แม้ไม่มีหน้าร้านในไทย แต่ HUMAN MADE ก็อยู่ในลิสต์อันดับต้นๆ ของสายสตรีทแฟชั่น ทั้งราคารีเซล ทั้งความไวในการ sold out ทุกครั้งที่ออกคอลเลกชันใหม่ 

.

อะไรทำให้แบรนด์ญี่ปุ่นเล็กๆ กลายเป็นแบรนด์ระดับโลกที่ยืนหยัดในสมรภูมิแฟชั่นสุดดุเดือดได้ขนาดนี้? คำตอบอาจอยู่ที่ชีวิตของ NIGO ผู้ชายที่เอาความรักทั้งหมดเทใส่ HUMAN MADE จนไม่ได้เพียงทำให้แบรนด์โดดเด่นจากในท้องตลาดเท่านั้น แต่ตัวเขาเองยังเป็นที่จดจำและเป็นที่ต้องการของหลากหลายธุรกิจ อย่างก่อนหน้านี้ที่เป็นข่าวฮือฮาจากการที่เขาได้รับตำแหน่งครีเอทีฟไดเรกเตอร์ ของ FamilyMart ประเทศญี่ปุ่น 

.

พอดแคสต์ Biztory ตอนนี้ ขอชวนไปฟังเรื่องราวของ ‘มนุษย์’ ที่ ‘ทำ’ HUMAN MADE นี้อย่างสุดหัวใจกันได้ที่ Biztory ตอนล่าสุด

ลองนึกภาพถนนที่ปลอดขยะ สถานีรถไฟฟ้าสะอาดสะอ้าน ทางเท้าที่เดินง่ายไม่มีสิ่งกีดขวาง หรือแม้แต่ห้องน้ำสาธารณะที่สะอาดน่าใช้ ความสะอาดของเมืองเองก็สร้างความประทับใจให้กับเราแบบไม่รู้ตัวได้ไม่ต่างจากแลนมาร์กใหญ่โตหรืออาหารการกินเลยทีเดียว

ลองนึกภาพถนนที่ปลอดขยะ สถานีรถไฟฟ้าสะอาดสะอ้าน ทางเท้าที่เดินง่ายไม่มีสิ่งกีดขวาง หรือแม้แต่ห้องน้ำสาธารณะที่สะอาดน่าใช้ ความสะอาดของเมืองเองก็สร้างความประทับใจให้กับเราแบบไม่รู้ตัวได้ไม่ต่างจากแลนมาร์กใหญ่โตหรืออาหารการกินเลยทีเดียว

เสื่อผืนหมอนใบ คือนิยามสั้นๆ ของ ‘วิถี’ แรงงานชาวจีนในยุคสมัยก่อน ที่ข้ามน้ำข้ามทะเลจากบ้านเกิดเมืองนอน เพื่อออกมาทำตามความฝันไขว่คว้าหาความมั่งคั่ง ซึ่งหนึ่งในกิจการที่ก่อกำเนิดโดยลูกหลานแดนมังกร นั่นคือกิจการ ‘ร้านซักรีด’ บนผืนแผ่นดินเมริกันชน

จุดกำเนิดความคลีนที่ว่านี้ต้องย้อนกลับไปเมื่อปี 1851 ตรงกับช่วงที่รัฐแคลิฟอเนียร์ ประเทศสหรัฐฯ เข้าสู่ยุค ‘ตื่นทอง’ (gold rush) แน่นอนว่าวัยรุ่นชาวจีนจำนวนมากแห่แหนมายังพื้นที่ที่ว่าเพื่อตั้งรกราก และหวังใช้โอกาสนี้สร้างฐานะอันมั่นคง แต่ด้วยความที่อ่านเขียนภาษาอังกฤษจึงต้องยึดอาชีพกรรมกรสร้างทางรถไฟเป็นหลัก มิหนำซ้ำยังถูกกดค่าแรงต่ำมากว่ามาตรฐาน เพื่อดิ้นรนหนีจากการถูกดขี่นี้เอง ชาวจีนในสหรัฐฯ จึงมองหาอาชีพใหม่อย่าง ‘รับจ้างซักรีด’ อาชีพที่คนขาวดูแคลนว่าสกปรก แต่พวกเขามองว่าเป็นโอกาส และรอดพ้นจากการถูกรังแก 

