Nederlanders onderschatten het risico op overstromingen en hevige wateroverlast in hun leefomgeving als gevolg van klimaatverandering stelselmatig, zeggen experts. Tegelijkertijd wordt er nog steeds gebouwd op plekken die kwetsbaar zijn voor overstromingen. Hoe zit dat?

Dit verhaal gaat over controversiële woningbouwplannen in uiterwaarden van rivieren. Experts zeggen: “doe het niet”, maar er zijn projectontwikkelaars en gemeenten die daar anders naar kijken en ondanks de waarschuwingen en adviezen doorgaan met hun plannen. Zoals het project Stadsblokken Meinerswijk, bij Arnhem. De makers van dit verhaal, Nienke de la Rive Box en Mariette Heres, vragen zich af: zijn dit soort plannen niet meer van deze tijd? Of zijn ze juist van deze tijd?

Harro de Jong, architect van het plan Stadsblokken Meinerswijk, begrijpt dat bouwen in een gebied dat kwetsbaar is voor overstromingen vragen oproept, maar stelt dat zijn ontwerp die kwetsbaarheid juist omarmt: “Als je in een delta woont en het is heel nat, hoe kan je daar dan leven?" Nou dat kan dus eigenlijk niet, behalve als je op een terp gaat wonen. Of als je op paalwoningen of op een dijk gaat wonen, dan kan het dus wel”.

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

We zien het liever niet, maar het is er wel: afval. Heel. Veel. Afval.

Op veel plaatsen in Nederland liggen kolossale afvalbergen verborgen. Meestal onder, soms ook boven het maaiveld, zoals bij Het Groene Schip, in Amsterdam, een gigantische, met gras beklede Maya-tempel-achtige berg in het landschap. Onder het groen liggen tonnen afval te wachten op een oplossing die misschien nooit zal komen.

Waarom verbergen of we verstoppen we ons afval? Wat zegt dit over onze maatschappij?

Carolien Schippers volgt al enige tijd het spoor van ons huisvuil en kwam tot een bijzonder inzicht. René van Es zocht haar op en dook in de wereld van afval, ontploffende vaten en vooral: een wereld van ongemak.

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

Wat gebeurt er met landbouwgrond wanneer die vrijkomt? Wie aast (en graast) er op ons boerenland? Land van Ons is zo'n partij bijvoorbeeld. Met geld van particulieren kopen zij (vaak in slechte staat verkerende) landbouwgrond op, om vervolgens te werken aan herstel van bodem, landschap en biodiversiteit. 

Maar dit betekent niet dat zij met gemak het ene na het andere perceel op de kop tikken. In tegendeel: het ideologische Land van Ons komt er nauwelijks tussen. Want: wanneer een boer stopt met zijn bedrijf - iets wat steeds vaker voorkomt - en de grond op de markt komt, komen er economische krachten los waar nauwelijks kruid tegen gewassen is.

De landbouw staat voor enorme uitdagingen. Ondertussen stijgen de grondprijzen naar recordhoogtes. Je zou zeggen: we willen meer land waar duurzaam op geboerd wordt...

Journalist: Wat kreeg u te horen toen u biologisch wilde worden?
Boer: Dat kan niet uit, Dat kan niet...

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

Het Nederlandse deel van de Noordzee heeft anderhalf keer de oppervlakte van het Nederlandse land. Het is een gebied waar niemand woont, waar niemand echt bezit heeft en wat eigenlijk een grote uitgestrekte watervlakte lijkt. Dus misschien is het niet zo vreemd dat iedereen er kansen ziet. Voor windmolenparken, bijvoorbeeld. Maar past dat allemaal wel?

Op het Nederlandse deel van de Noordzee zijn nu 10 actieve windparken die samen 5 gigawatt aan vermogen leveren. En In 2050 moet er twaalf keer zoveel opgewekt worden.

Lex Boon maakte een verhaal dat draait om een windmolenpark en een stroomkabel, en een protest daartegen op Schiermonnikoog. Maar het gaat ook over een grens met Duitsland waarover al sinds de vijftiende eeuw onenigheid is… En het gaat over bierdrinkende zeemannen in de Eemshaven…

Het is een verhaal mét omwegen, en óver omwegen. Maar bovenal laat het zien hoe ingewikkeld ruimtelijke ordening op zee eigenlijk is, ondanks dat er zo veel ruimte is.

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

In Nederlandse steden is iets opmerkelijks aan de hand. Nieuwe woningen zijn de afgelopen jaren steeds kleiner geworden. 

Waar we vanaf de jaren '50 met minder mensen in steeds grotere huizen zijn gaan wonen, is er nu een omgekeerde trend aan de gang: mini appartementen – vaak weggestopt in torens  – zijn populair onder alleenstaanden. En die groep wordt steeds groter: bijna één op de vijf mensen in Nederland woont alleen…

René van Es zocht uit hoe je kunt wonen op een paar vierkante meter. Ondertussen leerde hij wat schijnverdichting betekent en dat we collectief lijden aan ruimtelijke obesitas.

Met o.a. stedebouwkundige Fenna Haakma Wagenaar en Jarrik Ouburg

beeld: Holon Hosue - HOH Architecten

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

Dit verhaal gaat over Bleizo: een stuk grond waar alles zou kunnen, maar niks is - behalve een treinstation.

De oppervlakte van Nederland is ongeveer 41,5 duizend km2. Dat lijkt heel veel. Maar over elke m2 is nagedacht. En elk stukje land heeft een bestemming, een eigenaar en een functie (of wacht daar op).

