คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

ฉันทะกับหลงมันใกล้เคียงกันนะ เพราะลักษณะของฉันทะคือ อาการของใจที่มันใส่ใจลงไป อาการหลงก็คืออาการที่ใจมันไหลออกไป ถ้าเราเผลอสติก็เป็นหลง ไม่เผลอมันก็เป็นฉันทะ โอกาสที่จะเผลอสติ ง่ายเหมือนกันนะ แต่คนปฏิบัติก็จริงจังแบบที่ไม่ต้องจริงจังมันมากอ่ะ เอ๊ะ ยังไง? ต้องจริงจังนะแต่ว่าไม่ต้องจริงจังมาก เอาจริงนะแต่ไม่ต้องเคร่งเครียด เอาตลอดเวลาเลยนะแต่ว่าไม่ต้องเกร็ง ไม่ต้องอะไรมาก ตรงนั้นมันเป็นฉันทะ ไม่อย่างนั้นมันหลง

เพราะตัวที่จะพาเราให้หลงมันเยอะมากจริงๆนะ อะไรบ้างรู้ไหม? ความรู้ ความรู้กับอะไรที่มันใกล้เคียงกันมากเลย แล้วเราหลงว่ามันคือความรู้ คือ มานะ มานะสังโยชน์ที่พระอนาคามียังละไม่ได้ มันลึกมากเลยนะ มานะกับความรู้ บางทีเราหลงว่าเป็นความรู้ แท้ที่จริงมันคือมานะ มันพุออกมา มันเหมือนกับจุดปะทุของมัน เราเข้าใจว่ามันคือความรู้ แต่แท้ที่จริงเป็นมานะทั้งนั้น มานะถ้ามันอยู่กับตัว มันเป็นมานานุสัย ที่เราเรียกกันว่า อหังการ มมังการา มานานุสัย อนุสัยก็คือ การถือว่าเป็นเราเป็นของเรา การถือว่าเป็นเราเป็นของเรานี่มันคือมานะ แต่ความรู้ในชั้นที่มันจะล่องแก่งของความเป็นเราและความเป็นของเรา มันล่องเข้าไป ล่องเข้าไปอย่างนั้นน่ะ ความรู้ชนิดนั้นเป็นมานะ แล้วเราก็จะหลงความรู้อย่างนี้

พอเราหลงความรู้อย่างนี้นะ มันจะไม่ได้ดูจิตดูใจตัวเอง เวลามันหลงมันจะไม่ได้ดูจิตดูใจตัวเอง แต่มันมีความเข้าใจไปตามความหลง เข้าใจว่าโกรธมีไหม? ไม่มีหรอก ตอนที่โกรธมันก็เข้าใจว่าไม่โกรธ ใช่เปล่า? “เฮ้ย อย่าใจร้อนสิ” “ที่ไหนอ่ะ ไม่ได้ใจร้อน” เพราะมันเข้าใจว่าใจไม่ร้อน อันนั้นมันมาจากอะไร? มันมาจากหลงนะ ทําให้เราเกิดสร้างความเข้าใจ มันเป็นความเข้าใจผิดที่เราหลงว่าถูกอะ ยามโกรธมันมาจากอะไร? มันเข้าใจว่าไม่โกรธ แล้วมันไม่มองข้างใน เพราะมันมั่นใจมากด้วยความมานะ ข้างในนี่มันมั่นใจมากเลย

พระพุทธเจ้าถึงบอกว่าให้อยู่ตรงกลาง พอไปอยู่ตรงกลางมันไม่มีเรา พอมันมีเราแล้วเราเข้าใจว่าเป็นกลาง มันก็จะเป็นเราไปหมด แล้วก็ไปอยู่ ๒ ฟากขั้ว ถ้าเราเดินไปอย่างนั้น เดินไปอย่างนั้น สักพักหนึ่ง มันก็สงสัยกับตัวเอง งง ก็อย่างโกรธนี่ ไม่ได้โกรธใคร มันไม่มีเหยื่อของความโกรธ แต่มันโกรธอยู่ในใจ  โกรธไปนานๆ มันมึนงงไม่รู้โกรธใคร ใช่ไหม? เขาก็เลยลดศัพท์โกรธว่าหงุดหงิด หงุดหงิดกับอะไรไม่รู้ งงกับความหงุดหงิด ใช่ไหม? นั่นคือหลง แต่มันตอบไม่ได้ ถ้ามันตอบได้มันไม่หลง

ถ้าเราหลงจึงจะไม่รู้เลยว่ามันคือมลทินนะ โกรธ หนึ่ง ลบหลู่คุณท่าน หนึ่ง ริษยา หนึ่ง ตระหนี่ หนึ่ง มักอวด หนึ่ง พูดปด หนึ่ง มีความปรารถนาลามก หนึ่ง เห็นผิด หนึ่ง พอมันหลงแล้วพวกนี้มันจะเกาะกินใจ เกาะกินใจ เกาะกินใจ

เรื่องราวพวกนี้มันเป็นตาข่ายของอวิชชาที่มันวางไว้สําหรับให้คนเดินหน้าไม่ได้ เข้าไปถึงจุดของความพ้นทุกข์ไม่ได้ เข้าไปถึงความตั้งมั่นแห่งจิตไม่ได้ เข้าไปถึงความบริสุทธิ์แห่งจิตไม่ได้ มันเป็นตาข่ายเป็นกับดักของอวิชชาที่มันวางไว้ แต่ละคนยืนอยู่บนตาข่ายของอวิชชาหมด

แต่พระพุทธเจ้าท่านรู้แจ้งเห็นจริง ท่านนําสิ่งพวกนี้มาแจกแจงให้ละเอียด ตีผ่าเข้าไปในใจของทุกคน ว่ามันเป็นแบบนี้ แบบนี้ แบบนี้ ขึ้นอยู่ที่ว่าเราจะเชื่อพระพุทธเจ้าเท่านั้นนะ ถ้าเราเชื่อพระพุทธเจ้า ได้มองจิตมองใจตนเอง ได้มองตัวเองว่า เออ นี่มันเป็นตาข่ายของอวิชชานะ นี่มันโกรธนะ นี่มันลบหลู่คุณท่านนะ นี่มันอิจฉานะ นี่มันริษยานะ นี่มันโอ้อวดนะ นี่มันพูดปดนะ นี่มันขี้โอ่นะ นี่มันเห็นผิดนะ

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

วางจิตนิ่งที่ฐาน ไม่ต้องไปกําหนด จรด เพ่ง จับ ฐานใดๆเลย สงบกายเข้าไปอยู่ภายใน แล้วพอเข้าปั๊บก็รู้ลม มันจะล้อลม ลมเข้าลมออกที่เป็นเครื่องรู้ของสตินี้ มันจะเป็นตัวที่ล้ออยู่กับจิต ในแรกๆของลม จิตที่นิ่งอยู่ที่ฐาน มันก็มีสติเข้าไปรู้ลมออก เข้าไปรู้ลมเข้า ให้มันล้อกันอยู่อย่างนั้น มันเป็นเสมือนกับว่า ลมเป็นเครื่องประคองให้จิตอยู่ที่ฐาน ไม่ใช่เราไปประคองให้จิตอยู่ที่ฐาน ถ้าเราไปประคองให้จิตอยู่ที่ฐาน มันก็ออกมาว่าดีหรือไม่ดี ชอบหรือไม่ชอบ ชัดหรือไม่ชัด มันต้องเหนือกว่านั้น เหนือกว่าดี เหนือกว่าไม่ดี เหนือกว่าชอบ เหนือกว่าไม่ชอบ เหนือกว่าชัด เหนือกว่าไม่ชัด เหนือกว่าการที่จะเข้าไปบงการควบคุม ก็คือว่า นิ่งอยู่ที่ฐานและรู้ลม จิต ลม แม้เป็นคนละสภาวะ แต่ว่ามันเกิดในขณะเดียวกัน มีสติเป็นเครื่องร้อย

