Merhabalar, Zihin Pusulası “Psikoloji Rehberi” kanalına hoş geldiniz.

Bu bölümde, ilişkilerde onarımın temel adımlarından biri olan özür dileme kavramını ele alıyoruz.

Klinik Psikolog ve Çift & Aile Terapisti Gizem İrem Aydın ile birlikte, özrün psikolojik dinamiklerini; utanç, suçluluk ve sorumluluk alma süreçleriyle ilişkisini inceliyoruz.

Bir özrün, yalnızca “pardon” demekten ibaret olmadığını; aksine, ilişkiyi yeniden kurma ve duygusal bağları onarma yönünde derin bir çaba gerektirdiğini konuşuyoruz.

Gerçek özrün koşulsuz, bilinçli ve sorumluluk temelli bir eylem olduğunu; affetme baskısının ise çoğu zaman duygusal iyileşme sürecini sekteye uğratabildiğini vurguluyoruz.

Meslektaşımın iletişim bilgilerini aşağıya bırakıyorum, keyifli dinlemeler.

Mail adresi: [email protected]

Instagram adresi: psk.gizemiremaydin

Bölüm kapak fotoğrafı Cr: Bae Jungyeol

Merhabalar, bu bölümde Albert Ellis’in Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (ADDT) yaklaşımında teoriden pratiğe geçiyoruz.
Bir önceki bölümde, düşüncenin duyguyla ve davranışla nasıl iç içe geçtiğini, terapi sürecinde kullanılan bilişsel, duygusal ve davranışsal teknikleri adım adım incelemiştik.
Eğer o bölümü henüz dinlemediysen, “Albert Ellis ve Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (Part 6)” bölümünü mutlaka dinlemeni öneririm — çünkü orada kurduğumuz teorik temeller, bu bölümdeki hikâyenin pusulasını oluşturuyor.

Bugün o bilgilerin artık sadece bir fikir değil, bir yaşam öyküsüne dönüştüğüne tanıklık ediyoruz.
Bir annenin, bir öğretmenin, bir insanın kendi iç sesini dönüştürme sürecini dinliyoruz.
Ellis’in A-B-C modeli bu kez bir tahtada değil; bir kalpte, bir terapi odasında can buluyor.

Bir “yetersizlik” inancının “değerliyim” farkındalığına nasıl dönüştüğünü; suçluluk, utanç ve kabullenme arasındaki o ince çizgide terapistin nasıl rehberlik ettiğini birlikte keşfediyoruz.
Rasyonel tartışmadan güçlü öz-diyaloga, akılcı duygusal imgelemden davranışsal ödevlere kadar her adımda, zihnin kendi kendini iyileştirme gücünü hissediyoruz.

Bu bölüm, Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi serimizin son halkası… Ama aynı zamanda bir başlangıç. Çünkü fark etmek, her zaman değişimin ilk adımıdır. Ve bazen bir cümle, bir farkındalık anı, bir insanın tüm yaşamını yeniden yazabilir.

Keyifli dinlemeler.

Referanslar

Sharf, R. S. (2012). Theories of psychotherapy andcounseling: Concepts and cases (5th ed.). Belmont, CA: Brooks/Cole.

Vernon, A. (2011). Rational emotive behavior therapy:Chapter 11, D.Capuzzi& D.R. Gross (Eds.). Counseling and psychotherapy:theories and interventions. American Counseling Association.

Merhabalar, bu bölümde Albert Ellis’in Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (ADDT) yaklaşımında düşüncenin, duygunun ve davranışın nasıl iç içe geçtiğini derinlemesine inceliyoruz.
Zihnin iç sesini dönüştüren bilişsel tekniklerden, duyguların merkezine inen duygusal tekniklerden ve davranışı yeniden yapılandıran davranışsal yöntemlerden söz ediyoruz.

Ellis’in kuramında, bir düşüncenin nasıl sorgulandığını, bir duygunun nasıl dönüştüğünü ve bir davranışın bu değişime nasıl eşlik ettiğini adım adım keşfediyoruz.
Terapistin, danışanın iç dünyasında nasıl bir rehber olduğunu; bazen bir sessizlikle, bazen bir cümleyle, bazen de bir mizahla zihnin dengesini nasıl yeniden kurduğunu konuşuyoruz.

