Gerda Kanselaar werd in 1947 in Surabaya geboren uit het huwelijk van Frans Kanselaar en Jojo Lumanauw. Vader was als oorlogsvrijwilliger naar Indië gegaan. Het jonge gezin komt in 1948 in Rotterdam aan. Vervolgens begint het moeizame proces van inburgering, in Nijmegen waar vader oorspronkelijk vandaan kwam. Vooral moeder krijgt het vanwege haar kleur zwaar te verduren; racistische scheldpartijen, stenen en kluiten naar de kinderwagen. Gerda herinnert zich het geroep van de buurtkinderen: Inda pinda poepchinees! Lange tijd bleef het familieverhaal sluimeren, bijna verborgen. Maar in 2024 volgde ze een schrijfcursus en maakte ter afronding een boekje getiteld ‘Vertel me over jouw moeder’ waarin het familieverhaal wordt verteld. Het Indisch ontluiken begon voor Gerda pas recentelijk, maar ze geniet nu met volle teugen van de Indische activiteiten in Nijmegen. 

Er verschijnen nog veel Indische boeken. Ook steeds vaker in eigen beheer uitgegeven. Meestal zijn het familiekronieken geschreven op basis van dagboeken, doorgegeven verhalen, foto’s en andere documenten. Indië is en blijft een inspiratiebron voor velen, de koloniale tijd leeft voort in talloze romans en non—fictie boeken. Niet elk manuscript wordt door een uitgever geaccepteerd. Dan blijft in eigen beheer uitbrengen over, al dan niet ondersteunt door publicatieplatforms als Brave New Books en Boekscout. Elly Doornbosch (1963) ging het avontuur aan. Bij Boekscout 2024 verscheen 'Een djongos weet alles!' In het dagelijks leven is Elly werkzaam in het basisonderwijs waar ze ook graag vertelt van Indië. Bij wijze van voorwerk deed ze archieven aan, bezocht musea en las boeken. De Indische tak van haar familie verbleef al voor de oorlog in Indonesië maar ze beperkt het verhaal tot de periode 1942-1952. Het wordt verteld door een fictieve figuur, een Javaanse bediende oftewel en djongos, genaamd Ayo. Het voorwoord wordt door Elly gelezen. Daarna een vraaggesprek.

Indische Podcast ‘live’
Op 16 augustus vond het Sama Nimma Festival* plaats op het Mariënburgplein in Nijmegen. Dit ter gelegenheid van de afsluiting van het jubileumjaar ‘80 Jaar Vrijheid’ en 20 jaar Indië-herdenking Nijmegen. De Indische Literaire Salon werd daarom eenmalig gehouden in de Centrale Biblioheek aan het plein. Te gast waren Ernst Jansz en Lara Nuberg, die door Peter van Riel over hun favoriete boeken werden bevraagd. Van Ernst Jansz is bekend dat hij bewonderaar is van Frans Lopulalan, de te vroeg overleden Molukse schrijver van Onder de sneeuw een Indisch graf. Lara Nuberg is groot fan van Alfred Birney (De tolk van Java) en Pramoedya Ananta Toer (Aarde der mensen). Deze en andere boeken kwamen aan bod in deze bijzondere aflevering van de salon. Het geluid is niet optimaal.

Van de gasten verschenen onder meer:

Ernst Jansz 'Gideons Droom'
Ernst Jansz 'Een liefdeslied'
Ernst Jansz 'De overkant'
Lara Nuberg 'In haar voetsporen'
Lara Nuberg 'De mooiste brieven van Kartini'

*
https://ap.lc/mJJJO

Ulbe Bosma ‘Leven op een vulkaan. Franz Junghuhn – Een biografie' Uitgeverij Athenaeum. 

In deze aflevering bespreken we een mooie biografie over de beroemde Duits-Nederlandse natuurwetenschapper Franz Junghuhn die medio 19e eeuw baanbrekend werk verrichtte op Java. Als geen ander kende hij de vulkanen van dit eiland, hij beklom ze allemaal, legde vast wat vast viel te leggen, en ging het gevecht aan met de academische wereld en het gouvernement. Biograaf Ulbe Bosma (hoogleraar VU Amsterdam) leest voor. Alexander Reeuwijk (Azië Magazine) beschouwt de figuur Junghuhn, Peter van Riel recenseert het boek.

In deze podcast weer een aflevering Indisch Inburgeren. We praten met Ralph Voorsmit (Batavia, 1941). Ralph is gepensioneerd kaakchirurg aan het Radboud UMC en tot op de dag van vandaag actief voor ouderen in Nijmegen. De opname is gemaakt in het Oud Burgeren Gasthuis waar Ralph bestuurstaken verrichtte. Onlangs gaf hij een mooie voordracht met beelden in de Indische Salon getiteld ‘het koffertje van mijn moeder’. Hij vertelt over zijn jeugd in Indië, de buitenkampperiode, de Bersiaptijd  en de reis naar Nederland in 1946. Andermaal de terugkeer naar Indië en vervolgens weer de reis naar Nederland. Ralph werd bij zijn grootouders in Groningen ondergebracht want moeder en vader keerden terug naar Indonesië; een traumatische ervaring voor de kleine Ralph. Hij vertelt over de schooltijd - hoe hij zijn Indisch accent moest afleren - zijn eerste baan en hoe hij zich als Indo een plaats wist te veroveren in de Nederlandse samenleving.

