İbni Rüşd özellikle Rönesans akımı esnasında çok okunan bir isim. İbni Sina ona göre çok daha popüler ve tıp alanındaki tesirleriyle ilgi çeken bir başka isim. İkisi arasında yüzyıldan fazla zaman dilimi olsa da, anlayışlarındaki farklılık yazıtlarına da yansımış durumda. Roger Bacon tarafından fark edilen bu durum, özellikle İbn Rüşd'ün okunmaya başlandığı aydınlanma döneminin en çarpıcı yansımalarından biridir. Aristoteles üzerine düşünceleri oluşturan her iki ismin de Aristo'nun anlayışında iki zıt kutba doğru hareket etmesi felsefi bir anlayışa dayanıyor. Bu Podcast'te İbn Rüşd ve İbni Sina arasındaki fikirsel kavgaları ele aldık.

Büyük İskender tüm toplumları etkileyecek bir olaylar silsilesinin ateşini yakar. Bundan etkilenenler arasında Kudüs de vardır. Zaten sınıflara ayrılmış Museviler fikri birliği sağlayamaz. Sonrasında ise Hannukah Bayramı'na kadar dayanan isyanlar başlar. Oysa ki Selekos Kralı'nın tek amacı daha yüksek vergiler toplayıp, merkezi otoritesini güçlendirmektir. Ancak bu bir anda tek Tanrılı döneme geçiş için sanrılar barındıran bir olayların başlangıcına zemin hazırlar. Babil'den ve Pers yönetiminden kurtulan Museviler, kendilerini başka bir ahlaki sınavın eşiğinde bulur.
🎧 Anlamak+ — Çünkü tarih, bugünü anlamak için vardır.

1825'te İngiltere'de gerçekleşen ilk bölgesel ekonomik kriz, toplumların kendi içine kapalı yapısının aşıldığını kanıtlayan en temel göstergelerin başında geliyor. Emile Durkheim'in Anomi Kuramı, bugünü anlamamız için en az Baumann kadar etkili. Kaybettiğimiz normlar ve aidiyet unsurunun elimine edilmesi, toplumu nasıl derinden etkiler? Toplum gerçekten de bir üst akıl tarafından tesis edilmesi gereken bir olgu mudur? Nietsche'ye göre bu bir ihtiyaç değil, zorunluluktur. Bu Podcast'te tüm yönleriyle yeni etik sistemini inşa etmeye gayret gösteren dünyanın anlayışını ortaya koymaya gayret ettik.

Tarihte 2 defa inşa edilen Süleyman Mabedi, projesini Hz. Davut'un çizdirdiği bir yapıdır. Ancak podcastte anlattığımız bir günahı nedeniyle bu onur Davut'a bahşedilmez. Hz. Süleyman da göreve geldiğinde bu süreci başlatan isim olarak öne çıkar. Milattan önce 10. Yüzyıl'da tam 7 yılda inşa edildiği varsayılan mabedin herhangi bir arkeolojik kalıntısına denk gelemedik. Ancak bu hikayenin en önemli yanı Mabedin inşasından ziyade insanlık tarihine kattığı değerlerdir. Süleyman Peygamber, idarecilik esnasında nasıl bir rol üstlenmiştir? Önemli olan budur. Bu podcast'te bilinmeyen yönleriyle bunu ele almaya gayret ettik.

Hz. Musa Kur'an'da 136 kez geçen ve bu yapısı itibariyle oldukça kudretli bir yol gösterici olduğunu gösteriyor. İbrahim döneminde 60-70 kişilik Haburiler (Apuri) olarak yaşayan İsrailoğulları Musa'nın tebliğleri ile bazı kültürel bilinç basamaklarına da erişmenin yolunu buluyor. Günümüzdeki anlayışları bile şekillendiren bu temel öğretiler popüler kültürde 10, Musevi külliyatında 613 adet olarak bilinen temel öğütlere dayanıyor. İsrailoğulları ile başlayan ahitin, evrenselliği dönem içinde hem Hristiyanlara hem de Müslümanlara tebliğ edilse de, Musa'nın öğretilerinin bu yolda önemli bir yol gösterici olduğunu unutmamak gerekiyor. Peki gerçekte Musa ne öğütlemişti? Neleri kökten değiştirmişti?

