پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

موضوع هشتمین قسمت از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، تولید نسخه‌هایی جدید از علوم در ادبیات حکومتی است که از آن تحت عنوان «علوم اسلامی» یاد می‌شود.

در گفتمان بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، «علوم مادی» باید در چارچوب «علوم الهی» قرار گیرند تا به این وسیله «مهار شوند». ردپای این دیدگاه، در ادبیات روحانیون حاکم نیز به چشم می‌خورد. جمعی از آنان به‌صراحت رشته‌های دانشگاهی را نتیجه «علوم غربی» می‌دانند و معتقدند برخلاف علوم اسلامی، انحرافات و کاستی‌های بسیار دارند.

اکثر این ادعاها، به علوم انسانی ارتباط دارند. علی خامنه‌ای این علوم را «علوم انسانی غرب» می‌نامد که «متعارض با مبانی قرآنی و دینی» هستند. او معتقد است «پایه و اساس علوم انسانی را باید در قرآن جستجو کرد».

نمونه‌های متعدد استفاده از این کلیدواژه در ادبیات مقامات حکومت ایران را در قسمت جدید «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» بشنوید.

پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.

لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

در ابتدای قسمت ۱۹۰ پادکست هفتگی، درباره جزئیات همکاری فکت‌نامه با شرکت «متا» توضیح داده‌ایم.

در ادامه، به خودکشی اعتراضی کیانوش سنجری - خبرنگار و فعال و زندانی سیاسی - اشاره کرده‌ایم و گفته‌ایم که در ساعات نخست انتشار اخبار مربوط به آن، چه ادعاهایی مطرح شد.

اعلام کاهش مازوت‌سوزی و بی‌برقی‌های اخیر، از موضوعات داغ این روزهای ایران است. در این اپیزود درباره این موضوع نیز صحبت کرده‌ایم.

اخیرا ادعایی تکراری درباره ارتباط ناخن‌کاری و ابتلا به بیماری ایدز مطرح شد. توضیحات ما درباره این ادعای گمراه‌کننده را در این قسمت خواهید شنید.

وزیر کشور دولت چهاردهم هشدار داده که با روند فعلی، جمعیت ایران تا سال ۱۴۸۰ به ۳۵ میلیون نفر کاهش می‌یابد. ما این ادعا را نادرست می‌دانیم و درباره آن توضیح داده‌ایم.

رئیس سازمان بورس در انتقاد به وضعیت توسعه و اقتصاد ایران، آمارهایی ارائه کرده که ما به آن نشان نادرست دادیم و گفته‌ایم که وضعیت از آنچه او بیان کرده، نگران‌کننده‌تر است.

برداشت نادرست از گزارش یک روزنامه داخلی ایران، منجر به انتشار ادعایی درباره بودجه طرح پرحاشیه «کلینیک ترک بی‌حجابی» شد که درباره آن نیز توضیح داده‌ایم.

ویدیویی همراه با ادعای وقوع یک طوفان با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت در اسرائیل، منتشر شده است. درباره دلایل ساختگی بودن این ویدیو و ادعا، صحبت کرده‌ایم.

در پایان این قسمت پادکست، دو سوژه‌ای را بررسی کردیم که به دو نام مشهور و ترند این روزها گره خورده بود؛ نخست ادعای نادرست پرچم فلسطین بر شانه‌های مایک تایسون و دوم، ادعای شاخ‌دار رقص و آواز جنیفر لوپز روی نماد کعبه در عربستان.

00:00:57 مقدمه

00:03:11 جزئیات همکاری فکت‌نامه با شرکت متا

00:12:49 از جزییات خودکشی اعتراضی «کیانوش سنجری» چه می‌دانیم؟

00:25:56 بحران سوخت یا حذف مازوت‌؛ دلیل خاموشی‌های جدید چیست؟

00:36:00 ادعای گمراه‌کننده انتقال ایدز با کاشت ناخن

00:42:05 ادعای وزیر کشور درباره کاهش جمعیت ایران به ۳۵ میلیون نفر

00:51:35 جایگاه واقعی اقتصاد ایران در افق ۱۴۰۴

00:55:22 بودجه کلینیک ترک بی‌حجابی چقدر است؟

01:00:04 ادعای شاخ‌دار طوفان در اسرائیل با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت

01:03:11 عکس مایک تایسون با پرچم فلسطین، ساختگی است

01:06:30 ادعای شاخ‌دار رقص جنیفر لوپز بر روی نماد کعبه در عربستان

01:09:51 کامنت‌ها

پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند. گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.

هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری، شان جم و نادر صمدی به همراه نیوشا و آرین کار تهیه و تولید این قسمت را بر عهده داشته‌اند.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.

فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:

فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه

ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه

از جزییات خودکشی اعتراضی «کیانوش سنجری» چه می‌دانیم؟

بحران سوخت یا حذف مازوت‌؛ دلیل خاموشی‌های جدید چیست؟

ادعای گمراه‌کننده انتقال ایدز با کاشت ناخن

ادعای وزیر کشور درباره کاهش جمعیت ایران به ۳۵ میلیون نفر

جایگاه واقعی اقتصاد ایران در افق ۱۴۰۴

بودجه کلینیک ترک بی‌حجابی چقدر است؟

ادعای شاخ‌دار طوفان در اسرائیل با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت

عکس مایک تایسون با پرچم فلسطین، ساختگی است

ادعای شاخ‌دار رقص جنیفر لوپز بر روی نماد کعبه در عربستان

بررسی کارزار دیس‌اینفورمیشین جمهوری اسلامی در اعتراضات ۱۴۰۱

لینک مستند «روایت‌های موازی» در یوتیوب

کانال رسمی فکت‌نامه در تلگرام

صفحه رسمی فکت‌نامه اینستاگرام

حساب کاربری فکت‌نامه در ایکس (توییتر سابق)

کانال پادکست «هزارداستان بودجه» در کست‌باکس

عنوان دوازدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، «زندان» است. در این قسمت سراغ بودجه سازمان زندان‌ها رفته‌ایم؛ سازمانی که از بزرگ‌ترین و هزینه‌برترین دستگاه‌ها در ایران محسوب می‌شود.

در این قسمت، درباره بزرگی جمعیت زندانیان و هزینه‌های آن صحبت کرده‌ایم، به پروژه‌های ساخت بیش از ۵۰ زندان و ۵۰ بازداشتگاه جدید در سراسر کشور که برای آنها بودجه در نظر گرفته شده اشاره کردیم و از منابعی گفته‌ایم که به صورت پنهان و غیرشفاف از بخش‌های گوناگون بودجه صرف تامین مالی تشکیلات اداره زندان‌ها در ایران می‌شود. 

هزارداستان بودجه کار مشترکی از فکت‌نامه و رادیو فردا است که هر دو هفته یک بار منتشر می‌شود. 

هزارداستان بودجه در سایت رادیو فردا

سایت‌ ایران‌بودجه

فکت‌نامه در کست‌باکس

قانون بودجه ۱۴۰۳

گزارش بودجه استانی

بخش اول لایحه بودجه ۱۴۰۴

گزارش مرکز پژوهش‌ها از لایحه بودجه ۱۴۰۴

قانون بودجه ۱۴۰۰

فایل اسپردشیت پرهام درباره موضوعات پادکست

در ابتدای قسمت ۱۸۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه به بررسی منشاء یک شیء نورانی که هفته قبل در آسمان چند شهر ایران مشاهده شده بود پرداختیم و در ادامه به خبر نادرستی که درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل منتشر شده بود اشاره کردیم.

همزمان با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دو ادعا درباره دونالد ترامپ و یک ادعا به اسم ایلان ماسک مطرح شده بود که هر سه را رد کردیم.

اخیرا اظهارنظری از علی خامنه‌ای منتشر شد که مدعی بود «جومونگ» یک شخصیت خیالی است؛ ادعایی که برای اولین نیست که مطرح می‌کند. ما درباره رد این ادعا نیز در این قسمت صحبت کردیم.

پس از آن به بخشی از وصیت‌نامه روح‌الله خمینی پرداختیم که گفته می‌شد اعترافات او به درباره وضعیت جمهوری اسلامی است، اما ماجرا چیز دیگری بود.