Bu bölüm, kuramın soyut tarafını yaşama taşıyor çünkü burada artık “ne düşünmeliyim” değil, “düşüncemle ne yapabilirim” sorusunun yanıtını arıyoruz.
Her teknik, insanın kendini yeniden düzenleme gücünü gösteriyor:
bir kelimenin, bir farkındalığın, bir iç sesin değişimiyle…

Ve belki de fark ediyoruz ki, değişim bir anda değil;
her soruda, her sorguda, her küçük denemede büyüyor.

Eğer bu bölümü ilk kez dinliyorsan, öncesinde ''Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir? Doğuşu ve Kısa Tarihçe (PART 1) '' bölümünden itibaren tüm seriyi dinlemeni öneririm.

Çünkü orada felsefeyi kurduk; burada ise o felsefeyi yaşamın içine taşıyoruz.

Bir sonraki bölümdeyse, artık teorinin terapi odasındaki haline geçeceğiz: gerçek bir vaka analizi üzerinden, düşüncenin duyguyu ve davranışı nasıl dönüştürdüğünü adım adım dinleyeceğiz. Keyifli dinlemeler.

Referanslar

Bard, J. (1980). Rational-emotive therapy in practice. Champaign, IL: Research Press.

Dryden, W. (2002). Rational emotive behaviour therapy. İçinde W. Dryden (Ed.), Handbook of individual therapy (4. baskı, ss. 347–372). London: Sage Publications.

Dryden, W., ve Ellis, A. (2001). Rational emotive behavior therapy. İçinde K. S. Dobson (Ed.), Handbook of cognitive behavioral therapies (ss. 295–348). New York, NY: Guilford Press.

Ellis, A. (1986c). Rational-emotive therapy. İçinde I. L. Kutash ve A. Wolf (Ed.), Psychotherapist’s casebook (ss. 277–287). San Francisco, CA: Jossey-Bass.

Ellis, A. (1991). Using RET effectively: Reflections and interview. İçinde M. E. Bernard (Ed.), Using rational-emotive therapy effectively (ss. 1–33). New York, NY: Plenum Press.

Ellis, A. (1996). Better, deeper, and more enduring brief therapy: The rational emotive behavior therapy approach. New York, NY: Brunner/Mazel.

Ellis, A. (2001a). Feeling better, getting better, staying better. Atascadero, CA: Impact Publishers.

Ellis, A. (2001c). Reasons why rational emotive behavior therapy is relatively neglected in the professional and scientific literature. Journal of Rational-Emotive and Cognitive Behavior Therapy, 19(1), 67–74.

Ellis, A. (2002a). Idiosyncratic REBT. İçinde W. Dryden (Ed.), Idiosyncratic rational emotive behaviour therapy (ss. 16–29). Ross-on-Wye, England: PCCS Books.

Ellis, A. (2002b). Overcoming resistance: A rational emotive behavior therapy integrated approach. New York, NY: Springer.

Ellis, A. (2004b). The road to tolerance: The philosophy of rational emotive behavior therapy. Amherst, NY: Prometheus Books.

Ellis, A., ve Dryden, W. (1997). The practice of rational emotive therapy. New York, NY: Springer.

Ellis, A., ve Gordon, J., Neenan, M., ve Palmer, S. (1997). Stress counselling: A rational emotive behaviour approach. London: Cassell.

Ellis, A., ve Harper, R. A. (1997). A new guide to rational living (3. baskı). North Hollywood, CA: Wilshire Books.

Ellis, A., ve MacLaren, C. (1998). Rational emotive behavior therapy: A therapist’s guide. Atascadero, CA: Impact Publishers.

Ellis, A., ve Velten, E. (1992). When AA doesn’t work for you: A rational guide for quitting alcohol. New York, NY: Barricade Books.

Dipnot: Referansların hepsi karakter sayısı yetmediği için sığmadı. Ulaşmak isterseniz mail atabilirsiniz.

