Podcast o klimacie

Czy to dobrze, że Polska traktuje gaz kopalny jako paliwo przejściowe w odchodzeniu od węgla?

Gaz to zagrożone bezpieczeństwo energetyczne Polski. Kryzys energetyczny poprzedzony przez szantaż gazowy Rosji pokazał, że dostęp do tego paliwa może być przedmiotem geopolitycznej rozgrywki, a ono samo – niezwykle szybko –może się okazać niedostępne z powodu szoków cenowych. Do tego infrastruktura gazowa jest podatna na ataki militarne i terrorystyczne.

W tym odcinku Podcastu o klimacie Diana Maciąga z Polskiej Zielonej Sieci i CEE Bankwatch Network, ekspertka ds. gazu kopalnego Koalicji Klimatycznej, opowiada także o tym:

Odcinek powstał we współpracy z ruchem obywatelskim RT-ON

Jaki jest wpływ zmian klimatu na zdrowie psychiczne? Jak przyroda i bioróżnorodność wpływa na nasz nastrój? Skąd bierze się lęk przed zamianami klimatycznymi, depresja czy – mówiąc językiem ekspertów – dystres klimatyczny?

Marzena Cypryańska-Nezlek, psycholożka społeczna z Uniwersytetu SWPS, zajmująca się zmianami klimatycznymi, innowacjami społecznymi i wypaleniem zawodowym wśród aktywistów, omawia te kwestie w najnowszej odsłonie Podcastu o klimacie.

W odcinku także o tym:

Ponad połowa Polaków uwierzyła w przynajmniej jedną fałszywą informację na temat zmian klimatu i energetyki – wynika z badania “Dezinformacja oczami Polaków” przygotowanego przez Digital Poland, o którym opowiada nam Aleksy Szymkiewicz z organizacji fact-checkingowej Demagog. 

Co sprawia, że jesteśmy podatni na fałszywe informacje? Co sprzyja ich rozprzestrzenianiu się? Dlaczego fake newsy coraz mocniej wpływają na kształt debaty publicznej? Jak wygląda dezinformacja o tematyce klimatycznej i czy Polacy są na nią podatni? 

O tym, że potrzebujemy rzetelnej edukacji klimatycznej – nie tylko w szkołach, ale także wśród dorosłych, a także o tym, że powinna być połączona z edukacją medialną, a same media muszą wziąć na swoje barki zadanie oudporniania odbiorców na zalew fałszywych informacji rozmawia Aleksy Szymkiewicz z Demagog i Barbara Rogala z Koalicji Klimatycznej w audycji Podcast o klimacie.

Protesty rolników w całym kraju mają kilka wspólnych mianowników, a zwłaszcza sprzeciw wobec Europejskiego Zielonego Ładu i strategii dla rolnictwa “Od pola do stołu”, a także importu produktów żywnościowych z Ukrainy i innych państw spoza Unii Europejskiej.

Rolnictwo mierzy się z wieloletnimi, strukturalnymi zaniedbaniami. To przede wszystkim konieczność konkurowania z napływem tańszych produktów niespełniających norm bezpieczeństwa i jakości, system wsparcia i dotacji, a także umowy handlowe wynagradzające wysoką skalę produkcji, a nie jakość i korzyści dla środowiska, zmaganie z biurokracją, nieopłacalnością produkcji i trudnościami w sprzedaży i wiele, wiele innych problemów.

Czy rolnicy dobrze rozpoznają transformację sektora rolniczego jako swój gwóźdź do trumny? Czy może polityka klimatyczna – zresztą nie po raz pierwszy – staje się chłopcem do bicia tam, gdzie od dawna koszty ponoszą wrażliwe grupy społeczne?

Czy skracanie łańcuchów dostaw, zmniejszenie uzależnienia rolników od wielkich korporacji, producentów nawozów sztucznych i pestycydów zaszkodziłyby rolnikom czy jednak pomogły?

Czy interesy wielkiego przemysłowego rolnictwa da się pogodzić z potrzebami niskoobszarowych gospodarstw lub rolników ekologicznych?

Kto jest wielkim wygranym protestów rolników i komu tak naprawdę zaszkodziłyby postanowienia Europejskiego Zielonego Ładu?

Kto jest wielkim nieobecnym w dyskusji rozpętanej przez protesty rolników?

O tym wszystkim mówi Justyna Zwolinska, ekspertka zajmująca się ochroną środowiska i klimatu w rolnictwie z Koalicji Żywa Ziemia.

Jaki będzie nowy cel klimatyczny UE na 2040 rok?

We wtorek 6 lutego Komisja Europejska ma przedstawić cel redukcji emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej o 90 proc. do 2040 roku. To cel pośredni między planowaną redukcją o 55 proc. do 2030 roku z pakietu Fit for 55 a celem neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Czy ten cel pośredni jest zbyt ambitny? Czy zagraża polskiej gospodarce, czy może będzie dla niej korzystny? Jaki będzie miks energetyczny Polski w 2040 roku, jeśli cel UE zostanie przyjęty? Czy będzie tam w ogóle miejsce dla gazu i węgla? Jak ma się do niego Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku (PEP2040)? Czy musi być w nim koniecznie atom? Czy cele z Manifestu 100 Dni stracą aktualność w obliczu nowych ambicji klimatycznych Europy?

