พระนางผุสดีทรงมีผิวพรรณอันประเสริฐ พระบรมศาสดาทรงอาศัยเมืองกบิลพัสดุ์ ประทับอยู่ที่นิโครธาราม ตรัสปรารภฝนโบกขรพรรษดังนี้แล ในการกระทำกุศลทุกอย่าง จำต้องมีเจตนาตั้งความปรารถนา ตั้งจิตอธิษฐานบารมี เหมือนพระราชธิดาองค์ใหญ่ ทำบุญในพระวิปัสสีพุทธเจ้าแล้ว ทรงตั้งความปรารถนาขอเป็นมารดาของพระพุทธเจ้าในอนาคตกาล พระนางเป็นผู้ประกอบด้วยศรัทธา ศีล สุตะ จาคะและปัญญา กระแสบุญที่ทรงบำเพ็ญอย่างต่อเนื่องไม่ขาดสาย ย่อมไหลเวียนจากภพนี้ไปสู่ภพหน้า พระนางได้ท่องเที่ยวอยู่ในมนุษยโลกและเทวโลกเป็นเวลาช้านาน ในที่สุด ได้เป็นพระพุทธมารดาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเราพระองค์นี้ สมดังราชประสงค์ดังนี้ -- เทศน์มหาชาติ กัณฑ์ทศพร วันที่ 21 ธันวาคม 2561

พระนางผุสดี เมื่อได้รับพร 10 ประการแล้ว เคลื่อนจากภพดาวดึงส์มาปฏิสนธิในพระครรภ์ของอัครมเหสีพระเจ้ามัททราช ประสูติแล้วได้พระนามว่า ผุสดี ตามพระนามเดิม เมื่อพระชนมายุ 16 ชันษา ได้รับราชาภิเษกเป็นพระมเหสีแห่งพระเจ้ากรุงสัญชัย ประสูติพระโอรสนามว่า เวสสันดร เป็นผู้มีอัธยาศัยในการให้ทาน เมื่อได้รับอภิเษกในราชสมบัติจากพระบิดาแล้ว ทรงประทานช้างมงคลชื่อปัจจัยนาค ให้แก่พราหมณ์กาลิงครัฐที่มาทูลขอ พระเวสสันดรบรมโพธิสัตว์ เป็นผู้ไม่อิ่มในการบริจาคทาน ทรงมีพระกรุณาต่อผู้กำลังประสบทุกข์ได้ยากด้วยน้ำพระเมตตา ทรงบำเพ็ญทานบารมีเสมือนหนึ่งภาชนะที่เต็มด้วยน้ำ เมื่อวางภาชนะนั้นคว่ำลง น้ำย่อมไม่เหลือขังติดอยู่ในภาชนะนั้น แม้ชาวสีพีโกรธแค้น พากันขับไล่พระองค์ออกจากพระนคร ก็ยังตระเตรียมเพื่อจะบริจาคสัตตสดกมหาทาน ก่อนจะออกเดินทางดังนี้แล -- เทศน์มหาชาติ กัณฑ์หิมพานต์ วันที่ 21 ธันวาคม 2561

พระนางผุสดีทราบข่าวพระโอรสถูกขับไล่ออกจากนคร ทรงตัดพ้อพระเจ้าสัญชัยและคร่ำครวญด้วยความห่วงใย และอาลัยทุกพระองค์ที่จะจากไป พระเจ้ากรุงสัญชัยเป็นกษัตริย์ที่เคารพต่อประเพณีธรรมในสีพีรัฐ ตรัสว่า แม้ลูกเวสสันดรจะเป็นที่รักกว่าชีวิตก็จำต้องทำ ส่วนพระเวสสันดรแม้จะถูกชาวสีพีขับไล่ ก็ยังขอเวลาเพื่อบริจาคสัตตสดกมหาทานก่อนจะออกจากพระนคร แม้ในระหว่างทางก็ยังได้พระราชทานม้าเทียมรถ และราชรถแก่พราหมณ์ที่ตามมาขอ ดำเนินต่อไปด้วยพระบาท ด้วยน้ำพระทัยที่เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่ยาจกตามผู้ขอไม่เลือกหน้า ด้วยเมตตาบารมีจนต้องอุ้มพระโอรส และพระธิดาเดินทางต่อไป ทรงอดทนต่อความยากลำบาก อดกลั้นต่อความทุกข์ มีพระหทัยประหนึ่งพื้นแผ่นดินที่ไม่อึดอัด ไม่ระอา ไม่รู้สึกรังเกียจในสิ่งซึ่งมีทั้งสิ่งที่สะอาดและไม่สะอาดที่คนทิ้งลงมาด้วยขันติบารมี ทรงมุ่งบำเพ็ญทานบารมีเพื่อสัมมาสัมโพธิญาณอย่างต่อเนื่องด้วยความมั่นคง ในอธิษฐานบารมี ไม่ยอมปล่อยโอกาสให้ล่วงเลยไปเลยแม้แต่น้อย เพราะเกรงว่าขณะเมื่อมีไทยธรรม แต่ไม่มีปฏิคาหก คือผู้รับทาน หรือขณะที่มีปฏิคาหก ผู้รับทาน แต่ไม่มีไทยธรรม ก็จะทำให้พลาดโอกาสจากการกระทำกุศลไป การบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์ทั้งหลายย่อมเป็นไปด้วยประการอย่างนี้ -- เทศน์มหาชาติ ทานกัณฑ์ วันที่ 21 ธันวาคม 2561

