Bach & Co

Podcast over Bach. Aflevering 68: In memoriam Eduard van Hengel

Na aanleiding van het overlijden van Eduard van Hengel, op 5 september 2024, herhalen we het gesprek dat we in 2021 met hem en zijn vrouw Ria hadden.

Aanleiding voor deze bijzondere ontmoeting was de mooie website van Eduard, met heel veel informatie over de vocale werken van Johann Sebastian Bach, die na eigen onderzoek door hem bij elkaar gebracht en geordend is. Het is een schatkamer voor liefhebbers van cantates en de Passionen van Bach. Door zijn onderzoek maakte Eduard de rijkdom van Bach inzichtelijk. Bij ‘Geen dag zonder Bach’ maken we bij de samenstelling van onze programma’s hier dankbaar gebruik van.

Eduard’s vrouw Ria heeft de teksten van veel cantates van Johann Sebastian Bach naar het Nederlands vertaald. Ria vertelde over haar aanpak, en Eduard leidde ons met fragmenten van de losse cantatedelen langs cantate ‘Du Friedefürst, Herr Jesu Christ’, BWV 116 en ontleedde deze cantate voor ons. Een interessant verhaal. Pak tijdens het luisteren meteen de informatie op zijn website erbij, met alles over BWV 116.

En Ria was steeds stellig, dat ondanks de vele vertalingen van haar hand op de site: het Eduard’s website is! Wij vinden het een monument.

0. Tune Bach & Co

Uit cantate “Du Friedefürst, Herr Jesu Christ”, BWV 116:

2. Aria (alt) – Ach, Unaussprechlich Ist Die Not

3. Recitatief (tenor) – Gedenke Doch, O Jesu

4. Terzett (sopraan, tenor, bas) – Ach, Wir Bekennen Unsre Schuld

5. Recitatief (alt) – Ach, Laß Uns Durch Die Scharfen Ruten

6. Choral – Erleucht Auch Unser Sinn Und Herz

Alle fragmenten en delen zijn uitgevoerd door het orkest en koor van de J.S. Bach-Stiftung St. Gallen olv. Rudolf Lutz.

Foto: Eduard van Hengel in NRC

Podcast over Bach

In deze aflevering zijn de Peter Kooij (bas), en zijn vrouw de Margot Oitzinger (alt) te gast. Peter wordt binnenkort 70, en wilde ter gelegenheid van zijn verjaardag nog eenmaal alle solo cantates voor zowel bas als alt op deze bijzondere dubbel CD samenbrengen:

Complete Solo Cantatas for Alto and Bass.

Vlak voor de opnamen werd de organist ziek, maar gelukkig kon Jan Jansen (tevens Peter Kooij’s zwager) snel invallen. En met wat voor resultaat!

Peter en Margot wilde graag in Bach & Co hun CD nader toelichten, en het werd een bijzonder gesprek met fragmenten van de CD. Deze podcastaflevering is tevens het startpunt van de Peter Kooij week in Geen dag zonder Bach op de Concertzender. Met op elke werkdag van 13.00 -14:00 uur een cantate die op deze prachtige CD staat.

Met fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)

Van de CD: Complete Solo Cantatas for Alto and Bass

1. Uit: Der Friede sei mit dir, BWV 158

2. Uit: Vergnügte Ruh’ beliebte Seelenlust, BWV 170

3. Uit: Ich will den Kreuzstab gerne tragen, BWV 56

4. Uit: Gott soll allein mein Herze haben, BWV 169

5. Uit: Ich habe genung, BWV 82

6. Uit: Widerstehe doch der Sünde, BWV 54

Podcast over Bach

In deze aflevering is Jaap van der Does te gast.

Luthers Lectionarium,

Jaap noemt zichzelf een Historisch Geïnformeerde Luisteraar, is filosoof en vertelt over zijn onderzoek.

Het is mogelijk om via zijn website meer informatie te krijgen, het boekje als pdf gratis te downloaden of tegen kleine vergoeding een boekje te bestellen.

(foto: Jaap van der Does}

Met fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)

Martin Luther (1483 – 1546)

Joachim Burmeister (1564 – 1629)

Johann Sebastian Bach

4. Uit: Herr Jesu Christ, wahr’ Mensch und Gott, BWV 127

5. Uit: Johannes Passion, BWV 245 – 1725 versie

(Uitgelichte foto: Plafond van de Thomaskirche, Leipzig, via thomaskirche.org)

Podcast over Bach, aflevering 65

In deze aflevering een saluut aan collega en vriend Thijs Bonger, die overleden is op 4 juni 2024.

Met fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)

Wolfgang Amadeus Mozart (1756 – 1791)

Johann Sebastian Bach

3. Uit: Liebster Jesu, mein Verlangen, BWV 32

Vox Luminis – foto via www.mb1800.org

Uit: Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit (Actus Tragicus), BWV 106

Uit: Nach dir, Herr, verlanget mich, BWV 150

Uit: Oster-Oratorium: Kommt, eilet und laufet, ihr flüchtigen Füße, BWV 249

(uitgelichte foto: Dorothée Mields – foto: Annelies van der Vegt)

Podcast over Bach, afl. 64

Thijs Bonger

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)

Joseph Haydn (1732 – 1809)

2. Finale uit Strijkkwartet in D gr. op. 64 nr. 5 ‘Lerchen’

3. 2e deel uit Strijkkwartet in g kl. op. 74 nr. 3

4. Agnus Dei uit Mis in Es gr. ‘Grosse Orgelmesse’, Hob. XXII:4

5. L’anima del filosofo ossia Orfeo ed Euridice. Act II, Cavatina ‘Del mio core il voto estemo’, Euridice. Door sopraan Patricia Petibon en Concerto Köln onder Daniel Harding.

6. Andante con variazioni in f kl. Hob. XVII:6 door pianiste Ragna Schirmer.

7. Idem: einde

8. 1e deel uit Strijkkwartet in Bes gr. op. 76 nr. 4 ‘Sonnenaufgang’ door het Carmina Quartett.

9. inleiding tot Die Schöpfung door Capella Augustina onder Andreas Spering

11. Andante uit Sonate voor twee piano’s in D gr, KV 448 door pianisten Radu Lupu en Murray Perahia

Podcast over Bach, afl 63

Thijs Bonger over Joseph Haydn, deel 1

In deze aflevering is Thijs Bonger te gast. Thijs is collega-programmamaker bij de Concertzender en waar wij Johann Sebastian Bach’s leven en muziek proberen te doorgronden, is Thijs in zijn programma’s vooral gefocust op de muziek en het leven van Joseph Haydn.

Govert Jan Bach was helaas verhinderd; een eerste aflevering van een podcast in twee delen over Haydn: Bonger & Co.

Thijs Bonger (r) in Bach & Co

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)

0. Tune Bach & Co

1. Gigue uit Partita nr. 1 Bes gr. BWV 825

2. Aria ‘Die Seele ruht in Jesu Händen’ uit Cantate BWV 127

3. Sarabande uit Engelse Suite nr. 3 in g kl. BWV 808

Joseph Haydn (1732 – 1809)

Wolfgang Amadeus Mozart (1756 – 1791)

Joseph Haydn

uit: Symfonie in fis kl. nr. 45 ‘Abschiedssymphonie’

10. Finale uit Strijkkwartet in Es gr. op. 33 nr. 2 ‘The Joke’

11. 1e deel uit Strijkkwartet in Bes gr. op. 50 nr.1

Ludwig van Beethoven (1770 – 1827)

Joseph Haydn

Uitgelichte afbeelding: Joseph Haydn, portret door Thomas Hardy

Podcast over Bach, aflevering 62

In de afleveringen van Bach & Co | Bach en de Dood onderzoeken we hoe de mensen in de tijd van Johann Sebastian Bach omgingen met de dood.

In de nadagen van Bach’s leven stellen we vast dat zijn veerkracht steeds groter wordt als hij ook bij tegenslagen bijna vrolijke muziek gaat componeren, alsof hij in zijn leven genoeg gerouwd heeft. En dan wordt Johann Sebastian Bach langzaam blind. Een ramp voor een componist die z’n muziek moet opschrijven. In 1750 was het gezichtsvermogen van Bach zo achteruitgegaan dat hij besloot zich te laten opereren. Hij koos voor ‘chevalier’ John Taylor, oogchirurg en fameus kwakzalver. Hij werd in korte tijd maar liefst twee keer geopereerd maar werd volledig blind. Na de tweede ingreep ontwikkelde Bach meerdere complicaties, waaronder hoge koorts en een bacteriële infectie. Het ziekbed werd een sterfbed. Bach liet het koraal ‘Wenn wir in höchsten Nöten sein’ op klavecimbel spelen, en gaf aanwijzingen voor veranderingen en zo componeerde hij z’n laatste werk. Met ‘Vor deinen Thron tret’ ich’ componeert hij zich letterlijk de hemel in.

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

0. Tune Bach en de Dood

1. Choral – Wenn wir in höchsten Nöten sein, BWV 668a

2. Vor deinen Thron tret’ ich – BWV 668

3. Uit: Messe h-Moll, BWV 232

4. Uit: Bach Musikalisches Opfer, BWV 1079

5. Fürchte dich nicht, ich bin bei dir, BWV 228

6. Uit: Die Kunst der Fuge, BWV 1080

7: Uit: Die Kunst der Fuge, BWV 1080

8. Uit: Ich Habe Genug, BWV 82

Uit: Messe h-Moll, BWV 232

Podcast over Bach, aflevering 61

In de komende afleveringen van Bach & Co onderzoeken we hoe de mensen in de tijd van Johann Sebastian Bach omgingen met de dood. Deze 11-delige reeks hebben we even moeten onderbreken i.v.m. de Passietijd en onze afleveringen met Nikolaus Matthes en zijn Markus Passion.

