Donald Trump obejmuje urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych. Zapowiada fundamentalne zmiany w systemie politycznym nie tylko w Ameryce, ale wszędzie tam, gdzie sięgają amerykańskie wpływy. Amerykanie czekają na poprawę stanu gospodarki, poprawę warunków życia i opanowanie napływu imigrantów na granicy z Meksykiem. Osłabiona politycznymi i ideowymi podziałami Europa czeka na Trumpa z mieszanką nadziei i obaw. Rosja zapowiada nieustępliwość w negocjacjach z nowym prezydentem, a Chiny spokojnie kontynuują zbrojenia i ekspansję gospodarczą tam, gdzie to możliwe. Czego oczekiwać po powrocie Trumpa do Białego Domu? Jakimi standardami będziemy oceniać jego sukcesy i porażki?

Izrael i Hamas podpisują porozumienie o rozejmie i wymianie zakładników porwanych 7 października na więźniów przetrzymywanych w izraelskich więzieniach od lat. Czy ten rozejm zapowiada koniec wojny i dlaczego dochodzi do niego dopiero teraz?

Donald Trump chce przejąć Grenlandię. Co o tym myślą sami Grenlandczycy i dlaczego ta ogromna wyspa staje w centrum globalnej polityki?

W Wenezueli inauguracja prezydentury Maduro, na Kubie więźniowie polityczni wracają do domów, a w Argentynie Javier Milei zapowiada początek końca biedy. Jak będzie wyglądała polityka Trumpa w Ameryce Łacińskiej?

W Los Angeles pożary lasów o najbardziej tragicznych skutkach w historii tego regionu. Dlaczego lasy płoną, dlaczego tak trudno gasić pożary, co zrobić, by nie dochodziło do takich tragedii?

A także: Herstorie, czyli dlaczego w niektórych krajach kobieta jest ciągle pozbawiona podstawowych praw?

Rozkład jazdy: 

(02:21) Marcin Fatalski: Donald Trump wraca do władzy

(30:11) Łukasz Fyderek: Porozumienie i nadzieja dla Gazy

(53:16) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Wypisy z herstorii najnowszej

(59:40) Podziękowania

(1:06:17) Marcin Żyła: Grenlandia częścią globalnej gry mocarstw

(1:24:16) Jan Kaczmarowski: Pożary w Kaliforni - kto zawinił?

(1:51:55) Joanna Gocłowska-Bolek: Trump i Ameryka Łacińska

(2:14:21) Do usłyszenia

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Prezydent Zełenski jest dziś w Polsce, spotyka się z premierem, prezydentem i prezydentem Warszawy. Na froncie bez przełomu, kilka dni temu Ukraińcy przypuścili kolejny atak w regionie kurskim, Rosjanie zdobyli znaczący ośrodek logistyczny - miejscowość Kurachowe niedaleko Pokrowska. Prezydent elekt Trump zapowiada wkrótce rozmowy z Putinem, Rosjanie nie potwierdzają żadnych ustaleń w tej sprawie. Jak Ukraina przygotowuje się na prezydenturę Trumpa, czego od niej oczekuje?

Gość: Zbigniew Parafianowicz

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Wielki peruwiański pisarz, jeden z najwybitniejszych twórców boomu latynoamerykańskiego w literaturze - Mario Vargas Llosa napisał ostatnią powieść. Po sześciu dekadach, bo tyle czasu minęło od jego powieściowego debiutu, żegna się ze swoimi czytelnikami ostatnim tytułem „To dla pani ta cisza”.

Głównym bohaterem tej powieści Vargasa Llosy jest największy w całym Peru, a może nawet w całej Ameryce Łacińskiej znawca muzyki kreolskiej o imieniu Toño. Muzyka ludowa jest dla niego nie tylko życiową pasją, ale także kluczem do peruwiańskiej tożsamości. Wierzy, że w idei kreolskiego walca wyraża się peruwiańska idylla, marzenie o społeczeństwie wolnym od podziałów i konfliktów, na każdym tle - rasowym, klasowym czy kulturowym.

Ale jaki tak naprawdę stosunek do bohatera swojej ostatniej powieści ma jej autor? Czy traktuje go poważnie, czy trochę z niego drwi? A może za jego pośrednictwem wielki Peruwiańczyk dokonuje życiowego rozliczenia?

Ten odcinek jest początkiem cyklu latynoamerykańskiego w Raporcie o książkach. Przed Państwem trzy kraje i trzy opowieści o literaturze, historii i polityce.

