Tác giả: Abd al-Wahhab Al-Bayati (Iraq)

-

Khi mùa hè dần bước lên ngưỡng cửa của Tháng Tư, trong cái nóng hừng hực, trong những đổi thay và hoài nghi, mình chợt nhớ đến Abd al-Wahhab Al-Bayati, nhà thơ người Iraq với những tác phẩm tiên phong và phá cách trong trào lưu thi ca thế kỷ 20. Sinh năm 1926 tại thủ đô thủ đô Baghdad của Iraq, mất năm 1999 tại Syria, Al-Bayati sống lưu vong phần lớn cuộc đời mình. Ông chỉ trích chế độ quân chủ Iraq khi chỉ mới là một giáo viên và xuất bản tập thơ đầu tiên “Thiên thần và Ác quỷ”, dẫn đến những năm tháng tù tội, và phải rời khỏi Iraq khi tập thơ thứ hai được đón nhận nồng nhiệt. Liên tục nhiều năm về sau, ông đi và về Iraq, đối lập với những chính phủ được dựng lên và sụp đổ. Năm 1980, khi Saddam Hussein trở thành tổng thống Iraq, ông ta đã cố gắng xoa dịu Bayati bằng việc bổ nhiệm ông vào cơ quan ngoại giao của Iraq ở Madrid. Nhưng rồi kinh hoàng trước cuộc xâm lược Kuwait của Iraq vào năm 1990, nhà thơ đã từ chức. Năm 1995, 1995, ông bị chính phủ Iraq hủy bỏ quyền công dân.

Bayati từng nói rằng nhiều năm xa quê hương là một “kinh nghiệm dày vò” đã tác động rất lớn đến thơ ông. "Tôi luôn mơ vào mỗi đêm, rằng tôi đang ở Iraq, lắng nghe nhịp đập của đất nước, ngửi thấy hương thơm của quê hương trong cơn gió, đặc biệt là quá nửa đêm khi đất trời yên tĩnh."

Bassam K. Frangieh, giáo sư ngôn ngữ và văn học Ả Rập tại Yale, nói về ông: "Al-Bayati đã dẫn dắt thơ ca Ả Rập vượt ra khỏi những ràng buộc của các hình thức thơ Ả Rập cổ điển, vượt trên các luật vần truyền thống và những khuôn mẫu đã thịnh hành trong hơn 15 thế kỷ". Cả cuộc đời của Abd al-Wahhab Al-Bayati dành cho sự phá cách, bất tuân luật lệ, song hành với nỗi niềm đau đáu của ông về quê hương, về xã hội, về sự dịch chuyển của một người luôn tìm kiếm một thế giới mới mẻ.

Mời các bạn lắng nghe bài thơ “Sư tử châu Phi”, một bài thơ không phải quá nổi danh của Al-Bayati, nhưng lại chứa đựng rất nhiều triết học của ông, khiến ta như đồng cảm với một tâm hồn thơ Ả Rập trứ danh của thế kỷ. Bản dịch của nhà thơ Bằng Việt.

-

Donate để ủng hộ góc nhỏ:

Ngân hàng Quốc tế VIB

STK: 601704060332546

Chủ tài khoản: Lương Hoàng Phan

Paypal: paypal.me/luonghoangphan

-

Hãy theo dõi và review cho mình trên kênh Apple Podcast, hoặc để lại lời nhắn qua link này nhé: https://forms.gle/HyKeVGtWChBnUirQ7

Bạn có thể theo dõi podcast khác của mình: "Chuyện trò cùng Phan" tại link này nha.