นิ่งรู้เฉยอยู่อย่างอิสระ สติตรงต่อสิ่งที่ถูกรู้ คือ ลมหายใจเข้า ลมหายใจออก อันเป็นธรรมชาติ หายใจออก รู้ หายใจเข้า รู้ สิ่งต่างๆที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกนึกคิด ไม่ว่าจะเป็นอาการของกาย ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกอันอื่นใด นั่นเรียกว่าเป็นสภาวะซ้อน เป็นสภาวะที่มันแลบขึ้นมา ถ้ามันเกิดขึ้นแล้ว สติรู้ ก็คือ จิตยังอยู่ที่ฐานและสติก็แค่เข้าไปรู้ ในระหว่างที่เรานั่งอยู่อย่างนี้ มันมีการเคลื่อนไหว กระเพื่อมของกายเยอะมาก แต่สติไม่รู้ ก็ไม่ต้องไปสนใจ ไม่ต้องไปควานหา ไม่ต้องไปขวนขวายอะไร เพราะจิตนิ่งอยู่ที่ฐาน มีอุเบกขาเป็นฐานอยู่แล้ว

พอเรานั่งไป ปวดเข่า สติรู้ แล้วเราก็มาสงสัยว่า ทําไมวันนี้นั่งแล้วปวดหัวเข่า? ปวดสะโพก? ปวดไหล่? แต่แท้ที่จริงอาการของกายเหล่านี้ แรงสั่นสะเทือนของกายเหล่านี้เกิดอยู่ตลอดเวลา เพียงแค่ว่าสติจะเข้าไปรู้หรือไม่เท่านั้นเอง ไม่ใช่หน้าที่ของเราที่จะเข้าไปกําหนดรู้ เพียงแต่ว่าเมื่อมันเกิดขึ้นแล้ว จิตเข้าไปสัมผัสมันด้วยสติ

สติทําหน้าที่ได้อย่างเดียวนะ คือแค่เข้าไปรู้ และการแค่เข้าไปรู้ คําว่า “แค่เข้าไปรู้” หรือ “เข้าไปรู้” ไม่ใช่เราเป็นผู้เข้าไปใน สติมันรู้ของมันเอง มันสัมผัสได้เอง

ถ้าไม่มีสติเข้าไปรู้ กายมันสั่นสะเทือนขึ้นมา เกิดการจ้องการเพ่ง ตัวจ้องตัวเพ่งนั้นคือการไหลไปของจิต ถ้าไปจ้องไปเพ่ง ตัวรู้ไปเพ่งทําหน้าที่รู้ไม่ได้เมื่อมันทําหน้าที่เพ่งแล้ว

อาการใจคือความรู้สึกนึกคิด ความนึก ความคิด และอารมณ์ทั้งหลายที่มันเกิดแวดล้อมภายในขณะที่จิตตั้งมั่นอยู่ ตัวที่จะเข้าไปรู้ได้ก็คือตัวสติ แต่ในขณะที่มันไม่เข้าไปรู้ได้ ขณะนั้นมันมีไหม? ความรู้สึกนึกคิดเหล่านี้มันก็มี เกิดตามเหตุตามปัจจัย จากสัญญา เวทนา ผัสสะ เจตนา มนสิการ เกิดจากเหตุอะไรต่างๆมากมาย แต่มันไม่สามารถเข้าไปรู้ได้ เพราะอาการของใจไม่กระทบกับจิต มันก็เกิดผ่าน เกิดหาย มันเกิดของมันอยู่แล้วตลอดเวลา จนกระทั่งมันกระทบกับจิต พอกระทบกับจิต จิตก็ไหลเข้าไปในสิ่งที่กระทบ คือ ความนึก ความคิด และอารมณ์เหล่านั้น พอจิตไหลเข้าไปเมื่อใด นั่นเรียกว่า ออกจากฐาน ไหลไปแล้ว แต่ในขณะที่จิตยังไม่ไหล ความรู้สึกนึกคิดต่างๆเหล่านั้นมันก็มีเกิดของมันนะ แต่มันเข้าไม่ถึงตัวจิต จิตที่ตั้งมั่นอยู่ ถ้าว่าความรู้สึกนึกคิดอันใดที่เข้าถึงจิต มีสติเข้าไปรู้ พอมีสติเข้าไปรู้ก็แค่รู้เท่านั้นแหละ สติก็จะกั้นจิตไว้ที่ฐาน ตัวรู้สึกนึกคิดแต่ละตัวแต่ละตัวที่เกิดขึ้น เมื่อจิตไม่ไหลเข้าไป มันไม่มีเหตุปัจจัยที่จะไปต่อ มันก็ดับ เรียกว่า แค่รู้มันก็ดับแล้ว แค่รู้มันก็ดับแล้ว พอดับแล้วจิตนั้นอยู่ที่ไหน? จิตนั้นก็อยู่ที่ฐาน มีอุเบกขาเป็นฐาน ความตั้งมั่นของจิตจะมีกําลังเพิ่มขึ้น เพิ่มขึ้น เพิ่มขึ้น จากการที่สติทําหน้าที่ประคองจิตไว้อย่างนี้ ไม่ใช่เราไปทําหน้าที่ประคอง เราจัดการอะไรไม่ได้เลย ถ้าเราจัดการได้ เราถึงมรรคถึงผล ไปตั้งไม่รู้ชาติไหนๆแล้ว แล้วก็ไม่ต้องมีพระพุทธเจ้าด้วย เพราะทุกอย่างมันขึ้นอยู่ที่เรา แต่นี่มันไม่ใช่ เรามันใช้ได้กับการอย่างอื่น ใช้ได้ในการเคลื่อนไหว ในจิตที่อาศัยกาย แล้วก็ไปทําตามอํานาจของเจตนาของกิเลส อันนั้นเป็นเรา หุงข้าว กวาดบ้าน ทํางานต่างๆ ในกิริยาชีวิตทั้งหมด มันเป็นเรา แต่ตรงนี้มันไม่ได้ แค่วางจิตนิ่งอยู่ที่ฐาน มีอุเบกขาเป็นฐาน แล้วรู้ตรงต่อกายในกาย รู้ตรงต่ออาการกายอาการใจ ทําหน้าที่ได้อย่างเดียวคือ แค่รู้ แค่รู้ แค่รู้ ด้วยสติ จิตก็จะมีความตั้งมั่นเพิ่มขึ้น ความตั้งมั่นเพิ่มขึ้นของจิตที่มีกําลังก็คือ อุเบกขานั่นแหละมีกําลังขึ้นมา 

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

ผลของอานาปานสติที่พระพุทธเจ้าตรัส ท่านว่าอย่างน้อยก็ต้องมี ๗ อย่าง

อันหนึ่งเลย คือจะได้รับผลอันสูงสุด คือเป็นพระอรหัตผล โดยเร็ว อย่างเร็ว อย่างเร็วแบบไหน? อย่างเร็วก็นี่แหละ ๗ วัน ๗ เดือน ๗ ปี ไม่เป็น ๗ ชาติ

อันที่ ๒ สมสีสี ก็คือว่า จะมีโอกาสมากในการที่จะถึงอรหัตผลตอนใกล้จะตาย เพราะว่าวิชาที่ฝึกตรงอย่างที่พูด ไม่ใช่วิชาที่จะไปคิดตกแต่งแทรกแซงทําโน่นทํานี่ วิชาที่เป็นสติจริงๆ ฝึกตรงๆตามที่พูด ตามที่พระพุทธเจ้าท่านชี้ จะมีโอกาสมากในการที่จะถึงอรหัตผลในเวลาก่อนจะตาย เพราะความทุกข์ที่บีบคั้นก่อนจะตายจะไม่นําพาเราไปไหนเลย มันยัดอัดเข้าไป ความทุกข์เข้าไปสู่ใจ แล้วไม่มีอะไรจะไปต่อทาน ต่อต้านในการที่จะต่อสู้ วิชาทางการแพทย์ทั้งแสนโลกธาตุไม่สามารถที่จะสู้ได้ แม้แต่บรรเทาก็ยังไม่ได้ เพราะว่ามันเป็นเรื่องร่างกายไม่ใช่เรื่องของจิตใจ ในคราวที่จิตมันวางจากอายตนะ มันเป็นตัวจิตล้วนๆที่จะต้องทุกข์ ที่ต้องคลาดออกจากกาย ทุกข์ตรงนั้นมันคือประสบการณ์ของจิต ว่าเคยฝึกฝนอบรมบ่มเพาะอะไรมา เฉพาะจุดที่มันใกล้กับจิตธาตุมากที่สุด จุดนั้นคืออะไร? ถ้านอกเหนือจากนั้นก็เป็นจิตธาตุที่มันหุ้มห่อปรุงแต่งจิตไว้ให้เวียนว่ายอยู่ใน ๓๑ ภพภูมิ ถ้ามันอย่างนั้นนะ ในขณะที่เรามีร่างกายแข็งแรง อายตนะแข็งแรง มีมือไม้แขนขา มีสมองเข้าไปช่วยคิด มีเส้นใยประสาทสําหรับเป็นเครื่องมือในการช่วย ในการจดจําเรื่องราวต่างๆที่เป็นอดีตทั้งหมด กับพฤติกรรมที่มันย้ำ ย้ำ ย้ำ จนมันจําได้โดยอาศัยสมองมาเป็นเครื่องช่วยจํา นี่มันเป็นเครื่องหลอกเครื่องล่อ ให้เราหลงทางในการที่จะเข้าสู่อานิสงส์ของอานาปานสติได้