Merhabalar, bu bölümde Albert Ellis’in Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (ADDT) yaklaşımını derinlemesine inceliyoruz.

Düşüncenin duyguyla, duygunun da davranışla nasıl iç içe geçtiğini; terapistin bu süreçte nasıl bir rehber, danışanın ise nasıl bir özne olduğunu konuşuyoruz.

Terapinin amaçlarından ve ilkelerinden, terapötik ilişki dinamiğine kadar her adımda, zihnin insanı nasıl iyileştirdiğini adım adım keşfediyoruz.

Ayrıca Ellis’in geliştirdiği 13 Basamaklı Terapi Modeli üzerinden, bir düşüncenin nasıl dönüştüğünü, duygunun nasıl değiştiğini ve davranışın buna nasıl eşlik ettiğini birlikte anlamlandırıyoruz.

Eğer bu bölümü ilk kez dinliyorsan, öncesinde “Albert Ellis ve Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (Part 1)” bölümünü mutlaka dinlemeni öneririm.
Çünkü orada felsefeden psikolojiye uzanan köprüleri birlikte kurduk buradaysa o köprünün üzerinden geçiyoruz. Keyifli dinlemeler.

ReferanslarDiGiuseppe, R. (2007). Rational emotive behavioralapproaches. İçinde H. T. Prout ve D. T. Brown (Ed.), Counseling and psychotherapy with children and adolescents: Theory and practice for school and clinical settings (4. baskı, ss. 279–331). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.

DiGiuseppe, R. (2010). Rational emotive behavior therapy.İçinde N. Kazantzis, M. A. Reinecke ve A. Freeman (Ed.), Cognitive behavior therapy: Using theory and philosophy to strengthen science and practice (ss. 25–45). New York, NY: Guilford Press.

DiGiuseppe, R., ve David, O. A. (2015). Rational emotivebehavior therapy. İçinde A. T. Prout ve A. L. Fedewa (Ed.), Counseling and psychotherapy with children and adolescents: Theory and practice for school and clinical settings (6. baskı, ss. 153–184). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.

Dryden, W. (2009). How to think and intervene like anREBT therapist. London: Routledge.

Dryden, W., DiGiuseppe, R., ve Neenan, M. A. (2003). A primer on rational-emotive therapy (2. baskı). Champaign, IL: Research Press.

Dryden, W., ve Ellis, A. (2001). Rational emotive behaviortherapy. İçinde K. S. Dobson (Ed.), Handbook of cognitive behavioral therapies (ss. 295–348). New York, NY: Guilford Press.

Dryden, W., ve Ellis, A. (2003). Albert Ellis live!.London: Sage Publications.

Ellis, A. (Ed.). (2004a). Expanding the ABCs of rationalemotive behavior therapy. New York, NY: Springer.

Ellis, A., ve Dryden, W. (1997). The practice of rationalemotive therapy. New York, NY: Springer.

Sharf, R. S. (2012). Theories of psychotherapy andcounseling: Concepts and cases (5th ed.). Belmont, CA: Brooks/Cole.

Vernon, A. (2011). Rational emotive behavior therapy. İçindeD. Capuzzi ve D. R. Gross (Ed.), Counseling and psychotherapy: Theories and interventions (5. baskı, ss. 221–242). Alexandria, VA: American Counseling Association.

Merhabalar, bu bölümde konuğum değerli meslektaşım Uzman Psikolojik Danışman ve Psikodramatist Nurdan Ceylan.

Cumhuriyetimizin 102. yılında, yeniden doğuşun ve kendine inanmanın anlamını hatırlarken, bugün insanın içsel dirilişini, yani psikodramayı konuşuyoruz.

Psikodrama, kelimelerin bittiği yerde başlar. Bir sahnede söylenemeyen cümle duyulur, bedenin sakladığı duygu dile gelir, ve insan, kendi hikâyesine yeniden dokunur.