พราหมณ์คนหนึ่งชื่อชูชก อยู่ในหมู่บ้านชื่อ ทุนนวิฏฐะ แคว้นกาลิงครัฐ เที่ยวภิกขาจารได้ทรัพย์ 100 กหาปณะ นำไปฝากไว้กับสกุลพราหมณ์แห่งหนึ่ง แล้วออกไปตระเวนหาทรัพย์อีก เมื่อชูชกจากไปเป็นเวลานาน สกุลพราหมณ์นั้นก็นำกหาปณะที่ชูชกฝากไว้ไปใช้จนหมด ภายหลังชูชกกลับมาขอทรัพย์คืน ก็ไม่สามารถจะคืนทรัพย์นั้นให้ได้ จึงยกธิดาชื่อนางอมิตตตาปนาให้แก่ชูชกเป็นสิ่งทดแทน ดังนี้เป็นต้น นางอมิตตตาปนาเป็นคนขยันขันแข็ง ทำหน้าที่ภรรยาที่ดี ทำให้หญิงทั้งหลายในหมู่บ้านถูกสามีต่อว่า ให้เอาเยี่ยงอย่างนางอมิตตตาปนาที่ปรนนิบัติชูชก หญิงเหล่านั้นจึงพากันกล่าวคำเสียดสี เย้ยหยันต่างๆ นาๆ จนนางอมิตตตาปนาไม่สามารถออกนอกบ้านได้ จึงบังคับให้พราหมณ์ชูชกไปขอพระชาลีและพระกัณหามาเป็นทาสทาสี ชูชกจำต้องเดินทางไปจวนจนใกล้จะถึงเขาวงกต ได้พบพรานเจตบุตร ซึ่งรู้ความประสงค์ของชูชก จึงขู่ว่าจะฆ่าให้ตาย แต่พราหมณ์กล่าวมุสาว่า ตนเป็นราชทูตของพระเจ้าสัญชัยให้มารับพระเวสสันดร พระนางมัทรีและราชนัดดาทั้งสองกลับสู่แคว้นสีพี พรานเจตบุตรหลงเชื่อ จึงบอกทางให้แก่พราหมณ์ชูชกด้วยความดีใจ ที่เข้าใจว่าทุกพระองค์จะได้กลับสู่พระนคร พราหมณ์ชูชกแม้จะเป็นยาจกเที่ยวขอทาน แต่ยาจกผู้นี้ก็เป็นส่วนที่เพิ่มพูนบารมีแก่พระเวสสันดร ให้มีโอกาสได้บำเพ็ญบารมีอันยิ่งใหญ่ดังนี้ -- เทศน์มหาชาติ กัณฑ์ชูชก วันที่ 21 ธันวาคม 2561

พระเวสสันดร พระนางมัทรี ทอดพระเนตรเห็นชนทั้งหลายที่เดินสวนทางมา ตรัสถามทางที่จะไปวงกต ได้รับคำตอบว่า เขาวงกตยังอยู่อีกไกลมาก เป็นต้น พระเวสสันดรเสด็จดำเนินไปล่วงหนทางถึง 25 โยชน์ ภายในวันเดียว ก็ถึงเมืองเจตราช กษัตริย์เจตราชเป็นกษัตริย์ที่มีคุณธรรมสูงส่ง ทรงให้การต้อนรับปฏิสันถารด้วยไมตรีจิตอันงาม เมื่อทราบความเป็นมาแล้ว ทูลเชิญให้พระเวสสันดรเสวยราชสมบัติในแคว้นเจตรัฐด้วยความเต็มพระทัย พระเวสสันดรทรงปฏิเสธด้วยรักษาน้ำพระทัยของพระยาเจตรัฐ ตรัสว่าขออย่าให้ความบาดหมางระหว่างเจตรัฐและสีพีจะต้องเกิดขึ้นด้วยเหตุจากพระองค์เลย พระยาเจตราชจำต้องยอมด้วยเหตุผล ตามส่งเสด็จถึงทางที่จะเข้าป่าแล้วจึงกลับ มอบให้พรานเจตบุตรเป็นผู้นำทางและดูแลทุกข์ภัยให้ทุกพระองค์เสด็จถึงเขาวงกต เมื่อพระเวสสันดรเสด็จถึงเขาวงกต ทรงบรรพชาด้วยบริขารที่ท้าวสักกะประทาน ทรงบำเพ็ญศีลบารมี เนกขัมมบารมีในอาศรมที่พระวิสสุกรรมเนรมิตถวาย ส่วนพระนางมัทรีก็ทรงถือเพศดาบสินี เวลาต่อมาทรงให้พระราชโอรส พระราชธิดาถือเพศเป็นดาบสกุมาร กุมารี ทุกพระองค์ประพฤติพรหมจรรย์อยู่ด้วยความสุขสงบภายในบรรณศาลาที่ท้าวสักกะประทาน -- เทศน์มหาชาติ กัณฑ์วนปเวสน์ วันที่ 21 ธันวาคม 2561