Zaczynamy od Peru!

Gość: Tomasz Pindel

Prowadzenie: Agata Kasprolewicz

Książka: „To dla pani ta cisza” Mario Vargasa Llosy w przekładzie Tomasza Pindla. Powieść ta ukazała się nakładem wydawnictwa ZNAK.

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Mark Zuckerberg zmienia zasady funkcjonowania Facebooka i Instagrama. Ma być więcej wolności, mniej cenzury. Twórca Facebooka zapowiada wsparcie dla Donalda Trumpa w walce z rządami, które ograniczają amerykańskie firmy i wolny przepływ informacji. A Elon Musk wtrąca się w politykę kolejnych krajów europejskich: wspiera AFD w Niemczech i krytykuje rząd Wielkiej Brytanii za – jego zdaniem- bezczynność wobec gangów wykorzystujących seksualnie młode kobiety. Jak miliarderzy z Doliny Krzemowej pomogą Donaldowi Trumpowi w walce z politycznym mainstreamem Zachodu? Czy Europa jest w stanie obronić się przed zmianami zapowiadanymi przez Zuckerberga i Muska. Czy będzie chciała się bronić?

Premier Kanady Justin Trudeau złożył rezygnację z urzędu. Dlaczego Kanadyjczycy mają dość polityka, który przed laty budził tak wielkie nadzieje?

NATO wzmacnia obecność okrętów na Bałtyku po podejrzeniu celowego uszkodzenia kabla komunikacyjnego między Finlandią a Estonią w dniu Bożego Narodzenia. Jak przebiega „szara wojna” między Rosją a Zachodem?

Wspierani przez Rwandę rebelianci sieją spustoszenie w Demokratycznej Republice Konga. Dlaczego reżim Paula Kagamego pozwala sobie na tak wiele i dlaczego prawie wszystko uchodzi mu płazem?

Sonda Parker Solar Probe niemal musnęła Słońca, czyli przeleciała w odległości ponad 6 milionów kilometrów od niego z prędkością prawie 700 tys. kilometrów na godzinę. Jak to się robi i po co?

A także: o łamaniu zakazów bez patrzenia na konsekwencje.

Rozkład jazdy: 

(02:43) Wojciech Brzeziński: Zuckerberg i Musk przed objęciem władzy przez Trumpa

(32:58) Małgorzata P. Bonikowska: Koniec ery Trudeau w Kanadzie

(57:27) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Nie deptać trawników

(1:04:39) Podziękowania

(1:11:16) Marcin Żyła: Szara wojna Rosji z Zachodem

(1:25:20) Jędrzej Czerep: Znów przemoc i chaos na wschodzie Demokratycznej Republiki Konga

(1:45:32) Tomasz Rożek: Człowiek coraz bliżej Słońca

(2:08:04) Do usłyszenia

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Ponad sto pięćdziesiąt odcinków różnych formatów Raportu powstało w roku 2024 i wszystkie to owoce naszej miłości do pracy, którą wykonujemy i szacunku dla Państwa.

Bezapelacyjnym zwycięzcą tego roku, jak i poprzedniego był Jan Natkański i jego Opowieści Arabskie w realizacji Agaty Kasprolewicz. Wszystkie odcinki są dostępne naszej stronie, to już trzy sezony, i z pewnością pan Jan Natkański nie powiedział w Raporcie ostatniego słowa. W tym plebiscycie celowo wyłączyliśmy Opowieści arabskie z konkurencji, aby dać innym szansę.

Państwa wybór pokazuje, jak bardzo doceniacie nasze audycje wyjazdowe, w których spotykamy bohaterów naszych opowieści na miejscu, jak cenicie fakt, że Raport nie jest programem politologicznym – nie takie są nasze ambicje - ale próbą wieloformatowej opowieści dźwiękowej o świecie i ludziach, którzy tworzą dziś światowe historie. Polityka to tylko jedna z dziedzin, która świat opisuje. A dla nas najważniejszym bohaterem każdej z tych dziedzin jest człowiek i jego przeżycia. I tak samo będzie w tym roku, roku, w którym będziemy obchodzić piąte urodziny Raportu jako podkastu.