เพราะฉะนั้นเมื่อถึงตอนที่เราจะตาย ประสบการณ์ของจิตที่ฝึกฝนอบรมอย่างถูก ตรง ความตั้งมั่นตัวนั้นแหละมันจะออกมาทําหน้าที่ต้านทาน จิตที่มีความตั้งมั่นอยู่ มันจะมีวิชา จะมีดวงตา จะมีปัญญาในตัวของจิตเอง โดยไม่ต้องอาศัยเครื่องช่วย อย่างตอนนี้เรานั่งสมาธิเราจะหาจิตตั้งมั่น เดี๋ยวมันกระทบกับลมบ้าง เย็นบ้าง ร้อนบ้าง ยุงบ้าง แมลงบ้าง อดีตบ้าง อนาคตบ้าง คนบ้าง วัตถุบ้าง สิ่งอันเป็นที่รักบ้าง สิ่งอันไม่เป็นที่รักบ้าง ความกลัวบ้าง ความไม่กลัวบ้าง ความชอบ ความชัง ความอิจฉาริษยา ความพยาบาท ความรู้สึกหดหู่ ความเศร้าหมองที่ชื่อว่า นิวรณ์บ้าง อุปกิเลสบ้าง เรื่องราวเยอะแยะต่างๆที่มันเข้ามา เพราะมันมาในขณะที่จิตนี้มันอาศัยกายอยู่ เพราะจิตที่มันอาศัยกายอยู่ตั้งเป็นชีวิตนี่แหละ เราจึงหลง หลอก ถูกหลอกให้มันสะเออะเข้าไปในเส้นทางที่ไม่ใช่จุดที่พระพุทธเจ้าชี้ แม้กระทั่งว่านั่งอยู่ในจุดที่พระพุทธเจ้าชี้แล้วนี่มันยังแส่ออกไปอยู่เรื่อยๆ อันนั้นเป็นลูกมือของอวิชชา เราเรียกกันว่า อวิชชาก็คือ ความโง่ ความเมา ความหลง

แต่เมื่อจิตที่ใกล้จะตายมันไม่มีแล้ว มันไม่มีตัวช่วย มันไม่มีตัวที่จะทําให้เราบรรเทาใดๆได้เลย วิชาการทั้งหลายแหล่ในโลกใบนี้ที่เราพยายามเรียน พยายามจํากันมา มันเข้าไปไม่ได้ เพราะอวิชชาเหล่านั้นมันเป็นโลก เป็นสมมติ มันต้องอาศัยกาย มันจะต้องอาศัยอายตนะ ถึงเวลาที่จิตมันจะดับมันจะตายจริงๆมันมาอาศัยไม่ได้ พออาศัยไม่ได้แล้วทีนี้เราทําอย่างไร จิตจะทําอย่างไร? จิตก็ผจญอยู่แต่กับความทุกข์ ความกลัว ความหวาดระแวงอย่างเดียว คุณสมบัติของจิตที่เคยสะสมเพราะเครื่องสื่อสาร คุณสมบัติของจิตที่เคยสะสมในเรื่องของอาศัยทางอายตนะและกระแสโลก หรือในเรื่องของความสมมติ แล้วมันสะสมไว้ในจิต มันเป็นบุญเป็นบาปอย่างเดียว มันทําให้หนัก มันทําให้เบา มันทําให้เศร้าหมอง มันทําให้สดใส คือว่า ไม่ขึ้นบนก็ลงล่าง เวียนว่ายอยู่ใน ๓๑ ภพภูมินั้น ความทุกข์ก็ยังเหมือนเดิม 

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

ถ้าเราได้เข้าใจเรื่องที่พูดตอนเย็นนี้ เมื่อเช้านี้ ให้มันเชื่อมโยงกัน ความเพียรของพวกเราก็จะรุกหน้าขึ้น ความเพียรนะ แต่ผลของมันอีกเรื่องหนึ่ง สําคัญที่ความเพียรนะ ความเพียรรุกหน้าขึ้นแน่ๆ เพราะว่ามันมีฉันทะ มีอินทรีย์ลง ความเข้าใจในในการฟังที่มันเชื่อมโยงกันได้จะทําให้มีอินทรีย์ มีกําลังมากขึ้น พร้อมแล้ว สัก ๑ บัลลังก์

สงบกาย เข้าสู่ฐาน พอเข้าสู่ฐานปั๊บก็รู้ลม ลมนี่มันเป็นลมยาว ลมสั้น ลมเข้า ลมออก ให้มันเป็นเรื่องของลมนะ มันเป็นเพียงแค่สิ่งที่ถูกรู้ของสติ จิตนิ่งอยู่ที่ฐานเข้ารู้ลม นิ่งที่ฐานสติรู้ลม

พวกเราที่นั่งมันเป็นรูปธาตุนามธาตุนะ ไม่มีอะไรเลย ไม่มีอดีต ไม่มีอนาคต มีแค่กายแค่ใจ กายที่เป็นรูปธาตุ ข้างในที่เป็นนามธรรมทั้งหมดมันก็คือนามธาตุ ตัวนามธาตุน่ะวางนิ่งไว้ที่ฐาน แล้วก็รู้ลมออก รู้ลมเข้า รู้ไปเรื่อยๆ จิตไม่ไหลเข้าไปสู่ลม ไม่ตามลมเข้า ไม่ตามลมออก ไม่ปรารถนาลมเข้า ไม่ปรารถนาลมออก ไม่ยินดีลมเข้า ไม่ยินดีลมออก ไม่คํานึงถึงลมเข้า ไม่คํานึงถึงปลายจมูก ไม่คํานึงถึงลมออก ไม่คํานึงถึงปลายจมูก ไม่คํานึงถึงลมที่ยังไม่เกิด ไม่คํานึงถึงลมที่มันดับไปแล้ว จิตนิ่งอยู่ตรงนั้นที่ฐาน มีสติรู้ลมที่รู้สึกได้ ที่มันปรากฏ รู้ตรงๆด้วยสติ เกิดสภาวะที่จิตนิ่ง นิ่งคือมันไม่ไหลเข้าไปในสภาวะของอะไร ที่มันรายล้อมอยู่รอบจิต ไม่ว่าสิ่งที่มากระทบกับผิวกาย เสียงที่มากระทบกับหู ไม่หน่วงนึกถึงอะไร ถ้ามันเกิดความนึก เกิดความคิด เกิดไปรับทราบเรื่องใดๆขึ้นมา ก็แค่รู้ นิ่งอยู่ที่ฐานนั่นแหละ

จิตที่นิ่งอยู่ที่ฐาน ก็เหมือนกับคนที่เลื่อยไม้

ลมที่เข้าที่ออก ก็เหมือนกับเลื่อยที่ลากไปลากมา

สติหรือตาของคนเลื่อย มองเฉพาะที่ฟันเลื่อยเกาะกินเนื้อไม้ นิ่งๆอยู่ตรงนั้น

อันนี้ก็เหมือนกันจิตนิ่งอยู่ที่ฐาน เมื่อลมออกกระทบ สติเข้าไปรู้ สติจะเข้าไปเอง จิตจะนิ่งอยู่ที่ฐาน แล้วมันรู้ลมออกรู้ลมเข้า ด้วยสติ

ลมก็จะเบาลงไปเรื่อยๆ ก็รู้ มันจะบางไป ก็รู้ สั้นไป ก็รู้ ตามที่มันเป็นจริง ที่มันปรากฏ ไม่คาดหวัง ไม่มุ่ง ไม่ประสงค์ ไม่ขวนขวาย อยู่นิ่งๆที่ฐาน ก็รู้ไปตามลมที่มันกระทบนั้น