จากแรงงานอดมื้อกินมื้อนำมาสู่การก่อกำเนิดร้านซักรีดแห่งแรก ที่หัวมุมถนนวอชิงตันในไชน่าทาวน์ในซานฟรานซิสโก โดยนาย Wah Lee ชาวจีนอพยพจากเมืองซียีในกวางตุ้ง ก่อนจะมีร้านซักรีดขยายเพิ่มเติมอีก 20 สาขา และอาชีพนี้ทำให้ชาวอเมริกันมองแรงงานจีนเปลี่ยนไปตลอดกาล

เนื่องในวันแรงงาน 1 พฤษาคมนี้ รายการทรัพย์คัลเจอร์ EP.6 ขอหยิบยกเรื่องราวการกำเนิดธุรกิจร้านซักรีด ผ่านแว่นการต่อสู้ของแรงงานชาวจีนในสหรัฐฯ มาเล่าสู่กันฟัง ตั้งแต่จุดกำเนิด การต่อสู้กับกฎหมายพลเมืองชั้นสองและกฎหมายแรงงานที่ไม่เป็นธรรม ไปจนถึงวันที่กิจการดังกล่าวเข้าสู่ช่วงขาลง

ช่วงนี้อากาศร้อนอบอ้าว แดดแรงจนแทบไม่อยากออกจากบ้าน หรืออยู่ในที่ร่มก็ยังรู้สึกร้อนระอุอยู่ดี ทางเพจกรุงเทพมหานครยังออกมาเตือนให้ประชาชนดูแลรักษาสุขภาพและหลีกเลี่ยงการอยู่กลางแจ้งเป็นเวลานาน เนื่องจากค่าดัชนีความร้อนอยู่ในระดับอันตราย 

ไม่ใช่แค่บ้านเราที่กำลังเผชิญกับอากาศร้อน แต่ตอนนี้ทั่วโลกก็กำลังเผชิญกับภาวะโลกเดือด (Global Boiling) ซึ่งเป็นคำที่องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้ประกาศเตือนต่อสาธารณะไว้เมื่อปี 2023 ชื่อฟังดูโหดร้ายและรุนแรงกว่าภาวะโลกร้อน (Global Warming) เพราะอุณหภูมิของโลกไม่ได้กำลังสูงขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไปเหมือนเมื่อก่อนแล้ว แต่กลับเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วและรุนแรง ส่งผลให้เกิดไฟป่า น้ำท่วมฉับพลัน ฝนตกหนักผิดฤดู แห้งแล้งยาวนาน และระดับน้ำทะเลสูงขึ้น.หลายประเทศจึงเริ่มหันมาให้ความสำคัญกับการออกแบบเมืองเพื่อรับมือกับสภาพอากาศที่เปลี่ยนไป ทั้งการเพิ่มพื้นที่สีเขียว การใช้วัสดุก่อสร้างที่ช่วยลดการสะสมความร้อน และการออกแบบพื้นที่สาธารณะให้เย็นสบาย

แต่ละเมืองออกแบบยังไงให้สู้อากาศร้อน รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.45 ตอนนี้

รู้สึกเหมือนกันบ้างไหม เวลาไปเดินใน IKEA ทีไร ถึงต้องได้อะไรติดไม้ติดมือกลับบ้านสักที? 

.

ในครั้งแรกๆ ที่ได้ก้าวเท้าเข้าไปยังอิเกีย หลายคนน่าจะฉงนสงสัยในหลายเรื่อง ทั้งการวางแปลนการเดิน การมีร้านอาหารในตัวซึ่งเสิร์ฟเมนูพิเศษฉบับอิเกีย การจัดโซนโกดังให้หยิบของได้เองโดยเฉพาะ ไปจนถึงการที่ให้ลูกค้าประกอบเฟอร์นิเจอร์เองซึ่งแม้ครั้งแรกอาจคิดว่าทำไม่ได้ แต่ด้วยกระบวนการแพ็กสินค้าไปจนถึงการออกแบบคู่มือ คนธรรมดาๆ ที่มีอุปกรณ์ช่างไม่กี่อย่างกลับประกอบเฟอร์นิเจอร์ได้เฉยเลย

.

