روان پادکست

در این قسمت از روان‌پادکست از موقعیت‌هایی سخن گفتیم که نمی‌توانیم خود را از بند فکر یا احساسی ناخوشایند رها کنیم. موقعیت‌هایی که ذهنمان هم‌چون باتلاقی ما را در خود فرو می‌برد و از آنچه در پیرامون‌مان می‌گذرد، دور می‌کند. بنابراین، ذهن ‌آگاهی را به عنوان راه‌کاری برای بیرون آمدن از باتلاق فکر و زیستن در اینجا و اکنون در نظر گرفتیم و در پادکست ذهن آگاهی به آن پرداختیم.

ذهن آگاهی (mindfulness) به معنای آگاهی غیرقضاوتی و لحظه به لحظه از تجربیات درونی یا اتفاقات پیرامون ماست. اگر ماهیت احساس و افکارمان را، مثل امواج دریا در نظر بگیریم؛ ذهن‌آگاهی یعنی همراه شدن با سیر جذر و مدی هیجان‌ها. به عبارت دیگر در ذهن‌ آگاهی ما در جایگاه تماشاچی اتفاقات پیرامونمون یا تجربیات درونی‌مان قرار می‌گیریم و به به جای دست و پا زدن در میان امواج متلاطم، در ساحل می‌نشینیم و آمد و رفت امواج را تماشا می‌کنیم.

هدف ذهن‌ آگاهی رسیدن به آرامش، افزایش تمرکز یا مثبت‌اندیشی نیست. ذهن ‌آگاهی از جنس بودن است، بودن در جریان سیال آن‌چه که در پیرامون یا درون ما می‌گذرد؛ بدون اینکه بخواهیم این جریان را تغییر دهیم که در پاکست ذهن آگاهی به آن توجه کردیم.

ویژگی‌های ذهن آگاهی مد نظر در پادکست ذهن آگاهی

ذهن‌ آگاهی یک فعالیت ویژه با محتوای مشخص نیست، بلکه یک کیفیت است که می‌تواند در حین هر فعالیتی وجود داشته باشد. تمرین‌های ذهن ‌آگاهی دو ویژگی اصلی دارند:

1) غیرقضاوتی بودن: تجارب هیجانی ما نه مثبت‌اند نه منفی، صرفاً پیام‌رسان‌هایی هستند که درباره‌ی محیطی که در آن زندگی می‌کنیم به ما اطلاعاتی می‌دهند. قضاوت نکردن به معنای مشاهده‌ی تجارب ذهنی‌مان است بدون این که به آن‌ها برچسب خوب یا بد بزنیم و تلاشی برای تغییرشان بکنیم.

2) تمرکز بر زمان حال:  در ذهن ‌اگاهی هیجانات‌مان را به همان شکلی که در حال حاضر دارند اتفاق می‌افتند، مشاهده می‌کنیم. برای این کار لازم است از تمرکز بر گذشته یا آینده جدا شویم و به حال توجه کنیم.

با این که نسخه‌ی ذهن ‌آگاه بودن ساده به نظر می‌رسد: “آگاهی خود را بارها و بارها به آن‌چه در گذر است، برگردانید”؛ اما وقتی در عمل امتحانش می‌کنیم با چالش‌هایی رو به رو می‌شویم. کتاب‌های خودیاری، کلاس‌های یوگا و مراقبه و درمانگر متخصصی که همچون آینه لحظه به لحظه آن چه را در درمانجو می‌گذرد، به او انعکاس می‌دهد؛ در پیمودن مسیر ذهن ‌آگاهی کمک‌کننده است.

منبع برای مطالعه‌ی بیشتر

ذهن ‌آگاهی

در این قسمت از روانپادکست، از خشم و عصبانیت گفتیم. از افرادی گفتیم که همیشه نسبت به آگاهی از خشم و ابراز صریح آن، منع شده اند. از طرف دیگر، از افرادی گفتیم که نمی‌توانند ذره ای از خشم را در درونشان تحمل کنند و آن را به بیرون و به سمت اطرافیان پرتاب می کنند. اما آیا خشم مضر است یا مفید؟

عصبانیت مضر است یا مفید؟

 عصبانیت و خشم یک هیجان سالم و طبیعی است و مثل هر هیجان دیگری حاوی یک پیام است؛ پیامی که می‌گوید موقعیتی که در آن هستید ناراحت‌کننده، نا‌عادلانه یا تهدید‌کننده است. اگر شما نسبت به خشم، واکنشی طوفانی نشان دهید، این پیام شانسی برای انتقال و تأثیر‌گذاری نخواهد داشت. بنابراین، با این که کاملا طبیعی است که از موقعیت‌های ناکام کننده یا حاوی بدرفتاری عصبانی شوید؛ مشکل زمانی شروع می‌شود که بروز عصبانیت‌تان باعث آسیب به شما یا دیگران شود.