Rozkład jazdy:

(01:46) Najlepsza rozmowa Raportu o stanie świata: Ami Ayalon o błędach polityki izraelskiej wobec Palestyńczyków

(24:27) Najlepszy Świat z boku: Grzegorz Dobiecki: "Dla ojczyzny ratowania"

(30:04) Najlepszy reportaż: Dariusz Rosiak z Argentyny "O odbiorze Javiera Milei"

(54:55) Najlepszy Raport o książkach: Barbara Kingsolver o książce "Demon Copperhead"

(1:51:38) Najlepszy Raport - sezon nieogórkowy: Małgorzata Wosińska o traumie

(2:42:38) Podziękowania

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Lider prorosyjskiej, rewizjonistycznej partii założonej przez byłego SS-mana otrzymał misję utworzenia rządu w Austrii. Herbert Kickl zadeklarował w rozmowie z prezydentem Alexandrem van der Bellenem, że Wolnościowa Partia Austrii jest w stanie stworzyć sprawnie funkcjonujący gabinet. Partia ta wygrała wybory na jesieni, ale wstępnie prezydent powierzył misję tworzenia rząd liderowi Partii Ludowej Karlowi Nehammerowi. Misja się nie powiodła i stąd obecna decyzja prezydenta. Czy Wolnościowcom rzeczywiście uda się stworzyć stabilny rząd? Jak zmieni on oblicze Austrii i jaki wpływ będzie miał na funkcjonowanie Unii Europejskiej? Co sytuacja w Austrii mówi o stanie europejskiej demokracji?

Gość: Jakub Bielamowicz

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

W pierwszym odcinku Raportu o książkach w 2025 roku zapraszamy na opowieść o Mirandzie July, która nazywana jest naczelną ekscentryczką Ameryki. Jest pisarką, twórczynią filmową i artystką sztuk performatywnych.

Jej najnowsza powieść „Na czworakach” to bardzo intymne studium doświadczenia kobiety w średnim wieku, która wyrusza w najdłuższą podróż życia, chociaż oddala się od domu zaledwie pół godziny jazdy samochodem.

Zamiast jechać na upragnione wakacje do Nowego Jorku, zatrzymuje się w niewielkim miasteczku, gdzie najpierw przemeblowuje pokój motelowy, a potem całe swoje życie. Znajomość z młodym tancerzem prowadzi ją do zakwestionowania istoty małżeństwa, a także eksploracji nieodwiedzanych do tej pory terytoriów własnej intymności.

„Na czworakach” Mirandy July to szczery, zabawny, odważny, momentami oburzający, momentami czuły i bardzo zmysłowy opis kobiety w wieku średnim – ale uwaga, to jest książka nie tylko dla kobiet, ale także dla mężczyzn!

Powieść ukazała się nakładem wydawnictwa Pauza w tłumaczeniu Kai Gucio.

Gość: Paulina Reiter

Prowadzenie: Agata Kasprolewicz

Książka: "Na czworakach" Miranda July

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Węgry oddają przewodnictwo Unii Europejskiej Polsce. I jako pierwszy kraj w historii wspólnoty nieodwołalnie tracą środki z funduszu spójności w związku z nieprzestrzeganiem zasad praworządności. Jaki jest strategiczny cel Wiktora Orbana – reforma czy zniszczenie Unii Europejskiej w obecnym kształcie? Dlaczego Węgry udzieliły azylu byłemu polskiemu ministrowi oskarżonemu o korupcję? Czy utrzymają rolę adwokata putinowskiej Rosji w Unii Europejskiej. I jakim interesom Węgier służy tego typu polityka?

Kończy się umowa na tranzyt rosyjskiego gazu przez Ukrainę. Czy to również koniec obecności Rosji na europejskim rynku gazu i innych surowców energetycznych?

Oleksandr Usyk utrzymał tytuł niekwestionowanego mistrza świata w boksie wagi ciężkiej, przypominając światu nie tylko o sobie, ale też o ojczyźnie. Jaką rolę odgrywa sport w wysiłku wojennym Ukrainy?

W Niemczech nie gaśnie krytyka instytucji państwa po przedświątecznym zamachu terrorystycznym w Magdeburgu. Niemcy coraz mniej wierzą politykom — jaki wpływ to zwątpienie będzie miało na wynik lutowych wyborów?

W Korei Południowej już trzecia osoba pełni obowiązki prezydenta od czasu nieudanej próby wprowadzenia stanu wojennego. Skąd ten dotkliwy kryzys i jakie są drogi wyjścia z niego?

A także: jaki świat urządzają nam miliarderzy? Wystarczy rozejrzeć się dookoła, bo to oni nim rządzą.