สารพัดคำถามที่หลายคนอาจสงสัย Biztory ตอนนี้อยากพาไปไขคำตอบพร้อมๆ กันถึงเบื้องหลังกลยุทธ์ของอิเกีย แบรนด์เฟอร์นิเจอร์จากสวีเดนที่อยู่มาอย่างยาวนานกว่า 80 ปี ในปีล่าสุดยังมียอดขายรวมทั่วโลกอยู่ที่ 45.1 พันล้านยูโร (ประมาณ 1.7 ล้านล้านบาท) ในไทยเอง IKEA ก็มีสาขากว่า 5 แห่ง ทั้งสาขาบางนา, บางใหญ่, สุขุมวิท, ภูเก็ต และล่าสุดอย่างเชียงใหม่ด้วย

สิงคโปร์เป็นตัวอย่างของประเทศเล็กๆ ที่สามารถจัดการปัญหาการจราจรได้อย่างมีประสิทธิภาพแม้จะมีพื้นที่จำกัด แต่ด้วยการวางแผนเมือง การใช้เทคโนโลยี และนโยบายควบคุมรถยนต์ที่ชัดเจน ทำให้ปัญหารถติดที่เคยเป็นปัญหาใหญ่ในอดีตค่อยๆ คลี่คลายลง

แทนที่จะสร้างถนนเพิ่ม สิงคโปร์เลือกใช้ระบบบริหารจัดการจราจรอัจฉริยะ โดยนำ AI และข้อมูลเรียลไทม์มาช่วยวางแผนการจราจรในเมือง เช่นควบคุมสัญญาณไฟจราจรให้สอดคล้องกับสภาพการจราจรในแต่ละช่วงเวลา ซึ่งช่วยลดเวลาเดินทางในช่วงชั่วโมงเร่งด่วนได้มากกว่า 20% พร้อมทั้งเพิ่มความเร็วเฉลี่ยบนท้องถนนจาก 18 กม./ชม. เป็น 21 กม./ชม. ที่สำคัญคือสามารถประหยัดงบประมาณได้มากกว่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อปี

ภูเก็ตเองก็กำลังเดินตามรอยโมเดลนี้เช่นกัน เพื่อคลี่คลายปัญหาการจราจรที่กระทบต่อชาวภูเก็ตและกระทบต่อนักท่องเที่ยวการท่องเที่ยว โดยคาดว่าจะสามารถลดปัญหารถติดได้ถึง 40%

สิงคโปร์ทำยังไงถึงแก้ปัญหารถติดได้ด้วย AI แล้วทำไมภูเก็ตถึงอยากนำแนวคิดนี้มาใช้ รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.44 ตอนนี้

‘ฟ้าหลังฝนย่อมสวยงามเสมอ’ อาจเป็นคำกล่าวปลอบใจที่ดีที่สุด ณ เวลานี้ หลังบ้านเราเพิ่งผ่านพ้นเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ไปไม่นาน ท่ามกลางความสูญเสียมีประเด็นหนึ่งที่ถูกหยิบยกมาพูดคุยกันมากขึ้น นั่นคือเรื่องของ ‘อาคารและบ้านเรือน’ ที่ต่อไปนี้ไม่เพียงแต่ต้องคำนึงเรื่องความสวยงาม แต่ต้องมั่นคงและปลอดภัยต่อผู้อยู่อาศัย

ความจริงแล้วเหตุการณ์ลักษณะนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเป็นครั้งแรก เพราะหากย้อนกลับไปเมื่อปี 1871 ‘ชิคาโก’ มหานครใหญ่แห่งประเทศสหรัฐฯ ได้ประสบกับวิกฤตมหาอัคคีภัยครั้งใหญ่ จนภายหลังเหล่าบรรดาวิศวกรหัวกะทิและกลุ่มสถาปนิกชื่อดัง ตัดสินใจรวมตัวกันเปลี่ยนโฉมเมืองชิคาโกเสียใหม่ ให้พัฒนาก้าวกระโดดสู่เมืองที่อุดมไปด้วยตึกระฟ้าอันมั่นคงและสวยงามในคราเดียวกัน ผ่านเทคนิคสถาปัตยกรรมที่เรียกว่า ‘skeleton construction’ หรือที่เรียกว่าสั้นๆ ว่า ‘chicago skull’ (ชิคาโกสกูล)

