“Beloon vernieuwers. Anders gaat het verduurzamen van beton niet gebeuren.” Dat zegt Jacqueline Cramer, oud-minister van VROM en sinds 2018 voorzitter van het Betonakkoord, in deze aflevering van Doorzagen. 

In 2030 moet beton CO2-neutraal zijn en 100 procent van het gesloopte beton zijn teruggebracht in nieuwbouw. Althans, dat zijn de doelen van het Betonakkoord dat sinds 2016 bestaat. Tot op de dag van vandaag bleven zichtbare resultaten echter uit.

Jacqueline Cramer, voorzitter van het het Betonakkoord, geeft de moed niet op en ziet achter de schermen positieve ontwikkelingen. Diverse koplopers in de betonsector staan volgens haar in de startblokken om grote sprongen te maken met het verduurzamen van beton.

“Er zijn nog slechts drie knelpunten die we moeten oplossen”, zegt Cramer in de wekelijkse podcast Doorzagen van Cobouw. “Standaarden om nieuwe betonproducten sneller te toetsen, uniforme aanbestedingseisen én een geld.”

Hoeveel geld? En wat is haar oproep aan het kabinet? En hoe ervaart Cramer de betonsector? Luister direct.

In Delft kom het hoogste houten gebouw te staan zonder betonnen kern. Wat is het geheim van ‘Urban Woods’ en wat is het precies het flexibele woonabonnement dat toekomstige bewoners krijgen? En is dit de oplossing voor betaalbaar bouwen?

Luister in aflevering 61 van Doorzagen naar het verhaal van Urban Climate Architect Tim Vermeend. “Toen we met grotere projecten in aanraking kwamen, bouwden we grote betonnen kolossen. Ondanks dat we die milieuvriendelijk maakten met warmtepompen, merkten wij dat we er niet vrolijk van werden als bureau. Wij stonden daar en vonden het een vieze bouw. Dat stemde ons niet gelukkig.”

Lagemaat is een sloper, maar jaagt tegenwoordig als bouwer en ontwikkelaar op tientallen donorgebouwen. 

Want, oud beton gebruiken als funderingsmateriaal onder nieuwe wegen kan vijf jaar na het afsluiten van het Betonakkoord niet langer de bedoeling zijn, vindt Arend van de Beek van Lagemaat. Wat dan wel?  Zaag oude gebouwen in legostukjes en maak er nieuwe van. 

Met architectenbureau Cepezed zet het momenteel de zaag in het Zuiderstrandtheater Scheveningen. Dat gebouw wordt in lego-achtige stukken gezaagd en krijgt in Oss een nieuwe bestemming met een andere vorm.

Het verplaatsen van gebouwen gebeurt steeds vaker. Eerder gebeurde dat al met de tijdelijke rechtbank van Amsterdam. Die ging naar Enschede. Daarnaast maakt Lagemaat in Heerde van het oude provinciehuis in Arnhem een nieuw circulair centrum.

Ondanks deze voorbeelden, gebeurt het nog maar zelden dat oud beton in nieuwe constructies wordt toegepast. “Het komt nog heel vaak voor dat het onder wegen belandt. Dat is onnodig, niet de bedoeling en tegen de afspraken in van het Betonakkoord uit 2018”, zegt Van de Beek in Doorzagen.

Menno Rubbens van Cepezed beaamt dat. Ook hij wijst op de noodzaak van bouwen met sloopafval. “Of de markt groeit? Ja heel duidelijk. Honderden gebouwen kunnen we op deze manier een nieuwe plek geven.”

Van oude wasmachines bouwde hij een ruimtestation. In Rotterdam lanceerde hij Eetbaar Rotterdam. In Den Bosch sleutelt hij nu aan misschien wel hét ultieme circulaire project van Nederland Boschgaard met bouwer, bewoners en corporatie. Architect Césare Peeren, een van de oprichters van Superuse Studios, timmert al ruim 25 jaar aan de circulaire weg.

“Niemand geloofde in 1997 dat je met bouwafval architectuur kon maken”, vertelt Peeren, in de nieuwste aflevering van Doorzagen. “Nog steeds bouwen we niet veel circulair. Dat moet wel, want de klok loopt en anders houdt het op een gegeven moment gewoon op. Maar ik wil geen doemdenker zijn. Ik heb hoop. Want zonder leningen en zonder prijsopgaven bouwen we nu zelfs een sociaal woningbouwproject van afval. En we doen dit op meerdere plekken in de wereld en ik zie dat andere architecten ons volgen en dat ook andere bedrijven materialen oogsten uit de bestaande gebouwde omgeving. En biodiversiteit wordt een belangrijker thema. Alleen de regeringen in de wereld moeten nog om. Dat is denk ik het enige.”