انحراف از مسیر اصلی عصبانیت و خشم

اگر روش‌های کنترل خشم به کار نمی‌آید، به احتمال زیاد خشم ما از مسیر اصلی خود منحرف شده است. ممکن است شیوه‌ی برخورد ما این باشد که از عصبانیت دوری می‌کنیم و راهبرد مقابله با خشم نادیده گرفتن آن باشد. یا ممکن است سریع عصبانی شویم و راهبرد مقابله با خشم در ما برون‌ریزی آن باشد. این روش‌ها، روابط ما را تیره و تار می کنند. اگر یاد نگیریم چطور از کاربرد خشم استفاده کنیم یعنی مهارت مدیریت خشم نداریم و البته خیلی از ما درگیر یک سری باورهای غلط پیرامون خشم خودمان هستیم. در این قسمت تلاش کرده‌ایم تا حدودی این باورها را به شما بشناسانیم و شما را نسبت به آن‌ها آگاه کنیم.

نشانه‌های بروز خشم

گاهی اوقات، با این که ممکن است گاهی به نظر برسد که بدون مقدمه در شما فوران خشم رخ می‌دهد؛ اما در واقع نشانه‌هایی در بدنتان به شما هشدار می‌دهند. شما می‌توانید با آگاهی نسبت به آن، بهتر خشم خود را مدیریت کنید. به حالتی که خشم می‌تواند در بدنتان ظاهر شود توجه کنید. ممکن است یکی از این علایم در شما مشاهده شود. به عنوان مثال دل پیچه در معده، گره کردن دست ها یا به هم فشردن فک ها، عرق سرد کردن یا سرخ شدن، سریع نفس کشیدن، سردرد، برافروخته به نظر رسیدن، کوبش قلب، منقبض شدن شانه ها.

چطور راهبرد مقابله با خشم مناسب داشته باشیم؟

خشم می‌تواند با رقص خود، در وجودمان ما را هدایت و راهنمایی کند. اگر راهبرد مقابله با خشم شما مفید نیست و در موقعیت‌های مختلف، به شما ضربه می زند؛ از تغییر دادن آن نهراسید و شجاعانه تلاش کنید تا راهبرد مفیدی را جایگزین کنید. شما باید متوجه باشید که خشم و عصبانیت بیش از حد در موقعیت‌ها و روابطتتان، چه هزینه‌ای برای شما داشته است و چه آسیب‌هایی به خودتان و دیگران زده است. آگاهی نسبت به هزینه‌ی خشم ناکار‌آمد، می‌تواند به ما کمک کند تا رقص خشم خود را یاد بگیریم و با نوسانات آن همراه شویم و زبانش را بیاموزیم تا در روابط و موقعیت‌ها بهتر برخورد کنیم. خشم گلوله‌ی مذابی ست که رقص آن را باید یاد بگیریم! با رقصیدن به ساز آن و عدم‌آگاهی، از این هدیه‌ی درونی غافل مانده‌ایم…

منبع برای مطالعه‌ی بیشتر

مدیریت خشم

در این قسمت از روانپادکست، از ابتدای تصمیم برای مراجعه به روانشناس گفته‌ایم. این که چه مشکلی باعث می‌شود تا ما به جایی برسیم که بایستی از یک متخصص حرفه‌ای کمک بگیریم. دلایل مشکلات را بررسی کردیم. از شرایط یک درمانگر گفتیم. در نهایت نیز از آن‌چه بایستی در اتاق درمان و جلسات رواندرمانی انتظار داشته باشیم صحبت کرده‌ایم.

در جلسه چه می‌گذرد؟

آیا بایستی انتظار این را داشته باشیم که یک نفر منجی ما باشد؟ تمام مشکلات ما را از پیش متوجه باشد و همه را در چند جلسه رفع کند؟

اتاق درمان، امن ترین نقطه‌ی هستی است. درمانگر بدون قضاوت، رو به رویت می‌نشیند. از تو می‌خواهد بگویی هر آنچه درونت را آزار می‌دهد. هر آنچه بر شانه‌هایت سنگینی می‌کند. هرآنچه بر سینه‌ات فشار می‌آورد و چون بغضی فرو خورده می‌شود و چون آهی جاری می‌شود.

در مورد رابطه‌ی درمانی گفته‌ایم. رابطه‌ای که بستری امن فراهم می‌کند تا درمانگر و درمانجو هر دو در آن رشد کنند. در رواندرمانی این رابطه است که درمانجو دلبستگی را تجربه می‌کند. امنیت را درک می‌کند. در نهایت می‌تواند با خود اصلی‌اش آشتی کند.