De druk op de ruimte wordt langzaam opgevoerd. Er woedt een onzichtbare strijd om grond. En die strijd nadert een climax. Komen er woningen of windmolens? Krijgt de rivier de ruimte? Of de landbouw? Waar kan defensie terecht? Willen we meer datacentra? Of meer biodiversiteit?

Hoe lastig het is om belangen te wegen en om een bestemming te kiezen voor een stuk kostbare, braakliggende grond midden in de Randstad, zien we bij Bleizo. Dit stuk grond is 12 voetbalvelden groot en ligt naast een treinstation tussen Zoetermeer en Bleiswijk. Al decennia zijn er grootse plannen voor Bleizo, maar tot nu toe komt niets van de grond. En dat is opvallend, want inmiddels botsen niet alleen de ambities, maar strijden grote maatschappelijke opgaven om voorrang. 

Maker: Mariette Heres
Met: Simon Fortuyn (wethouder gem. Lansingerland) en Anne Koning (lid van het college van Gedeputeerde Staten Provincie Zuid-Holland)

STEUN PLATTE GROND: Ga naar onze speciale 'Petje Af' pagina en word vriend

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

Vanaf maandag 14 april verschijnt om de week een nieuw verhaal van Platte Grond. Dit seizoen duiken Lex, René, Mariette en Nienke in de strijd om de ruimte.

De oppervlakte van Nederland is ongeveer 41,5 duizend km2. Dat lijkt heel veel. Maar over elke m2 is nagedacht. En elk stukje land heeft een bestemming, een eigenaar en een functie (of wacht daar op).

De druk op de ruimte wordt langzaam opgevoerd. Er woedt een onzichtbare strijd om grond. En die strijd nadert een climax. Komen er woningen of windmolens? Krijgt de rivier de ruimte? Of de landbouw? Willen we meer datacentra? Of meer biodiversiteit? Dit zijn keuzes die nu gemaakt worden. Maar door wie?

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

Als reactie op de wederopbouw ontstonden in de jaren ’70 en ’80 in Nederland nieuwe wijken, waarin hoge flats plaats maakten voor kleine woonerven, en lange rechte straten voor kleine, kronkelige weggetjes. Een structuur die ook sterk doet aan een doorgesneden bloemkool. Deze wijken werden lange tijd weggezet als saai en truttig. Maar is dat terecht? 

Luister naar dit verhaal van Chris Bajema over de bloemkoolwijk ‘De Clusterwoningen’ in Doorwerth (gemeente Renkum) - de verborgen parel die hij ontdekte - en waarin hij pardoes verdwaalde.

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

Voor sommige Nederlanders voelt het vreemd om van een moskee Nederlands erfgoed te maken, of is het zelfs een gebouw dat wantrouwen oproept. Hoe anders was dat bij de Yunus Emre moskee in de jaren ‘70.  

Mariëtte Heres maakte een verhaal over hoe deze moskee met de hulp van de hele gemeenschap tot stand kwam en zelfs de trots van Almelo werd. En over hoe de toekomst ervan nu toch weer onzeker is.

Met het aanwijzen van monumenten uit de periode 1965 - 1990 ligt het voor de hand te kijken naar het erfgoed van de vele arbeidsmigranten die in deze jaren naar Nederland kwamen. Nederland telt vele duizenden rijksmonumenten. Maar tot nu toe is ons cultureel erfgoed nog niet erg inclusief.

De tienduizenden gastarbeiders die naar Nederland kwamen om te werken zouden tijdelijk arbeid verrichten, maar ze bleven en ze vestigden zich in Nederland. Velen van hen waren moslim en zochten een plek om ook hier in Nederland hun religie te kunnen beoefenen.

Die plek zou er komen, met hulp uit onverwachte hoek en ondanks alle weerstand. Luister naar de unieke en inspirerende ontstaansgeschiedenis van de Yunus Emre Moskee in Almelo.

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem

De spanning en angst uit de Koude Oorlog zijn terug van nooit helemaal weggeweest. Althans, wie het nieuws volgt over de oorlog in Oekraïne en de nucleaire dreigementen van Putin hoort,  zou dat kunnen concluderen. Het toeval wil dat Nederland zich juist nu buigt over de vraag: wat te doen met een groot aantal atoombunkers en schuilkelders die stammen uit de Koude Oorlog periode?

Moeten we deze bunkers misschien toch weer operationeel maken, zodat we Nederland kunnen beschermen tegen een aanval met kernwapens?  Kun je je überhaupt beschermen tegen een atoomaanval? Bestaan er nog plekken in Nederland waar je terecht kunt als de hel losbarst?

Michiel, de maker van dit verhaal, brengt samen met kunstenaar en koude-oorlog expert Kees van Leeuwen een middag door in een ‘Noodzetel’ in Den Haag en ontdekt de bizarre wereld die schuilgaat onder meters dik beton.

We horen oud-minster van Defensie Joris Voorhoeve, die al tijden waarschuwt voor teveel optimisme als het gaat over de nucleaire dreiging. 

En tot slot spreekt Michiel met Raphaël Smid, iemand die veel weet over ‘Bescherming Bevolking’, een afgesloten hoofdstuk uit de geschiedenis waarvan sommigen, waaronder Joris Voorhoeve, zeggen: dit is actueler dan ooit.

Credits
----------------------
Maker: Michiel van Poelgeest
Host: Nienke de la Rive Box
Muziek & montage: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem
Met medewerking van erfgoed-specialist Anita Blom

Platte Grond is een productie van Klaenk.

Seizoen 3 wordt mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Luister naar de podcast VIA VIA

Support the show

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem