▨ نام شعر: عماد خراسانی

▨ شاعر: شبی بر مزار خیام

▨ با صدای: شبی بر مزار خیام

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

خیام! بوی عشق دهد خاکِ کوی تو

امشب ز باده مست‌ترم کرده بوی تو

امشب به باده‌خانه‏ی عالم رسیده‏ام‏

بیهوده منّت از می و مینا کشیده‏ام‏

آری چو بخت رهبرم آمد به سوی تو

بس بود بهر مستیِ من، خاکِ کوی تو

عمری اگرچه باده‌خوری بوده کار من‏-

-هرگز نگشته مست دل غمگسار من‏

هرگز ز باده این همه مستی ندیده‏ام‏

وین سرخوشی ز باده‏پرستی ندیده‏ام‏

امشب بهار و ساغر می، مست‏کن‏تر است‏

مهتاب و آسمان و زمین رنگ دیگر است‏

گیسوی سنبل این همه هرساله چین نداشت‏

سلطان گُل جمال و جلالی چنین نداشت‏

آری شگفت نیست چو این‏جا مزار تُست‏

در این چمن به دیده‏ی نرگس غبار تست‏

ذرات این فضا همه مست‌اند و بی‏قرار

گل‏های این چمن همه دارند بوی یار

امشب ز جای خیز که مهمان رسیده است!‏

از ره عمادِ مست و غزل‌خوان رسیده است!‏

با یک سری که شور قیامت در آن بوَد

با یک دلی که دشمن دیرین جان بوَد

با حالتی خراب‏تر از کارِ روزگار

افتاد مست یکه و تنها بر این مزار

مهتاب‏روی باغ سفیدآب کرده است‏

از وجد غنچه خنده به مهتاب کرده است‏

مستانه باد، زلفِ سمن شانه می‏زند

خود را به باغ سرخوش و مستانه می‏زند

از راه دور ناله‏ی مرغی رسد به گوش‏

مرغی چو من که داده ز کف عقل و صبر و هوش‏

البته عاشقی‏ست جدا مانده از حبیب‏

وین ناله‏ها ز جور حبیب است یا رقیب؟‏

با ماه گرم درددلِ عاشقانه‏ایست‏

آهنگ او ز خانه خرابی فسانه‏ایست‏

این‌سان که او نوای غم‏انگیز سر کند

بسیار مشکل است که شب را سحر کند

مستانه سرگذاشته‏ام من به روی دست‏

با خویش گرم زمزمه‏ای سوزناک و مست‏

گردیده خاطرات، مجسم برابرم

وز اشک خود ز هر شبه با آبروترم‏

ای دل به راه عشق غم هست و نیست،نیست‏

هستیّ و نیستی به بَرِ عاشقان یکی‏ست‏

امشب ز باده آتش دل باد می‏زنم‏

دیوانه می‏شوم به خدا داد می‏زنم‏

ای اوستاد و رهبر مستان هوشیار!

برخیز می خوریم علی‏رغم روزگار

برخیز با عماد دمی هم‏پیاله شو

و ز سیر و گشت مبهم گردون بناله شو

من یک غزل بخوانم ار آن عاشقانه‏ها

تو یک ترانه سرکنی از آن ترانه‏ها

گاه از گلوی شیشه برآریم ناله‏ای‏

گاهی کشیم ناله و گاهی پیاله‏ای‏

باهم نوای عشق و جنون ساز می‏کنیم‏

می می‏خوریم و مشتِ فلک باز می‏کنیم‏

آن‏قدر در میان قفس داد می‏زنیم‏

کآتش به آشیانه‏ی صیاد می‏زنیم

پروانه‏وار سوخته، شب را سحر کنیم‏

با بال‏های سوخته با هم سفر کنیم‏

برخیز باده دارم و این باغ خلوت است!‏

ای میزبان مخواب که دور از فتوت است!‏

اما نه! هرکه رفت، دگر بار برنگشت‏

و ز سِرّ خاکِ تیره کسی باخبر نگشت‏

این گیر و دار عمر به غیر از خیال نیست‏

معلوم نیست حاصلِ این گیر و دار چیست‏

امشب عجب ز باده مرا فکر درهمی‏ست‏

با عالم خیال مرا باز عالمی‌ست‏

ورنه چو خاک گشته دل و آرزوی تو

بیهوده دل کند هوسِ جست‏وجوی تو

خیام من بخواب! که من هم بر آن سرم‏

کز این قفس به گلشن آزادگان پرم

▨

عماد خراسانی

ـــــــــ

در باب سرایش این شاهکار ادبی توسط عماد خراسانی، افسانه‌های مختلفی نقل شده است. اما آنچه مسلم است آنکه عماد این شعر را در شوق و تاثر از دیدار آرامگاه خیام سروده است.

ضمنا تذکر این نکته ضروریست که شعر در نسخه‌ی چاپی ابیاتی چند، بیش‌تر دارد. متن فوق، از روی صدای شاعر پیاده شده.