ดูในขณะที่มันเป็นไปแต่ละขณะ มันไม่มีอะไรเลยนะ มีจิตที่นิ่งอยู่แล้วก็รู้ลม มันนิ่งอยู่แล้วมันรับทราบถึงสิ่งที่กระทบแต่ละอย่าง แต่ละอย่าง ตรงๆ ไม่ได้ยึดถืออะไร ไม่ไหลเข้าไปในความหมายของอะไร ไม่ให้ค่าต่อสิ่งที่กระทบใดๆ ตรงๆ รับทราบตรงๆ ที่เกิดรายล้อมอยู่ทั้งหมดนั้นแหละ จิตที่นิ่งอยู่ ตัวในที่สุดของจิตที่นิ่งอยู่ มีจิตอยู่ ห้อมล้อมไปด้วยจิตตสังขาร กว้างๆ ไม่ต้องทําอะไรเขาทั้งนั้น แค่นิ่งอยู่ตรงนั้นแล้วก็รู้ลม รับทราบสิ่งที่มากระทบทั้งหมด ที่ปรากฏทั้งหมด ตรงๆตามความเป็นจริง

พอเสียงกระทบปึ๊บ มันแค่รับทราบ ไม่ไหลเข้าไป แต่ถ้ามันเป็นภาพ บอกขึ้นมาว่าเสียงพลุ เสียงประทัด อันนั้นเป็นจิตตสังขารแล้ว ก็แค่รู้นะ แค่รู้ ความหน่วงนึก ว่าเมื่อกี้เสียงพลุ รู้ทันว่ามันเป็นจิตตสังขาร แต่มันเกิดความคิดขึ้นมาว่า เดี๋ยวคงดังอีก ให้รู้เลยว่านั่นคือจิตตสังขาร เกิดแล้วหายไป เกิดแล้วหายไป นิ่งอยู่ที่ฐานรู้ลม

ให้พวกเรานั่งกันต่อไปนะ ได้ครึ่งชั่วโมง ที่เหลือก็จะได้ปฏิบัติอิสระ ขยับนิ้วมือขวา ยกมือขวาขึ้น วางมือขวาไว้ที่เข่าขวา ขยับนิ้วมือซ้าย ยกมือซ้ายขึ้น วางมือซ้าย ไว้ที่เข่าซ้าย ผงกหน้านิดหนึ่งแล้วก็ลืมตาออกสมาธิ ออกจากสมาธิที่ยังมีความตั้งมั่นอยู่ที่ฐานได้อยู่ ลืมตา ขยับมือขยับเท้าได้ แล้วก็ปฏิบัติอิสระกันนะ

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร"

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหารเราต้องเข้าใจว่า รูปธาตุนามธาตุ ก็คือ รูปนามนี้ที่มันปราศจากชื่อ นามสกุล วัย อายุ เพศ ปราศจากความเชื่อมโยงกับสิ่งต่างๆ มันเป็นแค่รูปแค่นาม จึงจะเป็นรูปธาตุนามธาตุ ในรูปธาตุนามธาตุนี้มันต้องถอยกลับไปให้สุดของมันมันมีธาตุชนิดหนึ่งที่เป็นต้นธาตุอยู่ข้างใน ธาตุชนิดนี้ ตัวมันเองเป็นธาตุที่บริสุทธิ์ ผุดผ่อง มันไม่รู้จะเรียกว่าอะไร เขาก็สมมติเรียกเป็น จิตเดิมแท้ แต่พอพูดคําว่าจิตเดิมแท้นะ มันก็เป็นจิตอีก มันไม่สามารถที่จะเข้าใจได้ว่า มันเป็นอะไร แต่มันมีอยู่ ใช่ไหม? มันมีอยู่ มันต้องถอยกลับไปตรงนั้นให้สุด พอไปถึงตรงนั้น หยุดอยู่ตรงนั้นปั๊บ แล้วมันก็ดูออกมา ดูออกมาจากตัวนั้นนะตรงๆ มันก็จะเห็นทุกอย่างที่มันเห็น ว่ามันเกิดดับ เกิดดับ รวมความก็คือมันเห็นว่า อันนั้นก็เป็นอนัตตา นี่ก็เป็นอนัตตา นั่นก็เป็นอนัตตา ทุกอย่างเป็นอนัตตาไปหมดเลย

ทุกอย่างที่มันเกิดขึ้นมาในรูปนามนี้ มันเกิดขึ้นมาจากการที่ตัวที่มันบริสุทธิ์อยู่ข้างในมันถูกห่อ แล้วมันก็สร้างขึ้นมา สร้างตัวนั้นน่ะขึ้นมา แล้วก็ยึด ยึด ยึด จึงเกิดเป็นสิ่งต่างๆเข้ามาเชื่อมโยงกับตัวนี้ จนตัวนี้มันเข้าใจว่า มันกับสิ่งที่ยึดโยงอยู่นั้นน่ะเป็นตัวเดียวกัน

ในธรรมธาตุชนิดนี้ มันมีธาตุชนิดหนึ่งที่มันอยู่ในลึกสุดที่มันมีอยู่ เรียกว่าอะไรก็ไม่รู้แหละ มันบริสุทธิ์อยู่ข้างใน เป็นตัวเดิมของมัน แล้วตัวมันถูกความไม่รู้ห่อมัน ก่อขึ้นมาเป็นอย่างๆ เรียกว่า จิตตสังขาร แต่จริงๆก็คือว่า มันถูกสร้างออกมา ตัวนี้มันถูกสร้างเป็นจิตตสังขารขึ้นมา ถ้าพูดง่ายๆนะ ตัวในเดิมนี้ คือ จิตแท้ จิตเดิมแท้ แล้วมันถูกสร้าง ร่วมกับอวิชชามันสร้างตัวจิตตสังขารขึ้นมาในแต่ละอย่าง ภาพทั้งหมดที่เราเห็น ที่เราจําได้ คนทั้งหมดที่เราจําได้ วัตถุทั้งหมดที่เราจําได้ เรื่องราวที่ผ่านมาทั้งหมดที่เราจําได้ เรื่องราวในอนาคตที่เรามุ่งหวังไว้ ที่เราจําได้ ข้างหน้าที่เราได้เห็นได้ยินได้ฟังได้สัมผัส ทั้งหมดมันเกิดขึ้นจากการที่ตัวนี้มันสร้างเป็นจิตตสังขารในแต่ละเรื่อง

พอมันสร้างขึ้นมาเสร็จแล้ว ทุกอย่างที่มันสร้างขึ้นมาน่ะ เป็นอนัตตาทั้งหมด มีอะไรบ้างที่ไม่เป็นอนัตตา ที่จิตตสังขารขึ้นมา ตัวมันเองก็เป็นอนัตตา เป็นไงล่ะ ความรู้นี้ที่พระพุทธเจ้าเรียกญาณวัตถุ แต่เราจะถอยกลับไปเลย ความรู้ที่มันเกิดจากตัวนี้ มีปัญญาลงไปในตัวเดิมแท้ตัวนี้ แล้วเห็นทุกอย่างเลยเป็นอนัตตา มันจะเหลืออะไร พอเห็นทุกอย่างเป็นอนัตตาด้วยตัวใน มันก็จะไม่เอาอะไร พอมันไม่เอาอะไรแต่มันยังไม่ตาย มันก็อยู่ได้ทุกอย่างเลย ยิ้ม กิน อาหาร รสเปรี้ยวหวานมันเค็ม ไปสนุกสนาน คุยกัน ถูกใจก็หัวเราะ ไม่ชอบใจก็เดินหนี แต่มันไม่เอาอะไรไง เพราะอะไร? เพราะว่าปัญญาที่มันลงในตัวเดิมแท้นี้ มันเห็นทุกอย่างแล้วมันเป็นอนัตตา มันเห็นความจริงที่สุดของสัมปธาตุ มันเห็นความจริงที่สุดของรูปธาตุนามธาตุ พอปัญญามาลงตรงนี้