ویدیوی که به نماز جماعت در خیابان‌های پاریس منتسب شده بود و یک آپدیت کوتاه درباره تعرفه واردات آی‌فون به ایران، دو سوژه بعدی این اپیزود هستند.

وضعیت نرخ باروری در کشور و تناقض‌هایی در ارائه «آمار ساخت مسکن» دو موضوع این قسمت هستند که عدد و رقم‌های مختلفی را در آنها بررسی کردیم.

ادعای نادرست درباره زیان‌های استفاده از ظروف آلومینیومی در آشپزی سوژه بعدی فکت‌چک‌های این هفته است.

در پایان این قسمت، به عکس‌های جدید ترانه علیدوستی اشاره کردیم و توضیح دادیم که ادعای جعلی بودن آنها، ادعای نادرستی است.

00:01:56 مقدمه

00:03:40 بررسی منشاء شیء نورانی در آسمان تهران و رشت و باکو

00:08:54 خبر نادرست درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل

00:13:00 ترجمه نادرست از کتاب آمریکای زمین‌گیر ترامپ

00:16:53 ادعا و عکس نادرست درباره حضور دونالد ترامپ در ایران

00:21:09 ادعای نادرست درباره اظهارنظر ایلان ماسک درباره ایرپادها

00:25:10 شخصیت جومونگ خیالی نیست

00:34:35 ادعای اعتراف خمینی به ظلم و جنایت‌های حکومت

00:38:29 ویدیو نادرست منتسب به نماز جماعت در خیابان‌های پاریس

00:41:09 آیا تعرفه واردات آی‌فون تغییر کرده‌است؟

00:44:07 آمار نادرست درباره افزایش نرخ باروری در کشور

00:50:35 تناقض‌های «آمار ساخت مسکن» در ایران

00:55:02 استفاده از ظرف و فویل آلومینیوم در آشپزی خطرناک نیست

01:00:03 تصاویر ترانه علیدوستی جعلی نیستند

01:02:47 کامنت‌ها

پادکست فکت‌نامه را این هفته رضا و رزا اجرا می‌کنند که به ترتیب دبیر و عضو تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند. گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.

هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری، شان جم و نادر صمدی به همراه نیوشا و آرین کار تهیه و تولید این قسمت را بر عهده داشته‌اند.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.

فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:

فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه

ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه

بررسی منشاء شیء نورانی در آسمان تهران و رشت و باکو

خبر نادرست درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل

ترجمه نادرست از کتاب آمریکای زمین‌گیر ترامپ

ادعا و عکس نادرست درباره حضور دونالد ترامپ در ایران

ادعای نادرست درباره اظهارنظر ایلان ماسک درباره ایرپادها

شخصیت جومونگ خیالی نیست

ادعای اعتراف خمینی به ظلم و جنایت‌های حکومت

ویدیو نادرست منتسب به نماز جماعت در خیابان‌های پاریس

آیا تعرفه واردات آی‌فون تغییر کرده‌است؟

آمار نادرست درباره افزایش نرخ باروری در کشور

تناقض‌های «آمار ساخت مسکن» در ایران

استفاده از ظرف و فویل آلومینیوم در آشپزی خطرناک نیست

تصاویر ترانه علیدوستی جعلی نیستند

کانال پادکست «هزارداستان بودجه» در کست‌باکس

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

در ابتدای قسمت ۱۸۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره جزئیات حمله اخیر اسرائیل به ایران صحبت کردیم. در مقاله‌ای به طور مفصل به شواهد و مستندات مربوط به این عملیات اشاره کرده بودیم که در این اپیزود، درباره آن توضیح داده‌ایم.

در ادامه، به چند فکت‌چکی اشاره کردیم که به طور مستقیم و غیرمستقیم به درگیری‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل ارتباط دارد. یکی از آنها خبر نادرستی است که به نقل از CNN درباره آمادگی موشکی ایران برای حمله‌ای تازه منتشر شده بود.

در خبری که به طور گسترده منتشر و دست به دست شد، ادعا شده بود پزشکی قانونی اسرائیل اعلام کرده یحیی سنوار در روزهای آخر عمرش دسترسی به غذا نداشت. درباره این ادعا در این قسمت توضیح داده‌ایم.

