De onderwijsbegroting die deze week in de Tweede Kamer is aangenomen, heeft veel weg van ordinair handjeklap. ‘Heb je eindelijk iets wat over de lange termijn gaat, en dan verzandt het in een koehandel,’ zegt macro-econoom Arnoud Boot, die zich flink heeft geërgerd aan het overheidsbeleid van afgelopen week. ‘Er is zoveel energie in die discussies gaan zitten, en ik geloof niet dat er iemand energieker uit is gekomen. Dat is jammer.’ 

Is er dan niks goed gegaan? 

Jawel. Minister Mona Keijzer benadert haar woontop een stuk positiever dan in de media wordt gedaan. Als een minister een duidelijke regierol naar zich toetrekt in een kwestie over het aanbod van woningen – want daar gaat het over – dan moet ik dat bewonderen en ondersteunen, ondanks de vele onmogelijkheden die we zien. 

Maar wat betreft onderwijs is het misgegaan? 

De hele discussie gaat puur over geld. Het doet er niet meer toe of het goed is voor de maatschappij of niet. Geld is een issue, dat snap ik. Er is ook een discussie in Europa of Nederland zich wel aan de Europese begrotingsafspraken houdt. Dan gaat het over de publieke uitgaven en de vraag of dat in evenwicht is. 

Als je het hebt over onderwijs en wonen, dan heb je het over de kracht van de economie. Dan is het de vraag of die koehandel die we nu gezien hebben, de kracht van de economie wel versterkt. Dat is een veel belangrijker argument dan de vraag wat het op de korte termijn kost of oplevert. 

De compromissen gaan over geld uitdelen op plekken waar het niet uitgedeeld moet worden, zoals de langstudeerboete. Die vorm van geld uitdelen kan goede redenen hebben, maar het bevordert ook laksheid en dat is slecht voor de economie. Want je maakt het mogelijk voor studenten om op een heel makkelijke manier langer over een studie te doen. Dat raakt direct de aanbodkant, want waar we gebrek aan hebben, is aan handen. Dat lost het probleem van het gebrek aan mensen niet op. 

De overheid pakt hier een regierol, maar grijpt dus mis? 

Die rol is cruciaal voor de economie, maar alleen op plekken waar regie noodzakelijk is, zoals het vraagstuk over ruimtelijke ordening. Die woontop is bedoeld om een invulling te geven aan die regierol. Het is ook een minister die haar hoofd op het hakblok legt: kan ik straks gaan leveren in deze ingewikkelde omstandigheden? 

Dat deed de voorganger van Keijzer, Hugo de Jonge, ook. Alleen begon hij met het verkeerde, namelijk het verlagen van de huren. Dat maakte de vraag naar woningen alleen maar groter. En hij kwam er niet aan toe om het aanbod ook te vergroten. 

Maar net als De Jonge straalt Keijzer een bepaalde energie uit om een probleem op te lossen. Daar moet je bewondering voor hebben, ondanks de vele beren op de weg. En de afspraken die er zijn gemaakt, zoals over snellere verlening van vergunningen en het betaalbaar maken van woningen, kennen we al van eerdere toppen. 

Maar Mona Keijzer zet zich nu gelukkig in voor de aanbodkant van de economie. En als zij op die manier de komende paar jaar kan doorgaan, dan kan ze meer bereiken dan wij – sceptisch als we zijn – denken. Het glas is halfvol. 

 

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor het eerst in meer dan tien jaar heeft de Zwitserse centrale bank de rente verlaagd met 0,5 procent. Een uitzonderlijke stap, aangezien de rente in een keer van 1 procent naar 0,5 procent gaat. ‘De Zwitserse centrale bank heeft de ruimte om die stappen te zetten’, ziet macro-econoom Edin Mujagic. Hij verwijst daarbij naar de situatie in de eurozone, waar de economie er slechter voor staat. 

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds het laatste jaar voor de financiële crisis van deze eeuw is er niet meer zoveel geld omgegaan in complexe financiële producten als dit jaar. Daarover schrijft de Financial Times. ‘In de eeuwige jacht naar steeds meer rendement zijn er steeds meer complexe financiële producten ontworpen die dan weer samengesteld worden en doorverkocht’, ziet macro-econoom Edin Mujagic. Dit jaar alleen al is er in deze markt 380 miljard dollar omgegaan. 

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De wereldwijde economische groei zal volgend jaar boven de 3 procent uitkomen. Dat verwacht de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso). Volgens macro-econoom Arnoud Boot is die voorspoedige groei vooral te danken aan de ‘snel opkomende economieën’. 

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De onvoorspelbaarheid van het onderwijsbeleid maakt ook de onrust rond de inmiddels weer ingetrokken langstudeerboete tot een grote frustratie. Toch is die boete, als je er even van een afstandje naar kijkt, misschien niet zo onredelijk als die lijkt, zegt macro-econoom Arnoud Boot. ‘Een langstudeerboete speelt alleen maar als je extreem lang over je studie doet.’

In de marge van de vaststelling van de overheidsfinanciën is de langstudeerboete natuurlijk behoorlijk triviaal, zegt Boot. Wonderlijk genoeg wordt de boete beschouwd als een begrotingsmaatregel, en niet als een onderdeel van structureel onderwijsbeleid. Tot zover begrijpt hij de kritiek op de langstudeerboete. ‘Onderwijs vergt ten enenmale een langetermijnvisie op de inrichting van het onderwijs.’ 

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In tien van de twaalf economische districten van de Verenigde Staten is de bedrijvigheid toegenomen. Dat blijkt uit gegevens uit het Beige Book van de Federal Reserve, de centrale bank van de Verenigde Staten. ‘Gewoon een goede score’, concludeert macro-econoom Edin Mujagic. Maar hij ziet dat een handelsoorlog daar verandering in kan brengen in 2025. 

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het groeipotentieel van economieën in de eurozone laat een zorgwekkende trend zien. Lange tijd had de potentiële economie van de eurozone een groeipotentieel van 2 procent, maar inmiddels is het slechts 1 procent, ziet macro-econoom Edin Mujagic. Als hij dieper in de cijfers kijkt, ziet hij meer zorgwekkende signalen. ‘Onze economieën groeien sneller dan ze aankunnen’, concludeert hij. 

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Franse regering staat op omvallen nu de begroting voor 2025 door het parlement is gedrukt door premier Michel Barnier. Oppositiepartijen – die een meerderheid in het parlement bezetten – hebben aangekondigd een vertrouwensstemming te organiseren. Die kan mogelijk rekenen op een meerderheid. Met de parlementsverkiezingen in aantocht in Duitsland ziet macro-econoom Edin Mujagic dat er ‘grote veranderingen’ aanstaande zijn in de ‘grootste economieën van Europa’. 

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Raad van State spreekt zich negatief uit over een nieuw voorstel omtrent de box 3-heffing. Dat staat in een advies aan de Tweede Kamer. Macro-econoom Arnoud Boot is niet verrast dat ook aan dit voorstel bezwaren kleven, en ziet graag een alternatief: ‘noem het gewoon vermogensbelasting'.  

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Volksbank adviseert de overheid zelf om de bank te privatiseren, maar daar voelt men in de Tweede Kamer nog weinig voor. De bank, met merken als SNS, ASN en RegioBank, heeft een belangrijke functie gehad in het financiële stelsel om ‘dichter bij de klant te krijgen’, zegt econoom Arnoud Boot. Maar hij ziet wel dat er iets is veranderd.

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.