ตัวปัญญาตัวนี้แยกออกมาเป็น ๒ คํา เขาเรียก ธัมมญาณ กับ อันวยญาณ

ธัมมญาณ ก็คือ มรรคญาณ

อันวยญาณ ก็คือ ผลหรือความรู้ที่มันเข้าไปสู่ธัมมญาณ

นี่คือเหตุ ว่าทําไมพระพุทธเจ้าจึงชี้ให้เราเข้าให้ตรงจุด เราไปอย่างอื่นไม่ได้เลย จุดตรงที่จะเข้าไปถึงตรงนั้น คือ จุดที่พระพุทธเจ้าชี้ คือจิตจะต้องนิ่งอยู่อย่างเป็นกลาง มีสติแลอยู่เท่านั้น และประคองไปด้วยการรู้กายในกายไปเรื่อยๆ บ่มตัวนั้น ตัวนั้นแหละจิตตัวเดิมนั้นมันจะโผล่ออกมา มันจะพบตัวนั้น พบด้วยตัวปัญญาที่มันตั้งมั่นอยู่ มันจะมีตัวปัญญาที่เข้ารับรู้ รับรู้ รับรู้ รับรู้แล้วก็เห็นความจริงในสิ่งที่ปรากฏแต่ละอย่าง แต่ละอย่าง มันจึงเป็นเหตุผลว่า ทําไมเมื่อจิตตั้งมั่น มีสภาวะอะไรเกิด แค่รู้มัน ทําไมถึงแค่รู้? เพราะเมื่อแค่รู้แล้วมันจะเผยความเป็นจริงออกมา ความเป็นจริงของมันก็คืออะไร? อนัตตา เกิดดับ เกิดดับหมดทุกอัน ทุกสภาวะ ทุกสภาพธรรม เมื่อมันนิ่งอยู่ที่ฐานรู้กายในกาย

แล้วพระพุทธเจ้าท่านเป็นนัก ที่เรียกว่า ท่านรู้แจ้งเห็นจริง ท่านรู้เลยว่า เมื่อนิ่งอยู่อย่างนี้ปั๊บ อะไรมันจะเกิด อะไรมันจะโผล่ แล้วให้มีท่าทีต่อสิ่งนั้นอย่างไร และก็แค่เชื่อท่าน ทําตามท่านว่า มันก็จะเป็น ธัมมญาณ อันวยญาณ #พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

อาหารของชีวิตมีอะไรบ้าง? เรียกอาหาร ๔ นะ กวฬิงการาหาร ผัสสาหาร มโนสัญเจตนาหาร และวิญญาณาหาร อาหารทั้ง ๔ นี่คืออาหารของชีวิต ที่มีเป็นรูปกับนาม 

กวฬิงการาหาร อาหารคือคำข้าวหยาบหรือละเอียดก็ตาม มันจะต้องย่อยใช่ไหม? ผ่านระบบการย่อยทั้งหมดนี่เรียกว่าอาหาร อาหารทั้ง ๔ นี้ มีตัณหาเป็นปัจจัย เพราะชีวิตรูปนามอยู่ได้ด้วยอาหาร จึงต้องมีการแสวงหา ในการแสวงอาหาร ทุกขณะมีตัณหาเป็นปัจจัย ทําไมจึงต้องมีตัณหา? เพราะตัณหามันมาจากอะไร? อะไรเป็นอาหารของตัณหา

สมมตินั่งอยู่นี่ แล้วก็ลุกขึ้นไปกินน้ำ การไปกินน้ำ อะไรทําให้ต้องไปกินน้ำ ตัณหาใช่ไหม? อยากกินน้ำใช่ไหม? แล้วทําไมถึงอยากกินน้ำ? เพราะมันหิวหรือกระหายถูกไหม? หิวหรือกระหายทําให้แสวงหาด้วยตัณหา หิวหรือกระหายมันคืออะไร? เวทนา

แล้วเวทนามีอะไรเป็นอาหาร? ผัสสะ

ผัสสะมีอะไรเป็นอาหาร? อายตนะ

อายตนะมีอะไรเป็นอาหาร? มีนามรูป

แล้วนามรูปมีอะไรเป็นอาหาร? วิญญาณ

วิญญาณมีอะไรเป็นอาหาร? สังขาร

สังขารมีอะไรเป็นอาหาร? อวิชชา

อวิชชาเป็นอาหารของสังขาร

สังขารเป็นอาหารของวิญญาณ

วิญญาณเป็นอาหารของนามรูป

นามรูปเป็นอาหารของอายตนะ

อายตนะเป็นอาหารของผัสสะ

ผัสสะเป็นอาหารของเวทนา

เวทนาเป็นอาหารของตัณหา

ตัณหาเป็นอาหารของอุปาทาน ภพ ชาติ ชรา

มันโผล่ขึ้นมาตรงไหนนะ มันก็จะหมุนวนมา ไปถึงอวิชชาเป็นอาหารของสังขารใช่ไหม?

แล้วอะไรเป็นอาหารของอวิชชา? นิวรณ์

แล้วอะไรเป็นอาหารของนิวรณ์?

นิวรณ์เป็นอาหารของอวิชชานะอย่าลืม คือมันขนอาหารให้กับอวิชชา นิวรณ์นี่ พอจิตเราไหลไป หรือมันฟุ้ง คิดโน่นคิดนี่ ก็ปล่อยให้มันคิดโน่นคิดแหละ มันไม่ใช่คิดโน่นคิดนี่เฉยๆนะ มันทําให้อะไรอ้วนพี? อวิชชา

ถ้านิวรณ์แต่ละตัวมันทํางานได้สําเร็จ ทําให้ใจของเราแปรปรวนไปตามนิวรณ์แต่ละตัวใดตัวหนึ่ง นั่นไม่ใช่มันทําแค่นั้นนะ ไม่ใช่ว่ากามฉันท์แล้วจะแค่กามฉันท์ ไม่ใช่พยาบาทแล้วจะแค่พยาบาทนะ ไม่ใช่เหม็นขี้หน้าคนนั้นก็เหม็นอยู่นั่นแหละ มันไม่ใช่แค่เหม็นหน้าคนนั้นอย่างเดียวนะ อวิชชามันอ้วน อวิชชาอยู่ในไหน? อยู่ในใจใคร? ใจใครก็ใจมันแหละ ใช่ไหม?

เพราะฉะนั้นเมื่อเราตั้งใจที่จะภาวนาฝึกฝนอบรมจิตใจ อย่าเด็ดขาดเลย รู้ตัวเลย รีบปลีกออกจากนิวรณ์ เพื่อไม่ให้อวิชชามันอ้วนพี วิธีที่ดีที่สุดในการแก้ปัญหาเรื่องนี้คือ เข้าสู่ฐานรู้กายในกาย พอเข้าสู่ฐานปั้บรู้กายในกาย เป็นอย่างไร? นิวรณ์จะแทรกได้ไหม? เพราะถ้าแทรกปั๊บจิตมันก็ไหลออกจากฐานใช่ไหม? เรารู้ตัว ในขณะที่อยู่ที่ฐาน นี่มันจะบ่มความรู้ตัว บ่มสติด้วยนะ ในขณะที่มันมีความเพียรรู้กายในกายอยู่ มันจะมีองค์ธรรมของมันที่เป็นคุณสมบัติของตัวจิตที่นิ่งอยู่ที่ฐาน คือ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา มันซ่อนอยู่

ถ้าเราดูตัวนี้บ่อยๆ ถ้านิวรณ์วนมาปั๊บ มันรู้ตัว มันขึ้นอยู่กับเจ้าของว่า เมื่อรู้ตัวแล้วจะจมอยู่กับนิวรณ์ต่อหรือจะกลับมาสู่ฐาน แต่รู้ทุกคน นั่งภาวนากันอยู่นี่ เกิดหงุดหงิดขึ้นมานี่ รู้เลยว่าหงุดหงิด แต่จะยอมเดินต่อกับความหงุดหงิดหรือจะกลับเข้าฐานแค่นั้น ตัวที่มันรู้ตัวว่าหงุดหงิด มันเกิดจากคุณสมบัติของจิตที่อยู่ที่ฐานนะ ตัวรู้ตัวมันจะทํางานของมัน มีกําลังอยู่ พอหงุดหงิดรู้เลยว่าหงุดหงิด แต่จะอยู่ต่อไปต่อกับความหงุดหงิด หรือจะกลับเข้าฐาน อันนั้นอยู่ที่เจ้าของ ใช่ไหม?

