Rzeszowskie historie

Okolice Zamku w Rzeszowie to teren, gdzie dawna historia bardzo mocno przenika się ze współczesnością. O zagospodarowaniu tego terenu wówczas, gdy Rzeszów był jeszcze miastem prywatnym, opowiada Rafał Kocoł,

Herb Rzeszowa – jeden z ważniejszych miejskich symboli, który znajduje się na różnych oficjalnych dokumentach i w przestrzeni miasta, a także stanowił punkt wyjścia dla logo Rzeszowa przyjętego w 2008 roku. O genezie i historii herbu, o kolorze błękitnym i czerwonym wykorzystywanym jako tło, oraz o różnicy między krzyżem maltańskim a kawalerskim, opowiada Jerzy Majka, wieloletni pracownik Działu Historycznego Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, specjalista z zakresu militariów, wojen i wojskowości, autor książeczki „Dzieje herbu Rzeszowa”.

Rzeszów jest jak puzzle, składa się z wielu drobnych części, z których każda ma swoja własną, niekiedy zaskakującą historię. Tym razem przyjrzymy się miejscom, które przez długie lata były nazywane Stawiskami oraz Rudkami. Kto dziś jeszcze tymi nazwami się posługuje? Grupa takich osób jest nieliczna, ale należy do niej między innymi wychowany przy nieistniejącej już ulicy Niemcewicza Bogusław Kotula - autor wielu książek poświęconych miastu Rzeszów, syn etnografa i regionalisty Franciszka Kotuli. Dwaj panowie, ojciec i syn, jeden poprzez fragmenty z "Tamtego Rzeszowa", a drugi dzieląc się wspomnieniami bezpośrednio, pozwolą spojrzeć nam na rejon ulic Hetmańskiej, Staszica czy Dąbrowskiego z trochę innej strony.

Co takiego mają w sobie stare fotografie, że tak bardzo lubimy je oglądać? Pewnie każdy znajduje w nich trochę coś innego, faktem jest natomiast, że potrafią przykuć naszą uwagę na długo. Rzeszów ma szczęście do fotografii i do fotografów, a zdjęcia z nim związane najlepiej oglądać w Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa – zarówno w siedzibie przy ulicy 3 Maja, jak również na stronie internetowej.

O zbiorach Galerii opowiadają: Piotr Piech, Paulina Koń i Bogdan Szczupaj. Cyfrowe archiwum GFMR warto śledzić i zaglądać do niego

Znajduje się w centrum miasta, ale jednocześnie na uboczu, nie prowadzą do niej (jeszcze??) szerokie ulice, a ruch samochodowy jest raczej umiarkowany. Powstała u schyłku wieku XIX, jest niezwykle klimatyczna, a jednocześnie jej historia wiąże się z tragicznym końcem żydowskiej społeczności miasta.

To drugie spojrzenie na Jej Wielotonową Wysokość Wielką Mandorlę – tym razem pod kątem walorów artystycznych. Beata Kuman, historyczka sztuki i kustosz w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie, popełniła niegdyś na temat Pomnika Czynu Rewolucyjnego pracę magisterską, a sam monument nadal jest jej bliski. To dzięki jej perspektywie popatrzymy na Pomnik jako na znaczące dzieło pomnikowej rzeźby monumentalnej w Polsce. Nie zabraknie także informacji o twórcy monumentu, wywodzącym się spod Brzozowa wybitnym artyście Marianie Koniecznym, oraz wyboru wypowiedzi uczestników listopadowej debaty o Pomniku, zorganizowanej przez Fundację Rzeszowską w ramach projektu Wielka Mandorla. Usłyszymy: prof. Lechosława Lemańskiego, historyka sztuki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, malarza Leszka Kuchniaka oraz miejskiego konserwatora zabytków Edytę Dawidziak. Realizacja dźwięku, nagrań i postprodukcja zapisów konferencji: Sławomir Nosal.

Bohaterką tego podcastu jest Jej Wielotonowa Betonowa Wysokość, czyli Wielka Mandorla – najsłynniejszy rzeszowski pomnik, będący od lat symbolem miasta Rzeszów. Okazję do przyjrzenia się bliżej temu obiektowi dała Fundacja Rzeszowska, a konkretnie zrealizowany przez nią projekt „Wielka Mandorla czyli wprost o Pomniku Czynu Rewolucyjnego”. Fundacja Rzeszowska od lat stara się – wraz z aktywistami ze Stacji Rzeszów Dziki oraz licznym gronem przychylnych dziełu Mariana Koniecznego osób - o wpisanie Pomnika do rejestru zabytków.

Historię powstania obiektu, nazywanego oficjalnie Pomnikiem Walk Rewolucyjnych lub Pomnikiem Czynu Rewolucyjnego, przybliża red. Szymon Jakubowski - redaktor naczelny portalu i pisma „Podkarpacka historia”.

Obłożyny, zapiętki, podkówki – takie trudne słowa złożą się na ten odcinek. Poza tym będzie mowa również o pacynkach, dratwach, szydłach, panach chodzących na obcasach oraz ...o latrynach! Wspólnym mianownikiem okażą się ...buty! Oczywiście, rzeszowskie buty. Co o nich wiemy i co mówią nam one o swoich właścicielach i twórcach? W tajemnice obuwia, jakie noszono niegdyś w Rzeszowie, wprowadzi nas Paulina Gorazd Dziuban, doktorantka w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Ten odcinek podcastu jest częścią projektu Fundacji Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego i został dofinansowany z Budżetu Gminy Miasto Rzeszów.

Dziś jest tu tłoczno, ale kiedyś w tym miejscu także ruch był spory – wchodzili i wychodzili ludzie, wjeżdżały kupieckie wozy, ale również to właśnie tędy próbowały się wdzierać obce wojska. I czasem im się udawało. Granicą była rzeka Mikośka, wał i palisady oraz ona – Brama. Brama najpierw zapewne drewniana,

Ten odcinek podcastu jest częścią projektu Fundacji Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego i został dofinansowany z Budżetu Gminy Miasto Rzeszów.

Jak ważna dla człowieka była sól, co nam mówią o pradziejach hydronimy, czyli nazwy rzek i jezior, oraz dlaczego tak często archeolodzy mówią: to zależy, nie wiem, nie mam pewności? Będzie to wyjaśniał dr hab. Tomasz Bochnak, prof. Uniwersytetu Rzeszowskiego, archeolog z Katedry Archeologii Pradziejowej. Dowiemy się też o tym, co działo się na terenie Rzeszowa i okolic – ze szczególnym uwzględnieniem Świlczy - w okresie wpływów celtyckich i rzymskich.

Ten odcinek podcastu jest częścią projektu Fundacji Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego i został dofinansowany z Budżetu Gminy Miasto Rzeszów.