عاطفه هراسی چیست؟
این قسمت از روانپادکست در مورد ترس از وارد شدن به رابطه عاطفی است. عاطفه هراسی اصطلاحی است که به مجموعه ای از رفتارهای و نگرش‌های فرد در رابطه عاطفی تلفی می‌شود. در قسمت‌های قبلی، در مورد آسیب‌شناسی عشق صحبت کرده‌ایم. در این قسمت، اختصاصا به هراسی که در زمان برقراری رابطه ممکن است داشته باشیم می‌پردازیم.
عاطفه هراسی به معنای هراس از تجربه احساسات و عواطف است. به نوعی که فرد از وارد شدن به حوزه‌ای که هیجانات را باید تجربه کند اجتناب می‌کند. از طرفی، ممکن است وارد آن حوزه شود ولی باز هم رفتارهای ایمنی داشته باشد. این رفتارهای ایمنی، او را از تجربه عواطف حفظ می‌کنند. به گونه‌ای که در میدان هیجانات و احساسات حضور دارد. ولی تجربه نمی‌کند. دلیل عاطفه‌هراسی و اینکه یک فرد عاطفه هراس می‌شود متفاوت است. ولی این مورد از این جهت که در روابط اثر می‌گذارد، بسیار حائز اهمیت است.
مثالی در زندگی
گاهی اوقات واکنش هایی از خودمان می بینیم که برایمان تعجب آور است. مثلا وقتی به شهربازی می رفتم. اصرار داشتم که سوار دستگاه‌های ترسناک شوم. همان‌هایی که هم خود صندلی می‌چرخد و هم ردیف صندلی‌ها بالا و پایین می‌روند. اصرار من این بود که نشان دهم من نمی‌ترسم. بعد از اتمام بازی هم کلی بین دوستانم اعتبار داشتم که نترس هستم. و از پس این هیجان بسیار دلهره‌آور برآمده‌ام. ولی یک چیز را فقط خودم متوجه شدم. من تقریبا در تمام مدتی که می‌چرخیدم و بالا و پایین می‌آمدم چشمانم را بسته بودم. اگر چشمانم را باز می‌کردم فقط چرخش و چرخش و بالا و پایین آمدن را می‌دیدم.
از آن موقع که چندین سال پیش بود، این سوال در ذهنم بود که چرا خودم را در آن موقع قرار دادم ولی چشمانم را بستم. وارد موقعیتی چالش‌برانگیز شدم. می‌خواستم تجربه کنم ولی انگار نمی‌توانستم. راهکار مقابله‌ای من این بود که خودم را گول بزنم. در آن موقعیت وارد شوم. ولی آن را تجربه نکنم. هراس در رابطه نیز به همین منوال برای ما رخ می‌دهد. یعنی قدم به رابطه می‌گذاریم ولی خود را درگیر آن نمی‌کنیم.
عاطفه هراسی در رابطه چیست؟
امروز ولی، متوجه شدم که در رابطه‌ها هم واکنشهای ما می‌توانند اینگونه باشند. گاهی می‌خواهیم رابطه‌ای شروع کنیم. اما وقتی پای احساسات و متعلقات آن برسد، نخواهیم تجربه کنیم. وقت بگذرانیم و چشمانمان را ببندیم. از واقعیت اجتناب کنیم. واقعیتی که می‌گوید این رابطه هم بالا دارد هم پایین. برای برقرار ماندن آن باید ظرف وجودمان توان پذیرش داشته باشد. اگر این ظرف کوچک باشد. با وجود نزدیکی فیزیکی، خود را دور می‌کنیم. چشمان روانمان را می‌بندیم.
با هراس در رابطه، این رابطه هم می‌تواند مانند همان بازی تمام شود. بعد از بازی خودت هستی و حس اینکه چرا نتوانستی چشمانت را باز کنی. اما هنگام دوری روانی، یا اجتناب هیجانی، یا همان عاطفه هراسی، رابطه را ادامه می‌دهی. رفته رفته این دوری هیجانی یا عدم پاسخگویی به چشم می‌آید. یا تو خسته می‌شوی یا طرف مقابل. و وقتی رابطه تمام شود، از میدان تعامل و تقابل احساسات که دور شدی. تو می‌مانی و هزار حرف نزده، احساس ابراز نشده یا حتی تجربه نشده.
عاطفه هراسی چگونه بر رابطه اثر می‌گذارد؟
هراس در رابطه به نوعی است که فرد از تجربه یک رابطه گریزان می‌شود. عاطفه‌هراسی می‌تواند یک رابطه عاطفی را به هم بریزد. رابطه ای که می‌توانست سرشار از تجارب احساسی و روانی باشد. که به اعتلای دو فرد منجر شود. حال با هراس‌های یک طرف یا دو طرف رابطه، زجرآور شده است.
در این قسمت از روانپادکست به تعریف عاطفه‌هراسی پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
