Send us a text

Αναμφισβήτητα ένας είναι ο εικονογραφικός τύπος που μας έρχεται αμέσως στο μυαλό όταν ακούμε για απεικονίσεις των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη βυζαντινή τέχνη, και δεν είναι άλλος από την παρουσίαση των δύο αγίων με αυτοκρατορικά ενδύματα και στέμματα να στέκονται δεξιά και αριστερά ενός ξύλινου σταυρού, τον οποίο η χριστιανική παράδοση έχει συνδέσει με το Τίμιο Ξύλο της σταύρωση του Χριστού. Σίγουρα όχι ξένη σε μας η συγκεκριμένη εικονογραφία. Με αρχή της διαμόρφωσής του τη βυζαντινή περίοδο, ο τύπος αυτός παρέμεινε κυρίαρχος μέχρι και πέρα από την κατάρρευση της αυτοκρατορίας το 1453. Με άλλα λόγια, μέχρι και τις μέρες μας, αποτελώντας σταθερό στοιχείο του διακόσμου κυρίως τοιχογραφικών συνόλων ναών και εικόνων. Τέτοια παραδείγματα προέρχονται και από κοινότητες της Κύπρου. Τέχνη με αργή εξέλιξη, η βυζαντινή – εξού και τα επαναλαμβανόμενα εικονογραφικά θέματα μέσα από αιώνες αλλαγών – διατήρησε ένα πυρήνα συντηρητισμού και κανόνων, αποσκοπώντας στη δημιουργία ευανάγνωστων παραστάσεων, υποταγμένων σε μια ιεραρχία αξιών, προς όφελος της προβολής του βαθύτερου πνευματικού και ιδεολογικού τους νοήματος. Ποια η ιστορία, λοιπόν, πίσω από τις απεικονίσεις των Κωνσταντίνου και Ελένης; Η παρουσίαση θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τη βυζαντινή τέχνη που έχει διασωθεί στην Κύπρο ως μέρος ενός ευρύτερου συνόλου με κοινούς πολιτισμικούς κώδικες, και να προβληματιστούμε τόσο ως προς την ιδεολογική διάσταση της βυζαντινής τέχνης όσο και ως προς τις γενικότερες πραγματικότητες που καθρεφτίζονται σε αυτήν.

Η Δρ Ανδριανή Γεωργίου είναι Βυζαντινολόγος ([email protected])

Σύντομο βιογραφικό: Διδάκτορας Βυζαντινολογίας με ακαδημαϊκές συνεργασίες σε Κύπρο (Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ινστιτούτο Κύπρου, Κέντρο Πολιτιστικής Κληρονομιάς) και εξωτερικό (University of Birmingham,Aix-Marseille Université). Μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Βυζαντινολογικής Εταιρείας Κύπρου.