Artykuł 23. Konstytucji RP brzmi: „Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne”. Ten zapis z lat 90. był tyleż stwierdzeniem stanu faktycznego, co pokłosiem traumy kolektywizacji rolnictwa z poprzedniego systemu. W ostatnim trzydziestoleciu zaszło jednak wiele zmian społecznych. Z jednej strony obserwujemy coraz silniejszą tendencję do politycznej ideologizacji i zawężania pojęcia „rodziny”, z drugiej jednak w wielu dziedzinach wychodzi się poza tę kategorię. Tworzone są oddolne demokratyczne kolektywy, grupy, wspólnoty, społeczności. W Polsce powstają też powoli alternatywy dla „gospodarstwa rodzinnego”: gospodarstwa prowadzone przez kolektywy, spółdzielnie i grupy nieformalne.
W reportażu "Uprawianie wspólnoty" przyglądamy się inicjatywom zmierzającym w stronę wspólnotowego modelu uprawy ziemi i ekologicznej produkcji żywności. Sposoby organizacji gospodarstw są przykładem na to, jak budujemy relacje między ludźmi oraz między grupami ludzi i ekosystemem.
W pierwszym odcinku Krzysztof Marciniak rozmawia z ekologicznymi rolniczkami, edukatorkami i rzemieślniczkami z Gór Izerskich – o ich działalności i o tym, czym są dla nich wspólnota, współpraca i kolektyw. To społeczność złożona w dużej mierze z osób, które wyprowadziły się z miasta na wieś. Po angielsku nazwalibyśmy ich neorurals – nowochłopami, nowoosadnikami, neoruralsami.
Impulsem do ruszenia w Izery były nawiązujące do tradycji uniwersytetów ludowych warsztaty „Ścieżki twórcze” organizowane w Gminie Leśna przez Fundację Brwi i zespół Stowarzyszenia „Iseris”. Podróży Krzysztofa Marciniaka przyświeca myśl, że może gdzieś w Polsce, wśród miliona rodzinnych i tysięcy ekologicznych gospodarstw znajdzie się takie, które prowadzone byłoby przez demokratyczny kolektyw.
W podcaście swoimi myślami i doświadczeniami dzielą się socjolożka Kaja Kietlińska, należący do Stowarzyszenia „Iseris” – edukator i cieśla Przemysław Hatłas, i psycholożka Marta Łukowska, a także rolniczki – działaczka na rzecz suwerenności żywnościowej Renata Korn i edukatorka Agnieszka Malina Pszonak.
Nagrania zostały przeprowadzone za pomocą nausznych mikrofonów binauralnych, które tworzą silnie realistyczną i przestrzenną iluzję dźwięku – polecamy więc posłuchać w słuchawkach.
Podcast powstał we współpracy Fundacji im. Heinricha Bölla z „Dwutygodnikiem” w ramach serii „Delfin w malinach”.
„Delfin w malinach” – podcast o najnowszych obyczajach i zjawiskach w kulturze. Autorzy „Dwutygodnika” i rozmówcy Agnieszki Słodownik przyglądają się latom 20. i opowiadają o tym, co widzą i co to znaczy.
Scenariusz i realizacja odcinka: Krzysztof Marciniak
Do czytania, oglądania, odwiedzania:
Stowarzyszenie Iseris https://www.facebook.com/stowarzyszenie.iseris/
Yurt Anima: https://www.facebook.com/yurtanima
Warsztaty „Ścieżki twórcze”: https://lesna.pl/sciezkitworcze/
Paczka Izerska: https://www.facebook.com/Paczka-Izerska-770596036315310
Magazyn „Dwutygodnik”: https://www.dwutygodnik.comWWW: www.pl.boell.org, FB: www.facebook.com/pl.boell, Twitter: www.twitter.com/Boell_PL, Instagram: www.instagram.com/boell.pl