ถ้าผู้ปฏิบัตินิ่งอยู่ที่ฐานอย่างมีสติแลอยู่ต่อเนื่องไปเรื่อยๆ ๓ ตัวนี้ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา ก็จะโตตามกําลังของความตั้งมั่น พอ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา มันโตเข้าไป โตเข้าไป โตเข้าไปตามความตั้งมั่น นิวรณ์จะแทรกไม่ได้ เมื่อนิวรณ์แทรกไม่ได้อินทรีย์จะลง อินทรีย์จะลงตามกําลังของอะไร? ตามกําลังของ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา อาตาปี สมฺปชาโน สติมา จะมีกําลังตามความตั้งมั่นที่มีสติแลอยู่ 

อินทรีย์ที่ลงคืออะไร? คำว่าอินทรีย์ลง คือ มันจะมีความมั่นคงทางใจที่เป็นศรัทธา เรียกว่า สัทธินทรีย์ แล้วก็มีความเพียรที่กล้าแข็งขึ้นเรื่อยๆ เรียกว่า วิริยินทรีย์ และเกิดกําลังของสติ เรียกว่า สตินทรีย์ประชุมลง หมายความว่า การเผลอเรอของสติที่จะตรงเข้าสู่กายในกายต่อสภาวะที่ปรากฏนั้นจะน้อยมาก จะตรง มีกําลังขึ้นมา เมื่อสตินทรีย์ขึ้นปั๊บต่อไปอะไร? สมาธินทรีย์ ความตั้งมั่นแห่งจิตก็มีกําลังขึ้น ในลักษณะของการที่คงที่ เมื่อสมาธินทรีย์ลง อะไรลงต่อ? ปัญญินทรีย์ คือ กําลังของปัญญาของจิต ตัวรู้ตัวปัญญาของจิตที่จะเห็นตรงต่อสภาวะตามความเป็นจริงก็จะมีกําลังขึ้น

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร1. ฐาน2. กายในกาย3. สะระสังกัปปะ ความคิดแลบ4. อารทฺธวิริย การปรารภความเพียร ยกจิตเข้าสู่ความเพียร#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

ตัวตรง จิตผู้รู้เข้าสู่ฐาน ลองนิ่งอยู่ที่ฐานนะ แล้วก็รู้ลม จะมีสภาวะที่สติมันรับทราบถึงอารมณ์ต่างๆที่มันโคจรอยู่รอบๆตัวนะ ผ่านทาง ๒ อายตนะเป็นหลัก คือ อายตนะหู กับ อายตนะกาย ผ่านโสตายตนะ กายายตนะ ไม่ต้องไปบีบบังคับ กดจิตอยู่ที่ฐานนะ วางที่ฐานเบาๆ พอเข้าฐานปั๊บมันรู้ลม แล้วลองสังเกตสํารวจ สติมันรับทราบผ่านทางปสาทรูป ๒ ตัว คือ ทางหูมันก็รับทราบ ในขณะที่นิ่งอยู่ที่ฐาน เสียงกระทบกับหูมันก็รับทราบ แต่มันไม่ใส่ใจไหลเข้าไป เพื่อเข้าไปเสวยเสียงใดเป็นอารมณ์ ณ ขณะนั้นภาวะนั้นแหละ เรียกว่า มันนิ่งอยู่ที่ฐาน อย่างเช่นเสียงที่เป็นเสียงพูด เสียงธรรม มันมากระทบกับหู สติก็รับทราบ แต่มันไม่ออกมาเสวย แค่รับทราบไป พอรับทราบ มันกั้นจิตไว้ที่ฐาน อันนี้แหละเพียงแค่รู้ เพียงแค่รู้ คือ จิตมันรู้ของจิตเอง ตรงๆ ไม่ต้องไหลออกไปชุ่มแช่กับอารมณ์ที่มันปรากฏ นิ่งที่ฐานรู้ลม คําว่า นิ่งที่ฐานรู้ลม คือว่า ลมมันมานะ ลมมันปรากฏ มันก็รับทราบ ผิวกาย ไม่ว่าส่วนศีรษะ ส่วนลําตัว ส่วนแขน ส่วนขา ส่วนหนึ่งส่วนใด ที่กระทบกับลม มีลมกระทบ มีไอเย็นกระทบ มันรับทราบ โดยที่ไม่ไปเสวยเป็นอารมณ์ ภาวะขณะนั้น เรียกว่า จิตนิ่งอยู่ที่ฐานภายใน นี่คือสภาวะที่ชื่อ อชฺฌตฺตเมว จิตฺตํ 

แม้รอบๆของความตั้งมั่นนั้นมันมีสิ่งที่ปรากฏ เป็นภาษาพูด เป็นมโนภาพ จิตที่ตั้งมั่นมีสติไปรับทราบสิ่งนั้นๆ โดยที่จิตไม่ไหลเข้าไป ไม่เลื้อยเข้าไป ไม่เลื้อยเข้าไปในความคิด ไม่เลื้อยเข้าไปในมโนภาพ ไปเลื้อยเข้าไปในสิ่งที่กระทบ ก็ทําหน้าที่แค่รับทราบ ตัวที่รับทราบนั่นคือสติ ไม่ไหลเลื้อยเข้าไปในสิ่งที่กระทบนั้นๆ อันนั้น ภาวะขณะนั้นเรียกว่า จิตตั้งมั่น นิ่งอยู่ที่ฐาน อิสระ อิสระจากสิ่งที่กระทบ ภาวะขณะนั้นมันปลอดจากนิวรณ์ ปลอดจากอกุศลกรรม

ถ้ามันเกิดการดิ้นรนเข้าๆออกๆ ก็คือ แค่รู้มันนะ และก็ปรารภในความที่จิตนิ่งอยู่ที่ฐาน รู้ลมใหม่ ทําอย่างนี้ ขณะที่เขานิ่งอยู่ที่ฐาน เขาก็รับทราบ กายบางครั้งมันโยก ไหล่ซ้ายไหล่ขวามันสะเทือนบ้าง ที่หน้าอกมันสะเทือน ท้องมันสะเทือน มันก็รับทราบนะ แต่มันไม่ไหลเลื้อยเข้าไป อันนี้แหละเรียก ตั้งมั่นอยู่ภายใน ไม่กระเพื่อมไปตามสิ่งที่กระทบ ลักษณะอย่างนี้เรียกจิตเป็น ภูเต เป็น ฐิติภูเต คือ เป็นสภาวะที่เขามั่นคง ในระดับของความตั้งมั่นอันหนึ่ง มันมีความบริสุทธิ์อยู่ในความตั้งมั่นนั้น มีความมั่นคง คงที่ แล้วก็มีความผุดผ่องบริสุทธิ์ มีภาวะคือความไม่หวั่นไหวต่อสิ่งที่กระทบ สิ่งใดกระทบปรากฏ ก็แค่รับทราบ ทราบ เขาทราบของเขาเอง อย่างเสียงที่ทราบ ก็ทราบของเขาเอง กระทบกับหู สติเข้าไปรับทราบ แต่ไม่ไหลเลื้อยเข้าไป เพื่อนํามาปรุงต่อ นั่นเรียกว่า นิ่งอยู่ที่ฐาน มันไหลเลื้อยเข้าไปสู่ความตั้งมั่น โดยที่เราไม่ต้องทําอะไร ไม่ต้องไปจัดการอะไร ก็เพียงแค่นิ่งอยู่ที่ฐาน อยู่ในจุดที่ที่ควรอยู่ และเขาก็รู้ลม เพราะลมมันเกิด ในขณะที่เขารู้ลม เขาก็รับทราบ รับทราบลมออก รับทราบลมเข้า การที่เขารับทราบ นั่นแหละคือการทํางานของสติ สติจะกั้นจิตไว้อยู่ภายใน ก็เกิดสภาวะที่เรียกว่า อชฺฌตฺตเมว จิตฺตํ

นิ่งที่ฐาน เสียงที่ว่า “นิ่งที่ฐาน” กระทบกับหู ก็รับทราบตรงๆตามความเป็นจริงที่เกิดขึ้นในขณะ ในขณะ เสียงที่ว่า “เกิดขึ้นในขณะ ในขณะ” มันก็กระทบกับหู ก็รับทราบ เสียงมันก็หายไป ก็เกิดเป็นเสียงว่า “เสียงนั้นก็หายไป” มันก็รับทราบ ถ้าเกิดเป็นเสียงใหม่ คําว่า “เกิดเป็นเสียงใหม่” ก็ไปกระทบ มันก็รับทราบ แล้วคําว่า “เกิดเป็นเสียงใหม่” ก็หายไป จิตไม่ต้องไปไหลก็ไปปรุงแต่ง เข้าไปทําหน้าที่อะไร มันรู้ตรง เข้าใจอย่างนั้น มันก็จะกั้นจิตไว้ภายใน นิ่งอยู่ อะไรปรากฏมันก็รับทราบ