ویژگی‌های متخصص درمان

درمانگر ظرف سنجش دیگری است.انقدر باید به زلال بودن برسد که خوب دیگری رو در خودش منعکس کنه.درمانگر هست که در یک فضای تاریک، کورسوهایی رو از روان درمانجو پیدا میکنه و بهش نشون میده.ویلفرد بیون

. وقتی این آیینه خودش شکسته باشد ممکن است شخصیت منسجمی نداشته باشد. چنین فردی نمی‌تواند تفاوت تصویر درون خودش را با آن چیزی که از درمانجو منعکس می‌شود در رواندرمانی تشخیص دهد. او نمی‌تواند سنجش مناسبی را از واقعیت درونی بیمار ارائه بدهد. نه تنها سلامت روان درمانگر، اطلاعات کم یا عدم نظارت بر کار حرفه‌ای او نیز در روند روان‌درمانی مانعی است که گاهی اوقات جبران‌ناپذیر می‌شود. .

ویژگی یک درمانگر در درمان روانشناسی چیست؟

درمانگر بایستی مهارت درمان را بیاموزد. این آموزش در دانشگاه‌ها یا انجام نمی‌شود یا این‌که ناقص است. بنابراین، باید از منابع یا افرادی که درمان را آموزش می‌دهند یاد بگیرد. علاوه برآن، کتاب‌ها و مقالات مربوطه را جهت داشتن اطلاعات در مورد آسیب‌شناسی و درمان بخواند.

همچنین، درمانگر بایستی در درمان روانشناسی تحت نظارت کار کند. این مورد کمک می‌کند تا خطاهای درمانگر اصلاح شود. چون خیلی از اوقات ما خودمان نمی‌دانیم چه اتفاقی در واقع در حال رخ دادن است و در ذهنیت خودمان گیر می‌کنیم. اینجاست که کمک یک ناظر می‌توند راهگشا باشد. . در نهایت هم، برای اینکه ظرف مناسبی باشد، در وهله اول باید خودش تحت درمان قرار بگیرد. درمانگری که خودش دچار مشکلات و تعارضات حل نشده است، حداقل این تبعات را دارد که با درمان و تحت تاثیر قرارگرفتن نسبت به درمانجوها و مشکلاتشان، خودش آسیب می‌بیند.

منبع برای مطالعه بیشتر:

در یک جلسه درمان چه می‌گذرد؟

دراین قسمت از زمان‌هایی صحبت کردیم که حوصله هیچ کاری را نداریم. زمان‌هایی که بیقرار هستیم و این بیقراری ما را از کار و زندگی می‌اندازد. معمولا این حالت را دوست نداریم و به مرور زمان، احساس خستگی مفرط یا افسردگی می‌کنیم.

معنی بیقراری

بیقراری یعنی قرار نداشتن. از جهتی بیقراری در اضطراب نیز دیده می‌شود. این قرار و آرام نداشتن،‌ وقتی فردی نسبت به افراد یا رفتارهای خاصی تحریک‌پذیر و حساس می‌شود هم وجود دارد. اما بیقراری که مدنظر ماست در اینجا، ملال است. ملال یک وضعیت روانی است که موجب می‌شود سلامت روان ما به خطر بیفتد. یک وضعیت روانی هست که در اون احساس رنج یا راحت نبودن می‌کنیم.

علت بیقراری

در این قسمت در مورد علل مختلف ایجاد ملال و بیقراری صحبت کردیم. همین‌طور گفتیم که چطور در روابط ایجاد می‌شود. در همین راستا، در مورد بیقراری و ملال هنگام تنهایی صحبت کردیم. ملال تنهایی ممکن است ما را در روابطی نگه دارد که در اصل آنان را نمی‌خواهیم. علل دیگر ملال در زندگی را با مثال‌هایی از زندگی روزمره پی گرفتیم.

راه حل ملال، پذیرش واقعیت است. پذیرشی که به ما کمک کند تا سازگاری بیشتری در زندگی داشته باشیم. اما چگونه می‌توانیم هم بیقراری را بپذیریم و هم از زندگی لذت ببریم؟ در این مورد نیز بحث مفصلی کردیم که با شنیدن این قسمت به آن پی می‌بریم.

وقتی در یک رابطه‌ی از دست رفته و قطع شده، مدام برای خودمان امیدواری ایجاد می‌کنیم، ملال ما بیشتر می‌شود. چون امید داریم که درست شود. در صورتی که اگه دل بریده بودیم، زودتر می‌توانستیم بپذیریم این واقعیت را، که رابطه تموم شده است. برای اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ایجاد روابط در افرادی که عاطفه هراس هستند، به پادکست عاطفه هراسی مراجعه کنید.

