▨ نام قطعه: طناب دار

▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد

▨ با صدای: فروغ فرخ‌زاد

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

من از جهانِ بی‌تفاوتی فکرها و حرف‌ها و صداها می‌آیم

و این جهان به لانه‌ی ماران مانند است

و این جهان پر از صدای حرکت پاهای مردمی‌ست

که همچنان که تو را می‌بوسند

در ذهن خود طنابِ دار تو را می‌بافند

▨

فروغ فرخ‌زاد

ــــــــــــــــ

پی‌نوشت: این گردانه تنها شامل چند سطر از شعر «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» است. که به انتخاب من تنظیم شده است.

▨ نام قطعه: گنجشک منفرد

▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد

▨ با صدای: فروغ فرخ‌زاد

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

_________

گفتم كاش مرا بال‌ها مثل كبوتر می‌بود

تا پرواز كرده راحتی می‌يافتم

هر آيينه به جايی دور می‌رفتم

و در صحرا مأوا مي‌گزيدم

می‌شتافتم به پناهگاهی از باد تند و طوفان شديد

زيرا كه در زمين مشقت و شرارت ديده‌ام

دنيا به بطالت آبستن شده و ظلم را زاييده است

از روح تو به کجا بگریزم و از حضور تو کجا بروم؟

اگر بال‌های باد سحر را بگیرم و در اقصای دریا ساکن شوم

در آنجا نیز سنگینی دست تو بر من است

مرا باده‌ی سرگردانی نوشانده‌ای

چه مهیب است کارهای تو

چه مهیب است کارهای تو

از تلخی روح خود سخن می‌رانم

از تلخی روح خود سخن می‌رانم

هنگامی كه خاموش بودم

جانم پوسيده می‌شد از نعره‌ای كه تمامی روز می‌زدم

به ياد آور كه زندگي من باد است

مانند مرغ سقای صحرا و بوم خرابه‌ها گردیده‌ام

و چون گنجشگ بر پشت بام، منفرد نشسته‌ام

مثل آب ریخته شده‌ام

و مثل آنانی که از قدیم مرده‌اند

و بر مژگانم سایه‌ی موت است

بر مژگانم سایه‌ی موت است

مرا ترک کن

مرا ترک کن

زیرا روزهایم نفسی است

مرا ترک کن پیش از آنکه به جایی روم که از آن برگشتن نیست

به سرزمین تاریکی غلیظ

آه، ای خداوند، جان فاخته‌ی خود را به جانور وحشی مسپار

به یاد آور که زندگی من باد است

و ایام بطالت را نصیب من کرده‌ای

و در گرداگردم آواز شادمانی و صدای آسیاب و روشنایی چراغ نابود شده است

خوشا به حال دروگرانی که اکنون کشت را جمع می‌کنند

و دست‌های ایشان سنبله‌ها را می‌چیند

بیایید به آواز کسی که در بیابان ِ بیراه می‌خواند گوش دهید

آواز کسی که آه می‌کشد و دست‌های خود را دراز کرده می‌گوید: وای بر من

زیرا که جان من به سبب جراحاتم در من بیهوش شده است

▨

فروغ فرخ‌زاد

ـــــــــــــ

پی‌نوشت: این قطعه، شعر و دکلمه فروغ فرخ‌زاد است در فیلم مستند «خانه سیاه است». فروغ در توضیح گفته که این شعر/تک‌گویی‌ها با الهام از عهد عتیق، سروده

