Dat plaatje bij deze aflevering is "Einstein's Cross" of QSO B2237+0305. Geloof het of niet, maar die vier buitenste stippen zijn steeds hetzelfde object, een quasar op 8 miljard lichtjaar van ons vandaan. De kopieën ontstaan door zwaartekrachtlenswerking. Deze aflevering gaat niet over "Einstein's Cross", maar heeft er wel mee te maken. Want de hyper velocity ster, die astronomen hebben ontdekt, is gedetecteerd door middel van zwaartekrachtlenswerking.

Fastest exoplanet ever is dragged through space at 1.2 million mph by hypervelocity star:

https://www.space.com/hypervelocity-star-drags-fastest-exoplanet-1-million-mph

NASA Scientists Spot Candidate for Speediest Exoplanet System:

https://www.nasa.gov/universe/nasa-scientists-spot-candidate-for-speediest-exoplanet-system/

MOA-2011-BLG-262lb: A sub-earth-mass moon orbiting a gas giant primary or a high velocity planetary system in the galactic bulge:

https://iopscience.iop.org/article/10.1088/0004-637X/785/2/155

A Candidate High-velocity Exoplanet System in the Galactic Bulge:

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ad9b0f/meta

Discovery of a nearby 1700 km s−1 star ejected from the Milky Way by Sgr A*:

https://academic.oup.com/mnras/article/491/2/2465/5612212

Einsteinkruis:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Einsteinkruis

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

Die titel klinkt een stuk spannender dan dat deze aflevering waar kan maken. Dan bent u vast gewaarschuwd. Maar toch een interessant stukje wetenschap, enigszins vooruit lopend op de toekomstige Artemis III maan-missie.

Far side of the Moon:

https://en.wikipedia.org/wiki/Far_side_of_the_Moon

Grand Canyons of the Moon:

https://www.lpi.usra.edu/features/2025/020425/grand-canyons-of-the-moon/

Grand canyons on the Moon (Nature Communications artikel):

https://www.nature.com/articles/s41467-024-55675-z

The Scientific Context for Exploration of the Moon:

https://doi.org/10.17226/11954

Grand Canyon:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Grand_Canyon

LRO Observes the LCROSS Impact:

https://svs.gsfc.nasa.gov/10686/

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

Op verzoek van luisteraar Mirjam een complete aflevering over de bevindingen van wetenschappers met betrekking tot het bodemmonster van asteroïde Bennu. Een handvol gruis die de ruimtesonde Osiris Rex naar de aarde bracht na een bezoek aan Bennu, bevat tal van organische verbindingen.

Bright carbonate veins on asteroid (101955) Bennu: Implications for aqueous alteration history:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33033155/

An evaporite sequence from ancient brine recorded in Bennu samples:

https://www.nature.com/articles/s41586-024-08495-6

Traces of ancient brine discovered on the asteroid Bennu contain minerals crucial to life:

https://www.eurekalert.org/news-releases/1071694

Nucleotide base:

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Nucleotide_base

101955 Bennu:

https://en.wikipedia.org/wiki/101955_Bennu

YORP effect:

https://en.wikipedia.org/wiki/YORP_effect

Murchison meteoriet:

https://en.wikipedia.org/wiki/Murchison_meteorite

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

In heel veel afleveringen van deze podcast hebben we het gehad over raadsels in dit heelal. Om vaak af te sluiten met dat meer onderzoek nodig is, dat we het in de gaten zullen houden, dat we hopen dat er met de James Webb ruimtetelescoop meer over ontdekt wordt, etc. Hoe aardig om vandaag eens een keer met deze trend te kunnen breken. Misschien heeft u het al in het nieuws gelezen: er is onlangs het een en ander gepubliceerd over snelle radioflitsen, ook wel bekend onder hun engelse naam: fast radio bursts.

