Dinosaurioen garaikoak dira marmokak, 500 milioi urtetik gora dituzte. Gainera, bada marmoka mota bat hilezkorra dena; zahartzeari utzi eta gaztetzen joaten dena. Idoia Mujika Materiaren Fisika Zentroko komunikazio eta dibulgazio arduradunak bizi-zikloa iraultzearen inguruko xehetasunak eman dizkigu Zientzia Gosaria podkastean.

Fusio nuklearreko prototipoak eraikitzeak esan nahi duena da Lurrean bertan izarretan nukleoan gertatzen diren erreakzioak errepikatu nahi ditugula, Amaia Arregi Donostia International Physics Centerreko zientzialaria eta komunikazio teknikariak Zientzia Gosarian azaldu duenez. Hau da, instalazio handi edo ez hain handietan izar txikiak sortu eta jarri nahi ditugu martxan, askatzen duten energia bildu eta ustiatzeko.

DNA artifiziala sortzea posible dela frogatzen duten esperimentuak badaude; baina idazte eta irakurketa prozesuak oso mantsoak dira oraindik Amaia Arregi Donostia International Physics Centerreko zientzialaria eta komunikazio teknikariak Zientzia Gosarian azaldu digunez.

Horrez gain, izaki bizidunetan datu digitalak biltegiratzeko aukera aztertzen duen instalazioa ikus dezakegu Donostian: Clouds of Pollen du izena eta Donostia International Physics Centerrek eta Tabakalerak aurkeztu dute elkarlanean.

Duela hamarkada bat baino gehiago, planeta mailan historiako lehen esperimentua egiteko ametsa sortu zen zenbait zientzialarirengan, asteroide baten ibilbidea aldatzea posible ote zen frogatzeko. Dart edo dardo misioaren berri eman digu Idoia Mujika, Materiaren Fisika Zentroko komunikazio eta dibulgazio arduradunak Zientzia Gosaria podcastaren atal honetan.

NASAren Dart  misioaren jatorri kontzeptuala, ibilbidea aldatze zen. Lortu ote dute? Benetako mehatxuaren aurrean defendatzeko dugun gaitasuna frogatu al du Dardek? Galdera asko  argitu dizkigu Mujikak.

Toki eta garai zehatzetan gertatzen den fenomenoa da Zientzia gosariaren atal honetara Amaia Arregik ekarri diguna. Ez da ohiko gertakaria  Itsasoa erabat argiztatzen dute organismo bizidunek eragitn dutena eta.

Satelite batek dozena bat kasu posible atzeman ditu berriki, eta ontzi bateko eskifaiak ere dokumentatu du fenomenoa. Argazkietan lehen aldiz jaso den arren, ez da fenomeno berria. Literaturan ere behin baino gehiagotan aipatu izan da.

Zer eta nola gertatzen den jakiteko, egin klik!

Zientzia gosaria podcastaren aldi berriari ekingo diogu atal honen bestez eta robotika sozialari buruz hitz egin dugu Amaia Arregi DIPC-ko zientzialari eta komunikazio arduraduna eta Elena Lazkano, EHUko irakasle eta informatikaria eta RSAIT ikerketa taldeko buruarekin. Robotikak gure artean izan duen garapena itzela da eta pertsona itxurako robotek gizartean hartu duten garrantzia gero eta handiagoa da. 

Testuingurua Donostiako Zinemaldiak jarri digu. Izan ere, Donostia International Physics Center eta Euskadiko Filmategiak elkarrekin antolatu dute "Ikastetxeak Belodromoan" saioa. Pepper robotak egin ditu aurkezle lanak, milaka haurren gozagarri.

Metabertsoaren inguruko elkarrizketak ugaritu egiten dira Internet sareko mundu birtualak aurrera egiten duen neurrian. Orain bi hamarkada telebista serieetan aurre ikusten zena, egia bihurtu da eta mundu birtualean erosketak egin edo eta sentsazio bidezko esperientzia bila dabiltzan pertsonak gero eta gehiago dira. Egia birtual horrek, jakina egoera berriak sortzen ditu. Adibidez, mundu birtualean hiltzea, delitua ote da? Horren arian hitz egin du Eneko Axpek, Zientzia eta Pazientzia podcastaren atal honetan. 

Eta beroa, bero saparik ba ote da mundu birtualean? Galdera hori sortu zaigu, Uxune Martinezek klima aldaketaren inguruan Juanma Gallego ikerlariaren ikerketaren berri eman eta gero. Bero sapa guztiak ez dira kontutan hartu azken hamarkadatan.

Irrati urteko azken Zientzia Gosaria berezia egin dugu, gure bi berriemaileak elkartu ditugu euren lanaz hitz egiteko. Amaia Arregi Donostia International Phisic Center-eko komunikazio teknikaria eta Idoia Mujika Materiaren Fisika Zentroko komunikazio eta dibulgazio arduraduna elkarrizketatu ditugu euren lanaren berri izan eta zientzia dibulgazioaren errealitatea ezagutzeko. Eboluzio bat ikusi dute azken urteetan, Covid19aren pandemiak esaterako, jendeak zientzia jasotzeko duen interesean mugarri bat jarri duela uste dute. Erronkak ere ez dira makalak, ordea. Guztiaz aritu gara solasean.

Canfranc-en (Aragoi) dago gure inguruko lur azpiko laborategi nagusia. Sonport-eko tunelaren erdian eraikita dago laborategia eta bisitan izan dira Zientzia Gosariko bi berriemaileak, Idoia Mujika eta Amaia Arregi. Amaia Arregi DIPC-ko zientzialari eta komunikazio teknikariak eman dizkigu Zientzia Gosarian laborategi horren inguruko xehetasunak eta bertan egiten dutena azaldu digu, bisitatzeko gonbidapena egitearekin batera. Izan ere, edonork bisitatu dezake zientzia esperimentuetarako eremu berezi eta txundigarri hau.

Zenbat urte dituzu? Erantzun errazeko galdera izan liteke, baina gure zelulei begira ez da horrela. 37.200 milioi zelula daude gure gorputzean eta batzuk egunetako bizia dute. Heste mehar eta lodikoak, biriketako albeoloak, gibelekoak edo umetokikoak dira bizitza laburrena duten zelulak edo etengabe biziberritzen ari direnak. Aldiz, gantz erreserbak gordetzen dituzten zelulak, bihotzekoak edo giharretakoek urteetako bizitza dute. Eta biziberritzen badira gure zelulak, zergatik zahartzen gara? Erantzuna, Idoia Mujika Materiaren Fisika Zentroko komunikazio eta dibulgazio arduradunak.