Rozkład jazdy: 

(02:47) Bogdan Góralczyk o Węgrzech w UE

(24:01) Szymon Kardaś o rosyjskim gazie w Europie

(46:59) Świat z boku - Grzegorz Dobiecki o świecie miliarderów

(53:13) Podziękowania

(1:00:40) Michał Banasiak o mistrzu świata w boksie

(1:15:05) Anna Kwiatkowska o zamachu w Magdeburgu

(1:42:45) Oskar Pietrewicz o kryzysie w Korei Południowej

(2:07:54) Do usłyszenia

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Kończy się rok 2024, kolejny rok wojny w Ukrainie, która się nie kończy, rok kolejnych setek tysięcy ofiar wśród żołnierzy i cywilów, rok oczekiwania na zwrot, który przyniósłby pokój, ale który nie oznaczałby kapitulacji Ukrainy, oczekiwania na jakiś cud dyplomacji w okolicznościach, w których dyplomacja nie działa.

Nie ma również końca wojna Izraela z Hamasem i Hezbollahem, choć tutaj więcej nadziei na horyzoncie, zwłaszcza po spektakularnym i błyskawicznym upadku reżimu Assada w Syrii. Bez huku, bez skomlenia nawet – rzeźnik z Damaszku po prostu wsiadł do samolotu i kryjąc się przed radarami oraz nacierającymi na stolicę rebeliantami zwiał do przyjaciół z Rosji.

To był rok powrotu Donalda Trumpa, czas pogrzebania nadziei amerykańskiego liberalnego mainstreamu, że jakoś to będzie, że nie trzeba nic robić, bo przecież centrum zawsze jakoś się utrzyma. Otóż nie, "centrum w odśrodkowym wirze" - jak mówił poeta - nie tylko w Ameryce. Również we Francji, w Niemczech, w Austrii, w krajach Benelux do głosu dochodzą politycy, pogardliwie zwani populistami, do których coraz więcej wyborców pogardy nie czuje, za to wiąże z nimi nadzieje. Może płonne, ale czyż niezrozumiałe?

Gdzie zmierza liberalna demokracja – czy wybory w Rumunii pokazują, że warto jej bronić, czy wręcz przeciwnie, że każdy demokratyczny werdykt może zostać wywrócony na przykład przez sądy. Pytania o przyszłość demokracji i wydolności tego systemu w dzisiejszym świecie mocno nas nurtowały w tym roku.

To był również kolejny rok postępu technologicznego. Granice, które kiedyś mozolnie przekraczaliśmy dziś - dzięki technologii, zwłaszcza sztucznej inteligencji coraz częściej są po prostu usuwane. To szansa na polepszenie ludzkiej egzystencji w sposób, o którym jeszcze dekadę temu nam się nie śniło, ale też zagrożenia: po co wybierać, skoro program wybierze za nas, po co myśleć, skoro wystarczy skrolować, po co chcieć, skoro nie wiadomo czego chcieć. Tylko co jest na końcu tej drogi?

O tym, co nas ekscytowało, poruszało, intrygowało i zniesmaczało przez ostatnie 12 miesięcy rozmawiamy w tym ostatnim tegorocznym wydaniu Raportu o stanie świata.

Goście: Agnieszka Bryc, Grzegorz Dobiecki, Jakub Dymek

Rozkład jazdy: 

(03:26) Podsumowanie 2024: Ukraina

(35:23) Podsumowanie 2024: Bliski Wschód

(55:01) Podsumowanie 2024: USA

(1:03:32) Podsumowanie 2024: Demokracja w Europie

(1:22:02) Podsumowanie 2024: Technologia

(1:26:55) Podsumowanie 2024: Wiara

(1:32:49) Podziękowania

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Czy teatr mógłby istnieć bez literatury?

Czy fikcja literacka to takie kłamstwo, które mówi prawdę?

Czy literatura bardziej przypomina maraton, czy sztafetę?

Trzy pytanie i troje znakomitych gości - reżyser teatralny, dziennikarz i krytyczka literacka. Oto plan świąteczno-noworocznego odcinka Raportu o książkach.

Podsumujemy nie tylko rok 2024, ale w ogóle nasz stosunek do czytania i do książek.

Ile w literaturze jest metafizyki? Czy pisanie po książkach jest dobre? Które teksty literackie były w tym roku szczególnie ważne i dlaczego nie były to tylko nowości wydawnicze?

Prowadzenie: Agata Kasprolewicz

Goście: Justyna Sobolewska, Jan Klata i Dariusz Rosiak

---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]