1731. Bach sluit naar wat we aannemen zijn passionendrieluik af met de Markus Passion. In de afgelopen afleveringen hebben we Nikolaus Matthes als gast gehad, en vastgesteld dat we eigenlijk niet met zekerheid weten of Bach ooit de Markus Passion heeft gecomponeerd. Het is een aanname. Musicologen gaan er van uit dat Bach hiervoor de muziek van de Trauerode (BWV 198) hergebruikte. Matthes heeft een geheel nieuwe Markus Passion gecomponeerd op de tekst van Pikander, en zelfs hij laat de Trauerode duidelijk terugkomen in zijn nieuw gecomponeerde Markus Passion. In de nadagen van Bach’s leven stellen we vast dat zijn veerkracht steeds groter wordt als hij ook bij tegenslagen bijna vrolijke muziek gaat componeren, alsof hij in zijn leven genoeg gerouwd heeft.

JOHANN GOTTFRIED BERNHARD BACH (1715 – 1739) Foto: Pantheon World

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

0. Tune Bach en de Dood

Nikolaus Matthes (*1981)

1. Jesu, geh zu deiner Pein

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

Uit: Laß, Fürstin, laß noch einen Strahl (Trauer-Ode), BWV 198

Uit: Messe h-Moll, BWV 232

Uit: Weihnachtsoratorium, BWV 248

Uit: Messe h-Moll, BWV 232

Uit: Goldberg Variations, BWV 988

Podcast over Bach, aflevering 60

In deze aflevering een gesprek met de Zwitserse componist en musicoloog Nikolaus Matthes. Matthes heeft een paar jaar gewerkt aan een geheel nieuwe versie van de Markus Passion gebaseerd op de bestaande tekst van Picander, die Bach ook gebruikte voor zijn Markus Passion. Maar Matthes heeft juist nieuwe muziek gecomponeerd en met een zeer verrassend resultaat. Hoewel het voor Matthes geen doel was om een reconstructie te maken, is hij opgegroeid met de muziek van Bach. Hij heeft daarnaast internationale solisten gekozen die juist veel te horen zijn bij uitvoeringen van werken van Johann Sebastian Bach. En bij het componeren van de nieuwe muziek, was het evangelie van Markus en was de tekst van Picander zijn leidraad. De invloeden van Bach, het idioom van Bach, is duidelijk te horen. Een zeer verrassend werk vinden wij.

Fragmenten van:

Nikolaus Matthes (foto: Bettina-Brotbek-Fotografie)

Nikolaus Matthes (1981)

1. 37a REZITATIV Er pflegete aber ihnen auf das Oster-Fest

Koor en orkest: Gli Aspetti, olv Nikolaus Matthes. Maya Boog, sopraan; Annekathrin Laabs, alt; Daniel Johannsen en Georg Poplutz, tenoren en evangelisten (deze passion heeft twee evangelisten!); Matthias Helm, bas; Daniel Pérez, bas (Jezus).

Podcast over Bach, aflevering 59. Markus Passion – Nikolaus Matthes, deel 1.

In deze aflevering een gesprek met de Zwitserse componist en musicoloog Nikolaus Matthes. Matthes heeft een paar jaar gewerkt aan een geheel nieuwe versie van de Markus Passion gebaseerd op de bestaande tekst van Picander, die Bach ook gebruikte voor zijn Markus Passion. Maar Matthes heeft juist nieuwe muziek gecomponeerd en met een zeer verrassend resultaat. Hoewel het voor Matthes geen doel was om een reconstructie te maken, is hij opgegroeid met de muziek van Bach. Hij heeft daarnaast internationale solisten gekozen die juist veel te horen zijn bij uitvoeringen van werken van Johann Sebastian Bach. En bij het componeren van de nieuwe muziek, waren het evangelie van Markus en de tekst van Picander zijn leidraad. De invloeden van Bach, het idioom van Bach, is duidelijk te horen. Een zeer verrassend werk vinden wij.

Fragmenten van:

Nikolaus Matthes (foto: Bettina-Brotbek-Fotografie)

Nikolaus Matthes (1981)

1. 01 CHORUS Geh, Jesu, geh zu deiner Pein

Koor en orkest van Gli Aspetti olv Nikolaus Matthes

(Uitgelichte foto: Bettina Brotbek Fotografie)