Raadselachtige radioflitsen blijken verre neutronensterren:

https://www.astronomie.nl/nieuws/raadselachtige-radioflitsen-blijken-verre-neutronensterren-4419

Comprehensive analysis of the Apertif fast radio burst sample:

https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2025/01/aa50953-24/aa50953-24.html

Oorsprong van mysterieuze snelle radioflitsen:

https://www.youtube.com/watch?v=_S7wyc3FLjw

Two mysterious fast radio bursts originated from wildly different places in space:

https://edition.cnn.com/2025/01/24/science/fast-radio-burst-origins/index.html

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

Toen u de titel van deze aflevering las, dacht u misschien dat we het over onze planeet gaan hebben. Maar dat valt vies tegen. In zekere zin zouden we wel kunnen beweren dat de aarde uit elkaar lazert, maar dat is meer op het gebied van fatsoen, toekomstbestendigheid, geluk, biodiversiteit, emancipatie... van dat soort zaken. En daar gaan we het niet over hebben. Nee, we zullen de casus bespreken van een daadwerkelijke planeet, ver weg van ons eigen zonnestelsel, die door de ster waar deze omheen cirkelt aan gruzelementen wordt geblazen.

K2-22 overview:

https://exoplanetarchive.ipac.caltech.edu/overview/K2-22%20b#planet_K2-22-b_collapsible

TESS:

https://en.wikipedia.org/wiki/Transiting_Exoplanet_Survey_Satellite

Fastest disintegrating world ever seen 'spills its guts' for NASA's exoplanet hunter:

https://www.space.com/james-webb-space-telescope-rapidly-disintergrating-planet

TESS and JWST Unveil Disintegrating Planetary Interiors:

https://aas.org/sites/default/files/2025-01/Press%20Materials%20for%20Hon%20and%20Tusay%20Briefing.pdf

BD+05 4868:

https://en.m.wikipedia.org/wiki/BD%2B05_4868

A Disintegrating Rocky Planet with Prominent Comet-like Tails Around a Bright Star:

https://arxiv.org/pdf/2501.05431

A Disintegrating Rocky World Shrouded in Dust and Gas: Mid-IR Observations of K2-22b using JWST:

https://arxiv.org/pdf/2501.08301

Stellarium software:

https://stellarium.org/nl/

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

Ja, het wordt wel een beetje de "zwarte gaten podcast", hè? In deze aflevering bespreken we een zwart gat, ver van ons vandaan, dat zich vreemd gedraagt.

Magnetic Flip Drives Flare-Up of Monster Black Hole:

https://svs.gsfc.nasa.gov/14148/

X-ray flashes from a nearby supermassive black hole accelerate mysteriously:

https://www.eurekalert.org/news-releases/1070102

A radio, optical, UV and X-ray view of the enigmatic changing look Active Galactic Nucleus 1ES~1927+654 from its pre- to post-flare states:

https://arxiv.org/abs/2203.07446

LISA:

https://lisa.nasa.gov/

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

Een hele categorie zwarte gaten waar we het nog nauwelijks over hebben gehad. Oer zwarte gaten zijn een hypothetisch concept. Dat wil zeggen dat ze nog niet - bewust - zijn waargenomen. Toch gaan er een hoop stemmen op in wetenschappelijke kringen om deze objecten serieus te nemen.

Gravitationally Collapsed Objects of Very Low Mass:

https://academic.oup.com/mnras/article/152/1/75/2604549

Hubble finds more black holes in the early Universe:

https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Hubble_finds_more_black_holes_in_the_early_Universe

Glimmers in the Cosmic Dawn: A Census of the Youngest Supermassive Black Holes by Photometric Variability:

https://stsci-opo.org/STScI-01J7K772FQG13DWH00M42FDPY8.pdf

Little red dot (galaxy):

https://en.wikipedia.org/wiki/Little_red_dot_(galaxy)

The ‘Beautiful Confusion’ of the First Billion Years Comes Into View:

https://www.quantamagazine.org/the-beautiful-confusion-of-the-first-billion-years-comes-into-view-20241009/

Primordial Black Holes - Sixty Symbols:

https://www.youtube.com/watch?v=gs3mtZPySeM

Primordial black hole origin for thermal gamma-ray bursts:

https://academic.oup.com/mnras/article/506/1/806/6308375

Gamma-ray bursts from the final stage of primordial black hole evaporations:

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S027311779800204X

Primordial Black Holes as All Dark Matter:

https://arxiv.org/pdf/1001.2308

Primordial Black Hole Scenario for the Gravitational-Wave Event GW150914:

https://arxiv.org/abs/1603.08338

Primordial black hole:

https://en.wikipedia.org/wiki/Primordial_black_hole

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

Hoe zit het met de toekomst van Het Ruimtestation? En dan hebben we het niet alleen maar over het International Space Station.

Skylab:

https://en.wikipedia.org/wiki/Skylab

Skylab film:

https://vimeo.com/ondemand/searchingforskylab

What will replace the International Space Station?

https://www.skyatnightmagazine.com/space-missions/replace-international-space-station

Russia to set up national orbital outpost in 2027 — Roscosmos:

https://tass.com/science/1566383

Point Nemo:

https://en.wikipedia.org/wiki/Spacecraft_cemetery

Tiangong space station (China):

https://en.wikipedia.org/wiki/Tiangong_space_station

Axiom's private space station is coming sooner than we thought:

https://www.space.com/space-exploration/private-spaceflight/axioms-private-space-station-is-coming-sooner-than-we-thought

Axiom Space:

https://www.axiomspace.com/

Axiom Space Accelerates Axiom Station Assembly:

https://www.axiomspace.com/release/axiom-space-accelerates-axiom-station-assembly

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

En u weet wat dat betekent: een speciale aflevering! Dus pak de kerstkransjes er maar bij en leun lekker achterover in uw denkbeeldige space capsule.

Artemis:

https://www.nasa.gov/feature/artemis/

Ajouad El Miloudi:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ajouad_El_Miloudi

Anco van Hal:

https://linktr.ee/sterrenstofnieuws

Andre Kuipers:

https://andrekuipers.com/

Arenda Schuurman:

https://www.ganymedes.nl/author/arenda/

Dick Maas:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Dick_Maas

Evita Vervuurt:

https://www.broadcastmagazine.nl/bmy/evita-vervuurt-ik-denk-wel-dat-ik-mezelf-gedreven-kan-noemen/

Felix Meurders:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Felix_Meurders

Huub Stapel:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Huub_Stapel

Irene Moors:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Irene_Moors

Judy Lijdsman:

https://www.judylijdsman.nl/

Kelly Klingenberg:

https://www.kellyklingenberg.nl/

Leo Blokhuis:

https://leoblokhuis.nl/wordpress/

Manon Blaas:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Manon_Blaas

Marjolijn van Heemstra:

https://www.marjolijnvanheemstra.nl/

Mirthe van der Drift:

https://www.nporadio1.nl/presentatoren/mirthe-van-der-drift

Mischa Blok:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Mischa_Blok

Nathan Rutjes:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Nathan_Rutjes

Nellie Benner:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Nellie_Benner

Ruben Nicolai:

http://rubennicolai.nl/

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0

Enceladus ís al een maan waar astronomen met buitengewone interesse naar kijken. En nu is er ook al een rare zwarte vlek op aangetroffen, die bestaande modellen enigszins in de war schopt. Hoe zit dat? U hoort het in deze aflevering van "Zeemeermin en Space", tenzij u er natuurlijk niet naar luistert. Dan hoort u het niet.

Cynthia Phillips:

https://science.nasa.gov/people/cynthia-phillips/

There's a weird, disappearing dark spot on Saturn's moon Enceladus:

https://www.space.com/space-exploration/search-for-life/theres-a-weird-disappearing-dark-spot-on-saturns-moon-enceladus

Change Detection on Enceladus:

https://baas.aas.org/pub/2023n8i303p05/release/1

Reflectance Changes Over Time On Saturnian Moons (Invited Presentation):

https://gsa.confex.com/gsa/2024AM/webprogram/Paper405155.html

Enceladus:

https://en.wikipedia.org/wiki/Enceladus

Enceladus' Water Vapor Plume:

https://www.science.org/doi/10.1126/science.1121254

IceMole:

https://en.wikipedia.org/wiki/IceMole

De Zimmerman en Space podcast is gelicenseerd onder een Creative Commons CC0 1.0 licentie.

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0