Durant la Segunda Guerra mundiala ha Plinio Zala alias «Acqua» da Brusio scrit passa 100 rapports da spiunascha davart la situaziun en Vuclina per l'armada svizra. Zala n'era betg in agent professiunal, el ha spiunà sco persuna civila.
Rapports da spiunascha vegnan normalmain per motivs da segirezza bain spert dismess. Il commerziant da vin Plinio Zala ha dentant copià e zuppà quels en sia chasa. Mo per cas han ses descendents chattà onns pli tard quests rapports.
Il biadi ed istoricher Sacha Zala raquinta l'istorgia captivanta da ses nonno. L'istoricher militar Rudolf Jaun enquadra l'impurtanza da talas funtaunas pli che raras per l'istorgia da las valladas dal sid dal Grischun e da l'Italia dal Nord durant la Segunda Guerra mundiala.