แม้มีความง่วงอยู่ ความง่วงมันเกิด มันก็รับทราบ สติก็รับทราบถึงความง่วง การรับทราบของสติ มันจะกั้นจิตไว้ข้างใน นี่เขาเรียกว่า ทําหน้าที่รับเพียงแค่ทราบ ตัวทราบนี่แหละคือตัวรู้ ไม่ได้เพ่งรู้ ไม่ต้องไปเพ่ง ไม่ต้องไปจ้อง ถ้าเราไปเพ่งไปจ้อง เอารู้ไปเพ่งไปจ้อง รู้มันก็ไม่ได้ทําหน้าที่ มันไปเพ่งเสียแล้ว ตัวสติมันก็ไม่ได้ทําหน้าที่นะ เพราะมันไปเกิดการเพ่ง มันมีสภาวะที่เห็นชัดขึ้นมาว่า เมื่อใดที่เราเพ่งเผื่อรู้ มันจะไม่รู้ เพราะว่ารู้ไม่ได้ทําหน้าที่ มันเกิดการเพ่งไปเสียแล้ว รู้มันจะเกิดขึ้นอย่างบริสุทธิ์เป็นธรรมชาติ จากการที่เราไม่เพ่ง พอเพ่งรู้มันก็ไม่ได้ทําหน้าที่ อย่างนี้แหละเรียกว่า อชฺฌตฺตเมว นิ่ง ตั้งอยู่ภายใน 

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

พระพุทธเจ้าสอนอนัตตา สอนด้วยสภาพจิตคนที่ปกติ คือให้เข้าใจก่อน เป็นความจริงว่าสิ่งที่สมมุติทั้งหมดเป็นอนัตตา เวลาท่านสอน ท่านจะสอนเชิงสนทนา เวลาจะสอนอนัตตา อย่างว่าเมื่อเช้าวันนี้ที่พูดว่า รูปํ ภิกฺขเว อนตฺตา ภิกษุทั้งหลายรูปเป็นอนัตตา เวทนา อนตฺตา สญฺญา อนตฺตา สงฺขารา อนตฺตา และท่านก็บอกว่า ผู้ใดที่ฟังอย่างดีแล้วมีความเห็น เอวํ ปสฺสํ ภิกฺขเว สุตวา อริยสาวโก นี่ว่าอริยสาวกหรือว่าผู้ที่ฟังอย่างดีเยี่ยมแล้ว เกิดความเห็นอย่างนี้ เอวํ ปสฺสํ นี่แปลว่า มีความเห็นอย่างนี้ เห็นอย่างนี้ก็หมายความว่า ก่อนที่มันจะเห็นอย่างนี้ การฟังอย่างดีนะ การฟังอย่างดี หมายความว่า ฟังแล้วต้องไปพิจารณาย้ำซ้ำๆ จนมันเกิด เอวํ ปสฺสํ เกิดการเห็นอย่างนี้ คําของท่านนี่ข้ามไม่ได้เลย สําคัญมาก พอเราฟังแล้วเราไม่รู้สึกอะไร เพราะว่าเราไม่ได้ฟังอย่างดี ไม่ได้ฟังอย่างดีแล้วมันไม่เกิดเป็น เอวํ ปสฺสํ

แล้วก็ท่านบอกว่า เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ หมายความว่า ทฏฺฐพฺพํ พึงเห็นพึงทราบ สมฺมปฺปญฺญาย ด้วยปัญญาอันชอบ เอวเมตํ ยถาภูตํ ตามความเป็นจริง พึงเห็นด้วยปัญญาอันชอบตามความเป็นจริงอย่างนี้ คือคําของพระพุทธเจ้านะ ถ้าเราฟังด้วยใจที่ตั้งมั่นแล้วก็นํามาพิจารณา แต่ละคํา แต่ละคํา อย่างเราฟังผิวเผิน ฟังด้วยใจที่แบบปกติ

ท่านถามพระว่า “ภิกษุทั้งหลายสิ่งใดเป็นอนัตตา?”

พระก็ตอบว่า “ขอให้พระองค์ได้ขยายความนั้นโดยพิสดารเถิด”

พระพุทธเจ้าก็ตรัสว่า “รูปเป็นอนัตตา เวทนาเป็นอนัตตา สัญญาเป็นอนัตตา” เวลาท่านพูดถึงอนัตตานะ ไม่ห่างจากขันธ์ อายตนะ ท่านพูดถึงขันธ์ ถึงอายตนะ

พอหลังจากนั้นท่านก็บอกว่า “สิ่งที่พวกเธอพึงละคืออะไร?” พระก็ตอบไม่ได้

ท่านก็บอกว่า “พวกเธอพึงละฉันทะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตา หมายความว่า ธรรมใดที่เป็นอนัตตา เธอพึงละฉันทะในธรรมนั้น แล้วเธอเข้าใจความข้อนี้ว่าอย่างไร?”

พระบอกว่า “พึงละฉันทะในรูป พึงละฉันทะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตาคือรูป พึงละฉันทะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตาคือเวทนา พึงละฉันทะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตาคือสัญญา พึงละฉันทะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตาคือสังขาร พึงละฉันทะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตาคือวิญญาณ” นี่ก็ขันธ์ ๕ อีกแล้ว

ลองดูว่าฉันทะตัวนี้คืออะไร ฉันทะก็คือ ความพอใจ ความโน้มใจ ความเทใจ ความยินดี ในรูป ในเวทนา ในสัญญา ในสังขาร ในวิญญาณ แม้นเราเข้าใจว่ารูปเป็นอนัตตา เวทนาเป็นอนัตตา สัญญาเป็นอนัตตา สังขารเป็นอนัตตา วิญญาณเป็นอนัตตา แต่เราเข้าไม่ถึงความเป็นอนัตตาด้วยใจ มันไม่เกิดความเห็นอย่างนี้ เวลามันเห็นอย่างนี้ เห็นอย่างนี้เกิดจากการที่เราทําพิจารณาย้ำๆซ้ำๆ จนมันเกิดความเห็นอย่างนี้ ความเห็นอย่างนี้ที่เกิดขึ้นที่จิตตรงไปในรูปซึ่งเป็นสภาพธรรมที่เป็นอนัตตาได้ นั่นน่ะมันละฉันทะออกไป คือที่มันเห็นอย่างนั้นได้ ฉันทะจะถูกละออกไป

หลังจากนั้นท่านก็บอกอีก “ภิกษุทั้งหลาย เธอพึงละราคะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตา พึงละราคะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตา เธอเข้าใจความข้อนี้ว่าอย่างไร?”

พระก็จับทางได้แล้วใช่ไหม พระก็เลยตอบว่า “เข้าใจพระเจ้าค่ะ”

“เข้าใจว่าอย่างไร?”

พระบอก “พึงละราคะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตาคือรูป พึงละราคะในสภาพธรรมที่เป็นอนัตตาคือเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ”

ราคะตัวนี้คืออะไร? ติด ใช่ไหม? ฉันทะ คือ ยินดี และ ราคะ คือ ติดข้อง พอมันเป็นราคะแล้วมันก็จะกลายเป็นอะไร? ฉันทราคะ ฉันทราคะ คือ ความติดข้องยินดี ในรูป ในเวทนา ในสัญญา ในสังขาร ในวิญญาณ พระพุทธเจ้าบอกว่า ให้เธอพึงละ

ทีนี้ละฉันทราคะในขันธ์ ๕ มันไม่ใช่เรื่องง่ายเลย เลิกเหล้า เลิกบุหรี่ เลิกเล่นหวย เล่นเบอร์ เลิกอะไรต่างๆมันยังง่ายนะ แต่การละฉันทราคะในขันธ์มันเป็นอื่นไม่ได้เลย พระพุทธเจ้าจึงบอกว่า เธอต้องเห็นด้วยปัญญาอันชอบ นี่สัมมัปปัญญา เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ สัมมัปปัญญานี่ แล้วท่านใช้คําว่า ทฏฺฐพฺพํ แปลว่า พึงเห็นด้วยปัญญาอันชอบ คําว่า “ปัญญาอันชอบ” หมายความว่าอย่างไร? หมายความว่า ปัญญาที่มันชอบ หมายความว่า ปัญญาที่มันเกิดขึ้นที่จิตเห็นตรงในความเป็นอนัตตา คือ ปัญญาที่มันเกิดขึ้นจากการที่จิตเห็นความเป็นจริงนั้น ตรงกับสภาวะที่มันเกิด กับรูปที่มันเกิด กับเวทนาที่มันเกิด กับสัญญาที่มันเกิด สังขารที่มันเกิด วิญญาณที่มันเกิด จิตเห็นด้วยตัวของจิตเอง ตรงต่อรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ที่มันเกิด ณ ขณะนั้นนะ นี่แหละเรียกว่า ด้วยปัญญาอันชอบ

