Adam

Zondag 3 van de Heidelbergse Catechismus maakt duidelijk dat we voor de val onze Schepper recht konden kennen, Hem van harte liefhadden, met Hem in eeuwigheid leven zouden; om Hem te loven en te prijzen. 

Het beeld van God hebben we verloren. We raakten ver van God verwijderd, stelt ds. G. Boer. ‘Wij zijn in de sfeer, in de omgeving van de zonde gekomen. Dat is ons levenselement en dan ook ons leefelement geworden. Daarmee hebben wij God naar de kroon gestoken en Hem op ’t hoogst misdaan. Door als God te willen zijn, zijn wij in zonde ontvangen en geboren. Dat is niet ons lot, maar onze schuld.’ 

Nu kan de eerste Adam niet meer buiten de tweede Adam om. In de prediking wordt ons volgens ds. G. Boer de noodzakelijkheid en de heerlijkheid van het in Christus zijn voorgesteld. De Heilige Geest toont ons hoezeer we verloren liggen en leert ons met ons verzondigde leven de toevlucht te nemen tot Gods genade in Christus.

Hersteld beeld van God

Dáárom nam Christus ons vlees en ons bloed aan, opdat we weer Zijn beeld gelijkvormig zouden worden. Adam vormde een type van Christus. Boer: ‘In dit alles wijs hij heen naar Een, die in nog hoger en rijker zin de openbaring en het beeld Gods is, naar Hem, die de eengeboren is van de Vader en de eerstgeborene van alle volken.’

Waarop ds. G. Boer ons wijst op wat er in Christus gebeurt: ‘Gods Zoon nam onze gedaante, onze gestalte, ons vlees en bloed aan. Hij kwam tot ons. Waartoe? Om ons aan Zijn beeld gelijkvormig te maken. Maar daarmee geeft Hij ons ook onze oorspronkelijke bestemming terug. En dat is Hem toevertrouwd. Want Hij is de uitvoerder van Gods raad en van het testament of verbond van de genade. Hij is de Heere uit de hemel, de levendmakende Geest.’ 

Door de wedergeboorte heen, stelt ds. G. Boer, worden we weer kind, kind van de Vader. Want zovelen Hem (Christus) hebben aangenomen, die heeft Hij macht gegeven kinderen Gods te worden, namelijk die in Zijn Naam geloven. De Heilige Geest getuigt van dit kindschap in het hart van de gelovigen (Rom. 8). Abba Vader!

De Heere vergelijkt zich niet alleen met een Vader, maar ook moederlijke trekken worden genoemd. 

• Vader: 
• Ontferming: ‘Gelijk zich een vader ontfermt over de kinderen, ontfermt Zich de HEERE over degenen, die Hem vrezen.’ (Ps. 103: 13). 
• Kastijding: ‘Want dien de Heere liefheeft, kastijdt Hij, en Hij geselt een iegelijken zoon, die Hij aanneemt. Indien gij de kastijding verdraagt, zo gedraagt Zich God jegens u als zonen; (want wat zoon is er, dien de vader niet kastijdt?)’ (Hebr. 12: 6-7). 
• Moederlijke trekken: 
• Zuigeling: ‘Kan ook een vrouw haar zuigeling vergeten, dat zij zich niet ontferme over den zoon haars buiks? Ofschoon deze vergate, zo zal Ik toch u niet vergeten.’ (Jes. 49: 15). 
• De Heere vergoedt het verlies van zowel vader als moeder: ‘Want mijn vader en mijn moeder hebben mij verlaten, maar de HEERE zal mij aannemen.’ (Ps. 27: 10)

God heeft het zo gewild

De schepping toont ons dus dat de Heere ingezet heeft met twee geslachten, mannelijk en vrouwelijk. Ds. G. Boer geeft daar woorden aan: ‘Hieruit blijkt, dat de mens niet uniform, maar verscheiden is geschapen. De mens is niet eenvormig, maar tweevormig, niet eenzaam, maar tweezaam. Deze verscheidenheid is een geslachtelijke verscheidenheid. Deze is dus met onze schepping gegeven. God heeft het zo gewild.’

Met een verwijzing naar Calvijn stelt ds. G. Boer dat de man dus slechts de helft van de mens is. Omgekeerd kan dan ook gezegd worden dat de vrouw slechts de helft van de mens is. ‘Samen vertolken zij de mens. Samen zijn zij beelddrager van God.’ 

Alles wat we dus over het beeld van God zeggen, raakt volgens ds. G. Boer dus man én vrouw. ‘De vrouw is met de man beelddraagster van God. Deze twee, man en vrouw samen, heten “mens” en zijn voor God één. Van meet af aan heeft God dus de gehele volheid van Zijn liefde aan man èn vrouw als echtpaar willen meedelen.’

Het is volgens ds. G. Boer niet Bijbels om de eenheid van man en vrouw alleen op de geest te betrekken. Evenmin alleen op het lichaam. ‘De Bijbel heeft de gehele mens op het oog.’ Hoezeer de mens ook viel, de zonde huist volgens ds. G. Boer niet in ons geslachtelijk geschapen zijn, maar in ons hart. 

Hij breekt uit in een lofzang, als hij zegt: ‘Samen van Gods geslacht. Samen door Christus verlost. Want in Christus is noch mannelijk, noch vrouwelijk, maar zijt gij één in Christus. Zij worden samen naar het beeld Gods gelijkvormig gemaakt, zij worden samen in Christus dood begraven en worden samen door Hem opgewekt. Samen mogen zij wandelen in de vreze Gods en de goede werken. Samen mogen zij zijn navolgers van God en van Christus. Samen mogen zij weerspiegelen de goedheid en de barmhartigheid van God, terwijl het diepste geheim bewaard blijft voor de jongste dag: aan Hem gelijk zijn en Hem zien, gelijk Hij is.’

1. Mijn eerste woord van toepassing zal een vraag zijn. En wat zal die vraag zijn? Waarin zal ik u benaderen? Wat zal ik vragen?  

Ik vraag u of u een lid bent van de ene ware Kerk van Christus. Bent u in hoogste en beste zin een kerkman in 't oog van God?  

U weet wat ik bedoel. Ik zie voorbij de kerk van Engeland. Ik spreek van de Kerk gebouwd op de Rots. Ik vraag u met alle ernst: Bent u een lid van die ene Kerk van Christus, bent u gefundeerd op die enige grondslag? Heeft u de Heilige Geest ontvangen? Doet de Geest getuigen met uw geest, dat u één bent met Christus en Christus met u? 

Ik smeek u in de Naam van God, leg deze vraag aan de poort van uw hart en overdenk het wel. Neem acht op uzelf, waarde broeders, indien u geen recht antwoord op deze vraag kunt geven. Geef acht, geef acht, dat u geen schipbreuk des geloofs lijdt. Ja, geef acht, dat de poorten der hel u niet overweldigen, dat de duivel u opeist als zijn eigendom en u voor eeuwig weggeworpen wordt. Geef acht uit vrees, dat u niet neerdaalt in de diepte ver uit het gezicht van het land des bijbels en het volle licht van Jezus' evangelie.  

3. Mijn tweede woord van toepassing zal zijn een uitnodiging. Ik spreek tot allen die geen ware belijders zijn. Ik zeg tot u: kom en word verenigd tot de ware Kerk van Christus zonder uitstel. Kom en verenig u met de Heere Jezus in een eeuwig verbond. Kom tot Christus en u zult zalig worden.  

De dag der beslissing zal toch moeten komen, zal het wel zijn. De dag die het heden genoemd wordt. Kom tot Hem Wiens ik ben en Welke ik dien. Kom tot mijn Meester Jezus Christus. Kom, zeg ik, alle dingen zijn nu gereed. Barmhartigheid is gereed voor u. De hemel is gereed voor u. Engelen zijn gereed zich te verheugen over u. Christus is gereed u te ontvangen. Christus zal u met vreugde ontvangen en u verwelkomen onder Zijn kinderen. Kom tot de Ark, de vloed van Gods toorn zal spoedig losbreken op de aarde. Kom tot de Ark en u zult zalig worden. De oude wereld zal spoedig in stukken breken. Hoort u niet de nadering ervan? De wereld is maar een wrak, vastgelopen op een zandbank. De nacht is vergevorderd, de golven beginnen te rijzen, de winden verheffen zich. De storm zal spoedig het oude wrak in stukken slaan. Maar de Ark der behoudenis is daar. En wij, de dienaren van het evangelie, roepen u van Christus' wege: Kom tot de Ark der behoudenis. En wordt gezaligd.  

