Desinformatie dreigt een toverwoord te worden binnen de Nederlandse overheid en de EU om maatregelen te nemen die de vrijheid van meningsuiting steeds verder inperken. Dit stelt BART COLLARD in gesprek met JAN MARTEN VISSER. Onderwerp van gesprek was Collard's nieuwe boek 'Het recht op misinformatie' dat uitgegeven wordt bij uitgeverij Blauwburgwal https://www.wyniasweek.nl/product/het-recht-op-misinformatie/ . Het gesprek is ook te beluisteren als podcast https://www.wyniasweek.nl/podcast/

Moet de overheid ingrijpen?

Door de komst van internet en sociale media is de hoeveelheid misinformatie enorm toegenomen. In toenemende mate menen beleidsmakers dat de overheid een rol moet spelen in het schiften van ware en onware informatie. Volgens Collard loopt dit maar al te gemakkelijk uit op censuur. De centrale stelling van zijn boek is dat de overheid niet moet bepalen wat burgers wel en niet mogen zeggen en horen en dat de vrijheid van meningsuiting op geen enkele manier beperkt dient te worden. De enige uitzondering hierop is het aanzetten tot geweld.

Is activisme extremisme?

Collard analyseert in zijn boek totalitaire regimes. Maar hij stelt vast dat ook een democratische staat die bereid is teveel inbreuken op grondrechten toe te staan totalitaire trekken kan krijgen. Hij analyseert in dit kader ook een recent jaarverslag (2022) van de AIVD waar regulier activisme (een grondrecht) en extremisme verwisseld lijken te worden. Ook dit leidt er toe dat de overheid mensen in de gaten gaat houden die eigenlijk met rust gelaten zouden moeten worden.

Collard pleit daarom ook voor een verruiming van de huidige Nederlandse wetgeving waarin nu belediging en haatzaaien strafbaar zijn. Wat een belediging is, is uitermate subjectief en hetzelfde geldt voor 'haatzaaien'. Wat haat is, is sowieso al lastig vast te stellen, laat staan waardoor die haat wordt veroorzaakt. Een 'lelijk' gevolg hiervan zou zijn dat antisemitische uitlatingen ook legaal zouden worden. "Maar het gaat in dit geval heel vaak om de geweldsdreiging die van dergelijke uitingen uitgaat en dat kun je wel gewoon aanpakken met het strafrecht" aldus Collard.

Is Brussel niet te machtig?

Collard is ook kritisch over de pas van kracht geworden Digital Service Act. Deze EU-wet geeft grote techplatforms zoals Facebook en X zelf verantwoordelijkheid voor de juistheid van de op hun platforms gepubliceerde content. Collard ziet dit als een eerste stap in een proces waarbij de overheid in toenemende mate greep tracht te krijgen op uitingen van burgers en dus op wat burgers kunnen horen en lezen. Collard pleit daarentegen voor een opvoeding van de gebruikers van platforms om om te gaan met een diversiteit aan informatie van heel verschillend gehalte. "De overheid moet zich niet bemoeien met wat mogen lezen en zeggen. Wie weet is wat jij te zeggen hebt wel enorm leerzaam voor mij".

Het boek van Bart Collard is HIER https://www.wyniasweek.nl/product/het-recht-op-misinformatie/ te bestellen.