เบื้องหลังการกำเนิดของเมืองชั้นนำอย่างชิคาโก ที่มีภาพตึกระฟ้าอันทันสมัยและสถาปัตกรรมอันสวยงามนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไรนั้น เราขอชวนมาติดตามฟังไปพร้อมกันได้ในรายการพอร์ดแคสต์ทรัพย์คัลเจอร์ EP.5

เคยรู้สึกมั้ยว่าแค่ได้ยินชื่อเมือง ก็เหมือนเรารู้สึกบางอย่างขึ้นมาในใจ

อย่างนิวยอร์กก็อาจนึกถึงผู้คนที่พลุกพล่าน เดินเร็ว แสงไฟจากตึกระฟ้า

แต่เมื่อนึกถึงชนบทญี่ปุ่น ภาพของทุ่งนา ทางรถไฟ  และเสียงจักจั่นในฤดูร้อนกลับผุดขึ้นมา

สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่แค่ภาพจำ แต่มันคือ sense of place หรือ “ความรู้สึกของสถานที่” ที่ก่อตัวขึ้นจากทั้งบรรยากาศ กิจกรรม ผู้คน วัฒนธรรม และประสบการณ์ส่วนตัวที่เรามีต่อพื้นที่นั้น 

ยกตัวอย่างให้ทุกคนเห็นภาพมากขึ้นเช่นช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่หลายคนน่าจะเดินทางจากกรุงเทพฯ กลับไปยังบ้านที่เติบโตมา ได้กลับไปใช้เวลากับครอบครัว เพื่อนฝูงเก่าๆ ที่ไม่ได้เจอนานแล้ว สิ่งนี้คือการเปลี่ยน sense of place  จากเมืองที่รีบร้อนกลับสู่พื้นที่ที่ผูกพัน กลับไปเจอบรรยากาศ สถาปัตยกรรม กลิ่น เสียง แสงที่คุ้นเคยนั่นเอง

sense of place คืออะไร ทำไมแต่ละเมืองถึงมี sense of place ที่แตกต่างกัน และ sense of place สำคัญกับเมืองยังไง  รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.42 ตอนนี้

ถ้ายังจำกันได้ ในยุคสมัยหนึ่ง ‘แก้วเก็บความเย็น’ ถือเป็นของฮอตฮิตที่ใครๆ ก็ต้องมี และจะเท่ยิ่งกว่าถ้าแบรนด์นั้นได้ชื่อว่า YETI ด้วยเก็บความเย็นได้ดีเยี่ยม แถมยังแข็งแรงทนทาน และปลอดภัย จนชื่อนี้กลายเป็นชื่อเรียกแก้วเก็บความเย็นทุกชนิด คล้ายกับที่เราเรียกผงซักฟอกว่าแฟ้บ หรือเรียกบะหมี่กึ่งสำเร็นรูปว่ามาม่า

แท้จริงแล้ว YETI ไม่ได้กำเนิดจากแก้วเก็บความเย็น แต่สินค้าแรกคือถังเก็บความเย็นสองพี่น้องอย่าง Roy  และ Ryan Seiders ผู้ที่ซึ่งรักการตกปลาและใช้ชีวิตกลางแจ้งต้องการแก้เพนพอยต์ถังเก็บความเย็นทั่วไปที่ไม่ทนทานและเก็บความเย็นได้ไม่ดีพอ

เรื่องราวของ YETI ที่น่าสนใจมากกว่านั้น คือสินค้าชิ้นแรกอย่างถังเก็บความเย็นนั้นได้แรงบันดาลใจจากถังเก็บน้ำแข็งของไทย และเมื่อต้นปีที่ผ่านมา YETI ก็ยังได้เปิดสาขานอกสหรัฐอเมริกาเป็นที่แรกที่ไทย โดยความดูแลของ Element 72 

เพื่อคลายร้อนนี้อย่างต่อเนื่อง Capital ขอพาไปฟังเรื่องราวทางธุรกิจที่คุณอาจไม่เคยได้ยินที่ไหนของ YETI จากแง่มุมของชาว Element 72 ไปพร้อมๆ กัน