พรานเจตบุตรเชื้อเชิญให้พราหมณ์ชูชกบริโภคแล้ว ได้ให้กระบอกน้ำผึ้งและขาเนื้อย่างเพื่อเป็นเสบียงเดินทางต่อไป แล้วออกไปยืนชี้มือพรรณนาบอกหนทางและระยะทางที่จะไปสู่ที่ประทับของพระเวสสันดร พร้อมทั้งพรรณนาถึงภูเขา แมกไม้ ตลอดจนลำธารและปักษา อันมีในป่าหิมพานต์อย่างละเอียดละออให้แก่พราหมณ์ชูชก ด้วยความพาชื่อ ไม่ทันต่อเล่ห์เหลี่ยมกลลวงของพราหมณ์ยาจก แต่ก็เป็นเหตุให้พระเวสสันดรได้บำเพ็ญปุตตทาน อันเป็นทานบารมีอันยิ่งใหญ่ที่ให้บรรลุถึงซึ่งพระโพธิญาณ -- เทศน์มหาชาติ กัณฑ์จุลพน วันที่ 21 ธันวาคม 2561

พราหมณ์ชูชกเดินทางไปตามที่พรานเจตบุตรแนะนำ ได้พบกับอาศรมของอจุตฤาษี ครั้นพบแล้วได้กล่าวทักทายว่า พระคุณเจ้าอยู่สุขสบายดีหรือ ไม่มีโรคาพาธเบียดเบียนหรือ ยังอัตภาพด้วยการแสวงหาผลาผลสะดวกดีหรือ ดังนี้เป็นต้น อจุตฤาษีได้ให้การต้อนรับความชูชกเป็นอย่างดี ได้พรรณนาบอกทางที่จะไปสู่อาศรมของพระเวสสันดรอย่างละเอียด เพราะเข้าใจผิดว่า พราหมณ์นี้จักมาเยี่ยมพระเวสสันดรจริง ด้วยคุณธรรม จริยธรรมของนักบวช ทำให้อจุตฤาษีไม่ทันต่อเล่ห์เหลี่ยมกลลวงของพราหมณ์ชูชกด้วยประการฉะนี้ -- เทศน์มหาชาติ กัณฑ์มหาพน วันที่ 21 ธันวาคม 2561

