een actieclub die stoppen met roken op de landelijke politieke agenda probeert te krijgen en hij vind dat alle dokters stoppen met roken zouden moeten adviseren aan hun patiënten. In de podcast spreken we over een aantal linkjes die we hebben opgenomen in deze show notes.

Informatie op de website van het Trimbos instituut: https://www.trimbos.nl/kennis/roken-tabak

Is een referentie naar de Guideline Prevention in CVD van de ESC (European Society of Cardiology): https://www.escardio.org/Guidelines/Clinical-Practice-Guidelines/2021-ESC-Guidelines-on-cardiovascular-disease-prevention-in-clinical-practice

De Podcast met Marcel Levi: https://open.spotify.com/episode/2jgUiS5nX8zl7jjHdM0tBw?si=ak8CNZkbRRSBD2VpzNwaUA&dl_branch=1

Scholing voor professionals "Very Brief Advice": https://www.pfizer.nl/nascholing/very-brief-advice-leven-redden-30-seconden?cmp=009bf139-bd74-4b15-9005-affa1994592d&ttype=BA  NB: wij hebben GEEN belangenconflict!!

Trigeminus Neuralgie (TN) of aangezichtspijn is een zeer nare aandoening die gepaard gaat met pijnscheuten in het gedeelte van het gezicht dat wordt aangestuurd door de trigeminus zenuw. De pijn wordt soms omschreven als “shock”, pijnscheuten duren kort <1 s tot 2 minuten en komen aanvalsgewijs voor. Ze worden vaak uitgelokt door aanraking van het gezicht, maar ook door spreken of kauwen of tandenpoetsen. Trigeminus neuralgie kan worden behandeld met geneesmiddelen en via chirurgie. Carbamazepine en oxcarbazepine zijn de twee geneesmiddelen die het meest gebruikt worden bij de behandeling van TN. Ongeveer 90% van de mensen merkt verbetering na gebruik van carbamazepine, helaas valt ook ongeveer 40% van de mensen uit als gevolg van bijwerkingen. Er wordt gewerkt aan geneesmiddelen die het Nav 1.7 kanaal remmen (dit is een kanaal dat de natriumstroom verzorgt) en hiervan verwacht men goede resultaten.(1–3)

Literatuur

1.  Stefano GD, Truini A, Cruccu G. Current and Innovative Pharmacological Options to Treat Typical and Atypical Trigeminal Neuralgia. Drugs. 2018;78(14):1433–42.
2.  Lambru G, Zakrzewska J, Matharu M. Trigeminal neuralgia: a practical guide. Pract Neurology. 2021;pract. neurol-2020-002782.
3.  Cruccu G, Stefano GD, Truini A. Trigeminal Neuralgia. New Engl J Med. 2020;383(8):754–62.

Zenuwpijn is lastig te bestrijden. Geneesmiddelen worden vooral gebruikt om de scherpe kantje van de pijn eraf te halen, daarbij wordt het Number Needed to Treat om 50% pijnreductie tee bewerkstelligen veel gebruikt als uitkomstmaat. Dit nummer ligt ongeveer tussen de 4 en de 8 voor de verschillende middelen. De meest gebruikte middelen zijn Antidepressiva, Antiepileptica en soms opioïden. De laatste groep wordt terughoudend toegepast en heeft ook veel nadelen, zie hiervoor ook podcast #40. 

Literatuur

1.  Stefano GD, Lionardo AD, Pietro GD, Cruccu G, Truini A. Pharmacotherapeutic Options for Managing Neuropathic Pain: A Systematic Review and Meta-Analysis. Pain Res Management. 2021;2021:1–13.
2.  Finnerup NB, Attal N, Haroutounian S, McNicol E, Baron R, Dworkin RH, et al. Pharmacotherapy for neuropathic pain in adults: a systematic review and meta-analysis. Lancet Neurology. 2015;14(2):162–73.
3.  Kocot-Kępska M, Zajączkowska R, Mika J, Kopsky DJ, Wordliczek J, Dobrogowski J, et al. Topical Treatments and Their Molecular/Cellular Mechanisms in Patients with Peripheral Neuropathic Pain—Narrative Review. Pharm. 2021;13(4):450.
4.  Wang N, Zhang Y-H, Wang J-Y, Luo F. Current Understanding of the Involvement of the Insular Cortex in Neuropathic Pain: A Narrative Review. Int J Mol Sci. 2021;22(5):2648.