حتی وقتی یک رابطه برقرار هست هم کلی تنش و بیقراری وجود دارد که طبیعی است! این‌که ما روی یک نفر حساس می‌شویم طبیعی است؛ چون روی همین یک نفر سرمایه‌گذاری روانی کردیم. دوستش داریم و می‌خواهیم که او نیز ما را دوست داشته باشد. ولی اگر بیقراری ما به رابطه‌مان آسیب می‌زند، بهتر است برای مشخص شدن علت و رفع آن از راهکارهای گفته شده در این قسمت استفاده کنیم.

منتظر پیشنهادات و انتقادات شما در اینجا و اپ‌های مربوط به پادکست هستیم. همین‌طور با ما در صفحات اجتماعی همراه باشید.

منبع برای مطالعه‌ی بیشتر: معنی ملال در روانشناسی

هر یک از ما، در طول زندگی با بحران‌ های فردی، مالی و اقتصادی، خانوادگی و یا حتی ناراحتی‌های جسمانی مواجه می‌شویم که این مسایل، سلامت روان ما را به خطر می‌اندازند و آن را تحلیل می‌برند. در نتیجه، به مرور ظرفیت روانی ما کاهش می‌یابد. در جریان زندگی، ما درگیر بحران و اتفاقات مختلفی می‌شویم که ظرفیت روانی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ظرفیت روانی افراد متفاوت است و حتی افراد با ظرفیت روانی بالا ممکن است بعد از مدتی با چند اتفاق، ناگهان در هم شکند و تغییر کند. بنابراین، ظرفیت روانی به مرور ترک بر می‌دارد و ما تحت فشار روانی زیاد گاه دست به کار‌هایی می‌زنیم.

نادیده گرفتن بحران‌ها و از سوی دیگراغراق و فاجعه‌سازی آن، مانع برخورد واقع‌بینانه‌ی ما با بحران می‌شود. در حال حاضر، ما با یک بحران همه‌گیر رو به رو هستیم که ما را ملزم می‌کند در قرنطینه خانگی بمانیم. ویروس کرونا این روزها مهمان ناخوانده‌ی ما شده است و ما نیاز داریم بدانیم که چطور سلامت روان‌مان را حفظ کنیم.

وقتی درگیر بحران می‌شویم…

وقتی درگیر بحران می‌شویم، سلامت  جسم و روان ما تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در یک بحران همه‌گیر، ممکن است فردی به دلیل ظرفیت روانی پایین در هم شکند و دیگری تاب‌آوری بیشتری در این مورد داشته باشد.  در مواقع بحرانی به بررسی فرایند‌های لحظه به لحظه برای عمل نیاز داریم. ما همیشه تمایل داریم شرایط را تحت کنترل خود در بیاوریم، بنابراین، در مواقع بحرانی عدم کنترل بر شرایط، برای ما آزار‌دهنده است و ما تلاش می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم با فعالیت‌هایمان، بحران را تحت کنترل خود در بیاوریم.

برای به کنترل در آوردن شرایط، اگر دانش و مهارت کافی در این مورد نداشته باشیم، تقلا برای به کنترل در آوردن اوضاع ما را تحلیل می برد.  از طرفی، مبهم بودن آینده‌ی یک بحران ما را می‌ترساند. پذیرش مبهم بودن آینده، تحمل ابهام را در ما بیشتر می‌کند. زندگی، سراسر ابهام است و باید آن را در آغوش بکشیم تا ما را به کام خود نکشد.

احساساتی که تجربه می‌کنیم…

در بحران‌های مختلف، ما آمیزه‌ای از احساسات مختلف مثل غم، خشم، اندوه و … را تجربه می‌کنیم. انکار این احساسات و نادیده گرفتن آن، کمکی به ما نمی‌کند. غرق شدن در غم و اندوه نیز کمکی نخواهد کرد. طبیعی است در بحران‌ها درگیر احساسات منفی شویم. ما نیاز داریم که در هر شرایطی که هستیم، آگاه باشیم که با آمیزه‌ای از احساسات مختلف رو به رو هستیم. قبول وجود آمیزه‌ای از احساسات مختلف درون ما، می تواند به پذیرش و کنار آمدن بهتر با این احساسات کمک کند.

موانع و بحران‌هایی که در مقابل فعالیت‌های انسان قرار می‌گیرد مثل حصار‌های ذهنی هستند که همه‌ی آن‌ها را می‌توان با اخذ یک تصمیم سازنده و دقیق از بین برد. بنابراین، تصمیم درست گرفتن برای عمل در شرایط بحرانی، عاملی سازنده است. این قسمت از روانپادکست به بحران و شرایطی که در بحران برای ما پیش می آید و تصمیم گرفتن در مواقع بحرانی پرداخته شده است.

منبع برای مطالعه بیشتر

مدیریت بحران

هر یک از ما، زندگیمان سرشار از روابط است و با آنها تعریف می‌شویم! روابط ما، تجارب زندگی ما هستند. بعضا این تجربه‌ها همیشه شاد نخواهند بود! همیشه روابطی که برقرار می‌کنیم، درست نیستند! ما آفریده نشده ایم که همیشه کار درست را انجام دهیم! ما نمی‌توانیم تضمین کنیم همیشه رابطه سالمی را تجربه خواهیم کرد.

روابط و نقش آن در زندگی ما

تاریخچه‌ی زندگی‌مان را که ورق بزنیم، پر است از اشتباهات بزرگ و کوچکی که مرتکب شده‌ایم و سایه‌ی احساسات مختلفی که روی روان ما و رابطه‌ی ما سایه افکنده است. هراس از احساسات و نخواستن همه جانبه‌ی آنان، مانع از برقراری روابط می‌شود. 

اگر من از برقراری رابطه بترسم چون از رابطه فقط انتظار عشق دارم و هیچ احساس دیگری را به رسمیت نشناسم و از هر احساس دیگری مثل خشم، نفرت، غم و … دوری کنم فقط خودم را گول زده‌ام. 

روابط و تعارضات

روابط بستر تعارضات است. تعارضات ما را درگیر می کند و ما بین خواستن و‌نخواستن رابطه معلق می شویم. بخشی از ذهنمان رابطه را می‌خواهد و بخش دیگر ذهنمان، درگیر عاطفه هراسی است و به ما هشدار می‌دهد به رابطه نزدیک نشویم و روابط را محدود نگه داریم. وارد روابط شدن را مساوی آسیب دیدن می دانیم، ترس از آسیب دیدن نمی‌گذارد وارد روابط شویم.

رابطه ام را چگونه نجات دهم؟

واقعیت این است که احتمال آسیب وجود دارد و رابطه‌ی اشتباه قابلیت این را دارد که به ما آسیب بزند. ممکن است آدمی اشتباهی سر راه ما قرار بگیرد و دنیای ما را جهنم کند. قرار نیست در روابط همیشه اتفاق خوب بیفتد. اما اگر تک بعدی نگاه نکنیم و واقع بین باشیم می توان بعد دیگر قضیه را نیز دید. با پذیرش ابعاد همه جانبه یک رابطه می‌توانیم به خودمان و به رابطه‌مان کمک کنیم. اگر من احساسات مختلف را در رابطه‌ام بپذیرم و تلاشم را به جای انکار واقعیت، متمرکز روی تجربه‌ی احساسات مختلف در رابطه‌ام کنم و به طرف مقابلم بگویم چه می‌خواهم شاید بتوانم بهتر با موقعیت برخورد کنم.

اگر هراس از عواطف و احساساتم را به عنوان ابزاری برای نزدیک نشدن به رابطه استفاده کنم. به علاوه، ترس از آسیب دیدن در روابط مانع شود که رابطه‌ای را تجربه کنم. مدام زندگی‌مان در فرار از روابط خلاصه خواهد شد. به صورت تدریجی می توانیم خود را با یک رابطه رو به رو کنیم. با کمک آشنایی با احساساتمان و آگاهی از دردسر‌های هراس از عاطفه و خود را در موقعیت داشتن رابطه قرار دادن ما را به صورت تدریجی و منظم به سمت کم شدن هراسمان هدایت می‌کند.در این قسمت روانپادکست (پادکست روانشناسی) با ما همراه باشید و قسمت آخر عاطفه هراسی را بشنوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان عاطفه هراسی، به این سایت مراجعه کنید.

عواطف و احساسات قوی ترین محرک و برانگیزاننده در رفتار بشر هستند. احساسات می توانند باعث رفتارهای سازگارانه و یا ناسازگارانه شوند. هراس از احساسات می توانند برای ما مشکل ساز گردند. هنگامی که افراد قادر به استفاده و یا پاسخ به احساساتشان در مسیر سالم نیستند، درگیر الگوهای ناسازگارانه ی رفتاری می شوند. این الگوی ناسازگارانه و آسیب زا معمولا ناهشیار است و به تعارضات روانشناختی بر می گردد.

تاملی در یک مثال

به عنوان مثال، فردی که سوگوار است و عزیزش را از دست داده است طبیعتا غم و اندوه زیادی را تحمل می کند. اما از آنجا که ظرفیت روانی پایینی دارد و نمی تواند این فقدان را تحمل کند، به صورت خشم و عصبانیت واکنش نشان می دهد. این واکنش ممکن است آسیب زننده باشد و رابطه را خدشه دار کند.در این مثال هراس از احساسات غم و اندوه رابطه ی فرد را دچار مشکل خواهد کرد.

بعد از فقدان عزیزم عوض شدم. با اینکه می دیدم سایرین گریه می کنند و بعد آرام می شوند، خودم اینگونه نبودم. می خواستم این غم از من دور شود و با واقعیت دردناک مرگ مادر رو به رو نشوم. در نتیجه، راهکارم شد خشم نسبت به اطرافیانم. پرخاشگریم روی سایر روابطم هم سایه انداخت. سایه ای سنگین که هراس از احساسات ایجادش کرده بود.

هراس از احساسات و ابهامات موجود

وقتی افراد در مورد واژه ی عاطفه هراسی می شنوند، فکر می کنند این واژه به افرادی اشاره دارد که از همه ی احساساتشان اجتناب می کنند و از هراس از احساسات رنج می برند. اما در واقع، اینطور نیست. مثل آنچه در مثال بالا گفته شد.همچنین ممکن است افراد فکر کنند عاطفه هراسی فقط مربوط به روابط است و منجر به فرار آنها از داشتن رابطه با هر فردی می شود. اما اینطور نیست که ما فقط در روابط دچار تعارض شویم. در واقع هر نوع تعارضی مثل مرگ و فقدان عزیز، اگر برای ما غیر قابل تحمل باشد، سعی می کنیم احساسات پیرامون آن فقدان را سرکوب کنیم و با آن رو به رو نشویم.

هراس از احساسات و دلایل احتمالی

شاید به این دلیل است که از کودکی یاد گرفته ایم، غم را نشان ندهیم تا والدین غمگین نشوند! خشم را نشان ندهیم چون ممکن است افراد امن زندگی را از دست بدهیم یا طرد شویم! نفرت را نشان ندهیم چون تصور این است که عشق و نفرت در یک اقلیم نگنجد! ما روز به روز بزرگتر شدیم و از احساساتمان فاصله گرفتیم.

در حالی که احساسات قطب نمای زندگی ما هستند و در تعارضات می توانند ما را هدایت کنند. اما عاطفه هراسی مانع از این منبع دانش می شود و اگر بخشی از ما حذف شود، اطلاعات ناقصی نسبت به مسایل و مشکلات پیرامونمان خواهیم داشت.

نکته ای برای درمانگران در مورد هراس از احساسات

درمان عاطفه هراسی تمرکز قوی بر ابراز و تجربه ی احساسات دارد. باید به افراد که از احساسات خود هراس دارند، احساساتی که از آن اجتناب می کنند را تجربه کنند (که در مثال بالا، غم و اندوه است). افراد با عاطفه هراسی با کوله باری از مشکلات روانشناختی مثل اضطراب و افسردگی به ما مراجعه می کنند. هدف باید تمرکز بر موانعی باشد که سر راه تجربه ی احساسات قد علم کرده است.

منبع برای مطالعه بیشتر:

سایت درمان عاطفه هراسی

عاطفه هراسی چیست؟

این قسمت از روانپادکست در مورد ترس از وارد شدن به رابطه عاطفی است. عاطفه هراسی اصطلاحی است که به مجموعه ای از رفتارهای و نگرش‌های فرد در رابطه عاطفی تلفی می‌شود. در قسمت‌های قبلی، در مورد آسیب‌شناسی عشق صحبت کرده‌ایم. در این قسمت، اختصاصا به هراسی که در زمان برقراری رابطه ممکن است داشته باشیم می‌پردازیم.

عاطفه هراسی به معنای هراس از تجربه احساسات و عواطف است. به نوعی که فرد از وارد شدن به حوزه‌ای که هیجانات را باید تجربه کند اجتناب می‌کند. از طرفی، ممکن است وارد آن حوزه شود ولی باز هم رفتارهای ایمنی داشته باشد. این رفتارهای ایمنی، او را از تجربه عواطف حفظ می‌کنند. به گونه‌ای که در میدان هیجانات و احساسات حضور دارد. ولی تجربه نمی‌کند. دلیل عاطفه‌هراسی و این‌که یک فرد عاطفه هراس می‌شود متفاوت است. ولی این مورد از این جهت که در روابط اثر می‌گذارد، بسیار حائز اهمیت است.

