ธรรมดีรุ่งโรจน์สัญจร ครั้งที่ 19 คอร์สอานาปานสติ ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พอจ.สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดบุปผารามวรวิหาร
ตัวรู้ในการปฏิบัติ เราดูสภาวะตรงๆ แต่ตัวรู้ทางโลก เราต้องใช้โยนิโสมนสิการ จะเข้าไปจัดการเรื่องใด ดูความเป็นจริงแต่เป็นสมมติสัจจะ ใช้โยนิโสมสิการพิจารณาถึงความชัดเจนถูกต้องตามความเป็นจริงที่สุดของเรื่องนั้น แล้วทำไปอย่างถูกต้อง ความจริงของโลกมีเงื่อนไขเยอะ ถ้าใช้ตัวรู้ทำมนสิการ เกิดเป็นโยนิโสมนสิการ ถ้าใช้ตัวรู้ดูจะไม่อยู่ในอำนาจของอารมณ์ ตัวรู้จะส่งเสริมการจัดการให้มีประสิทธิภาพ ศักยภาพ ถูกต้อง จะมีชีวิตอยู่ในโลกง่ายขึ้น
สถานการณ์อย่างหนึ่ง ทำมนสิการอย่างหนึ่ง ต้องมีท่าทีอย่างหนึ่ง เช่น การพูดกับแต่ละคน ดีที่สุด ไม่เหมือนกัน สิ่งเหล่านี้ต้องอาศัยตัวรู้ ใช้ตัวรู้ในการประเมินสถานการณ์ วิธี ๓ อย่าง
- อนุปัสสนา ตามพิจารณาภูมิหลังของแต่ละเรื่อง
- อภิปัสสนา คาดการณ์ล่วงหน้า โดยเอาความเป็นจริงในอดีต ไปพิจารณาผลล่วงหน้า
- วิปัสสนา พิจารณาตามความเป็นจริงที่เกิดประจักษ์ในปัจจุบัน
การทำในใจให้ตรงไปส่วนที่ดีที่สุด ตามเหตุตามปัจจัยของมัน (ซึ่งแต่ละเรื่องจะไม่เหมือนกัน) ไม่ใช่ตามใจเรา ความมืดที่มืดมิดมีความสว่างซ่อนอยู่ น้ำที่ลึกมีจุดที่ตื้นซ่อนอยู่ คนที่ชั่วมีจุดที่ดีซ่อนอยู่
การปฏิบัติธรรมต้องทำโยนิโสมนสิการในทางโลกตามสถานะของตัวเอง ต้องรู้จักใช้ตัวรู้
- พิจารณาถึงเหตุ ว่าสิ่งที่เป็นอยู่ว่าเป็นเหตุของอะไร สุขหรือทุกข์ เรียก "ธัมมัญญุตา"
- พิจารณาผล ว่าผลนี้เกิดมาจากเหตุอะไร เห็นผลแล้วสาวไปหาเหตุ เรียก "อัตถัญญุตา"
- ต้องประเมินตนให้ได้ว่า เราเป็นใคร โดยชาติ ตระกูล ยศศักดิ์ ฐานะ บริวาร ความรู้ คุณธรรม ว่าเป็นอย่างไร และควรวางตนให้สมกับฐานะอย่างไร เรียก "อัตตัญญุตา"
- ต้องมองให้ทะลุ เพื่อประเมินสถานการณ์ รู้จักความพอดี เราจะไปเกี่ยวข้องกับสิ่งใด ต้องดูข้อดีของสิ่งนั้น แล้วทำให้ตรงต่อข้อดีนั้น เช่น การรินน้ำใส่แก้วให้คนอื่นดื่ม ก็ต้องไม่รินน้อยไป มากไปก็จะหก รินแต่พอดี เรียก "มัตตัญญุตา"
- พิจารณาการใช้เวลา เพราะงานบางงานต้องทำตรงเวลา(เวลาเฉพาะ) ต้องทำก่อนเวลา ทำทันเวลา ทำในเวลา เรียก "กาลัญญุตา"
- มนุษย์เป็นสัตว์สังคม อยู่คนเดียวไม่ได้ ใช้ตัวรู้ทำโยนิโสมนสิการใช้ชุมชนที่เราต้องอยู่ด้วย มีขนบธรรมเนียมประเพณีอย่างไร ต้องศึกษาให้รู้เรื่องราวของชุมชนนั้น เพื่อไม่ให้เราไปทำความขัดแย้งกับชุมชนนั้น เรียก "ปริสัญญุตา"
- พิจารณาเลือกบุคคล ว่าผู้นี้เป็นคนดีที่ควรคบ ผู้นี้เป็นคนไม่ดีไม่ควรคบ เรียก "ปุคคลปโรลัญญุตา"
โยนิโสมนสิการเป็นอาหารของสติ
#อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน