Waanzinnig Land

Gelukkig Nieuwjaar, en excuus voor het lange wachten! In Deel II van Waanzinnig Jaar, een narratatieve politieke true crime audiodoc (laten we dit de geboorte van een nieuw genre noemen) kijken we terug naar de weg die op het Binnenhof is afgelegd tot het perspectief van premier Wilders. In Deel I - Wachten op de Exitpoll - volgden we de hoofdpersonen op de uitslagenavond. In Deel II gaan we terug in de tijd, naar 2021 om precies te zijn. Premier Rutte had net overtuigend zijn vierde verkiezingen op rij gewonnen en niets leek een snelle formatie in de weg te staan. Maar politiek bestaat uit toevalligheden. Toevalligheden met grote gevolgen. En soms is een positieve coronatest het begin van een politieke aardverschuiving.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Geen monoloog en geen kopje koffie, even geen links gelul, nee: als eindejaarsspecial een ware narratieve audiodoc waarin we terugblikken op hoogspel op het Binnenhof met grote gevolgen.. Waanzinnig Land wordt Waanzinnig Jaar.

In deze verhalende thriller maken we een zinderende reconstructie van de politieke gebeurtenissen die leidden tot een politieke aardverschuiving bij de verkiezingen van 22 november. Van Functie Elders tot Functie Wilders. En Johan zou Johan niet zijn als hij er dan geen - zoals de CEO van Podimo dat altijd noemt - 'Hele Noord Zuid Lijn van maakt.' Het zou een tweeluik worden, maar is een vierluik geworden. Want de regels van de truecrime - en in zekere zin voelt dit jaar toch wel als iets dat een true crime House Of Cards meets Borgen in de polder verdient - bepalen dat afleveringen van een halfuur perfect zijn. Perfect voor bij het draaien van de oliebollen of juist bij het uitbrakken van alle champagnes.

Wees voorzichtig met vuurwerk. Fijne jaarwisseling en op 1 januari staat deel II (van de vier delen dus) voor je klaar: De Functie Elders Foto.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Verkenner Ronald 'Ome Roon' Plasterk heeft het voor elkaar: Geert, Dilan, Caroline en Pieter gaan met elkaar om de tafel. Dat betekent eerst 1,5 maand praten over de Grondwet. Gaaf! Een soort autotheorie-cursus. Maar dan met grondrechten. Dat belooft nog wat te worden! We laten de formatieperikelen grotendeels links liggen. Letterlijk, want vandaag hebben we Bob aka Left Laser aka de linkse rwina van het Binnenhof te gast. De jonge verslaggever groeide in korte tijd uit tot een ware internetsensatie, en zoals dat gaat met online helden: hij wordt zowel geprezen als gehaat. Sommigen zien in hem 'de linkse Rutger Castricum', maar daarmee doen ze Left Laser wat Johan betreft echt tekort. Veel meer dan dat ziet Johan hoe een nieuwe generatie, die niet anders weet dan dat rechts aan de macht is, onbevreesd de rol oppakt van provocatieve uitdager van de macht. Wat je ooit eind jaren '90 zag gebeuren bij de linkse '68 generatie die gaandeweg volgevreten en zelfvoldaan was geraakt, niet meer gewend om te worden tegengesproken en in een hevige staat van verwarring in het tijdperk waarin GeenStijl opkwam, dat zie je nu exact andersom gebeuren: voor rechts is het even wennen, maar zeker na 22 november kunnen ze er niet meer om heen: zij zijn de macht, zij zijn het establishment en een nieuwe generatie links legt ze zonder enige gene het vuur aan de schenen. Hoe ziet Bob zijn eigen rol in het journalistieke veld, wat heeft hij de afgelopen maanden geleerd over ons politieke landschap en waarom moeten we wat hem betreft op links allemaal veel en veel harder werken?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is Groundhog Day! Overal om ons heen horen we hetzelfde oude riedeltje: de winst van de PVV moet vooral links zich aantrekken. Steeds weer dat belerende zinnetje, van mensen die zeggen dat ze ooit links waren en het ooit heus weer zullen worden, maar: 'Links moet eerst eens beter gaan luisteren.' Gek eigenlijk, ben je de tweede partij van Nederland, 8 zetels winst, met een geprofileerd links partijprogramma... Is het toch weer jouw schuld. Luisteren, zal je! Maar luisteren naar wie? En naar wat? Naar 'Minder, minder, minder!'? Al 20 jaar lang zit links in een angstige kramp: men moet luisteren naar de zorgen van 'gewone mensen', waarbij gewone mensen altijd staat voor mensen die Henk en Ingrid zouden kunnen heten en die bang zijn voor 'buitenlanders' en 'migratie.' Wat Johan betreft, en hem kun je toch echt niet verwijten dat hij felle kritiek op links schuwt, is het nu wel genoeg geweest met al dat deemoedige luisteren. Het is wat hem betreft juist extreem kleinerend om mensen nooit eens van repliek te dienen. Als je alleen socialisme wilt als het nationaal socialisme is, dan stem je maar lekker op de PVV. Bovendien is de winst van de PVV vooral het gevolg van de instorting van de VVD en het CDA en is links juist op de weg terug. Hoe dan wel? Wat kunnen we eigenlijk leren van de progressive en left bewegingen die ontstonden in navolging van de verkiezing van President Trump in Amerika van 2016? Hoogtijd voor een gesprek met Maral Noshad Sharifi, VS correspondent van De Volkskrant, en tevens schrijver van het prachtige boek Citroeninkt. Een gesprek over haar werk vanuit New York, over de aanstaande presidentsverkiezingen, vluchten uit Iran, opgroeien in Den Haag en natuurlijk ook over Geert Wilders in vergelijking met Donald Trump, de man die momenteel favoriet is om volgend jaar opnieuw president van Amerika te worden...