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร

คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

ตั้งกายตรง ปรับกายให้มันสบาย ให้สบายก็คือว่า ให้จิตเข้าไปรู้กายส่วนบนใบหน้า แล้วก็ลองปรับ ลองโยก ลองโคลน ลองนั่งดูให้มันสบาย แม้กระทั่งว่าอย่าให้มันก้มจนเกินไป อย่าให้มันเชิดจนเกินไป จุดไหนที่มันสบาย แล้วก็เคลื่อนลงไปที่กระดูกคอต่อ ไม่ให้มันเกร็งไป ไม่ให้มันอ่อนไป ให้มันตั้งแบบธรรมชาติ กระดูกข้อต่อกับกระดูกสันหลังนี่ตั้งตรงกัน แล้วไล่ดูไหล่ซ้ายไหล่ขวานะ ไหปลาร้าแถวนั้น อย่าให้มันขัดอย่าให้มันแค้น ขยับๆให้มันโล่งทั้งซ้ายทั้งขวา มือซ้ายจะวางแบบไหนก็ได้ วางให้นิ่งไว้ ให้มันสบายไม่มีเกร็งไม่มีกด มือขวาขยับ ไล่จิตเข้าไปรับรู้ ไม่ให้มันมีเกร็งในส่วนใด

แล้วลงไปที่สะโพกซ้ายขวาที่มีน้ำหนักกดทับไปทางซ้ายและทางขวา ขยับให้มันรู้สึกได้ ไม่กดลงไปมาก มันกดลงแบบเท่าๆกัน ๒ ส่วน ๒ ฝั่ง ที่เรารู้สึกอยู่ตอนนี้ นั่งไปสักพักหนึ่งมันก็จะปวดตรงนั้นน่ะ ก็ทน เวลามันปวดให้จิตอยู่ที่ฐาน สติรู้ความปวดนั้น แยกออกจากจิต ให้มันปวดอยู่ที่ๆมันปวด แล้วก็ดูมันไปตรงๆ แต่ตอนนี้มันยังไม่ปวดก็แค่รู้ไว้นะ ตรงที่น้ำหนัก แท่งกายทั้งแท่งที่มันตั้งลงไปที่สะโพกทั้ง ๒ ฝั่ง ที่มันกดอยู่

จากนั้นลงไปที่เท้าซ้ายเท้าขวา คนที่นั่งอยู่กับเก้าอี้ ตัวที่มันจะมารู้สึกอันแรกคือ ฝ่าเท้าที่วางจรดพื้น เพราะฉะนั้นวางให้มันเสมอให้มันเรียบ อย่าให้ปลายเท้ากด ส้นเท้ายก หรืออย่าให้ส้นเท้ากด ปลายเท้ายก หรืออย่ากดทั้งปลายเท้าทั้งส้นเท้า แค่วางมันไว้ให้เสมอเรียบๆ สําหรับพวกที่นั่งตั้งบัลลังก์ ถ้าขาซ้ายทับขาขวา ดูที่น้ำหนักที่กดที่สะโพกซ้ายขวาเสร็จ เข้ามาที่เท้าขวาที่วางอยู่บนขาซ้าย ให้จิตที่มันอยู่ที่ฐานนี่แหละให้มันเข้าไปรู้สึกได้แยกแยะออกไป จิตนิ่งอยู่ที่ฐานแล้วมันไปรู้เท้าซ้ายที่มันวางอยู่บนเท้าขวา มันรู้สึกตรงไหนได้ ขยับมันให้มันเบา ให้มันไม่ไปกดอะไรมาก จากนั้นดูเท้าซ้าย ที่มันอยู่ข้างล่าง ที่รับน้ำหนักของขาขวา จัดฝ่าเท้าให้มันพอดี  ไม่มีการบีบคั้นหรือมีก็รู้ว่าตรงนี้มันบีบคั้นนิดๆหน่อยๆ ก็ปล่อยให้มันผ่านไป

พอมันเริ่มตั้งมั่น ความตั้งมั่นเริ่มตั้ง จิตจะเผลอได้ง่ายนะ ท่านบอกว่า เผลอตามลมเข้า เผลอตามลมออก เผลอยินดีลมเข้า เผลอยินดีลมออก เผลอตามลม เผลอยินดีกับลม เผลอควานหาลม อันนี้เป็นอุปกิเลส ๖ ข้อแรก เผลอตามลม เผลอตามลมเข้า เผลอตามลมออก เผลอยินดีลมเข้า เผลอยินดีลมออก เผลอในการควานหาลมเข้า เผลอในการควานหาลมออก ถ้าจิตมันเผลอไปตามลมก็ไม่ต้องไปทําอะไรนะ แค่รู้ว่ามันเผลอตามลม กลับเข้าไปสู่ฐานรู้ลมไปตรงๆ กลับสู่ฐานรู้ลมตรงๆดับอุปกิเลสที่จะเกิดขึ้นได้เมื่อจิตตั้งมั่น สติทําหน้าที่รู้ตรงๆ พอกายนิ่ง จิตมันมีความตั้งมั่น ลมละเอียด ลมเข้ามันก็รู้ตรงๆ ลมออกมันก็รู้ไปตรงๆ ลมยาวมันก็รู้ตรงๆ ลมสั้นมันก็รู้ไปตรงๆ ลมหยาบมันก็รู้ไปตรงๆ ลมเป็นอย่างไรมันก็รู้อย่างนั้นไปตรงๆ

จิตที่ตั้งมั่นนิ่งอยู่ที่ฐานนั้นเหมือนเป็นหนึ่งเดียวกับกาย เหมือนน้ำที่อยู่ในขวด เมื่อตั้งขวดนิ่ง น้ำก็นิ่งอยู่ข้างในขวดนั้น ไม่กระเพื่อมไม่ขยับ จิตก็เหมือนกัน กายที่นิ่งอยู่ จิตนิ่งอยู่ที่ฐาน อยู่ข้างในนั้น ไม่กระเพื่อมอะไร ในขณะที่รู้ลมหยุดได้ ก็จะเห็นความคิดแลบขึ้นมา เป็นภาษา เป็นเสียงพูดภายในนะ ไม่ใช่เสียงพูดที่ได้ยินกับหูแต่เป็นเสียงพูดภายในใจ มันพูดขึ้นมาขณะที่รู้ลมหยุด หายใจออก รู้ลมหยุด หายใจเข้า

ถ้าฟังเสียง รู้ความหมายของเสียงที่พูด จิตไม่ไหลเข้าไปในในความหมายนั้น ถ้าจิตไม่ไหลเข้าไปในความหมายมันแค่รู้ว่ามันมีความคิดเกิดขึ้น หรือมโนภาพต่างๆที่ปรากฏ มโนภาพเหล่านั้นก็คือความคิด มันเกิดขึ้นตามเหตุตามปัจจัย นิ่งอยู่ที่ฐาน ก็รู้ พอไม่มีสภาวะอะไรรู้ก็อยู่กับลมหายใจ ลมเข้าก็รู้ ลมออกก็รู้ ไม่มีลมเข้าไม่มีลมออกก็รู้ลมหยุด รู้สภาวะที่ลมมันหยุด สภาวะเช่นนี้แหละที่เรียกว่าจิตไม่ห่างจากฌาน ตัวความตั้งมั่นที่นิ่งอยู่นั่นแหละมีคุณสมบัติ ๒ อย่าง คือ กามวิเวกกับกุศลวิเวก ตัวตั้งมั่นที่นิ่งอยู่นั่นแหละเป็นกุศลธาตุนะ ผู้ปฏิบัติก็เพียรรู้ต่อไป ขณะที่เพียรรู้มันเกิดเป็น อาตาปี สมฺปชาโน คือมีความเพียรแผดเผา มีความรู้ตัว แล้วก็มีสติ ไปในขณะๆที่จิตรู้ ที่มีสติรู้ลมออก มีสติรู้ลมเข้า กามฉันท์ คือ อาการที่จิตมันไหลเพลินไปกับสิ่งที่มันปรากฏ ไม่เกิดขึ้น หรือเกิดขึ้นผู้ปฏิบัติก็เห็นอาการของจิตที่กําลังไหลไปนั้น จิตก็จะหยุด มันหยุดจากการไหลเพลินก็เป็นการดับ ละกามฉันท์นิวรณ์เสียได้#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร