جورج اورول در رمان ۱۹۸۴ تصویری از جامعه‌ای تحت کنترل یک حکومت تمامیت‌خواه را نشان‌مان داد: جامعه‌ای که «برادر بزرگ» با تله‌اسکرین‌ها و پلیس اندیشه ایدئولوژی‌اش را بر ما تحمیل می‌کند. سال ۱۹۸۴ خیلی‌ها خوش‌حال بودند که ویران‌شهرِ مدنظر اورول اتفاق نیفتاده اما آیا واقعا اتفاق نیفتاده است؟ نکند آن‌قدر سرخوش و سرمست شده‌ایم که حواس‌مان نیست «برادر بزرگ» عصرمان ما را زیر سلطه‌ی خود گرفته است!

حمایت از پادکست لوگوس

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

 اینستاگرام پادکست لوگوس

توی این اپیزود سراغ یکی از آزمایش‌های ذهنی می‌رویم که مبتنی بر کشتی تسئوس ــ یکی از اسطوره‌های یونانی ــ است. این آزمایش ذهنی شاید ظاهرا انتزاعی و معماگونه باشد اما به ما کمک می‌کند که به یکی از مهم‌ترین سوالات فلسفی‌مان درباره‌ی هویت شخصی جواب بدهیم.

لینک صفحه‌ی ویکی‌پدیای کشتی تسئوس

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

آیا واقعا «آنفلوانزا» چیزی‌ست که می‌توانیم درباره‌ش فلسفه‌ورزی کنیم؟ در این اپیزود، می‌بینیم که پاسخ این سوال مثبت است. آنفلوانزا را اگر واکاوی کنیم، می‌توانیم به رگه‌هایی از نگاه‌ سنتی به پدیده‌های جهان دست پیدا کنیم. آن‌وقت این سوال برای‌مان مطرح می‌شود که چه نسبتی بین نگاه ما به پدیده‌های جهان و نگاه‌ سنتی به همان پدیده‌ها وجود دارد؟

موسیقی متن: بریده‌هایی از موومان چهارم سمفونی نهم آنتونین دورژاک

 موسیقی پایانی: بریده‌ای از تصنیف «بهار دل‌نشین (بهار آرزو)» با صدای غلام‌حسین بنان

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

توی زندگی‌مان چیزهای زیادی می‌بینیم و می‌شنویم که خیلی راحت با برچسب «خرافه» آن‌ها را کنار می‌اندازیم. اما گاهی تأمل درباره‌ی آن‌ها ما را وارد جهان اسرارآمیزی می‌کند که پشت این حرف‌ها خوابیده؛ جهانی که طبق یک نظام معنایی منسجم سروشکل گرفته و روایتی نسبتا معقول از جهان به دست می‌دهد. توی این اپیزود، با یکی از «خرافه‌ها» که با شکسته‌شدنِ آینه سروکار دارد، کلنجار می‌رویم تا به این ترتیب، به جهانی سفر کنیم که این خرافه در آن معنادار بوده است.

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

ما آدم‌ها وقتی هویت‌مان را تعریف می‌کنیم، مرزی دور خودمان می‌کشیم که به کمک آن، چیزهایی را داخل هویت‌مان می‌شماریم و چیزهایی را خارج آن. توی این اپیزود، با طرح چند آزمایش ذهنی این مرزکشی‌ها را به چالش می‌کشیم و کمی درباره‌شان تأمل می‌کنیم.

  حمایت از پادکست لوگوس

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

در این اپیزود، یک آزمایش ذهنی طرح می‌کنیم تا یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های علم و فلسفه ــ یعنی شناخت جهان به آن شکلی که هست ــ را با گوشت‌و‌پوست‌مان لمس کنیم. در این آزمایش ذهنی، با چالشی مواجه می‌شویم که طی آن، مثل سناریوی فیلم ماتریکس، چند قرص رنگی جلوی روی‌مان می‌گذارند تا هر کدام را که خواستیم انتخاب کنیم؛ با این قید که هریک از این قرص‌ها ما را عازم جهانی متمایز، عجیب و ناشناخته  خواهد کرد. کدام قرص و کدام جهان را انتخاب خواهیم کرد؟

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

آیا ممکن است پزشکانی شریری ما را به مغزهای در خمره تبدیل کرده باشند؟ آیا می‌توانیم روشی مطمئن و قابل‌اعتماد برای ادراک جهان خارج پیدا کنیم؟ این‌ها سوالاتی هستید که در آزمایش ذهنی مغز در خمره مطرح می‌شوند.

اپیزود دوازدهم مثل اکثر اپیزودهایی که از این به بعد منتشر می‌شوند، مستقل‌ است و لازم نیست که پیش از آن‌، اپیزودهای سریالی قبلی را مرور کرده باشید. 

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

 یکی از استدلال‌های استقرایی ما «استنتاج از طریق بهترین تبیین» است. ما آدم‌ها گاهی با یک پدیده‌ی عجیب‌وغریب مواجه می‌شویم و ذهن‌مان مدت‌ها با آن درگیر می‌شود. در چنین حالتی، تلاش می‌کنیم آن را «تبیین» کنیم؛ یعنی بر اساس نظریه‌های ذهنی‌مان توضیح و تشریح معقولی برای آن پیدا کنیم و از این سردرگمی خلاص شویم. اما بعضی وقت‌ها موقعیتی پیش می‌آید که برای یک پدیده‌ی واحد چند تبیین متفاوت در دست داریم. در این‌جا «استنتاج از طریق بهترین تبیین» وارد میدان می‌شود و به ما یاد می‌دهد که کدام یک از آن‌ها را انتخاب کنیم و لوازم و نتایج کدام یک از آن‌ها را بپذیریم.

این آخرین اپیزود از سریال منطق است.

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

یکی از دسته‌های استدلال‌های استقرایی «تمثیل» است. شاید خیال کنیم که تمثیل حضور چندانی در استدلال‌های ما ندارد اما بخش عمده‌ای از دانش ما درباره‌ی جهان خارجْ از طریق نمونه‌های تمثیل (مثل مدل‌سازی و استعاره) به‌دست آمده است. ما آن‌چنان با این نوع استدلال درآمیخته‌ایم که برخی معتقدند حقیقت چیزی نیست جز تمثیل‌ها و استعاره‌های پرمصرف. در این اپیزود، اشاره‌‌ی مختصری هم به نظرات نیچه و لیکاف خواهیم داشت.

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس

استدلال استقرایی استدلالی است که اگر مقدمات صادق باشند، نتیجه با درصد بالایی از احتمال صادق خواهد بود. توی پادکست لوگوس سه نمونه از استدلال‌های استقرایی را بررسی می‌کنیم. اولین مورد خودِ استقراست. استقرا یعنی روز اول یک کلاغ سیاه ببینم؛ روز دوم یک کلاغ سیاه دیگر ببینم؛ روز سوم و چهارم ... تا روز صدم هم این تجربه برای‌م تکرار شود؛ پس نتیجه بگیرم که کلاغ صدویکمی هم به احتمال زیاد سیاه خواهد بود. استقرا یکی از اصلی‌ترین شیوه‌های استدلالی ما توی زندگی روزمره و علم است که البته از نظر فلسفی، با بحران‌هایی مواجه است. مهم‌ترین نقد علیه استقرا هم از جانب جناب دیوید هیوم مطرح شده که توی این اپیزود، سری هم به این نقد می‌زنیم.

کانال تلگرام پادکست لوگوس

توییتر پادکست لوگوس