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Verkenner Gom van Strien is alweer afgetreden: we zijn pas bij de verkenning en de LPF toestanden zijn nu al begonnen. Genieten? Nou ja, met extreem rechts valt er niet zoveel te genieten, maar het feit dat ze elke keer weer zo'n bonte stoet aan incompetente operettefiguren weten te lanceren is op een tragikomische manier toch ook wel heel grappig. Zeker nu PvdA-mastodont Ronald Plasterk aka Ome Roon is aangesteld als nieuwe verkenner, weet Johan het zeker: we gaan een Fawtly Towers achtige periode tegemoet in de vaderlandse politiek. 'Don't mention the war!'

Na al dat bovenop de actualiteit zitten in verkiezingstijd, kiezen we er vandaag voor om eindelijk weer eens uit te zoomen. Al is het onderwerp dat we bespreken juist door de verkiezingsuitslag urgenter dan ooit. Schrijver Anousha Nzume schreef in samenwerking met researcher Arzu Aslan het boek Hallo Witte Scholen, een vervolg op de bestseller Hallo Witte Mensen. Is er nu ook al racisme in het onderwijs, horen we enkele reactieve boomers meteen verzuchten. Nou en of is er racisme in het onderwijs. Op links worden klassen en kleur vaak ten onrechte tegenover elkaar geplaatst. Maar vraag eens aan een vriend/kennis met een migratie achtergrond of hij een te laag middelbare schooladvies heeft gekregen... Ze zullen bijna allemaal ja zeggen. Johan kan er over meepraten. Hij is verheugd aan tafel te zitten met Anousha en Arzu, iets dat helemaal niet zo vanzelfsprekend is als je hoort over een digitale aanvaring in het verleden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Daags na de dreun op verkiezingsdag, de monsterzege van de PVV, is het tijd voor een goed gesprek. Wat troost en gedeelde smart misschien, maar veel belangrijker: hoop en strijdbaarheid. Want de implosie van het CDA, de VVD en BBB mag Geert Wilders dan wel naar 37 zetels hebben gestuwd, er is ook een nieuw hoofdstuk begonnen voor links & progressief Nederland. GLPVDA wist onder leiding van de veel bekritiseerde Timmermans toch de tweede partij van Nederland te worden. Rob Jetten wist D66 ondanks groot zetelverlies gevoelsmatig in de winning mood te houden door zijn ijzersterke campagne.

Natuurlijk, GLPVDA is veel linkser dan D66, maar het is boven elke twijfel verheven dat deze twee clubs progressieve bondgenoten zullen zijn in de strijd voor de kernwaarden van democratie en rechtstaat en tegen het fascisme. De afgelopen dagen ging het veel over wat de PVV winst betekent voor bi-culturele Nederlanders. Alleen daarom al is het fijn om aan tafel te zitten met Habtamu de Hoop (GLPVDA) en Ouafa Oualhadj, maar verwacht geen gesprek vol medelijden en verslagenheid. Integendeel: we blikken zeker terug, maar dit gesprek gaat bovenal juist over hoop, over strijdbaarheid, over naast elkaar staan zonder goedbedoeld tokenism, en brede verbonden sluiten om de komende tijd vol aan de bak te gaan.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We bevinden ons in een krankzinnige slotfase van de campagne. Het lijkt de WK Finale van afgelopen winter wel tussen Frankrijk & Argentinië: lang slaapverwekkend. Alles leek al beslist. Maar toen werd plots alles anders. To Strategisch Stem or Not To Strategisch Stem: that's the question die vooral links Nederland bezig houdt. Johan spreekt met Jesse Klaver, die dit voorjaar nog de allereerste gast was in het linkse kopje koffie. Niemand kon toen vermoeden waar Verenigd Links nu zou staan, aan de vooravond van de verkiezingen. Johan bevraagt Klaver kritisch: waarom moeten lefties achter de fusie gaan staan en kan hij ons garanderen dat we geen herhaling van Rutte II krijgen?

Je hoort vaak dat linkse infighting de reden is dat links nooit wint. Johan ziet dat anders: in de linkse familie horen we elkaar de waarheid te vertellen, elkaar uit te dagen en scherp te houden. Anders zou een progressieve beweging binnen de kortste keren verworden tot een conservatieve beweging. Hoe je het ook wendt of keert: we hebben elkaar allemaal nodig. Van centrumlinks tot radicaal links. Daarom: stem met je hart, en houd elkaar vast.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De saaiste verkiezingscampagne ooit is in de eindsprint verworden tot de meest bizarre. Plots ontvouwt zich een klassiek scenario: kiezers in links en rechts Nederland worden massaal verleid strategisch te stemmen 'om erger te voorkomen.' Maar dit is niet Amerika, we hebben geen twee partijen systeem. Wat is de waarde van strategich stemmen als je straks alsnog dezelfde samenstelling krijgt van partijen die elkaar af willen troeven door er een tweestrijd van te maken? We zijn Rutte II niet vergeten. Toch twijfelen veel mensen, zeker op links: GLPVDA groot maken ondanks fundamentele bezwaren of kiezen voor de clubs die het radicale linkse geluid in de Kamer vertegenwoordigen? Een ultiem moment dus voor een links kopje koffie - sommigen zullen zeggen 'het eerste échte linkse kopje koffie!' - met Lisa McCray, de nummer 2 van Bij1 en tevens een van de makers van de podcast Linkse Ratten.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met nog 5 dagen te gaan tot de verkiezingen is de beer los. Wie de beer is? Eeh.. Goede vraag. In elk geval wordt er eindelijk een ideologische strijd gevoerd, vindt er debat plaats over de grote vragen van deze tijd: hoe gaan we na dertien jaar Rutte het tij keren in het belang van het collectieve welzijn en de publieke sector? Frans Timmermans werd van alle kanten aangevallen in een televisiedebat, waarbij Wilders hem met briljant gevoel voor timing en pathos in de hoek wist te zetten, maar Johan zag er iets anders in… Een Timmermans die eindelijk uit zijn geforceerde staatsman-rol stapte en zwoegend, zwetend en ploeterend, soms onhandig maar in elk geval vurig zijn ideeen en idealen stond te verdedigen. Hij weet het zeker: Dark Franna is los. Misschien is Franna dus wel de beer.

En dan een gesprek met iemand die juist al weken vurig zijn idealen uitdraagt en verdedigt. Als een van de weinigen stond Volt leider Laurens Dassen luid en duidelijk op tegen de genocidale campagne van het regime in Israel, die in naam der zelfverdediging, inmiddels tot meer dan 11 duizend Palestijnse doden heeft geleid. Anders dan bij de vorige verkiezingen, stelt Laurens zichzelf nadrukkelijk op als een leider die kleur bekent, stelling neemt en zelfs centrumlinks uitdaagt om radicaler te denken. Wat is er veranderd bij de man die zichzelf eerder vooral in de Obama-esque traditie plaatste van post-ideologie, van verbinding en pragmatisme? Of was dit altijd al zijn vuur en komt het nu pas los? Is hij de beer? 

Gekke metafoor eigenlijk: de beer is los. Nou ja. Hai hai, dag dag!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het gaat erom spannen de komende week. De afwachtende houding van de koplopers heeft plaatsgemaakt voor vuur en strijdlust. Logisch, want het wordt knokken om elke stem, zeker nu het al verslagen geachte GLPVDA van Frans Timmermans aka Franna Timmermangs in de laatste peiling weer wat omhoog klimt, en de VVD van Yesilgöz - notabene met de belofte van nieuwe politiek - verlosser Pieter Omtzigt met zijn NSC achter zich laat. Maar politiek gaat niet alleen over koplopers, het gaat ook over politici die met flinke tegenwind de moed erin houden.

Zo iemand is Henri Bontenbal, partijleider en lijsttrekker van het CDA. In de Balkenende jaren had Johan een enorme afkeer van Christendemocraten en ook in de jaren van Buma en Hoekstra zag hij het CDA vooral als een neoliberale, oerconservatieve bijwagen van de VVD. Maar er is ook een ander CDA: dat van de sociaal Christelijke vleugel. Het CDA van Gabrielle Heine (fractievoorzitter Maastricht), die eerder in de show te gast was. Het CDA dat werkelijk oog heeft voor een samenleving die meer is dan een BV, en die een rol ziet weggelegd voor een overheid in het bewerkstelligen van meer gelijkheid en solidariteit. Geen ideologische gelijkgestemden, maar wel mensen met wie je kunt levelen. Hoogtijd dus voor een links kopje koffie met Henri Bontenbal. Zou Henri trouwens te porren zijn voor een deelname aan een toekomstig centrumlinks Keerpunt? Het eerste Kabinet Den Uyl bestond tenslotte ook uit links + confessionelen.... Just saying.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.