Zbliżają się uroczystości upamiętniające wyzwolenie obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, a wraz z nadchodzącą datą coraz częstsza w Polsce jest dyskusja o tym, czy dopuścić do udziału w ceremonii Benjamina Netanjahu - premiera Izraela za którym Międzynarodowy Trybunał Karny wystawił nakaz aresztowania.

8 stycznia prezydent Andrzej Duda zwrócił się do rządu z prośbą o zapewnienie Netanjahu bezpieczeństwa, w razie gdyby zdecydował się na przyjazd do Polski - prośba o tyle kłopotliwa, że wymaga złamania międzynarodowych zobowiązań i traktatów, których Polska jest sygnatariuszem.

Premier Donald Tusk w odpowiedzi prezydentowi postanowił opublikować uchwałę, która zapewnia "wolny i bezpieczny dostęp i udział" w ceremonii upamiętnienia "najwyższym przedstawicielom Państwa Izrael".

Czy to oznacza, że Polską łatwo jest manipulować i naciski ze strony Stanów Zjednoczonych i Izraela sprawiają, że umowy międzynarodowe, których stroną jest Polska są bezwartościowe? Jak uchwała Rady Ministrów z 9 stycznia wpłynie na przyszłość ładu międzynarodowego i wagę instytucji takich jak MTK, ale także NATO czy Unii Europejskiej? Czy wizja świata politologicznych realistów, w której stosunkami międzynarodowymi kieruje wyłącznie brutalna siła militarna i ekonomiczna, właśnie zdaje ostateczny test?

O tym wszystkim rozmawiam z dr Agnieszką Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Zapraszam też do lektury omawianych w odcunku:

listu otwartego Clifforda D. Maya do ministra Radosława Sikorskiego,

wspomnianej uchwały Rady Ministrów,

ustawy Illegitimate Court Counteraction Act.

***

Jeśli uważasz ten odcinek za wartościowy możesz dołączyć do grona osób, dzięki którym Stosunkowo Bliski Wschód powstaje! Postaw mi wirtualną kawę na ⁠buycoffee.to⁠, dołącz do Patronek i Patronów na ⁠Patronite.pl⁠.

Od tygodnia rebelianci w Syrii dokonują spektakularnych sukcesów w zdobywaniu kolejnych terytoriów kraju, a armia Baszara al-Asada nie była w stanie powstrzymać ofensywy na strategiczne miasta jak Aleppo, Hama czy Daraa. Rebelianci nie zatrzymują się i niedługo mogą być w stanie odciąć syryjskiego dyktatora od potencjalnej pomocy z Iranu. Dotychczasowi sojusznicy Baszara al-Asada zdają się jednak nie być w stanie lub nie chcieć pomagać prezydentowi z Damaszku.

Czy to już moment, w którym powinniśmy mówić o końcu syryjskiego prezydenta? Kogo w regionie i poza nim powinny cieszyć sukcesy Hajat Tahrir asz-Szam? Jakie jeszcze możliwości ma Baszar al-Asad?

O tym opowiada mi Marcin Krzyżanowski, ekspert Instytutu Badań nad Turcją i wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W ubiegłym tygodniu między Izraelem a Hezbollahem ogłoszono zawieszenie broni, które w założeniu miało przerwać trwające od kilku tygodni walki w Libanie i Izraelu. Zawieszenie broni zostało jednak obłożone warunkami, które pokazują, że obie strony pozostają w gotowości do walki. Co więcej, już po jego wprowadzeniu w życie dochodziło do wymiany ognia między walczącymi stronami.

Dlaczego do tego zawieszenia broni doszło w tym momencie? Czy Izraelczycy osiągnęli deklarowane cele strategiczne i taktyczne swojej operacji na terytorium północnego sąsiada? Czy Hezbollah jest na tyle osłabiony, że libańska armia będzie w stanie kontrolować całe terytorium kraju cedrów?

O tym opowiada mi dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Odcinek zaczynamy jednak od rozmowy o sytuacji humanitarnej w Libanie i działalności Polskiej Akcji Humanitarnej. Prowadzone od kilku lat centrum GLOW świadczące przede wszystkim usługi edukacyjne dla młodszego pokolenia Libańczyków zostało uszkodzone wskutek działań wojennych. Jak to wpłynie na działalność PAH w kraju i jak PAH i inne organizacje humanitarne przygotowują się do nadchodzącej wielkimi krokami zimy?

O tym mówi mi Helena Krajewska, rzeczniczka prasowa Polskiej Akcji Humanitarnej.