Bu bölümde Atatürk'ün mason olabilme ihtimalini tarihsel kayıtlar ile ele aldık. Yeryüzünde birçok devrimde imzası olan ve dönemsel olarak da İttihat Terakki ile adı çokça zikredilen masonluk ve Atatürk ilişkisini ele aldık. Tamamen tarihsel kayıtlar ile ele aldığımız bu hususta, dönem üzerine yazılmış kitaplardan ve demeçlerden köken aldığımız gibi gazete küpürlerine de yer aldık. Onun yakınında olanların da bu konudaki beyanatlarını titizlikle işledik.

Komplo teorileri halkın çok sevdiği ve yüksek ilgi gösterdiği alanların başında geliyor. Bunu fark eden etkin bir azınlık olacağı varsayımıyla hikaye hızlıca belleklerde yer ediniyor ve dilden dile yayılıyor. Hal böyle olunca genel kanaati de hızlı şekilde yönetebildiğiniz senaryoların oluşmasına da vesile oluyor. Antik Atina'da ilk örneğini Pelopenez Savaşı'nda gördüğümüz bu senaryolar, bugün birçok seçim metinlerinin de içeriğini söylüyor. Asırlar geçmesine karşılık insanların bu hikayelere bu kadar yakından bağlanmaları da insanın gizli yanını gözler önüne seriyor.

Türkiye'de işsizlik veya düşük maaş çıkmazı artık her mesleğe sirayet etmiş vaziyette. Üstelik bu Türkiye'nin değil, tüm dünyanın sorunu. Ancak Türkiye'de 2005'ten bu yana üniversite mezunlarının 3 katına çıkması, sorunu daha da içselleştirmemize vesile oluyor. Diş hekimlerinin bile işsizlik üzerine açtığı başlıklarda yaptıkları tartışmalar bunun en net göstergesi gibi duruyor. Bunu sadece dönemsel bir trend gibi okumak da çözüme gitmek için bize bir veri sunmuyor. Türkiye'de düşük gelir skalasının belirgin çözüm metotları olsa da, ya bu yollar tercih edilmiyor ya da henüz yeterince farkındalık oluşmuş durumda değil. O halde gençlerimizi bekleyen sorunlar nelerdir?

Carbonari yani kömürcüler, İtalyan Risorgimento'sunu inşa edenler, Türk aydınlanmasına da örgütlenme şematiğinde büyük katkılar sundular. Mason doktrinleri ile benzerliği itibariyle ilgi çeken bu organizasyon, kontrollü bir direnişin ve kamuoyu oluşturmanın da eylemsel karşılığını oluşturuyordu. Talat Paşa, Emanüel Karasu gibi önemli isimler nezaretinde ikinci dönemine başlayan İttihat Terraki artık fedailere sahipti ve bu fedailerin ailevi mesuliyetini de üstlenmeye gayret ediyorlardı. İtalyan Büyük Locası'nın Büyük Üstat'ı olan Ettero Ferrari ile yakın ilişkiler ile uluslararası bir meşruiyet kazanmaya çalışan İttihat Terraki, kendi içinde de fikir ayrılıkları ile uğraştı. Bu Podcast'te hem Masonluk hem de İttihat Terakki tabanlı organizasyonel şemaları tarihsel kayıtlar ile inceliyoruz.

Tanrı insanla konuşur mu? Yoksa sadece peygamberler aracılığıyla vahiy mi gönderir? Hristiyan, Musevi, Müslüman tasavvufcular bunun üzerine ziyadesiyle çalışmış ve ortak bir kökende adeta buluşmuşlardır. İbn-i Arabi, Hallac-ı Mansur, Rene Descartes, Sokrates, Platon, Immanuel Kant, Carl Jung gibi birbirini tanımayan isimlerin ortak paydaşlığını yaptığı zorunlu yaratım süreci, Tanrı ile iletişimin de temel basamağını oluşturuyor. Onlara göre taşmadan oluşan yeryüzü, her varlıkta Tanrı'dan bir tecelli de barındırıyor. Hal böyle olunca varlığın temel basamağı, Tanrısal bir kelamı da içeriyor. Logos olarak bilinen bu tasavvufi perspektif hali hazırda, zihinlerde Tanrı'yı anlamak için de bir kudret oluşturuyor.