مثالی در زندگی

گاهی اوقات واکنش هایی از خودمان می بینیم که برایمان تعجب آور است. مثلا وقتی به شهربازی می رفتم. اصرار داشتم که سوار دستگاه‌های ترسناک شوم. همان‌هایی که هم خود صندلی می‌چرخد و هم ردیف صندلی‌ها بالا و پایین می‌روند. اصرار من این بود که نشان دهم من نمی‌ترسم. بعد از اتمام بازی هم کلی بین دوستانم اعتبار داشتم که نترس هستم.  و از پس این هیجان بسیار دلهره‌آور برآمده‌ام. ولی یک چیز را فقط خودم متوجه شدم. من تقریبا در تمام مدتی که می‌چرخیدم و بالا و پایین می‌آمدم چشمانم را بسته بودم. اگر چشمانم را باز می‌کردم فقط چرخش و چرخش و بالا و پایین آمدن را می‌دیدم.

از آن موقع که چندین سال پیش بود، این سوال در ذهنم بود که چرا خودم را در آن موقع قرار دادم ولی چشمانم را بستم. وارد موقعیتی چالش‌برانگیز شدم. می‌خواستم تجربه کنم ولی انگار نمی‌توانستم. راهکار مقابله‌ای من این بود که خودم را گول بزنم. در آن موقعیت وارد شوم. ولی آن را تجربه نکنم. هراس در رابطه نیز به همین منوال برای ما رخ می‌دهد. یعنی قدم به رابطه می‌گذاریم ولی خود را درگیر آن نمی‌کنیم.

عاطفه هراسی در رابطه چیست؟

امروز ولی، متوجه شدم که در رابطه‌ها هم واکنش‌های ما می‌توانند این‌گونه باشند. گاهی می‌خواهیم رابطه‌ای شروع کنیم. اما وقتی پای احساسات و متعلقات آن برسد، نخواهیم تجربه کنیم. وقت بگذرانیم و چشمانمان را ببندیم. از واقعیت اجتناب کنیم. واقعیتی که می‌گوید این رابطه هم بالا دارد هم پایین. برای برقرار ماندن آن باید ظرف وجودمان توان پذیرش داشته باشد. اگر این ظرف کوچک باشد. با وجود نزدیکی فیزیکی، خود را دور می‌کنیم. چشمان روانمان را می‌بندیم.

با هراس در رابطه، این رابطه هم می‌تواند مانند همان بازی تمام شود. بعد از بازی خودت هستی و حس این‌که چرا نتوانستی چشمانت را باز کنی. اما هنگام دوری روانی، یا اجتناب هیجانی، یا همان عاطفه هراسی، رابطه را ادامه می‌دهی. رفته رفته این دوری هیجانی یا عدم پاسخگویی به چشم می‌آید. یا تو خسته می‌شوی یا طرف مقابل. و وقتی رابطه تمام شود، از میدان تعامل و تقابل احساسات که دور شدی. تو می‌مانی و هزار حرف نزده، احساس ابراز نشده یا حتی تجربه نشده.

عاطفه هراسی چگونه بر رابطه اثر می‌گذارد؟

هراس در رابطه به نوعی است که فرد از تجربه یک رابطه گریزان می‌شود. عاطفه‌هراسی می‌تواند یک رابطه عاطفی را به هم بریزد. رابطه ای که می‌توانست سرشار از تجارب احساسی و روانی باشد. که به اعتلای دو فرد منجر شود. حال با هراس‌های یک طرف یا دو طرف رابطه،‌ زجرآور شده است.

در این قسمت از روانپادکست به تعریف عاطفه‌هراسی پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.

نوجوانی دوران بکر و پر فراز و نشیبی است. والدین و نوجوان در این دوره با مسایل مختلفی رو به رو می شوند. دورانی که به نظر برخی والدین آرام است چون فرزندانی سر به زیر و مودب دارند ولی در اصل زیر این پوسته ی ظاهری، جهنمی برپاست! چون نوجوان با دنیای جدیدی رو به رو می شود و برای آگاهی از این دنیای رو به رو، نیازمند و تشنه ی اطلاعات است.

نوجوانی، دوره ی هجوم اطلاعات

نوجوانان، با وجود سن کم با مسایل مختلف اجتماعی رو به رو می شوند و بعضا در این مسیر نادیده گرفته می شوند، درک نمی شوند، به حال خود رها می شوند و نوجوان به نظر والدین چشم و گوش بسته به مرور تنها و تنها تر می شود و تبدیل به شخصیتهای نامریی می شوند و اطلاعات مورد نیازشان را از منابع نا آگاه و غلط به دست می آورند. در این راستا، نقد فیلم ملیسا اطلاعات قابل توجهی را در اختیار می‌گذارد.