Wilt u een opname meemaken in de Indische Salon of zelf uw verhaal vertellen. Mail naar [email protected]

Korte fragmenten uit ‘De Mooiste Brieven van Kartini’ voorgelezen door Lara Nuberg en Feba Sukmawa en besproken door Peter van Riel. Ook een voorleesfragment en recensie van ‘Spion in Smoking’ en tenslotte een bespreking van ‘Modelverhalen. Reflecties op Aziatische Roots’ van Liang de Beer (samenstelling).

Lara Nuberg en Feba Sukmana. ‘De mooiste brieven van Kartini. Geselecteerd door Lara Nuberg en Feba Sukmawa’(De Geus). Victor Laurentius. ‘Spion in smoking. Het intrigerende levensverhaal van Engelandvaarder en geheim agent Peter Tazelaar’ (Alfabet). Liang de Beer. ‘Modelverhalen. Reflecties op Aziatische roots’ (Maziel Pers).

De Indische Podcast & het Vfonds

Tussen 2023 en 2025 maakte de Indische Podcast drie series over Indisch inburgeren, zowel in Nederland als in de Verenigde Staten. Met een bijdrage van het Vfonds kon apparatuur worden aangeschaft en een deel van de onkosten gedekt. Dank hiervoor! In deze podcast een aantal geluidsfragmenten uit de shows, bij wijze van trailer. Scroll door de pagina’s en beluister alle afleveringen, in totaal zijn het er maar liefst 30! Wil je ons live aan het werk zien, kom dan eens naar de Indische Salon in het OBG Nijmegen. Als je een mooi verhaal hebt houden we ons aanbevolen. Aanmelden via [email protected]

In dze aflevering bespreken we boeken van Ezli Suitela, Vadim Dijkshoorn ‘De stinkende durian en de slang. Molukse vertellingen’ (Walburgpers). Harriët Duurvoort, ‘De dochter. Herinneringen aan anders zijn’ (Uitgeverij Pluim). Rick Honings, Olf Praamstra, Coen van ’t Veer ‘Een Indische vrouw in Maleisië. Een onbekend reisverhaal van Dé-Lilah uit 1897’ (Walburgpers). Coen van Galen, Joris van den Tol, Luc Meijboom, Lianne Wilhelmus ‘Nijmegen & Slavernij. Publiek bestuur en persoonlijk profijt, 1596-1873’ (Radboud University Press)

In deze aflevering bespreken we 'Kroniek van Nieuw-Guinea' van René Hoksbergen en' Huishouden in Nieuw-Guinea' van Geertje Mak. Beiden te gast in de Indische salon. Muziek: 'West Papua' door George Telek.

Dissociatie, een gespleten houding, daarvan was volgens Geertje Mak absoluut sprake in Nederlands-Indië. Het is eigenlijk een term uit de psychologie. Volgens Mak was dat ‘koloniale dissociatie’: een gespleten, bijna schizofrene houding. Enerzijds goede bedoelingen nastreven, anderzijds uitbuiting en grootschalig geweld toepassen.

Geertje Mak 'Huishouden in Nieuw-Guinea. Zending en het kolonialisme van goede bedoelingen' (Walburgpers)

René Hoksbergen 'Kroniek van Nieuw-Guinea (3 delen)
Papua-Indonesië, van ontdekking tot vrijheidsstrijd, 1500 tot heden' (Uitgeverij Aspekt)

Indo’s en geld, het blijkt vaak geen goede combinatie. Vooral als er veel valt te verdelen, zoals bij de Collectieve Erkenning of Het Gebaar. Bij de gewone Indo komt het niet terecht, beweert Lizzy van Leeuwen. Wel bij gevestigde instellingen waardoor ‘de Indische ervaring  nog veel meer een onderdeel is geworden van een verzakelijkte herinnerings- en cultuurindustrie’. Ook Martin Bossenbroek doet gepeperde uitspraken. Volgens hem heeft het kolonialisme niet alleen maar kwaad gebracht.: ‘We lijden collectief aan een historische tunnelvisie’, zegt hij. Bossenbroek vreest dat de twee nieuwe musea die er dankzij de nationale excuses komen (het Migratiemuseum in Rotterdam en het Nationaal Slavernijmuseum in Amsterdam) zich gaan verliezen in ‘verhalen’ en niet in ‘feiten’. Luister naar een nieuwe aflevering ‘Boeken’ in de Indische Podcast met titels van Lizzy van Leeuwen, Martin Bossenbroek, Louis Zweers en Rick Honings