Na te pytania odpowiada Marcin Kowalczyk, ekspert Koalicji Klimatycznej z WWF Polska.

Jak to jest z mięsem w diecie? Ile powinniśmy go jeść i jak to wygląda w praktyce?

Jak promować żywność od polskich rolników i jednocześnie wspierać dobre nawyki żywieniowe?

Co powinno zmienić się w polskich stołówkach i na talerzach uczniów?

Czy polskie rolnictwo może zyskać na zwrocie Europy ku diecie roślinnej?

Na te pytania odpowiada Marcin Tischner, Public Affairs Coordinator & Sustainability Expert w ProVeg Polska, organizacji zajmujej się budowaniem świadomości żywieniowej w naszym kraju.

Rozmawia Barbara Rogala.

Jak sprawić, żeby transport publiczny w Polsce był bardziej zrównoważony i dostępny dla wszystkich? Mamy kilka konkretnych rozwiązań, które mogą spowodować, że podróżowanie koleją będzie tańsze, na autobus i pociąg uda się kupić wspólny bilet, a władze samorządowe będą mogły łatwiej zdobyć środki na ścieżki rowerowe i chodniki.

O rozwiązaniach dla transportu przygotowanych przez organizacje pozarządowe opowiedział dr Wojciech Szymalski – prezes Instytutu na Rzecz Ekorozwoju, ekspert Koalicji Klimatycznej i współautor postulatów transportowych w Manifeście 100 Dni, zbiorze 16 działań dla klimatu i przyrody skierowanych do nowego rządu.

Choć zmiana klimatu trwa w najlepsze, to dane z lipca wskazują, że odnawialne źródła energii w Polsce mają zaledwie 11 proc. udziału w krajowym miksie energetycznym. Mimo to, lata 20-te mogą być dekadą błyskawicznej ekspansji nowych, czystych technologii. By to się stało, polski rząd musi zacząć realizować zobowiązania redukcji z Porozumienia Paryskiego. Konieczne jest zaktualizowanie Polityki Energetycznej Polski i Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu.

Ponadto w "Podcaście o klimacie" posłuchasz o tym, że najlepszą odpowiedzią na ubóstwo energetyczne w czasie kryzysu energetycznego jest termomodernizacja budynków i dynamicznie rozwijająca się energetyka prosumencka (dziś mamy w Polsce 1,3 mln prosumentów).

Dowiesz się też o tym, że według danych Międzynarodowej Agencji Energii wojna w Ukrainie przyczyniła się do przyspieszenia rozwoju energetyki odnawialnej. W Europie zrozumiano, że uzależnienie od rosyjskiego gazu było błędem i jego zastąpienie jest dziś procesem nieodwracalnym.

Zagadnienia te omawia Patryk Białas, ekspert od transformacji energetycznej i sprawiedliwej transformacji w Koalicji Klimatycznej, aktywista (m.in. były prezes stowarzyszenia BoMiasto, były wiceprezes Kongresu Ruchów Miejskich i jeden z założycieli Śląskiego Ruchu Klimatycznego), a zawodowo dyrektor Centrum Innowacji i Kompetencji w Parku Naukowo-Technologicznym Euro-Centrum w Katowicach. Rozmawia Michał Kaźmierczak.

Gdy temperatury w lipcu i sierpniu biły globalne rekordy, w fermach przemysłowych rosła liczba pożarów, a zwierzęta cierpiały stłoczone w jednym miejscu w upale. Sami zaprojektowaliśmy ten system produkcji żywności, ale możemy go zmienić na lepsze – wspierając etyczną produkcję żywności i wykorzystując nowe odkrycia naukowe. Odwrócenie obecnego modelu hodowli zwierząt jest nieuniknione, a rewolucję moralną w rolnictwie poprze rewolucja technologiczna, na przykład produkcja mięsa w laboratorium.

O wyzwaniach wokół stworzenia systemu żywnościowego dobrego dla ludzi, zwierząt i przyrody opowiada Małgorzata Szadkowska, prezeska Compassion in World Farming Polska, organizacji od ponad pół wieku działającej na rzecz dobrostanu zwierząt hodowlanych.

Rozmawia Michał Kaźmierczak.

Transport drogowy to jedyny sektor gospodarki Unii Europejskiej, w którym od 1990 roku rosną emisje gazów cieplarnianych, a ponadto przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza. Dlatego czeka go zielona transformacja.

O nadchodzącej rewolucji w transporcie drogowym towarów, przyszłości ciężarówek elektrycznych i wodorowych oraz wyzwaniach dla branży przewozowej opowiada Urszula Stefanowicz, ekspertka z zakresu zrównoważonego transportu, wykluczenia transportowego oraz mobilnej mobilności miejskiej działająca w Polskim Klubie Ekologicznym Okręg Mazowiecki oraz Koalicji Klimatycznej. Rozmawia Jacek Karaczun.