មុននឹងយើងចូលទៅឆ្លើយនឹងសំណួរនេះខ្ញុំសូមរំឭកឡើងវិញបន្តិចអំពីរឿងរ៉ាវមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកម្ពុជាហើយនិងការធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននៅក្នុងឆ្នាំនេះ។ នៅ២០២២នេះ គឺជាឆ្នាំពិសេសសម្រាប់កម្ពុជា ដោយហេតុថា យើងកំពុងតែធ្វើជាប្រធានប្តូរវេនរបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (Association of Southeast Asian Nations) ឬក៏​យើងហៅកាត់ថាអាស៊ានហ្នឹង។ ការធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននេះគឺគេធ្វើឡើងប្ដូរវេនគ្នារវាងរដ្ឋជាសមាជិកទាំង១០

ចំពោះបញ្ហារុស្ស៊ី និង អ៊ុយក្រែន បើគិតមកទល់ថ្ងៃនេះ គឺមានរយៈពេលជិតពីរខែមកហើយ ដែលកំពុងបន្តកើតមានរហូតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ហើយបើយើងគិតពីគោលបំណង ឬក៏ដើមហេតុនៃវិបត្តិ ឬក៏សង្គ្រាម ការឈ្លានពាននេះគឺដោយសារតែមានការប្រើប្រាស់នយោបាយ ឬក៏ការកំណត់និយមន័យផ្សេងៗគ្នា

សំនួរ៖តើតម្លៃប្រេងសាំងកើនឡើងដោយសារតែសង្គ្រាមរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែនឬក៍មានកត្តាអ្វីផ្សេងហើយបើកើនឡើងបែបនេះ ថាតើយើងនឹងមានបញ្ហាប្រឈមអ្វីខ្លះហើយយើងដោះស្រាយយ៉ាងណា? ជាការពិតណាស់តម្លៃប្រេងសាំង ឧស្ម័ន  និងហ្គាសដទៃៗទៀត ដែលយើងបានឃើញនៅក្នុងរយះពេលប្រមាណ២សប្ដាហ៍កន្លងមកនេះឃើញថា បានហក់ឡើងខ្លាំងបន្ទាប់ពីរមានភាពតានតឹងឈានទៅដល់ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ដែលមានការបាញ់ប្រហារគ្នាដែលអ្នកខ្លះហៅថា ជាការវាយប្រហាររបស់ប្រទេសរុស្ស៊ីទៅលើប្រទេសអ៊ុយក្រែនចាប់ពីពេលនោះមកយើងឃើញថាតម្លៃប្រេងសាំង និង ប្រេងមាស៊ូត រួមទាំងប្រេងឥន្ធនៈដទៃទៀត បានហក់ឡើងធ្វើអោយប៉ះពាល់ទៅដល់សេដ្ឋកិច្ចទាំងតំបន់ និង សកល។ ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានបណ្ដាលមកពីការឡើងថ្លៃប្រេងជាទូទៅនេះ អាចនឹងជម្រុញឲ្យមានកំណើនដែលមាន ផលអវិជ្ជមានទៅដល់ខ្សែច្រកផលិតកម្ម ទៅដល់ពាណិជ្ជកម្ម ទៅដល់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងវិនិយោគមួយចំនួន ។ ហេតុអ្វីបានជាប្រេងសាំងដែលយើងឃើញថា ឡើងថ្លៃហើយធ្វើអោយជះឥទ្ធិពលដោយសារយើងឃើញហើយបន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីបានធ្វើការវាយប្រហារទៅលើប្រទេសអ៊ុយក្រែនបណ្ដាលប្រទេសមួយចំនួននៅលោកខាងលិច  ជាពិសេសនៅបណ្ដាលអឺរ៉ុបខាងលិច ក៍ដូចជាប្រទេសដែលជាសមាជិកនៃអង្គការណាតូ បានធ្វើការដាក់ទាន់កម្មផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច រួមទាំងធ្វើការរឹតត្បិតនៅសកម្មភាពផ្នែកធានាគាររបស់រុស្ស៊ី និង ដាក់បម្រាមលើការនាំចូល នៅប្រេងសាំង ឧស្ម័ន និង ហ្គាស ផ្សេងៗទៀតដែលរុស្ស៊ីជាប្រទេសដ៍ធំមួយ ដែលជាប្រទេសផលិតប្រេង ឧស្ម័ន ហ្គាសហើយនិងទំនិញមួយចំនួនទៀតដូចជាស្រូវសាលី លោហៈដែលប្រើក្នុងឧស្សាហកម្មធំៗនៅលើពិភពលោក។ សំនួរ៖ ដោយឡែកទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះថាតើអាចនឹងប៉ះពាល់ ជាពិសេសប្រទេសកម្ពុជារបស់យើង ថាយើងគួរែតធ្វើយ៉ាងណាប្រសិនបើប៉ះពាល់បែបនេះ? បើយើងក្រឡេកមើលមួយសប្ដាហ៍ចុងក្រោយនេះ យើងឃើញថាហាក់ដូចជាមិនមាននិន្នាការក្នុងការថមថយឡើងវិញ​ ការថមថយនោះគឺបណ្ដាលមកពីមានការរៀបចំសារជាថ្មីនៅខ្សែច្រវាក់ផលិតកម្ម និងផ្គត់ផ្គងរវាងបណ្ដាលប្រទេស ដែលផលិត និងផ្គត់ផ្គង ប្រេងឥន្ធនៈរួមទាំងប្រេងសាំងនិងឧស្ម័នធំៗនៅលើពិភពលោក។ ការរៀបចំអោយមាននៅការផ្គត់ផ្គង ការធានានៅការផ្គត់ផ្គង និង ការបង្កើនផលិតកម្មដោយបណ្ដាលប្រទេសដែលជាសមាគមន៍អ្នកផលិតប្រេងសាំងឡើងវិញ ជំនួសឲ្យប្រេងសាំង ឧស្ម័នដែលនាំមកពីប្រទេសរុស្ស៊ីបានធ្វើឲ្យតម្លៃប្រេងសាំងក្នុងពេលមួយសប្ដាហ៍នេះឃើញហាក់ដូចជាថមថយតម្លៃមកវិញក៍ប៉ុន្តែតម្លៃនៅតែមានកម្រិតខ្ពស់ ខ្ពស់ជាងកាលពីឆ្នាំ២០១៤កន្លងទៅទៀត។ផលប៉ះពាល់នៃការឡើងថ្លៃទំនិញ ការឡើងថ្លៃប្រេងឧស្ម័ននេះ […]

សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន បើគិតមកដល់ពេលនេះវាជាងពីរសប្តាហ៍មកហើយ ដែលបណ្ដាលឱ្យមានការកើនឡើងប្រជាជនភាសខ្លួនជាង ២ លាននាក់គិតមកត្រឹមពេលនេះ ហើយជនភាសខ្លួនជាងពាក់កណ្ដាលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសប៉ូឡូញ ហើយភាគីរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនបានចរចាសម្របសម្រួលបើកផ្លូវបន្ថែមទៀត  ឱ្យជនភាសខ្លួនចាកចេញពីតំបន់សមរភូមិផងដែរ។ ភាគីរុស្ស៊ីបានបញ្ជាក់ថា ខ្លួននឹងដកទ័ពចេញពីអ៊ុយក្រែន ...

ទាក់ទងទៅលើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលសន្តិភាពស៊ុន ហាក់ ជ្រើសរើសសម្ដេច ជាជ័យលាភីនៅក្នុង ឆ្នាំ 2022 នេះបើយើងមើលទៅលើលក្ខណៈរបស់ពានរង្វាន់ស៊ុន ហាក់ នេះគេផ្អែកទៅលើកត្តាមួយជាចម្បងគឺកត្តាសន្តិភាពពានរង្វាន់នេះផ្ដល់ជូនទៅដល់ឥស្សរជន ឬក៏អង្គការទាំងឡាយណាដែលមានស្នាដៃលេចធ្លោយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងការលើកកម្ពស់ ក៏ដូចជាការរួមចំណែកដល់ការលើកកម្ពស់សន្តិភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិ

សំនួរ៖ នៅក្នុងថ្ងៃនេះយើងមានប្រធានបទមួយ និយាយទាក់ទងទៅនឹងស្ថានភាពបញ្ហានៅមីយ៉ាន់ម៉ា។ យើងឃើញថានៅពេលប៉ន្មានថ្ងៃមុននេះ យើងសង្កេតឃើញថាមានភាពតឹងតែងជាងមុន មានការដុតបំផ្លាញផ្ទះប្រជាជនជាច្រើនក្នុងនោះផងដែរ។ ជាដំបូងខ្ញុំសូមឲ្យ លោក ថុង ដេវីត ជម្រាបជូនបន្តិចទាក់ទិនទៅនឹង ថាតើមានគូភាគីពាក់ព័ន្ធណាខ្លះដែលសំខាន់ៗ នៅក្នុងរឿងចម្រុងចម្រាស់ ជាពិសេសនៅក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន ដែលកំពុងតែក្ដៅកកុកនេះ? ទាក់ទងជាមួយបញ្ហា និង គូភាគីដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងតែមានជម្លោះរាំរៃ វាងរដ្ឋាភិបាលយោធានៅមីយ៉ាន់ម៉ា ជាមួយនិងក្រុមជនជាតិប្រដាប់អាវុធផ្សេងៗ បច្ចុប្បន្ននេះបញ្ហាវាមាន ឬសគល់ទាំងពីមីយ៉ាន់ម៉ាគាត់ទទួលបានឯករាជ្យតាំងពីឆ្នាំ ១៩៤៨ មកម្លេះ។ ខ្ញុំសូមងាកទៅកាន់ ប្រវត្តិសាស្រ្ដបន្តិច ដោយសារតែបញ្ហាទាំងអស់នេះ គឺជាបញ្ហាឬសគល់នៃបញ្ហាការបែងចែកជាតិសាសនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទី១គឺអណាចក្រអង់គ្លេស៍ ឬ ចក្រភពអង់គ្លេស៍ដែលគាត់បានចេញពីមីយ៉ាន់ម៉ានោះទៅ គាត់មិនបានដាក់ចេញ ឬ ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលមួយឲ្យមានភាពរឹងមាំ ដឹកនាំដោយក្រុមស៊ីវិលនោះទេ គឺគាត់ដាក់តែក្រុមភាគីណាម្នាក់ដែលគាត់គិតថាមានអំណាច ឬក៏ក្រុមគ្នាគាត់ដែលនៅក្នុងនោះឪពុកលោកស្រី អង់ សានស៊ូជី ជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីប៉ុន្តែលោកត្រូវបានគេធ្វើឃាតនៅពេលដែលគាត់ឡើងបានត្រឹមតែរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃតែប៉ុន្នោះ។ ចំណែកនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទាក់ទងទៅនឹងពែលវេលាចាំតាំងពីការធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅថ្ងៃទី០១ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ មកនេះ។ យើងដឹងហើយថា ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដែលធ្លាប់ទទួលបានឯករាជ្យទទួលបានការបោះឆ្នោតតាមរយៈប្រជាធិប្បតេយ្យអស់រយៈពេលជាង ១២ឆ្នាំមកហើយ ស្រាប់តែពេលនេះវិលត្រលប់មករកភាពដើមវិញគឺ គ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលយោធាដែលដឹកនាំដោយ លោក មីង ឱងលាំង។ ចំណែកឯគូបក្សដិបក្សនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ យើងសង្គេតឃើញថា មានការបង្កើនសកម្មភាពវាយប្រហារក៏ដូចជាធ្វើការគៀបសង្កត់ទៅដលើក្រុមប្រឆាំង […]

Green Growth នៅក្នុងន័យកម្ពុជារបស់យើងដែលបកប្រែគឺមានន័យថា ការអភិវឌ្ឍន៍បៃតង។ ហេតុអ្វីបានជាគេត្រូវចាំបាច់ត្រូវការការអភិវឌ្ឍន៍បៃតង ន័យសំខាន់បំផុតគឺយើងចង់ជំរុញការអភិវឌ្ឍមួយដែលមាននិរន្តភាព ហើយឱ្យវាមានសមភាពទៅតាមរយៈការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិ ឬក៏សកម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍ទាំងឡាយណា ដែលយើងបានគិតគូរទៅដល់បរិស្ថានដូចជា ទាក់ទងជាមួយនឹងខ្យល់របស់យើង .....

ជាធម្មតាទេក្រុមហ៊ុនដ៏ធំមួយនៅប្រទេសចិន ហើយក៏អាចហៅបានថាជាក្រុមហ៊ុនដ៏ធំមួយនៅលើពិភពលោក ដែលមានបំណុលច្រើនជាងគេ ហើយយើងទាំងអស់គ្នាក៏ឃើញថា យើងក៏ជះឥទ្ធិពលមួយចំនួនពីអ្នកវិនិយោគនៅប្រទេសចិនក៏ច្រើនដែរ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ យើងឃើញថា បើសិនជាក្រុមហ៊ុននោះ មានការដួលរលំមែនយើងក៏អាចប៉ះពាល់មួយចំនួនដែរ។

យើងឃើញថាតាមការសិក្សាថ្មីៗនេះ ជាពិសេសគឺរបាយការណ៍ក្រុមអន្តររដ្ឋាភិបាលបានវាយតម្លៃអំពីផងប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុលើកទី 6 នេះបានបង្ហាញថា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុបានតែកំពុងតែកើនឡើងនឹងកើតឡើងធ្ងន់ធ្ងរ ដែលទាមទារឲ្យយើងចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ ដើម្បីដោះស្រាយការងារប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។

កត្តាចម្បងដែលកំណត់ជាការវិនិច្ឆ័យសម្រាប់ការចូលរួមរបស់កម្ពុជា ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនេះគឺ កត្តាសុខសន្តិភាព និងស្ថេរភាពនយោបាយ ប្រសិនបើកម្ពុជាពុំមានសុខសន្តិភាព និងស្ថេរភាពនយោបាយនៅទេ កម្ពុជាមិនអាចមានឱកាសក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម កុំថាឡើយការចូលរួមលើឆាកអន្តរជាតិដើម្បីដោះស្រាយការងារផ្សេងៗ ជាពិសេសគឺលើការងារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនេះ