17 juli 1717. De Duitse componist Georg Friedrich Händel componeerde voor de Engelse King Georg I feestmuziek voor een boottocht op de River Thames in Londen. 50 muzikanten speelden 5 uur lang op het water en kwamen na middernacht aan op hun bestemming. Om goed hoorbaar te zijn voor het publiek aan de kade gebruikte Händel voor deze danssuites niet toevallig veel blaasinstrumenten die met hun volle klank ver te horen waren.

Moeilijke woorden: sarabande

Uitvoering: Akademie für alte Music Berlin

1874. De Tsjechische componist Bedřich Smetana heeft een groot hart voor zijn vaderland en componeert Má Vlast, een verzameling van zes symfonische gedichten, waaronder Vltava: de Moldau. Als een spannende soundtrack horen we hoe de rivier ontspringt uit twee bronnen en verder stroomt langs een jachtpartij, boerenbruiloft, zeemeerminnen, watervallen en uiteindelijk aankomt in Praag.

Moeilijke woorden: Symfonisch gedicht, sordino

uitvoering: Czech Philharmonic Orchestra o.l.v. Jiří Bělohlávek

1804. Ludwig van Beethoven kampt met zware gehoorproblemen en schrijft de frustratie van zich af met de Vijfde Symfonie. Een overweldigend werk met het beroemd openingsmotief dat in alle vier delen subtiel terugkomt. Deze dubbele aflevering is opgenomen met livepubliek tijdens het live podcastevent van VRT MAX met special guest Marcel Vanthilt. Hij hoort in de 5de symfonie 'de roetsjbaan van het leven.'

Moeilijke woorden: fermate

Uitvoering: Orchester Wiener Akademie o.l.v. Martin Haselböck

1736. De Italiaanse componist Giovanni Battista Pergolesi blaast een nieuwe wind door de kerk met zijn versie van het Stabat Mater. Vocale muziek op een hartverscheurend middeleeuws gedicht over Moeder Maria bij haar gekruisigde zoon Jezus. Met dit ontroerend werk werd Pergolesi de one-hit wonder uit de klassieke muziek. Zijn Stabat Mater werd de meest gedrukte muziek uit de 18de eeuw.

Moeilijke woorden: Stabat Mater, castraatzanger, syncope

Uitvoering: Philippe Jaroussky, Julia Lezhneva

1913. Het grootste schandaal uit de muziekgeschiedenis vindt plaats in Parijs. Igor Stravinsky schrijft met Le Sacre du Printemps een nieuw ballet voor Les Ballets Russes waarin een jonge maagd zichzelf de dood indanst. Door het gruwelijke verhaal, de atypische instrumenten en de woeste muziek breekt in de zaal een gevecht los. Veertig mensen worden gearresteerd en de dirigent ontsnapt uit een wc-raam.

Moeilijke woorden: guiro

Uitvoering: Orchestre de Paris o.l.v. Klaus Mäkelä

1888. De Franse componist Erik Satie woont in Parijs op een appartement van enkele vierkante meters groot, maar leeft vooral in zijn eigen muzikale wereld. Als tegengif voor alle bombastische en abstracte orkestmuziek componeert hij zijn Trois Gymnopédies. Voor een componist die alleen maar witte dingen at, voelt deze muziek als opnieuw beginnen van een wit blad papier.

Moeilijke woorden: Gymnopédie, septiemakkoord

Uitvoering: Reinbert De Leeuw

1875. Prends garde à toi! De Franse componist Georges Bizet zorgt in Parijs voor een klein schandaal met zijn opera Carmen, een levensecht verhaal waarin een Spaanse femme fatale alle mannen tegen elkaar opzet. Bizet stierf plots na de 33ste uitvoering, maar blijft onsterfelijk met de grote aria L’amour est un oiseau rebelle.

moeilijke woorden: verisme, habanera

uitvoering: Elina Garanca

1924. De Amerikaanse componist George Gershwin is aan het biljarten met zijn broer wanneer hij in de krant leest dat hij een nieuw werk moet schrijven. Gershwin valt uit de lucht maar begint meteen aan zijn Rhapsody in Blue. Een speels concerto voor piano en jazzband waarin hij klassiek en jazz combineert. Na zijn succes op Broadway als musicalcomponist slaat Gershwin een nieuwe weg in. De Rhapsody in Blue is een schot in de roos.

Moeilijke woorden: Rapsodie

Uitvoering: Leonard Bernstein

1919. De Engelse componist Edward Elgar laat zijn amandelen trekken en ontwaakt uit de verdoving met nieuwe ideeën voor een celloconcerto. De eerste noten van dit meeslepend werk maken definitief komaf met zijn writer's block. De cello klaagt, zucht en weent, alsof Elgar de pijn laat voelen die de Eerste Wereldoorlog had nagelaten. Sindsdien is dit werk niet meer weg te denken uit de muziekgeschiedenis.

moeilijke woorden: pizzicato, zestiende noten

uitvoering: Jacqueline du Pré

1610. Als zoon van een apotheker vindt Claudio Monteverdi het beste medicijn in muziek. Op de rand van een burn-out stopt hij met zijn muziekjob in Mantua en solliciteert hij bij paus Paulus V in Rome. Monteverdi solliciteert met indrukwekkende avondgezangen voor Moeder Maria: de Mariavespers. Een muzikale show waar Monteverdi uitpakt met muzikale effecten en waar hij focust op de verstaanbaarheid van de tekst.

Moeilijke woorden: Mariavespers

Uitvoering: Ensemble Pygmalion o.l.v. Raphael Pichon