Eindeloos Enschede

Na vijf maanden gedwongen afwezigheid keert burgemeester Onno van Veldhuizen op 15 maart weer terug op het gemeentehuis. Zijn vervanger Henk Jan Meijer maakt plaats, Van Veldhuizen keert voorlopig voor vijftig procent terug. Met twee gehoorapparaten, want door corona liep hij gehoorschade op. “Maar ik heb er zin in.”

1Twente had deze week een uitgebreid interview met de burgemeester van Enschede over corona en wat dat met hem deed, over de langdurige herstelperiode en hoe hij nu tegen de stad aankijkt. Dit interview is ook te bekijken via 1twente.nl. 

13-05-2020. 20 jaar na de vuurwerkramp. Voor veel Enschedeërs een litteken, maar soms ook nog een open wond, omdat er ook nog veel vragen open staan. “Wat wordt hier verzwegen”, werd er meteen na de ramp al gevraagd. Een van de mensen, die antwoord probeert te vinden op die vraag, is klokkenluider Paul van Buitenen. 1Twente-journalisten Henk ten Harkel en Ernst Bergboer praatten, een dag voor publicatie van het onderzoeksrapport van Van Buitenen, met de klokkenluider.

Hij begon op 1 april 1990. Met ingang van dit jaar, bijna dertig jaar later, sloot hij zijn huisartsenpraktijk. 1Twente sprak met Wim Veurink over de lol en de veranderingen in het vak en het tekort aan huisartsen in Enschede. 

Veurink is, of was, een ouderwetse huisarts. Een eenpitter met een praktijk aan huis, die een jarenlange relatie met zijn patiënten onderhoudt. Een die zich niet zelden uitstrekt over meerdere generaties. Ze zijn er nog, maar alles wijst erop dat hij een uitstervend ras vertegenwoordigde.

Na zes jaar vertrekt wethouder Eelco Eerenberg. Met zijn breed portefeuille heeft de D66'er veel voor de stad betekend.
Maar vooral de financiële vraagstukken binnen de gemeente hielden hem de laatste jaren bezig. Een reddingsplan voor FC Twente en een deels nieuwe invulling van de binnenstad zijn maar vraagstukken die hij deels kon beantwoorden.

In deze aflevering zitten journalisten Teun en Wilco voor het laatste keer samen met de wethouder. Ze hebben het over Eerenbergs relatie met Enschede, zijn begintijden en zijn toekomst in Utrecht. 

Klokkenluider Paul van Buitenen en zijn aangifte
Op een maandagmiddag eind oktober heeft Paul Van Buitenen aangifte bij de politie gedaan. Dat is zo gek nog niet, maar Paul van Buitenen staat in Nederland bekend als klokkenluider en deed aangifte bij de politie Enschede op basis van zijn onderzoek naar de vuurwerkramp op 13 mei 2000. De oud-politicus is namelijk niet eens met de werkwijze van de Nederlandse staat en de gemeente Enschede. 

Volgens Van Buitenen zijn in het proces de verkeerde mensen gestraft. Op basis van zijn een eigen onderzoek, en dat zijn zo’n 1400 pagina’s, concludeert hij dat van hoger hand van alles is gedaan om de schuld te leggen bij S.E. Fireworks - het vuurwerkbedrijf waar in 2000 het vuurwerk ontplofte en 23 mensen hun dood hebben gevonden.

Naar eigen zeggen voelt Van Buitenen zich daarom gedwongen om die aangifte te doen. Dat deed hij echter niet alleen. Want volgens artikel 12 mag iemand, die niet direct bij een zaak betrokken was, de aangifte doen. Daarom stapte Van Buitenen het politiebureau binnen, samen met onder andere toenmalig directeur Rudi Bakker en Mathilde van der Molen. Van der Molen is de vrouw van een van de vier brandweermannen die toen zijn overleden. Van Buitenen, Bakker en Van der Molen zijn belangrijk voor de podcast-aflevering en komen later nog terug.

Onderzoek door Bert van Gool
Tijdens iedereen gespannen op de gang wacht tot de aangifte gedaan is, komen we per toeval Bert van Gool tegen. Hij is een voormalig technisch adviseur en heeft zich na de vuurwerkramp, uit eigen interesse, met de zaak bezig gehouden en een rapport geschreven. Destijds was hij voorzitter van de Raad van Toezicht van de Stichting Welzijn Enschede Noord. Die stichting, met als functie een kenniscentrum te zijn, werd toen opgericht omdat er nog veel onzekerheid over de ramp bestond. Veel slachtoffers hadden toen behoefte aan meer informatie en de nasleep ervan. Bert van Gool, goed vriend van Van Buitenen, neemt ons mee in zijn verhaal en onderzoek…

In deze aflevering vertelt ecologisch adviseur Bart ter Beek meer over de natuur en de dieren in Enschede - kortom: de biodiversiteit. Hij vertelt op welke plekken het goed gaat in de stad en waar juist niet. Ook heeft hij het over belangrijke diersoorten en manieren voor inwoners om de biodiversiteit in een stad te behouden.

In deze aflevering praten we met wielerlegende Hennie Kuiper. Geboren en getogen in Noord-Deurningen en opgegroeid als boerenjong kwam hij nooit in aanraking met het fietsen. Maar toch deden de eerste wedstrijden, toen was Hennie nog toeschouwer, iets met hem. Inmiddels mag hij zich wereldkampioen noemen en bracht hij olympisch goud naar Nederland. Waarom Hennie bijna al zijn doelen bereikte, heeft volgens hem met de nuchterheid van de Tukker te maken. Hij heeft veel gezien en bijna talloze prijzen mogen winnen. Maar dat niet alles wat glimt goud is, mocht ook een Hennie Kuiper tijdens zijn carrière proeven. In deze aflevering praten we met hem over zijn familie, zijn successen en verliezen en de manier waarop zijn leven veranderde. 

Elsbeth Etty schreef een biografie over Willem Wilmink: "In de man zit nog een jongen".
De dichter die na zijn terugkeer werd gevierd als “de verloren zoon” van Enschede, zoals ze hem zelf het liefst beschrijft.

Teun Staal, Marjon Kok en Henk ten Harkel spreken met haar over Wilminks wederkeer naar Enschede, maar ook over zijn jeugd tijdens de oorlogsjaren, gevoelens van miskenning en de rol die hij nog steeds in Enschede speelt.

Als Enschede de drugsoverlast in de stad veel succesvoller wil aanpakken, dan is onder meer controle op drugs in de trein van en naar Duitsland noodzakelijk. Dat zegt burgemeester Onno van Veldhuizen in de podcast Eindeloos Enschede. 

Van Veldhuizen komt uitgebreid aan het woord over de veiligheid in zijn stad. Hij bepleit de veel intensievere controles in de trein omdat het Nederlandse gedoogbeleid ten aanzien van softdrugs tot veel Duits 'drugstoerisme' leidt.

Onno van Veldhuizen in een gesprek met Henk ten Harkel en Teun Staal over vuurwerk, groei, bereikbaarheid, Duitsland en andere zaken.