Bir çocuğun özlemi, bir annenin sessizliği, bir yetişkinin yarım kalan sözü…

Hepsi sahnede görünür olduğunda, kalbin sesi yeniden duyulur.
Çünkü bazen insanın iyileşmesi, sadece anlatmakla değil — yeniden hissetmekle mümkündür.

Bu bölümde Uzman Psikolojik Danışman ve Psikodramatist Nurdan Ceylan ile birlikte duyguların, tanıklığın ve sahnenin iyileştirici gücünü konuşuyoruz.

Kendini bulmanın, duygunun sesini duymanın ve iyileşmenin sahnesine hoş geldin.

Merhabalar, bu bölümde değerli meslektaşım Uzman Psikolog Elif Cilmeli ile birlikte sistemik düşünmenin kökenlerine iniyoruz.

Çift ve aile terapisi nasıl doğdu? Psikoloji neden sadece “klinik”le sınırlı değil? Ve en önemlisi, bir ilişkide neden bazen “hasta olan” birey değil, tüm sistem olur?

Bu bölümde, tarihsel süreçte sanayi devriminden savaş travmalarına, “sibernetik” kavramından çifte çıkmaz olgusuna kadar birçok başlığı konuştuk.Kendi içsel ilişkilerimizle, toplumla ve aileyle kurduğumuz bağların aslında bizi nasıl şekillendirdiğini ele aldık. Çünkü her sistem bir denge kurar, ama bazen bu denge bile bizi hasta eder.

“İlişkilerde yaralanırız ve ilişkilerde iyileşiriz.”— Sistemik terapinin en yalın özeti.

Bu bölüm, sadece çift terapisine ilgi duyanlar için değil; insan ilişkilerinin derin dinamiklerini anlamak isteyen herkes için.

Merhaba, Zihin Pusulası: Psikoloji Rehberi podcast kanalıma hoş geldiniz. Ben Klinik Psikolog Sertaç Muradhan Yücel.

Bu bölümde, düşüncenin duyguyla, duygunun da davranışla buluştuğu o ince çizgiyi konuşacağız: Albert Ellis ve Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi

Bazen, her şey yolundayken bir anda bir mesaj gelir…Kısa, hatta belki sadece bir kelime. Ama o kelimenin ağırlığı, tüm gününü değiştirir. O anda yaşanan değil, o anı nasıl yorumladığın belirler hissettiğini.

İşte binlerce yıl önce Stoacı filozoflar da bunu fark etmişti:

İnsanı sarsan olaylar değil, olaylara dair düşünceleridir. Akıl, duyguların düşmanı değil; onları anlamanın tek yoludur.

Bu fikir, yüzyıllar boyunca felsefenin taş zeminlerinde yankılandı ve sonunda modern psikoterapinin kapısını araladı.

Bu bölümde, o felsefi damarın psikolojiye nasıl aktığını konuşacağız. Antik Stoacılıktan başlayıp, 1950’lerin New York’una uzanacağız Albert Ellis’in insan zihnini yeniden tanımladığı o döneme. Rational Emotive Behavior Therapy, yani Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (REBT), düşüncenin duyguyu, duygunun da davranışı nasıl şekillendirdiğini anlatan bir köprü oldu.

Bir anlamda bu bölüm, aklın duyguyla dansını yeniden okumak gibi. Zihnimizin olaylara yüklediği anlamı fark ettiğimizde, hayatı değiştirmesek bile, ona bakışımızı değiştirebiliriz. Ve belki de tam orada, dönüşüm başlar.

Hadi şimdi, düşüncenin davranışa dönüştüğü bu yolculuğa birlikte bakalım, keyifli dinlemeler.

Referanslar

David, D., Freeman, A., ve DiGiuseppe, R. (2010). Rational and irrational beliefs: Implications for mechanisms of change and practice in psychotherapy. İçinde D.

David, S. J. Lynn ve A. Ellis (Ed.), Rational and irrational beliefs in human functioning and disturbances (ss. 79–97). Oxford: Oxford University Press.

Dryden, W. (1990). Rational-emotive counseling in action. London: Sage Publications.

Ellis, A. (1994). Reason and emotion in psychotherapy: A comprehensive method of treating human disturbances (Rev. and updated ed.). New York: Citadel Publications.