In deze apothekerspodcast wordt er uitgelegd hoe u kunt afwegen of een geneesmiddel iets is voor u of niet. Daarbij is het belangrijk om goed te snappen wat de absolute risico afname is van een geneesmiddel. Deze absolute risicoafname wordt weergegeven in het Number Needed to Treat (NNT) en wordt afgewogen tegen het Number Needed to Harm (NNH). Dat laatste getal geeft aan in hoeverre een geneesmiddel bijwerkingen geeft. Ook is het belangrijk om uzelf af te vragen of u tot dezelfde populatie behoort als de populatie die in de studies naar zo'n geneesmiddel zijn gebruikt. Bent u een gezonde persoon die niet rookt, drinkt, veel beweegt en gezonde voeding eet en hebben er in de studie mensen met overgewicht, diabetes, slechte voedingsgewoonten en veel rokers meegedaan, dan is de winst van een geneesmiddel bij u misschien wel heel anders en kunt u de studieresultaten niet zomaar naar uzelf extrapoleren. Via de volgende websites kunt u meer te weten komen over uw risico op hart- en vaatziekten en over het NNT en het NNH en of een geneesmiddel positief of negatief werkt.
www.u-prevent.com
www.thnnnt.com

Literatuur
1.  Legemate DA, Koelemay MJW, Ubbink DT. [Number unnecessarily treated in relation to harm: a concept physicians and patients need to understand]. Ned Tijdschr Genees. 2016;160:D513.

Opioiden werken op de lichaamseigen opiaatreceptoren. Opiaten worden gebruikt als stap (3) en 4 op de WHO pijnschaal. Er zijn sterkwerkende en zwakwerkende opioiden. De zwakwerkende opioiden zijn tramadol, tapentadol en buprenorfine. De sterwerkende opioiden zijn morfine, fentanyl, oxycodon, hydromorfon en methadon. Codeine werd vroeger nog wel eens gebruikt, maar heeft geen goede pijnstilling (of juist teveel) en geeft wel bijwerkingen. Ook bij tramadol komen veel bijwerkingen voor, vooral bij ouderen. Een interessant fenomeen is de Opioid Geinduceerde Hyperalgesie, waarbij mensen langzamerhand steeds meer opioiden gaan gebruiken. Het idee is dat opioiden de pijnpaden in het lichaam kunnen veranderen, waardoor iemand meer pijn voelt en daardoor steeds meer opioiden nodig heeft, waardoor de pijnpaden verder veranderen en de patiënt in een vicieuze cirkel belandt. 
Literatuur:
1. Lee M, Silverman SM, Hansen H, Patel VB, Manchikanti L. A comprehensive review of opioid-induced hyperalgesia. Pain Physician. 2011;14(2):145–61.

NSAID staat voor Non Steroidal Anti Inflammaroty Drug, het is een pijnstiller met ontstekingsremmende eigenschappen. NSAIDs worden veel gebruikt en er is veel ervaring mee opgedaan, ze kunnen zonder recept gekocht worden. Toch zijn NSAIDs niet geheel zonder risico te gebruikten. Via remming van het enzym cyclooxygenase (COX) remmen NSAIDs de vorming van prostaglandinen (PG). PG zorgen oa voor pijnmodulatie, maar beïnvloeden ook de doorbloeding van de nier en de aanmaak van de beschermende slijmlaag van de maag. Ze kunnen dus acute nierschade veroorzaken, maar ook maagbloedingen. Daarnaast kunnen NSAIDs ook het risico op hart- en vaatziekten  (HVZ) verhogen. COX1 selectieve NSAIDs zorgen voor meer maagbloedingen, terwijl COX2 selectieve NSAIDs juist meer HVZ veroorzaken. Het is dus een afweging die gemaakt moet worden in de keuze voor een NSAID. De dosering moet zo laag mogelijk en het gebruik zo kort mogelijk gehouden worden. Bij langdurig gebruik dient iemand onder controle te staan (oa bloeddruk). In deze apothekerspodcast gaan we dieper in op de voors en tegens van NSAIDs

Paracetamol is de eerst keus pijnstiller die gebruikt kan worden. Paracetamol is een veilig middel, mits op de juiste manier gebruikt. Bij korter dan 1 maand kan de dosering tot 4 gram worden aangehouden, maar bij langduriger gebruik of bij de aanwezigheid van risicofactoren moet de dosering lager zijn. In deze apothekerspodcast meer over de juiste manier van dosering bij paracetamol.