Dziś zmierzymy się z prawdziwą legendą. Człowiekiem, którego życie i śmierć wciąż stanowią przedmiot burzliwych dyskusji. Uważa się go za prawdziwego diabła, mającego przyczynić się do upadku jednej z najbardziej wpływowych dynastii. Czy rzeczywiście nim był? Poznajcie historię Grigorija Rasputina.


Tekst: Anna Baron-Jaworska
Lektor: Anna Baron-Jaworska
Montaż: Tomasz Sowa


Bibliografia:

1. Douglas Smith, Rasputin. Wiara, władza i zmierzch dynastii Romanowów, Wydawnictwo Literackie, 2018.
2. Andrew Cook, Zabić Rasputina. Prawdziwi zabójcy szalonego mnicha, Amber, 2007.
3. Simon Sebag Montefiore, Romanowowie 1613-1918, Znak Horyzont, 2025.
4. Rasputin: The Devil in the Flesh, reż. Olly Lambert, Oxford Film & Television, 2002.

Artykuły powiązane na Ciekawostkach Historycznych:

https://ciekawostkihistoryczne.pl/2018/03/12/kto-naprawde-zabil-rasputina/
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2020/07/12/zawrotna-kariera-rasputina-od-leczenia-hemofilii-do-doradcy-cesarzowej/

Dziś zajrzymy do świata kobiet, który od wieków fascynuje swoją tajemniczością oraz ekskluzywnością. Budzi również wiele kontrowersji, szczególnie w krajach Zachodu, w których czasami trudno jest zrozumieć i zaakceptować specyfikę funkcjonowania japońskiej kultury. Poznajcie historię gejsz. 


Inspiracją do powstania dzisiejszego odcinka jest książka “Historia Japonii. Niezwykła opowieść o Kraju Wschodzącego Słońca, samurajach, siogunach i zen” autorstwa Clementsa Jonathana, wydawnictwa SBM. Jeśli ciekawi Was temat zarówno historii, jak i kultury tego niezwykłego państwa, to serdecznie zachęcam do sięgnięcia po tę pozycję, która w przekrojowy oraz bardzo wciągający sposób przybliża nam dzieje kraju kwitnącej wiśni.


Tekst: Anna Baron-Jaworska
Lektor: Anna Baron-Jaworska
Montaż: Tomasz Sowa


Bibliografia:

1. Jonathan Clements, Historia Japonii. Niezwykła opowieść o Kraju Wschodzącego Słońca, samurajach, siogunach i zen, Wydawnictwo SBM, 2025.
2. Mineko Iwasaki, Gejsza z Gion, Wydawnictwo Albatros, 2003.
3. Sayo Masuda, Autobiography of a Geisha, Wydawnictwo Vintage, 2004.
4. Rosella Menegazzo, Japonia, Wydawnictwo Arkady, 2008.

Posiłek za odkupienie win. Kawałek chleba spożyty nad ciałem, by zapewnić duszy życie wieczne. Jak to możliwe? Wszystko dzięki zjadaczom grzechów.


Autorka testu: Gabriela Bortacka,
Lektor: Edgar Hein,
Montaż: Tomasz Sowa,


Bibliografa

1.Chisholm H., Sin-eater, „Encyclopædia Britannica”, Cambridge University Press.
2. Last 'sin-eater’ celebrated with church service, 19.09.2010, bbc.com [dostęp: 5.04.2022].
3. Puckle B., Funeral customs. Their origin and development, Londyn 1926.
4. Sedgwick I., Inviting Sin-Eaters to a Funeral: Fact or Folklore?, icysedgwick.com [dostęp: 5.04.2022].

Ponoć nie ma ludzi niezastąpionych, ale w przypadku Józefa Piłsudskiego można mieć wątpliwości. Z jego odejściem Polska zaczęła się szykować na własną śmierć.


Autor testu: Herbert Gnaś,
Lektor: Edgar Hein,
Montaż: Tomasz Sowa,


Bibliografia:

M. Gałęzowski, Marszałek Józef Piłsudski 1867-1935, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2013.
M. Gałęzowski, J. Kirszak, Twórca Niepodległej. Józef Piłsudski 1867-1935, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2018.
A. Garlicki, Józef Piłsudski 1867-1935, Wydawnictwo Znak, Kraków 2020.
W. Jędrzejewski, Józef Piłsudski 1867-1935. Życiorys, Myśl, Warszawa 1985.
P. Szubarczyk, Naczelnik, „Biuletyn IPN”, nr 5-6/2008.


NASZE MEDIA
📢 Facebook:     / ciekawostkihistoryczne  
💙 Twitter:  https://twitter.com/home?lang=pl
❤️ Instagram:    / ciekawostkihistoryczne.pl_   
✨ TikTok :   / ciekawostkihi.  .

Wyspa Spinalonga leży w północno-wschodniej części Krety w malowniczej Zatoce Mirabello. Obecnie stanowi jedną z największych atrakcji tego regionu, choć jej sława tak naprawdę została zbudowana na historiach o ludzkim cierpieniu, odrzuceniu i powolnej śmierci w męczarniach.
Poznajcie historię greckiej wyspy trędowatych.