W ostatnich tygodniach Izrael utrzymuje inicjatywę i przeprowadził kilka ataków i operacji przeciwko Hezbollahowi w Libanie. W izraelskich bombardowaniach Kraju Cedrów zginęło kilkaset osób, a kilka tysięcy zostało ranych. Co więcej, wskutek wzajemnych ostrzałów łączna liczba zmuszonych do opuszczenia domów Izraelczyków i Libańczyków wynosi nawet kilka tysięcy osób. Nad Libanem wisi też groźba izraelskiej inwazji lądowej, przypominająca mieszkańcom ponure czasy wojny w 2006 roku czy nawet wojny domowej, tym bardziej, że izraelscy wojskowi i media spekulują na temat możliwości utworzenia "strefy buforowej" w południowej części Libanu, co de facto oznaczałoby powrót do okupacji, która zakończyła się w roku 2000.

Hezbollah potwierdził także, że w nalocie na szyicką dzielnicę Bejrutu zginął Hassan Nasrallah, sekretarz generalny Hezbollahu prowadzący organizację od 1992 roku.

O sytuacji w Libanie, roli Hezbollahu w libańskiej polityce i systemie politycznym Kraju Cedrów rozmawiam z Sarą Nowacką, analityczką Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Rozmowa nagrywana była w piątek 27.09, więc w dalszej kolejności usłyszycie mój komentarz do doniesień o zabójstwie Nasrallaha. Komentarz również powstał jeszcze przed potwierdzeniem śmierci przez Hezbollah, niemniej jednak jego treść pozostaje aktualna.

O definicji agresora, prawie do okupacji, legalności tworzenia stref buforowych i tym, czy izraelska operacja wysadzenia pagerów, którymi posługiwali się bojownicy i politycy Hezbollahu może mieć znamiona działalności terrorystycznej rozmawiam z dr Mateuszem Piątkowskim z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego.

***

Jeśli uważasz ten odcinek za wartościowy możesz dołączyć do grona osób, dzięki którym Stosunkowo Bliski Wschód powstaje!

Geert Wilders chce aby holenderski parlament uznał Syrię za kraj bezpieczny, aby do niego deportować syryjskich azylantów. To nie pierwszy raz, kiedy Wilders stawia na retorykę antyimigrancką, ale wiele wskazuje na to, że kontrowersyjnemu politykowi udaje się przekonać do swoich wizji coraz szerszą grupę Holendrów. Patryk Kulpok z podcastu Polderownia opowiada mi o kontekście najnowszego pomysłu Wildersa, a także o wielu fascynujących anegdotach dookoła, w których nie brakuje wątków związanych z Turcją czy izraelskim wywiadem.

Minął już miesiąc od śmierci Fuada Szukra w Bejrucie i Ismaila Hanijji w Teheranie, po których zarówno Hezbollah, jak i Iran zapowiedziały dotkliwą zemstę na Izraelu. Do zemsty wciąż jednak nie doszło, ale Izrael dokonał "ataku wyprzedzającego" na pozycje Hezbollahu w Libanie. Według izraelskich przywódców, Hezbollah w Izrael miał wymierzone setki wyrzutni rakiet, z których lada chwila miał nastąpić atak.

W odpowiedzi szyicka milicja dokonała ataku rakietowego i przy pomocy dronów. Kilka dni i licznych gróźb później wciąż jednak nie jest jasne, czy uwikłane we wzajemne przepychanki strony są skore wejść w otwarty konflikt. A może wolą się ograniczyć do przechwałek, prztyczków w nos i pokazów siły, by ratować swój honor, ale nie ryzykować poważnych strat? Czy ta gra w cykora może się ciągnąć w nieskończoność? Kto rzeczywiście jest zainteresowany, albo chociaż jest w stanie zaryzykować regionalną wojnę dla realizacji własnych interesów politycznych?

O tym wszystkim rozmawiam w najnowszym odcinku podcastu z Michałem Czechowskim!

***

Jeśli uważasz ten odcinek za wartościowy możesz dołączyć do grona osób, dzięki którym Stosunkowo Bliski Wschód powstaje! Postaw mi wirtualną kawę na buycoffee.to, dołącz do Patronek i Patronów na Patronite.pl lub subskrybuj katulski.substack.com

Dziękuję!