ادعای ردیابی حسن نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا، جدیدترین کار صداوسیمای جمهوری اسلامی در مخالفت با واکسیناسیون است. درباره این ادعا نیز صحبت کرده‌ایم.

در یکی از برنامه‌های صداوسیما درباره وضعیت اقتصادی و قیمت مواد غذایی در غزه ادعاهایی شده بود که ما آن را بررسی کردیم و در این اپیزود به آن پرداخته‌ایم.

رفع ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون در ایران و همچنین تعرفه‌ای که برای آن مطرح شده بود، به یکی از بحث‌های داغ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران تبدیل شد. توضیح داده‌ایم که درباره این موضوع چه می‌دانیم.

در پایان این قسمت پادکست، به ادعای ساخت «جت جنگی بشقاب پرنده» ایلان ماسک اشاره کردیم؛ ادعایی که مطابق انتظار، شاخ‌دار بود.

00:01:33 مقدمه

00:03:08 از حمله اسرائیل به ایران چه می‌دانیم؟

00:11:45 خبر نادرست به نقل از CNN درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل

00:13:59 گزارش پزشکی قانونی اسرائیل و غذا نخوردن سنوار در روزهای آخر

00:18:17 ادعای ردیابی نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا

00:26:59 آمار ضد و نقیض از قیمت مواد غذایی در غزه

00:31:49 از رفع ممنوعیت واردات آیفون و تعرفه آن چه می‌دانیم؟

00:39:08 ادعای شاخ‌دار در مورد جت جنگی بشقاب پرنده ایلان ماسک

00:44:08 کامنت‌ها

پادکست این هفته فکت‌نامه را رضا اجرا کرده که دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه است. این پادکست، بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.

هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری، شان جم و نادر صمدی به همراه نیوشا و آرین کار تهیه و تولید این قسمت را بر عهده داشته‌اند.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.

فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:

فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه

ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه

از حمله اسرائیل به ایران چه می‌دانیم؟

خبر نادرست به نقل از CNN درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل

گزارش پزشکی قانونی اسرائیل و غذا نخوردن سنوار در روزهای آخر

ادعای ردیابی نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا

آمار ضد و نقیض از قیمت مواد غذایی در غزه

از رفع ممنوعیت واردات آیفون و تعرفه آن چه می‌دانیم؟

ادعای شاخ‌دار در مورد جت جنگی بشقاب پرنده ایلان ماسک

مستند «خامنه‌ای و توطئه کرونا»

لینک وبسایت globes

کانال پادکست «هزارداستان بودجه» در کست‌باکس

اخیرا مسعود پزشکیان لایحه بودجه ۱۴۰۴ را تحویل مجلس داد؛ لایحه‌ای که هم از نظر فرم و هم از نظر محتوا، تفاوت زیادی با بودجه‌های سال‌های قبل دارد. 

در یازدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، درباره لایحه بودجه ۱۴۰۴، نحوه مواجهه مجلس با بودجه، درآمدهای نفتی و افزایش چند برابری سهم نیروهای مسلح از نفت صحبت کرده‌ایم. 

هزارداستان بودجه کار مشترکی از فکت‌نامه و رادیو فردا. 

هزارداستان بودجه در کست‌باکس

هزارداستان بودجه در سایت رادیو فردا

سایت‌ ایران‌بودجه

بخش اول لایحه بودجه ۱۴۰۴

لایحه بودجه ۱۴۰۰

قانون بودجه ۱۴۰۰

در قسمت ۱۸۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه اغلب فکت‌چک‌ها با درگیری‌های اخیر اسرائیل، ایران، حماس و حزب‌الله ارتباط دارد.

پس از دو فکت‌چک درباره یحیی سنوار یعنی وصیت‌نامه منتسب به او و ادعای حضور او در جنگ عراق علیه ایران، سراغ تصاویر نادرستی رفتیم که به حمله اخیر اسرائیل به ایران نسبت داده شده بود.

چند عکس قدیمی و عکس‌ها و ویدیوهایی از بیروت، از جمله تصاویری بود که به جای تصاویر واقعی حمله اسرائیل استفاده شده بود.

ویدیویی که به یکی از سربازان جان‌باخته در حمله اسرائیل نسبت داده شده بود، ادعای حضور یک خلبان زن ایرانی در ارتش اسرائیل، دو ویدیوی متفاوت از دو کودکی که گفته شده بود از آوارگان فلسطین و غزه هستند و ادعای بی‌اساسِ اهدای چشم زن لبنانی به همسرش، سوژه‌هایی هستند که در ارتباط با درگیری‌های اخیر منطقه، بررسی کرده‌ایم.

چند روز قبل که موضوع جزایر سه‌گانه باز هم بر سر زبان‌ها افتاده بود، ادعایی درباره نام واقعی جزیره ابوموسی مطرح شد. در مقاله‌ای توضیح دادیم که درباره نام‌های این جزیره چه می‌دانیم.

یک اسکناس نمادین در دستان پوتین، سوژه چند روز رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را فراهم کرده بود. در این قسمت درباره این اسکناس و ادعاهای نادرستی که درباره آن مطرح شده بود، صحبت کرده‌ایم.

آخرین فکت‌چک این قسمت، ادعای شاخ‌داری است که درباره غول‌های کشف‌شده در جنگل‌های آمازون بیان شده بود.

00:01:26 مقدمه

00:05:44 آنچه به عنوان وصیت‌نامه سنوار منتشر شده واقعی نیست

00:09:10 سنوار در جنگ ایران و عراق حضور نداشته است

00:14:12 تصاویر نادرست منتسب به حمله اسرائیل به ایران

00:20:02 ویدیوی نادرست منتسب به سرباز جان‌باخته در حمله اسرائیل

00:23:37 ادعای شاخ‌دار درباره یک خلبان زن ایرانی در ارتش اسرائیل

00:25:10 ویدیو نادرست منتسب به کودک غزه‌ای که زیر آوار مانده

00:29:16 کودک اهل غزه که خواهرش را روی شانه‌هایش حمل می‌کند

00:32:15 ادعای نادرست اهدای چشم زن لبنانی به همسرش

00:35:38 درباره تاریخچه نام‌های جزیره «ابوموسی» چه می‌دانیم؟

00:43:44 از ارز واحد بریکس چه می‌دانیم؟

00:51:28 ادعای شاخ‌دار کشف اسکلت غول در آمازون با گردن دراز

00:56:22 کامنت‌ها

پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند. گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.

هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری، شان جم و نادر صمدی به همراه نیوشا و آرین کار تهیه و تولید این قسمت را بر عهده داشته‌اند.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.

فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:

فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه

ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه

آنچه به عنوان وصیت‌نامه سنوار منتشر شده واقعی نیست

سنوار در جنگ ایران و عراق حضور نداشته است

تصاویر نادرست منتسب به حمله اسرائیل به ایران

ویدیوی نادرست منتسب به سرباز جان‌باخته در حمله اسرائیل

ادعای شاخ‌دار درباره یک خلبان زن ایرانی در ارتش اسرائیل

ویدیو نادرست منتسب به کودک غزه‌ای که زیر آوار مانده

کودک اهل غزه که خواهرش را روی شانه‌هایش حمل می‌کند

ادعای نادرست اهدای چشم زن لبنانی به همسرش

درباره تاریخچه نام‌های جزیره «ابوموسی» چه می‌دانیم؟

از ارز واحد بریکس چه می‌دانیم؟

ادعای شاخ‌دار کشف اسکلت غول در آمازون با گردن دراز

مستند «علی‌اکبر رائفی‌پور، روایتگر برتر اخبار جعلی»

کانال پادکست «هزارداستان بودجه» در کست‌باکس

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

موضوع ششمین قسمت از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، انتشار روایت‌های حکومتی، راجع به معجزه یا امدادهای غیبی است.

علی خامنه‌ای نیز ادعاها درباره امداد غیبی و پشتیبانی خدا از مسئولان جمهوری اسلامی و صحبت با امام غایب را در موارد متعددی تکرار کرده است؛ از جمله در هنگام سرکوب‌های اعتراضات مردمی.

پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.

لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

در ابتدای قسمت ۱۸۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه اشاره کرده‌ایم که به‌تازگی مجموع دانلود پادکست‌های ما در پادگیرها از مرز یک میلیون دانلود گذشت.

در ادامه به چند موضوع مرتبط با سلامت پرداختیم؛ ابتدا درباره بی‌اعتبار بودن «آزمایش بکارت»، سپس ادعای درمان سرطان با «فستینگ»، سوم، ادعای اثر «میدان شعوری» در درمان سرطان کبد و البته مشکلات تامین دارو در اروپا.

چند تصویر نادرست یا ساختگی، سوژه‌های بعدی این پادکست هستند؛ تصویر نادرست منتسب به کشته‌شدگان افغانستانی در مرز ایران، عکس‌های ساختگی از فرودگاه بیروت زیر آتش و عکسی که به صادق هدایت نسبت داده شده بود.

پس از آن، سراغ ادعاهای مرتبط با چند کشور دیگر رفتیم؛ از تمجید نلسون ماندلا رهبر کنگره ملی آفریقا از خمینی و آمار بیماری‌های روانی در ترکیه گرفته تا ویدیوی منتسب به بازداشت یک امام جمعه در عربستان و جمعیت کارمندان دولتی در ژاپن.

در پایان فکت‌چک‌های این قسمت، صحبت‌های ایرج حسابی را بررسی کردیم که مدعی شده بود صدها سال قبل ایرانی‌ها قالی پرنده می‌ساختند.

00:01:28 مقدمه

00:04:40 «آزمایش بکارت» غیرعلمی و بی‌اعتبار است

00:10:37 ادعای خطرناک درباره آثار فستینگ بر درمان سرطان

00:16:24 ادعای شاخ‌دار اثبات اثر میدان شعوری در درمان سرطان کبد

00:22:54 درباره مشکلات تامین دارو در آلمان و اروپا چه می‌دانیم؟

00:26:20 تصویر نادرست درباره خبر تیراندازی مرزبانی ایران به افغانستانی‌ها

00:28:41 عکس‌های ساختگی برای نشان دادن انفجار نزدیک فرودگاه بیروت

00:31:24 استفاده از عکس‌های نقاش لهستانی به جای صادق هدایت

00:35:23 ماجرای تمجید ماندلا از خمینی

00:41:48 آمار بیماری‌های روانی در ترکیه در مقایسه با جهان

00:44:31 ویدیوی نادرست منتسب به بازداشت خطیب نماز جمعه مدینه

00:46:23 درباره جمعیت کارمندان دولتی در ژاپن چه می‌دانیم؟

00:51:37 ادعای شاخ‌دار ایرج حسابی درباره قالی پرنده

01:01:03 کامنت‌ها

پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند. گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.

هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری، شان جم و نادر صمدی به همراه نیوشا و آرین کار تهیه و تولید این قسمت را بر عهده داشته‌اند.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.

فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:

فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه

ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه

«آزمایش بکارت» غیرعلمی و بی‌اعتبار است

ادعای خطرناک درباره آثار فستینگ بر درمان سرطان

ادعای شاخ‌دار اثبات اثر میدان شعوری در درمان سرطان کبد

درباره مشکلات تامین دارو در آلمان و اروپا چه می‌دانیم؟

تصویر نادرست درباره خبر تیراندازی مرزبانی ایران به افغانستانی‌ها

عکس‌های ساختگی برای نشان دادن انفجار نزدیک فرودگاه بیروت

استفاده از عکس‌های نقاش لهستانی به جای صادق هدایت

ماجرای تمجید ماندلا از خمینی

آمار بیماری‌های روانی در ترکیه در مقایسه با جهان

ویدیوی نادرست منتسب به بازداشت خطیب نماز جمعه مدینه

درباره جمعیت کارمندان دولتی در ژاپن چه می‌دانیم؟

ادعای شاخ‌دار ایرج حسابی درباره قالی پرنده

بررسی ادعاهای محمدعلی طاهری در مصاحبه با ایران اینترنشنال

درباره طب ارتعاشی، انرژی‌درمانی و انرژی شفابخش چه می‌دانیم؟

کانال پادکست «هزارداستان بودجه» در کست‌باکس