Tekst: Anna Baron-Jaworska
Lektor: Anna Baron-Jaworska
Montaż: Tomasz Sowa


Bibliografia:

1. Małgorzata Gołota, Spinalonga. Wyspa trędowatych, Agora, 2021.
2. Elizabeth Warkentin, The abandoned Greek island shrouded in mystery, bbc.com / dostęp: 23.01.2025
3. Małgorzata Gołota, Na wyspie Spinalonga jest 330 trędowatych, 30 to pozostawieni samym sobie obłożnie chorzy, Duży Format / dostęp: 23.01.2025
4. Piotr Cywiński, Kolonia przeklętych, wprost.pl / dostęp: 23.01.2025

Przeczytaj więcej na temat trądu i Spinalongi na Ciekawostkach Historycznych:

https://ciekawostkihistoryczne.pl/2021/07/08/spinalonga-miala-byc-rajem-dla-tredowatych-okazala-sie-pieklem-na-ziemi/
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2021/07/02/spinalonga-wyspa-tredowatych/
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2020/03/23/ukarani-przez-boga-czyli-marny-los-tredowatych/

Mistrz turniejów. Zaprawiony w boju rycerz. A przy tym zręczny dyplomata, lawirujący między Władysławem Jagiełłą a Zygmuntem Luksemburskim. Oto Zawisza Czarny.

Autor testu: Herbert Gnaś
Lektor: Edgar Hein,
Montaż: Tomasz Sowa,

Bibliografia:
J. Kisielewska, W służbie ojczyzny, Kraków 1924.
B. Możejko, S. Szybkowski, B. Śliwiński, Zawisza Czarny z Garbowa herbu Sulima, Wydawnictwo WiM, Gdańsk 2003.
I. Styczyńska, Zawisza Czarny z Garbowa – herbu Sulima, „Almanach Sądecki”, nr 1/2001.
F. Ziejka, „Polegaj jak na Zawiszy”, „Pamiętnik Literacki”, nr 1/1984.

Niemal żadna z polskich władczyń nie może się równać z Barbarą Radziwiłłówną pod względem sławy i rozpoznawalności. Każdy choćby w zarysie zna jej tragiczną historię. Ale czy Barbara była więcej niż tylko bohaterką romansu?

Bibliografia:
1.K. Janicki, Damy złotego wieku, Znak Horyzont, 2014,
2. S. Leśniewski, Jagiellonowie. Złoto i rdza, Wydawnictwo Literackie, 2024,
3. I. Kienzler, Jagiellonowie. Miłosne sekrety wielkiej dynastii, Wydawnictwo Lira, 2017

Żonę Mieszka II Rychezę obwiniano o wszystko co złe. Pochodząca z Niemiec królowa miała gnębić poddanych, a potem ukraść insygnia władzy. Jak było naprawdę?

Tekst: Anna Baron-Jaworska
Lektor: Anna Baron-Jaworska
Montaż: Tomasz Sowa

Muzyka: "Horizons" by Scott Buckley - released under CC-BY 4.0. www.scottbuckley.com.au

Bibliografia:

1. Gall Anonim, Kronika polska, Wydawnictwo Naukowe UMK 2024.
2. Paweł Jasienica, Polska Piastów, Wydawnictwo MG 2022.
3. Kamil Janicki, Damy ze skazą, Znak Horyzont 2016.
4. Mirosław Maciorowski, Beata Maciejewska, Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Wydawnictwo Agora 2018.

Wszechwładca Bona nie znosiła żadnej konkurencji. Niechcianą synową poniżała, lżyła, a nawet próbowała zagłodzić. Z rozmysłem zamieniła egzystencję Elżbiety Habsburżanki w piekło. Historycy lubią przytaczać niesławną aferę parmezanową jako naczelny dowód małostkowości i nadpobudliwości Bony Sforzy. Czy nie należałoby w niej widzieć raczej chytrego i mistrzowsko przeprowadzonego spisku przeciwko wrogiemu agentowi?

Tekst: na podstawie artykułów z serwisu www.ciekawostkihistoryczne.pl
Lektor: Anna Baron-Jaworska
Montaż: Tomasz Sowa

Muzyka: "Horizons" by Scott Buckley - released under CC-BY 4.0. www.scottbuckley.com.au

Polska i Moskwa nigdy nie umiały się dogadać. Próbowano i mieczem i dobrym słowem, ale bez skutku. Wreszcie wytoczono ciężkie, matrymonialne działa. Z myślą o zaprowadzeniu trwałego pokoju zeswatano wnuka Jagiełły z córką Iwana III Srogiego. Z politycznych układów wyszło całkiem udane stadło, choć każdy starał się uprzykrzyć życie nowożeńcom...

Tekst: Anna Baron-Jaworska, Aleksandra Zaprutko-Janicka
Lektor: Anna Baron-Jaworska
Montaż: Tomasz Sowa

Muzyka: "Horizons" by Scott Buckley - released under CC-BY 4.0. www.scottbuckley.com.au