▨ نام قطعه: به سوی ما بیا

▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد

▨ با صدای: فروغ فرخ‌زاد

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

و تو ای فراموش شده‌ی روزها

که خویشتن را به قرمز ملبس می‌سازی

و به زیور های زر می‌آرایی

و چشمان خود را به سرمه جلا می‌دهی

به یاد آور که خود را عبث زیبایی داده‌ای

به سبب آوازی در بیابان بی‌راه

و یارانت که تو را خوار شمرده‌اند

وای بر ما

زیرا که روز رو به زوال نهاده است

و سایه‌های عصر دراز می‌شوند

و هستی ما چون قفسی که پر از پرندگان باشد

از ناله‌های اسارت لبریز است

و در میان ما کسی نیست که بداند

که تا به کِی خواهد بود

موسم حصاد گذشت و تابستان تمام شد

و ما نجات نیافتیم

مانند فاخته برای انصاف می‌نالیم و نیست

انتظار نور می‌کشیم و اینک، ظلمت است

و تو ای نهر سرشار که نفس مهر تو را می‌راند

به سوی ما بیا

به سوی ما بیا

▨

فروغ فرخ‌زاد

ـــــــــــــ

پی‌نوشت اول: این قطعه، شعر و دکلمه فروغ فرخ‌زاد است در فیلم مستند «خانه سیاه است». فروغ در توضیح گفته که این شعر/تک‌گویی‌ها با الهام از عهد عتیق، سروده است.

▨ مصاحبه شونده: فروغ فرخ‌زاد

▨ میزبان: ایرج گرگین (استدیو شماره دو رادیو)

▨ تاریخ مصاحبه: ۱۳۴۳

▨ پالایش: شهروز

▨ نام شعر: تکیه‌گاه (غزل ۳) 

▨ شاعر: مهدی اخوان ثالث

▨ با صدای فروغ فرخ‌زاد

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

ای تکیه‌گاه و پناه

زیباترین لحظه‌های

پر عصمت و پر شکوهِ

تنهایی و خلوت من

ای شطِ شیرینِ پر شوکتِ من

ای با تو من گشته بسیار

در کوچه‌های بزرگِ نجابت

ظاهرنه‌بن‌بستِ عابرفریبنده‌ی استجابت

در کوچه‌های سرور و غمِ راستینی که‌مان بود

در کوچه‌باغِ گلِ ساکتِ نازهایت

در کوچه‌باغِ گلِ سرخِ شرمم

در کوچه‌های نوازش

در کوچه‌های چه شب‌های بسیار

تا ساحل سیمگونِ سحرگاه رفتن

در کوچه‌های مه‌آلودِ بس گفت‌وگوها

بی هیچ از لذتِ خواب گفتن

در کوچه‌های نجیبِ غزل‌ها که چشم تو می‌خواند

گهگاه اگر از سخن باز می‌ماند

افسون پاکِ مَنَش پیش می‌راند

ای شطِ پر شوکتِ هر چه زیباییِ پاک

ای شطِ زیبای پر شوکتِ من

ای رفته تا دوردستان

آنجا بگو تا کدامین ستاره‌ست

روشن‌ترین هم‌نشینِ شب غربت تو؟

ای هم‌نشینِ قدیم شبِ غربتِ من

ای تکیه‌گاه و پناه

غمگین‌ترین لحظه‌های کنون بی‌نگاهت تهی مانده از نور

در کوچه‌باغِ گلِ تیره و تلخِ اندوه

در کوچه‌های چه شب‌ها که اکنون همه کور

آن‌جا بگو تا کدامین ستاره‌ است

که شب‌فروزِ تو خورشید پاره‌ست؟

▨

مهدی اخوان ثالث (متخلص به م. امید)

از دفتر شعر «آخر شاهنامه»

منتشر شده به سال ۱۳۳۸

ــــــــــــــــ

پی‌نوشت: این شعر با صدای شاعر، یعنی مهدی اخوان ثالث نیز موجود است و قبلا منتشر شده است.

