Uhin Ultramoreak podcastaren atal honetan, Nagore Rementeria Argotek hartu dio lekukoa Alaitz Ochoari eta Ana Galarragarekin batera manipulazio genetikoaz aritzea erabaki dute. 

Manipulazio genetikoak aplikazio miragarriak ditu, baina mamuak ere pizten ditu. Elhuyarreko Dibulgatzaileak edizio genetikoaren  tekniken oinarriak eta haien aplikazioak aztertu dituzte, adibide deigarri eta esanguratsuen bidez. Muga etikoak igarotzeagatik kartzelan bukatu zuen ikertzailearen kasua azaldu dute. Eta jakina , Emmanuelle Charpentier y Jennifer A. Doudna ikerlariak ere goraipatu dituzte, Crispr teknika garatzeko "goraizeak" garatu izanagatik. 

Galdera hauei ere erantzun diete zortzigarren atalean zehar: lortu al du zientziak desagertutako animaliaren bat berpiztea? Eta gizakia klonatzea? Soinu misteriotsuak,  zientzia albisteek eta zenbait baieztapen egia ala gezurra ote diren asmatzen ere saiatu dira. 

Elhuyarrek, EITB podkasterako ekoitzitako podcasta. 

Soinua: Egoitz Etxebeste

Idoia Mujika, Materiaren fisika zentroko komunikazio arduraduna, Nazioarteko Emakume eta neska zientzialarien egunaern inguruan gogoeta egin du Zientzia Gosarian. Jokin Pinatxo CFMko doktoradutza aurreko ikerlaria ere izan dugu gurean.

Amaia Arregi Donostia International Physics Centerreko zientzialaria eta komunikazio teknikariak Biotech Foods enpresan haragia sortzeko erabiltzen duten prozesuaren berri eman digu. Haragi alternatiboa izan dugu mintzagai Zientzia Gosarian.

Iraultza teknologiko garrantzitsuenen artean kokatu dute adituek ChatGPT adimen artifiziala. Amaia Arregi Donostia International Physics Centerreko zientzialaria eta komunikazio teknikariak zer den eta zertarako erabil dezakegun azaldu digu. Esaterako, ChatGPTk bere ezagutza areagotzen du; Google berriz ordenatu eta indexatzeko gai baino ez da.

Hiru emakume zinetzialari eta artistaren biografiak aztertu dituzte Uhin Ultramoreak podcastaren atal honetarako  Alaitz Ochoa de Eribe Agirre eta Ana Galarraga Aiestaran Elhuyarreko zientzia-dibulgatzaileek. Bi ezaugarrik hauek batzen dituztelako aukeratu dituzte: zientzialari edo asmatzaile ez ezik, artista ere badira. Hedy Lamarr da lehena: haririk gabeko komunikazioaren aitzindaria eta Hollywoodeko aktorea. Bigarrena, Magdalena Moujan Otaño, Otaño bertsolariaren bilobamatematikaria eta zientzi-fikzioko idazlea. Eta, azkenik, Berenice Abbot argazkilaria.

Albisteek eta zenbait baieztapen egia ala gezurra ote diren asmatzeak osatzen dute atala.

Zientzia eremuan emakumeeen presentzia urria nabarmendu du Idoia Mujika Materiaren Fisika Zentroko komunikazio arduradunak. Erreferenteak behar ditugula uste du Mujikak eta Gertrude Belle biokimikari eta farmakologo amerikarraren, emakume aitzindari baten, historia ekarri digu.

Ikuspegi antropozentrikotik, giza adimenak ez du parekorik. Alabaina, beste espezie batzuek ere adimen handia dute: olagarroak, elefanteak, beleak, inurriak… Haien garunek, gureekin alderatuta, egitura oso desberdinak badiuzte ere, konplexutasunean pertsonaren garunaren  antzekoak dira, eta guk ez ditugun gaitasun batzuk ere badituzte. Horrez gain, gizakion garuna txikitzen ari dela ikusi dute zientzialariek, adimen kolektiboa handitzen den heinean. Kontu harrigarri horiei buruz aritu dira Alaitz Ochoa de Eribe Agirre eta Ana Galarraga Aiestaran Elhuyarreko zientzia-dibulgatzaileak.

Uhin ultramoreak podcastaren 6. atalean, soinu-misteriotsua argitzea ere proposatzen dizute, eta zenbait baieztapen egia ala gezurra ote diren asmatzea.

2023an 140 urte ospatzen dira Elhuyar anaiek aurkikuntza historiko bat sinatu zutenetik: Wolframioaren aurkikuntza, elementu berri bat. Idoia Mujika Materiaren Fisika Zentroko komunikazio arduradunak ekarri du gogora  aurkikuntza hori.

Meteoritoen kontrako DART teknologia, osasunarekin lotutakoak, James webb teleskopioa... 2022. urtearen errepasoa egin digu Amaia Arregi Donostia International Physics Centereko komunikazio  arduradunak

Gure buruak engainatu egiten gaitu. Isuri edo alborapen kognitibo deitzen zaie horretarako erabiltzen dituen mekanismoak, eta komeni da haiek ezagutzea, haien eragina neutralizatzeko. Alaitz Ochoa de Eribe Agirre eta Ana Galarraga Aiestaran Elhuyarreko zientzia-dibulgatzaileek isuri ohikoenak azaldu dituzte, adibide argigarriekin. Eta antidotoa zein den ere esan dute: pentsamendu kritikoa.

Hain zuzen, pentsamendu kritikoa da Uhin Ultramoreak podcastaren ardatza. Hori ageri-agerikoa da "Egia, gezurra ala ez dago nahikoa ebidentzia" ataltxoan. Eta soinu misteriotsua zer ote?