พราหมณ์ชูชกเดินไปตามทางที่อจุตฤาษีบอกถึงสระโบกขรณีในเวลาพลบค่ำ คิดว่า วันนี้พระนางมัทรีทรงเสด็จกลับจากการหาผลาผลแล้ว จึงหยุดพักผ่อนบนเนินแห่งหนึ่งที่ไม่ไกลจากอาศรม วันรุ่งขึ้นรอเวลาที่พระนางมัทรีเข้าสู่ป่า ไปเข้าเฝ้าพระเวสสันดรเพื่อทูลขอสองกุมาร พระะเวสสันดรทรงประทานพระโอรส พระธิดาอันเป็นที่รักยิ่ง ด้วยคำตรัสที่ซาบซึ้งใจว่า ลูกรัก ขอจงมาเพิ่มพูนบารมีของพ่อให้เต็ม จงช่วยโสรจสรงหทัยของพ่อให้ปิติ ขอเจ้าทั้งสองจงเป็นดั่งยานนาวาของพ่อ พาพ่อข้ามฝั่งคือ ชาติ สงสาร เมื่อข้ามพ้นแล้ว พ่อจักยังมนุษย์และเทวดาให้ข้ามฝั่งด้วย ทั้งนี้ เป็นการเพิ่มพูนทานบารมีเพื่อพระสัมมาสัมโพธิญาณ ดังที่ทรงตั้งปณิธานว่า เมื่อพ้นแล้ว จักให้ผู้อื่นได้พ้นด้วย พระเวสสันดรได้ดำเนินตามประเพณีแห่งพระโพธิสัตว์ ได้กระทำแล้ว ในสิ่งที่กระทำได้ยาก สละแล้ว ในสิ่งที่สละได้ยาก เพื่อจักข้ามพ้นจากฝั่งเพื่อพระสัมมาสัมโพธิญาณ เป็นการเสียสละที่ยิ่งใหญ่ของมหาบุรุษพระองค์เดียวในโลก ที่ยังประโยชน์สุขแก่มวลมนุษย์และเทวดาทั้งหลายมาตราบจนบัดนี้ พระชาลีและพระกัณหาชินาทรงเป็นขัตติราชสกุล เพียงได้ฟังคำตรัสของพระราชบิดาดังนั้นแล้ว รีบขึ้นจากสระที่ซ่อนองค์ ทรงคิดว่าเราจักไม่กล่าวคำสองต่อรองกับพระบิดา เพื่อเพิ่มพูนทานบารมีของพระราชบิดาให้สัมฤทธิ์ผลด้วยกตัญญุตาคุณ พราหมณ์ชูชกแม้จะเป็นยาจกขอทาน อุตสาหะเดินทางรอนแรมมาขอทูลขอพระโอรส พระธิดาของพระเวสสันดร เพื่อเป็นทาสทาสีไว้เอาใจนางอมิตตตปนา ซึ่งเป็นสิ่งไม่สมควรอย่างยิ่ง แต่ก็นับว่าพราหมณ์ชูชกเป็นบุคคลที่มีส่วนสำคัญให้พระโพธิสัตว์ได้ทรงบำเพ็ญบัตรทานได้เป็นผลสำเร็จ -- เทศน์มหาชาติ กัณฑ์กุมาร วันที่ 21 ธันวาคม 2561

ขณะเมื่อพระเวสสันดรทรงบริจาคปิยบุตรเป็นมหาทาน เกิดมหัศจรรย์มหาปฐพีบันลือลั่นโกลาหลเป็นอันเดียวกันตลอดถึงพรหมโลก หมู่เทวดาที่อยู่ ณ หิมวันตประเทศ มีหทัยหวาดหวั่นด้วยเหตุที่ได้ยินเสียงพิลาปรำพันแห่งพระราชกุมารและพระราชกุมารีที่ชูชกนำไป จึงปรึกษากันว่า ถ้าพระนางมัทรีกับเสด็จสู่อาศรมแต่วัน พระนางไม่เห็นพระราชโอรสพระธิดาและทรงทราบว่าพระเวสสันดรประทานแก่ชูชกไปแล้ว จะพึ่งตามเสด็จไปด้วยความรักความอาลัย ก็จะพึงเสวยความทุกข์ใหญ่ดังนี้เป็นต้น พระนางมัทรีทรงเป็นคู่บุญคู่บารมีที่ประเสริฐที่สุดของพระเวสสันดร ทรงภักดีร่วมทุกข์ร่วมสุขกับพระสวามี โดยไม่คำนึงถึงความยากลำบากใดๆ ที่ต้องผจญในภายภาคหน้า อุทิศตนปฏิบัติหน้าที่ภรรยาและมารดาอันประเสริฐด้วยความเต็มพระทัย ทรงมีพระปัญญาคล้อยตามพระราชปณิธานของพระเวสสันดร จึงส่งให้พระองค์บำเพ็ญบารมี เพื่อความสุขของสรรพสัตว์ทั้งหลาย แม้จะมีความเศร้าโศกอาลัยในพระราชโอรส พระราชธิดาเพียงใดก็ตาม -- เทศน์มหาชาติ กัณฑ์มัทรี วันที่ 21 ธันวาคม 2561

เมื่อพระเวสสันดรและพระนางมัทรีตรัสสัมโมทนียกถาต่อกันและกันอยู่อย่างนี้ ท้าวสักกะทรงดำริว่าเมื่อวันวานพระเวสสันดรมหาราชได้ประทานปิยบุตรแก่พราหมณ์ชูชก บังเกิดแผ่นดินไหวดังนี้เป็นต้น ท้าวสักกะเทวราชจำแลงพระองค์มาขอพระนางมัทรีเพื่อเพิ่มพูนพระบารมีของพระโพธิสัตว์ให้เต็ม ด้วยเกรงว่าพระเวสสันดรจะประทานพระนางให้แก่ผู้อื่นที่มาขอ เมื่อพระเวสสันดรทรงประทานแล้ว ท้าวสักกะเทวราชก็ถวายคืนและได้ถวายพร 8 ประการให้แก่พระเวสสันดร แล้วเสด็จกลับเทวโลกดังนี้ --เทศน์มหาชาติ กัณฑ์สักกบรรพ วันที่ 21 ธันวาคม 2561