Meer weten over Boschgaard? Benieuwd naar de circulaire bouw- en ontwerplessen van Césare Peeren? Benieuwd naar zijn ultieme samenleving? Luister dan naar aflevering 59 van Doorzagen.

Vanaf donderdag 9 februari 2023 is de aflevering ook te zien via het YouTube-kanaal van Cobouw en op de website van Cobouw.

Minister Hugo de Jonge wil de bezwaarprocedures aanpassen, zodat bouwplannen minder vertraging oplopen. Zijn motto luidt: ‘Yes in my backyard’ in plaats van ‘Not in my backyard.’ 

Stadsontwikkelaar Annius Hoornstra introduceerde die optimistische leus bij de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Hoornstra praat daarover in aflevering 58 van Doorzagen. Hij neemt onder meer Ierland als voorbeeld, waar bezwaarmakers binnen twee maanden uitspraak krijgen.

Minister De Jonge wil met snellere procedures de woningbouw versnellen. Zonder inzet van digitale middelen is dat een kansloos verhaal, stellen Andreja Andrejevic, founder van OMRT en Gerrie Mühren, programmamanager BIM bij Buro de Haan, een van de grote winnaars van de laatste aanbesteding voor de bouw van 2000 flexwoningen. Hun verhaal is hoopvol, maar niet vrij van zorgen. “Als de nood hoog is, kunnen we de procedures van initiatie tot aan voorlopig ontwerp binnen acht weken doorlopen. Normaal duurt dat drie jaar.”

Waarom komt de digitalisering van de bouw relatief traag op gang? Welke initiatieven van de overheid en markt zijn er en hoe staat het ermee? Wat zijn überhaupt de mogelijkheden van digitaal bouwen. Daar gaat aflevering 57 van Doorzagen over. 

“Infrabouwers zouden eigenlijk een aanbiedersstaking moeten voeren.” Dat zegt Philip van Nieuwenhuizen, voorzitter en directeur van MKB Infra in aflevering 56 van de podcast Doorzagen. In de week van Infratech reageert hij daarmee op groeiende zorgen die er zijn in infraland. Ondanks grote maatschappelijke opgaven droogt het werk op en bereiken de eerste signalen van prijsvechten de redactie van Cobouw.

Van Nieuwenhuizen die al ruim dertig jaar in de infrasector actief is, stelt dat de infrasector wordt ondergewaardeerd. Dat heeft ook een cultuurhistorische achtergrond. De voorman van mkb-infrabedrijven reikt ook oplossingen aan en roemt een aantal opdrachtgevers die ingesleten, risicovolle betaalsystemen weten te doorbreken.

Wat voor jaar was 2022 voor de bouw? Wie waren dé belangrijke spelers en wat waren de belangrijkste momenten? En: wat staat de sector in 2023 te wachten? Daarover gaat deze speciale aflevering van Doorzagen, de laatste van dit jaar.  Presentator Thomas van Belzen blikt terug én vooruit met Joost Zwaga, adjunct-hoofdredacteur bij Cobouw, en met Jan Willem van de Groep, aanjager voor een duurzamere bouw.  "Ik denk dat in 2023 Rockwool en Isover plat gaan." 

De bouwsector snakt om nieuw leiderschap. Steeds vaker wordt dat gezegd. Maar waarom eigenlijk? En hoe word je een nieuwe leider? Daarover gaat aflevering 54 van Doorzagen met Serena Scholte. Haar lievelingsplek is de bouwplaats én ze leidt nieuwe leiders op in haar Spinwaves Lab. Presentator Thomas van Belzen onderwerpt zich aan een kleine mini-cursus, maar ook jij kunt er je voordeel mee halen. Luister goed naar deze podcast- bij voorkeur wandelend met iemand die je veracht – leer van de natuur en je komt als herboren terug.

Ontwikkelaar en bouwer VORM had nog een lapje grond over. Vorig jaar besloot de Rotterdamse bouwer daar planten te telen, waarmee het uiteindelijk zelf isolatiematerialen en plaatmaterialen wil maken. Waar begint het bouwbedrijf aan? Hoe zijn de eerste resultaten? Daarover spreekt Cobouwjournalist Thomas van Belzen in aflevering 53 van Doorzagen met Charlotte Bennie Derksen, transitiemaker bij Squarewise, én Ritzo Holtman, duurzaamheidscoördinator bij VORM. “Wij zien dat het anders moet en willen vooroplopen. De woningbouw als oplossing van het probleem.”