▨ نام شعر: آیه های زمینی

▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد

▨ با صدای: فروغ فرخ‌زاد

▨ موسیقی: برف روی کاج‌ها از کارن همایونفر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

تذکر: چند سطر از شعر اصلی، در این خوانش موجود نیست. انگار پس از این خوانش، شعر کامل تر شده و بعد منتشر شده است

ــــــــــــــــــــــــ

آنگاه

خورشید سرد شد

و برکت از زمین‌ها رفت

و سبزه‌ها به صحراها خشکیدند

و ماهیان به دریاها خشکیدند

و خاک مردگانش را

زان پس به خود نپذیرفت

شب در تمام پنجره‌های پریده رنگ

مانند یک تصور مشکوک

پیوسته در تراکم و طغیان بود

و راه‌ها ادامه‌ی خود را

در تیرگی رها کردند

دیگر کسی به عشق نیندیشید

دیگر کسی به فتح نیندیشید

و هیچکس

دیگر به هیچ‌چیز نیندیشید

در غارهای تنهایی

بیهودگی به دنیا آمد

خون بوی بنگ و افیون میداد

زن‌های باردار

نوزادهای بی‌سر زاییدند

و گاهواره‌ها از شرم

به گورها پناه آوردند

چه روزگار تلخ و سیاهی

نان، نیروی شگفت رسالت را

مغلوب کرده بود

پیغمبران گرسنه و مفلوک

از وعده‌گاه‌های الهی گریختند

و بره‌های گمشده‌ی عیسی

دیگر صدای هی‌هی چوپانی را

در بهت دشت‌ها نشنیدند

در دیدگان آینه‌ها گویی

حرکات و رنگ‌ها و تصاویر

وارونه منعکس می‌گشت

و برفراز سر دلقکان پست

و چهره‌ی وقیح فواحش

یک هاله‌ی مقدس نورانی

مانند چتر مشتعلی می‌سوخت

مرداب‌های الکل

با آن بخارهای گس ِمسموم

انبوه بی‌تحرک روشنفکران را

به ژرفنای خویش کشیدند

و موش‌های موذی

اوراق زرنگار کتب را

در گنجه‌های کهنه جویدند

خورشید مرده بود

خورشید مرده بود و فردا

در ذهن کودکان

مفهوم گنگ گمشده‌ای داشت

▨ نام قطعه: فروغ در تصادف کشته شد

▨ با صدای: فروغ فرخ‌زاد و ابراهیم گلستان

▨ کارگردان صوتی: شهروز

ــــــــــــــــــ

 فروغ فرخزاد در ساعت ۱۶:۳۰ دقیقه بعد از ظهر دوشنبه ۲۴ بهمن ۱۳۴۵ با یک ماشین جیپ سفیدرنگ به شماره پلاک ۱۴۱۳ ط ۲۴ از سمت قلهک به سمت دروس می‌رفت. ماشین فروغ در چهارراه لقمان‌الدوله ادهم دروس چهارراه مرودشت با یک استیشن به شماره ۱۴۲۸ ط ۱۹ متعلق به یک مدرسهٔ خصوصی تصادف کرد و در این تصادف کشته شد.

▨

آن‌چه می‌شنوید برش‌هایی است از مصاحبهٔ فروغ فرخ‌زاد، برش‌هایی از شعر «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» و نیز برش‌هایی از مصاحبه شاهد عینی آن روز، ابراهیم گلستان.

▨ نام شعر: ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد

▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد

▨ با صدای: فروغ فرخ‌زاد

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

و این منم

زنی تنها

در آستانه‌ی فصلی سرد

در ابتدای درکِ هستی آلوده‌ی زمین

و یأس ساده و غمناک آسمان

و ناتوانی این دست‌های سیمانی

زمان گذشت

زمان گذشت و ساعت، چهار بار نواخت

{ساعت} چهار بار نواخت

امروز روز اول دی‌ماه است

من راز فصل‌ها را می‌دانم

و حرف لحظه‌ها را می‌فهمم

نجات‌دهنده در گور خفته است

و خاک، خاک پذیرنده

اشارتی‌ست به آرامش

زمان گذشت و ساعت چهار بار نواخت.