U zult vragen: Hoe kan ik komen, mijn zonden zijn zo vele? Vraagt u: hoe zal ik komen? Hoor de woorden van dat schone vers: De poorten der hel zullen Mijn gemeente niet overweldigen. Dat is de weg om tot Christus te komen. U wacht voor niets. U aarzelt voor niets. U zou moeten komen als een hongerige zondaar om te worden gevoed. Als een arme zondaar om te worden gezegend. Als een slechte, onwaardige zondaar om te worden bekleed met gerechtigheid. Die zo komen, zullen door Christus worden ontvangen. Want die tot Hem komt, zal Hij geenszins uitwerpen. O kom, kom tot Christus Jezus!

3. Het laatst van alles. Laat mij op het laatst een woord van vermaning spreken tot mijn gelovige hoorders.  

Leef een heilig leven, mijn broeders. Wandel waardig ten opzichte van de Kerk waartoe ge behoort. Leef als hemelburgers. Laat uw licht schijnen voor de mensen, zodat de wereld profijt kan trekken uit uw wandel. Laat hen weten Wiens u bent en Wie u dient. Wees brieven van Christus, bekend en gelezen van alle mensen, geschreven in heldere letters, zodat niemand kan zeggen: Ik weet niet of hij wel of niet een lid is van Christus. Belijd Christus voor de mensen, welke plaats u ook bezet. Waar u ook bent, belijd Christus. Waarom zou ge u voor Hem schamen? Hij heeft Zich uwer niet geschaamd aan het kruis. Hij is gereed u te belijden voor Zijn Vader Die in de hemelen is. Waarom zou ge u Zijner schamen? Wees vrijmoedig, wees zeer vrijmoedig. Een goed soldaat schaamt zich niet voor zijn uniform. Een ware gelovige behoort nooit beschaamd te zijn voor Christus.  

Het is „in de nacht", het was tussen de twee avonden, tussen welke het Paaslam geslacht en gegeten werd. En zoals het Paaslam het lichaam van Christus betekende, dat voor de zonde van Israël zou worden geslacht, en het lichaam van Christus betekende, dat het voor het volk Israël tot spijs en voeding van het leven zou zijn, zodat zij, door die spijzen gesterkt, nu op één dag uit Farao's tirannie verlost, door de Rode Zee heen, zoals ook later door de Jordaan heen, in het land der belofte zouden komen — zo nam nu de Heere het brood, om dergelijke dingen overeenkomstig de aard van het Nieuwe Verbond en van het Hogepriesterschap naar de ordening van Melchizedek aan te duiden en te bezegelen, namelijk: de redding uit de macht en de tirannie van de duivel en de zonde, de hulp door alle wateren van ellende, van nood en vervolging heen, de volkomen redding van de dood en de inleiding in de rust Gods en ook de geestelijke voeding en bewaring bij het geestelijk leven. Het Paaslam ging hier over in Zijn lichaam.

Nacht

Maar het was in de nacht, toen Hij verraden werd, hetgeen des te meer Zijn liefde tot ons, zondaren, verheerlijkt. Want dit, dat één van Zijn discipelen Hem aan de vijanden Gods overgaf, had bij Hem alle liefde moeten uitblussen. Maar nee, de Heere Jezus zag in dit verraad, hoezeer het Hem ook diep bedroefde, de voorbedachte Raad Gods tot de verlossing van de Zijnen. Daarom weifelde Hij niet, ons een bewijs en onderpand van Zijn hartelijke liefde tot ons te geven, in een uur, waarin Hem alles in de weg trad om Zijn liefde en trouw te doven. Wij dienen juist zulke liefde en trouw in allen ootmoed ter harte te nemen. En dat toch de wapenen van de eigengerechtigheid, de hoogmoed en de zelfzucht neerwerpen, al wie heden wel aan de Tafel des Heeren aanzitten, maar toch de wrok in het hart behouden tegen de Waarheid in Jezus en tegen de broeder, die hem ontdekt zijn verkeerde weg, zijn liefde tot de zonde en de wereld heeft blootgelegd. En dat allen moed aangrijpen om met blijdschap tot de genade van Jezus toe te treden en niet alleen voor anderen, maar ook voor zichzelf de hartelijke liefde en trouw des Heeren hoog te verheerlijken, al wie zich voor de Heere wil kennen als de voornaamste der zondaren.

Aanschouwt, hoe de Heere Jezus onze duisternis heeft verlicht, onze nacht van verderf, omkomen, versagen, twijfel, van hard ongeloof, heeft veranderd in een dag van geruststelling, en van zekerheid aangaande eeuwige zaligheid, en van voeding en behoud onzer zielen bij Zijn leven, doordat Hij ons tekenen, zegelen en onderpanden heeft gegeven, dat Hij onze gerechtigheid, ons leven en de spijze van onze zwak gelovige en naar genade en leven hongerende zielen is en blijft.

Citaat uit een preek van Kohlbrugge, gehouden in de negentiende eeuw in Wuppertal-Elberfeld.

Teken

Wat voor teken zullen wij hebben, dat wij in Hem als de Tweede Adam zijn ingelijfd, dat de Vader in Hem is en Hij in de Vader, dat wij in de Vader en de Zoon één zijn, dat Hij in ons is en dat wij volmaakt zijn in één? Wat voor teken en onderpand zullen wij daarvan hebben, dat Hij ons gezegend Hoofd is, en dat wij als leden met Hem in één lichaam verbonden zijn? Wat voor teken, dat Zijn lichaam gewis voor ons aan het kruis geofferd en gebroken is, en dat onze oude mens met Hem is gekruisigd? Is Hij bij ons, wat behoeven we ons dan te storen aan de wereld? Maar is Hij niet meer hier, welke zekerheid hebben we dan tegenover het versagende geweten, tegenover de zonde die in ons woont; tegen de influisteringen van de duivel, tegen de hoon der wereld, tegen de vreze van de dood, wat voor zekerheid, dat wij nochtans leden zijn van het overwinnende Hoofd? En hoe zal Zijn lichaam, Zijn Gemeente, in het eeuwige leven dat zij in het Hoofd heeft, behouden worden hier beneden, waar slechts de macht van de dood heerst? Ach, midden in het leven zijn wij met de dood omvangen! Ach, ook mijn ziel ligt midden in de dood en voelt zich geketend aan het lichaam van de dood. Welk bewijs, welk onderpand heb ik hier beneden, in zulke dood, dat mijn ziel als lid van Zijn lichaam gevoed wordt met Hem, mijn gezegend Hoofd, gevoed en gespijzigd wordt tot het eeuwige leven, zodat mij de zaligheid nochtans niet zal ontgaan, dat veeleer Zijn leven in mij is en Hij mijn leven is?

Lichaam

De Heere Jezus neemt brood. Hij gaat niet van hier, zonder ons teken en onderpand achter te laten, dat wij al de door Hem verworven heilgoederen met Hem gemeen hebben. Hij verlaat deze wereld niet, zonder ons teken en onderpand achter te laten, dat wij, ofschoon Hij in de hemel is en wij op aarde zijn, nochtans vlees van Zijn vlees en been van Zijn beenderen zijn, en wij door één Geest, evenals de leden van ons lichaam door één ziel, eeuwig leven en geregeerd worden. Hij gaat niet tot de Vader, zonder ons een zichtbaar teken en onderpand te geven, dat Hij ons midden in onze dood, uit Zijn genade en hartelijke liefde met Zijn gekruiste lichaam voedt en bij het eeuwige leven behoudt, dat wij in Hem hebben.

‘Ten eerste, laten wij de mens aanvangen met de zelfkennis. Niet lichtvaardig of oppervlakkig echter; maar hij moet zijn geweten voor Gods rechterstoel brengen, en wanneer hij dan overtuigd is van zijn zondige toestand, zal hij ook de strengheid bedenken van het vonnis, dat over alle zondaren geveld is. Zo valt hij, vernietigd en verslagen over zijn ellende, ootmoedig voor God neer, laat alle zelfvertrouwen varen, en spreekt zijn ganse verlorenheid uit. Dan wijzen wij hem op de enige grond van het behoud: de barmhartigheid van God, zoals zij ons in Christus is geopenbaard, want alles, wat tot ons heil dient, is in Hem vervuld. 

Omdat dan alle sterfelijke mensen voor God als zondaren veroordeeld liggen, noemen wij Christus onze enige Gerechtigheid; met Zijn gehoorzaamheid heeft Hij onze overtredingen uitgedelgd, door Zijn offerande Gods toorn verzoend, met Zijn bloed onze smetten uitgewist, door Zijn kruis onze vloek opgeheven, door Zijn dood voor ons genoeg gedaan. 

Zo voltrekt zich, volgens onze leer, de verzoening van de mensen mensen met God; niet door enige verdienste, niet door de waarde van onze werken, maar alleen door vrije genade. Omdat wij echter Christus in het geloof omhelzen en in gemeenschap met Hem treden, noemen wij dat naar de wijze van de Schrift: rechtvaardiging door het geloof.’