Ellis, A. (2003a). Helping people get better rather than merely feel better. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 21(3–4), 169–182. https://doi.org/10.1023/A:1025892311470

Sharf, R. S. (2012). Theories of psychotherapy and counseling: Concepts and cases (5th ed.). Belmont, CA: Brooks/Cole.

Thompson, R. A. (2003). Counseling techniques: Improving relationships with others, ourselves, our families and our environment (2nd ed.). New York, NY: Routledge.

Walen, S., DiGiuseppe, R., ve Wessler, R. L. (1980). A practitioner’s guide to rational-emotive therapy. New York: Oxford University Press.

Merhabalar, bu bölümde, Davranışçılıktan Bilişsel Davranışçı Terapi’ye uzanan yolculuğun bir sonraki durağındayız: Rotter, Bandura ve Seligman.
Peki insan davranışını belirleyen şey yalnızca dış uyaranlar mı? Yoksa zihnimizin olaylara yüklediği anlam ve o anlamı taşıyacak inanç mı?

Julian Rotter’ın “kontrol odağı” kavramıyla, bazen rüzgârı değil yelkeni değiştirebileceğimizi;
Albert Bandura’nın gözlemsel öğrenme ve öz-yeterlik fikriyle, “yapabilirim / yapamam” iç sesinin davranışlarımızı nasıl şekillendirdiğini;
Martin Seligman’ın öğrenilmiş çaresizlik kuramıyla da “Ne yapsam değişmiyor” inancının neden depresyonun kalbinde yer alabildiğini konuştuk.

Laboratuvardan terapi odasına uzanan bu anlatı, aslında günlük hayatımızın tam içinde:
Cevapsız bir mesajın yarattığı çekilmeden, birinin cesaretinin bize bulaşmasına kadar…
İnanç → beklenti → davranış çizgisinde, zihnin görünmez iplerini birlikte görünür kılıyoruz.

Bu bölüm, serinin kavramsal köprüsü. Dinledikten sonra dünyayı değil belki, ama yelkeninizi nasıl ayarladığınızı yeniden düşünebilirsiniz.
Serinin devamında ise Ellis ve Beck ile düşüncenin davranışı nasıl dönüştürdüğüne; ardından da günümüzde BDT’nin uygulamalarına uzanacağız.
Keyifli dinlemeler.

Referanslar

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. New Jersey: Stanford University Press.

Rotter, J. B. (1990). Internal versus external control of reinforcement. American Psychologist, 45(4), 489–493. https://doi.org/10.1037/0003-066X.45.4.489

Seligman, M. E. P., ve Maier, S. F. (1967). Failure to escape traumatic shock. Journal of Experimental Psychology, 74(1), 1–9. https://doi.org/10.1037/h0024514

Türkçapar, H. (2008). Bilişsel terapi: Temel ilkeler ve uygulama (3. baskı). Ankara: HYB Yayıncılık.

Türkçapar, M. H., ve Sargın, A. E. (2012). Bilişsel davranışçı psikoterapiler: Tarihçe ve gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(1), 7–14.

Merhabalar,
Zihin Pusulası: Psikoloji Rehberi’nin yeni bölümüne hoş geldiniz. Ben Klinik Psikolog Sertaç Muradhan Yücel.

Bir önceki bölümde, davranışçılığın doğuşuna tanıklık etmiştik. Pavlov’un köpeklerinden Watson’ın “davranış manifestosu”na,
Skinner’ın edimsel koşullanma ilkelerine kadar uzanan bir dönemi konuştuk. İnsanın nasıl “ölçülebilir” hale geldiğini, davranışın çevreyle nasıl şekillendiğini anlattık.

Ama yavaş yavaş fark edilmeye başlandı ki… İnsan yalnızca “tepki veren” bir varlık değildi. O, düşünen, anlam kuran, hatırlayan bir zihne de sahipti. İşte bu bölümde, o zihnin hikâyesine geçiyoruz.
Tolman’ın labirentte yönünü bulan farelerinden,
Frigya’da bir köle olarak başlayan Epiktetos’un felsefesine,
ve George Kelly’nin “Kişisel Yapılar Kuramı”na uzanıyoruz. Hepsi bize aynı şeyi söylüyor aslında:
Olaylar değil, onlara yüklediğimiz anlam, duygularımızı belirler. Bir bakış, bir sessizlik, bir düşünce bile insanın iç dünyasında fırtınalar koparabilir. Ve bazen, terapi odasında değişen şey geçmiş değil, o geçmişe bakış biçimidir. Bu bölüm, Bilişsel Davranışçı Terapi’nin düşünsel temellerine adım attığımız nokta. Çünkü bir sonraki bölümde Julian Rotter, Albert Bandura ve Martin Seligman’la birlikte öğrenmenin sosyal, bilişsel ve duygusal boyutlarını keşfedeceğiz.
Kontrol odağının, öz-etkinliğin ve öğrenilmiş çaresizliğin insan yaşamındanasıl yankı bulduğunu konuşacağız.Kısacası, hikâye devam ediyor… Zihin öğrenmeye, insan anlam aramaya devam ediyor. Keyifli dinlemeler.

Referanslar

Hjelle, L. A., ve Ziegler, D. (1992). Personality theories: Basic assumptions, research, and applications. New York: McGraw-Hill Inc.

Türkçapar, H. (2008). Bilişsel terapi: Temel ilkeler ve uygulama (3. baskı). Ankara: HYB Yayıncılık.

Türkçapar, M. H., ve Sargın, A. E. (2012). Bilişsel davranışçı psikoterapiler: Tarihçe ve gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(1), 7–14.Tolman, E. C. (1948). Cognitive maps in rats and men. Psychological Review, 55(4), 189–208. ⁠https://doi.org/10.1037/h0061626⁠

Merhabalar, bu bölümde sizlere Bilişsel Davranışçı Terapi’nin (BDT) temellerini oluşturan davranışçı yaklaşımın tarihsel gelişiminden bahsettim.Bir köpeğin zil sesiyle başlayan bir deney, bugün terapi odasında neden hâlâ yankılanıyor olabilir?
Ya da bir çocuğun beyaz bir fareden korkması, milyonlarca insanın ruhsal iyileşme sürecini nasıl şekillendirdi?

Bu bölümde sizi, psikolojinin en köklü akımlarından birinin doğuşuna; Davranışçılıktan Bilişsel Davranışçı Terapi’ye uzanan bir serüvene davet ediyorum.
Pavlov’un klasik koşullanması, Watson’ın davranış manifestosu, Skinner’ın edimsel koşullanma ilkeleri ve Wolpe’nin davranışçı teknikleri üzerinden, insan davranışının nasıl “ölçülebilir” hale geldiğini; korkuların, alışkanlıkların ve öğrenmenin bilimsel zeminini konuştuk.

Ama aslında bu anlatı, laboratuvarlarla sınırlı değil, her birimizin gündelik yaşamına dokunan bir şeyden bahsediyor:
Bir mesajın gelmemesiyle içimizin çekilmesinden, bir gülümsemenin bizi tekrar aynı davranışa yönlendirmesine kadar…
Davranışlarımızın ardındaki görünmez bağları anlamak, insanın değişme kapasitesine dair en güçlü ipucunu veriyor.

Bu bölümde, konuyu genel hatlarıyla ve yüzeysel bir biçimde ele aldım; çünkü bu anlatı, bir serinin ilk adımı.
Bir sonraki bölümde, Ellis ve Beck ile birlikte düşüncenin davranışı nasıl şekillendirdiğine yani zihnin kendi iç diyaloglarına uzanacağız. Keyifli Dinlemeler.

Referanslar

Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve davranışı (4. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.

Türkçapar, M. H., ve Sargın, A. E. (2012). Bilişsel davranışçı psikoterapiler: tarihçe ve gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(1), 7–14.

Watson, J. B., ve Rayner, R. (1920). Conditioned emotional reactions. Journal of Experimental Psychology, 3(1), 1–14.