Izrael dokonał w mijającym tygodniu dwóch brawurowych ataków w Bejrucie i Teheranie. W libańskiej stolicy w ataku rakietowym zginął między innymi Fuad Szukr, jeden z dowódców wojskowych Hezbollahu. Krótko po tym do mediów dotarły informacje o zamachu na życie Ismaila Haniji, szefa biura politycznego Hamasu. Zwłaszcza śmierć tego drugiego, uczestniczącego w negocjacjach rozejmowych między Izraelem a Hamasem, jest szeroko komentowana w mediach i między analitykami, a regionalni przywódcy polityczni, w tym Mohammed ibn Abdulrahman as-Sani, premier Kataru gdzie mają miejsce negocjacje, w wątpliwość podaje intencje Benjamina Netanjahu. Nad Bliskim Wschodem zawisło widmo wojny regionalnej. Czy na to właśnie postawił premier Netanjahu? Czy izraelskie władze mają polityczną wolę doprowadzenia do końca wojny w Gazie i uwolnienia przebywających tam od 7 października ubiegłego roku zakładników? O tym właśnie będzie dzisiejszy odcinek podcastu Stosunkowo Bliski Wschód, w którym rozmawiam z dr Agnieszką Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

***

Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez patronki i patronów. Jeśli uważacie, że treści pojawiające się w odcinka podcastu są wartościowe, możecie pomóc w powstawaniu kolejnych materiałów stawiając mi wirtualną kawę na buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod lub decydując się na stałe wsparcie przez Patronite.pl. Zapraszam też do subskrybowania mojego substacka, gdzie możecie przeczytać publikowane przeze mnie teksty.

Iran znalazł się w trudnej sytuacji po niedawnej śmierci prezydenta Ebrahima Raisiego w katastrofie helikoptera. Wywodzący się ze środowiska twardogłowych duchowny i polityk kojarzony jest na Zachodzę przede wszystkim z brutalnym tłumieniem protestów po śmierci Mahsy Żiny Amini, które zakończyło się śmiercią przynajmniej 500 demonstrujących w ciągu roku i wieloma tysiącami aresztowań.

Przedstawiciele arabskiej mniejszości w Izraelu funkcjonują w skomplikowanej rzeczywistości społeczno-politycznej. Już na poziomie samoidentyfikacji, gdzie lawirują między tożsamością palestyńską a izraelską, przez trudniejszą sytuację ekonomiczną jednostek i całej społeczności, aż po politykę, której częściej stają się przedmiotem niż podmiotem. Życie tej społeczności ma wiele zalet, zwłaszcza gdy porównują się z Arabami w innych krajach lub na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy, ale ma też liczne cienie, którym warto się przyjrzeć.

Choć mieszkający w Izraelu Arabowie często utożsamiają się z palestyńskimi sąsiadami, może nawet krewnymi, dzisiaj nie wychodzą na ulice tak tłumnie, jak w 2021, kiedy również trwała eskalacja konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Wówczas jednak działania Izraela były o wiele mniej intensywne. Dlaczego więc dzisiaj arabscy obywatele Izraela nie protestują przeciwko działaniom izraelskich wojsk, choć tego spodziewało się wielu analityków i publicystów?

O tym właśnie będzie mowa w dzisiejszym odcinku podcastu.

***

Jeśli uważasz ten odcinek za wartościowy możesz wesprzeć powstawanie kolejnych poprzez postawienie mi kawy na buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod lub decydując się na stałe wsparcie przez patronite.pl

Zapraszam również do czytania katulski.substack.com

Montaż odcinka: Norbert Lew

Intro: Miłosz Kozioł

Niedawno w polskich mediach wybuchła wrzawa, gdy dziennikarze przekonywali, że emir Tamim ibn Hamas as-Sani, nie powinien podejmować prezydenta Andrzeja Dudy "w klapkach". Dziennikarze dopatrzyli się w tym geście afrontu, wręcz demonstracji tego, jak prezydent Duda jest nieważny dla katarskich władz.

W istocie jednak tradycyjne sandały noszone przez emira Kataru, jak i wiele innych głów koronowanych regionu, są elementem tradycyjnego stroju i wręcz wymogiem lokalnego protokołu dyplomatycznego.

Czy w Polsce mamy braki w edukacji dotyczącej tradycji i zachowań przywódców innych regionów? Jak o kulturze kształcą dostępne podręczniki z zakresu protokołu dyplomatycznego? Czy różnice kulturowe mogą być wartością w relacjach międzynarodowych?

Aby rozstrzygnąć te kwestie zaprosiłem ambasadora Krzysztofa Płomińskiego, doświadczonego dyplomatę i byłego ambasadora Polski w Arabii Saudyjskiej i Iraku.

***

Podobał Ci się ten odcinek? Możesz mnie wesprzeć stawiając mi wirtualną kawę na buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod lub decydując się na stałe wsparcie przez patronite.pl/stosunkowobliskiwschod

Do końca maja roczny dostęp do wszystkich moich tekstów publikowanych na katulski.substack.com możliwy jest za jedyne 20 złotych!