In elk geval in theorie, want ministers en regeringswoordvoerders bevestigen noch ontkennen traditioneel dat op Vliegbasis Volkel kernwapens liggen. Ik heb ze zelf gezien en mijn hand erop gelegd, doorbrak oud PvdA-minister Bram Stemerdink in 2013 die zwijgplicht. In de tijd van het hoog oplaaiende kruisrakettendebat rond 1980 lagen ze er. Ook de oud-premiers Dries van Agt en Ruud Lubbers deden er na hun aftreden niet moeilijk over.

In 2002 bevestigde premier Wim Kok op Kamervragen van de SP dat na de F-16 de F-35 de nucleaire taak zou overnemen. Sindsdien zijn in de Tweede Kamer af en toe moties aangenomen die pleitten voor het terugdringen van de rol van nucleaire wapens. In 2013 heeft de Kamer zelfs een brief geschreven aan het Amerikaanse Congres om af te zien van modernisering. Maar een echt fundamenteel debat daarover in verband met de komst van de F-35 vond nooit plaats.

Twee weken geleden werd in Texas de eerste F-35 officieel aan Nederland overgedragen. Of ook de eerste nieuwe kernwapens al onderweg zijn, weten we niet. Maar D66 en de ChristenUnie zijn tegen die nieuwe eigenlijk oude rol voor het nieuwe jachtvliegtuig. De VVD is voor en het CDA sluit aan bij de NAVO-logica: er was een taak dus er blijft een taak.

Vorige week publiceerde de Adviesraad Internationale Vraagstukken een alarmerend rapport.Het is hoog tijd voor nieuwe wapenbeheersingsinitiatieven, want het loopt uit de hand nu Amerika en Rusland af willen van het INF-verdrag dat sinds 1987 ervoor zorgde dat het aantal kernwapens in Europa fors daalde. Om nog maar te zwijgen van China, dat al geen partij was bij dat verdrag en fluitend nieuwe kernwapens bleef ontwikkelen.

De Adviesraad zei er wel bij dat de F-35 de nucleaire taak moet behouden. Een opvatting waarover stevig is gedebatteerd in die raad, met aan de ene kant leden als Joris Voorhoeve, die de ethische bezwaren tegen kernwapens verwoordde, en aan de andere kant hardliners als Jaap de Hoop Scheffer.

En daarmee zijn we terug bij het dilemma van de jaren 80, toen ik zelf meeliep in demonstraties tegen modernisering. Je kunt kernwapens eenmaal uitgevonden niet on-uitvinden, zei Hans van Mierlo. Ze hebben een afschrikwekkende werking, juist omdat je ze nooit wilt gebruiken. Als je kernwapens alleen uit Nederland verwijdert, dring je de rol ervan niet werkelijk terug. Je verplaatst alleen het probleem. Het is een onoplosbaar dilemma.

See omnystudio.com/listener for privacy information.