Over de grens

Voor het eerst zit Danka aan tafel met haar gast, die net als zij werkt op Aruba. Nienke Smits begon ruim elf jaar geleden als eerste specialist ouderengeneeskunde op Aruba, een eiland met 115 duizend inwoners dat jaarlijks wordt bezocht door 2 miljoen, veelal Amerikaanse, toeristen. Het toerisme bracht naast welvaart ook leefstijlziektes zoals overgewicht, diabetes, hypertensie én dementie. Deze chronische aandoeningen leggen samen met een enorme vergrijzing, een grote druk op het medische en het sociale domein. ‘Er bestaat op het eiland een focus op “cure” (het ziekenhuis) in plaats van “care”, resulterend in een lange wachtlijst voor het enige verpleeghuis op het eiland, overbelaste mantelzorgers en verkeerdebeddenproblematiek.'  

Vijf jaar geleden rondde Inge Mos haar opleiding tot internist vasculaire geneeskunde af en vertrok direct daarna met haar gezin naar Kopenhagen. Ook in Denemarken spelen problemen als vergrijzing, grote personeelstekorten en lange wachtlijsten in het publieke systeem. Over het afschaffen van de zogenaamde behandelgarantie bestaat een discussie die je kunt vergelijken met de vrije-artsenkeuzediscussie in Nederland. Onlangs zijn vanwege de concentratie van spoedzorg ziekenhuizen gefuseerd of gesloten. Op plekken waar ziekenhuizen zijn verdwenen, moeten nu miniziekenhuisjes komen voor dagbehandeling, bloedafname of radiologie. Dit om de zorg juist weer DICHTBIJ de mensen te organiseren.

In 2014 rondde Anne Bloothooft de opleiding tot huisarts af en vertrok zij met haar Israëlische man naar het prachtige Eilat in het zuiden van Israël. Net als in Nederland is iedere burger daar verplicht om zich in te schrijven bij één van de (in dit geval vier) zorgverzekeraars. Een groot verschil: deze zorgverzekeraars kopen geen zorg in bij zorginstellingen, maar zijn zelf de ‘uitbaters’ van zorg. Ze beheren huisartsenpraktijken, ziekenhuizen en apotheken. En alle daar werkzame medewerkers zijn in loondienst van de verzekeraars. Komt de zorgverzekeraar dan niet geregeld op de stoel van de dokter te zitten? ‘Nee hoor, dat valt reuze mee’, zegt Anne.

Huisarts Hielke Renkema vertrok een jaar geleden met zijn vrouw en drie kinderen naar Nieuw-Zeeland. Naast een breder takenpakket en aanzienlijk meer bureaucratische rompslomp is het grote verschil met Nederland dat huisartsenzorg in Nieuw-Zeeland niet valt onder vergoede zorg. ‘Patiënten zijn omgerekend zo’n 25 euro kwijt voor een consult van vijftien minuten. Dat schept een verwachting en beïnvloedt mijn werk. Zorg in het publieke ziekenhuis wordt wel vergoed, maar de wachttijden zijn eindeloos en verwijzingen worden geregeld afgewezen. Aan de ongelijke toegankelijkheid tot private/publieke zorg kan Hielke maar moeilijk wennen. ‘Ik ben ons Nederlandse klassenvrije zorgsysteem opnieuw gaan waarderen en hoop niet dat dit ons voorland gaat zijn.’