توصیف نوجوانی از زبان والدین و مسایل والدین و نوجوان

در این دوران نوجوانم یا گوشه گیر می شود و به کنج اتاقش می خزد و با ما زیاد صحبت نمی کند یا بسیار پر حرف می شود و در مورد هر موضوعی سوال می کند باید حواسم باشد که هر دو حالت عادی ست و واکنش نوجوان من، به تغییرات پر سرعت این دوره است.نوجوان من، نه تنها از نظر روانی دچار تغییر و تحول است بلکه درگیر تغییرات فیزیولوژیک و بدنی نیز خواهد بود. بدن جدید نوجوان من، می تواند در او احساسات مختلفی را ایجاد کند و بخشی از این احساسات به واکنش من به عنوان والد، نزدیک ترین فرد به نوجوان مربوط خواهد شد. چه بسا که من ناآگاه، در این دوران به دلیل نا آگاهی روز به روز از نوجوانم دورتر خواهم شد.

نگرانی من به عنوان والدین در دوره ی نوجوانی

نوجوانمان را تحت فشار قرار می دهیم که دنیا نا امن است و قول می گیریم برجستگی های بدنش را پنهان کند. بدن جدیدش را دوست نداشته باشد و آیا می دانید چه با روح و روان نوجوانتان خواهید کرد؟گویی که او گناهی مرتکب شده است و در تغییرات طبیعی بدنش مقصر است. برای جبران این گناه باید قول بدهد که مراقب بدنش باشد.

نکات مهمی که من به عنوان والد درباره آموزش جنسی در دوره ی نوجوانی باید رعایت کنم:

نکته مهم در این دوره این است که چه آموزشهایی باید به نوجوان بدهیم که آسیب نبیند. نکته دیگر این است که بدانیم دقیقا چه زمانی فرزند ما در مورد این موضوع نیاز به کمک دارد. اطلاعات را به چه صورت به نوجوان بدهیم؟ اگر با خود ارضایی نوجوان رو به رو شدیم چطور برخورد کنیم و چه بگوییم؟ از طرفی، چکار کنیم که فرزندمان در آینده نسبت به مسائل جنسی دید بدی پیدا نکند؟همه این موارد در این قسمت روانپادکست مورد بررسی قرار گرفته‌اند. با ما همراه باشید.

در دوره ی نوجوانی، تربیت جنسی بسیار حساس است. در این دوره، نقشهای جنسی و فعالیت هورمونهای جنسی آغاز می شود و انرژی جنسی بیدار می شود. در دوره ی نوجوانی اولین علایم بلوغ آشکار می شود و توجه نوجوان به جنس مخالف جلب می شود.در نتیجه در دوره ی نوجوانی بیشتر از هر دوره ی دیگری، نوجوان، نیاز به دریافت اطلاعات دارد. بنابراین، اگر والدین این اطلاعات را در اختیار او قرار ندهند، نوجوان تلاش می کند تا از مسیرهای دیگری مثل فیلم دیدن، کمک گرفتن از همسالان و غیره این اطلاعات را به دست آورد که بعضا همه ی آنها درست نخواهد بود.

نکته ی قابل توجه

نکته ی قابل توجه در دوره ی نوجوانی، این است که مثل دوره های قبل واکسن موثر نیست و تمامی اطلاعات باید در اختیار نوجوان قرار بگیرد. سانسور اطلاعاتی معنا ندارد و اطلاعات باید کاملا واضح و شفاف گفته شود. در این دوره نوجوان را باید از اطلاعات سیراب کرد و منبع اطلاعات خودتان به عنوان فرد امن و نزدیک نوجوان باشید بهتر است تا دیگران.والدین نه تنها اطلاعات را در مورد فرزندش باید به او ارایه دهد بلکه باید در مورد هر دو جنس نوجوانش را مطلع کند. حتی در مورد فیلم پورن ، سانسور اطلاعاتی وجود ندارد و اطلاعات با توجه به تم فیزیولوژیک می توان به نوجوان ارایه داد اما به نوعی نباشد که باعث برانگیختگی فیزیولوژیک در نوجوان گردد.

دانستنی‌های دوره ی نوجوانی

در قدم اول باید بدانیم که نوجوان ما در حال نزدیک شدن به دوره ی بزرگسالی است و ما به عنوان والدین نقش مهمی در این مسیر داریم. هر نوع واکنش ما در برابر بدن جدید و رشد یافته ی نوجوانمان به ایجاد آمیزه ای از احساسات مختلف در آنها منجر می شود. باید تلاشمان این باشد که هرگز احساس شرم و گناه به نوجوانمان القا نکنیم و کمکش کنیم بدنش را دوست داشته باشد و حس منفی نسبت به بدنش پیدا نکند. واکنشهای ما به عنوان والدین آینه ی تمام نمایی خواهد بود که سایه اش با نوجوان در دوره ی بزرگسالی همراه خواهد شد. .