در کوچه باد می‌آید

در کوچه باد می‌آید

و من به جفت‌گیری گل‌ها می‌اندیشم

به غنچه‌هایی با ساق‌های لاغر کم‌خون

و این زمان خسته‌ی مسلول

و مردی از کنار درختان خیس می‌گذرد

مردی که رشته‌های آبی رگ‌هایش

مانند مارهای مرده از دو سوی گلوگاهش

بالا خزیده‌اند

و در شقیقه‌های منقلبش آن هجای خونین را

تکرار می‌کنند

-سلام

-سلام

و من به جفت‌گیری گل‌ها می‌اندیشم

در آستانه فصلی سرد

در محفل عزای آینه‌ها

و اجتماع سوگوار تجربه‌های پریده‌رنگ

و این غروب بارور شده از دانش سکوت

چگونه می‌شود به آن کسی که می‌رود این‌سان

صبور،

سنگین،

سرگردان،

فرمان ایست داد.

چگونه می‌شود به مرد گفت که او زنده نیست،

او هیچوقت زنده نبوده‌است.

در کوچه باد می‌آید

کلاغ‌های منفرد انزوا

در باغ‌های پیر کسالت می‌چرخند

▨ نام شعر: پرواز را به خاطر بسپار، پرنده مردنیست

▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد

▨ با صدای: فریدون فرخ‌زاد

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

دلم گرفته‌است

دلم گرفته‌است

به ایوان می‌روم و انگشتانم را

بر پوست کشیده‌ی شب می‌کشم

چراغ‌های رابطه تاریک‌اند

چراغ‌های رابطه تاریک‌اند

کسی مرا به آفتاب

معرّفی نخواهدکرد

کسی مرا به میهمانیِ گنجشک‌ها نخواهدبرد

پرواز را به‌خاطر بسپار

پرنده مُردنی‌ست

▨ 

فروغ فرخ‌زاد

از دفتر شعر تولدی دیگر (شامل شعرهای ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۲)

ـــــ

پی‌نوشت: این شعر، آخرین شعر فروغ فرخزاد است.

▨ نام قطعه: پری کوچک غمگین

▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد

▨ با صدای: فروغ فرخ‌زاد

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

در اتاقی که به اندازه‌ی یک تنهایی‌ست

دلِ من

که به اندازه‌ی یک عشق است

به بهانه‌های ساده‌ی خوشبختیِ خود می‌نگرد

به زوال زیبای گل‌ها در گلدان

به نهالی که تو در باغچه‌ی خانه‌ی‌مان کاشته‌ای

و به آواز قناری‌ها

که به اندازه‌ی یک پنجره می‌خوانند

آه سهم من این است

سهم من این است

سهم من

...

آسمانی‌ست که آویختن پرده‌ای آن را از من می‌گیرد

سهم من پایین رفتن از یک پله‌ی متروک‌ست

و به چیزی در پوسیدگی و غربت واصل گشتن

سهم من گردش حزن آلودی در باغِ خاطره‌هاست

و در اندوه صدایی جان دادن که به من می گوید

"دست‌هایت را

دوست می‌دارم"

...

{من} پریِ کوچکِ غمگینی را

می‌شناسم که در اعماق اقیانوسی مَسکن دارد

و دلش را در یک نی لبکِ چوبین {چوبی}

می‌نوازد آرام، آرام

پریِ کوچکِ غمگینی

که شب از یک بوسه می‌میرد

و سحرگاه از یک بوسه به دنیا خواهد آمد

▨

فروغ فرخ‌زاد

ــــــــــــــــ

پی‌نوشت اول: این قطعه گردانه‌ای است که تنها شامل برخی از بندهای شعر «تولدی دیگر» است که به انتخاب من تنظیم شده.

پی‌نوشت دوم: متن شعر منطبق بر خوانش شاعر است و با نسخه‌ی چاپ شده در کتاب، تفاوت‌هایی دارد. شکل مکتوب شعر‌، در داخل آکولاد {} آمده است.