منابع و اطلاعات کامل این برنامه در انتهای این توضیحات و در صفحه‌ی مربوطه در وبسایت فراگفتار

سر عنوان‌های این برنامه:

۰- معرفی بینا گفتار ۰۰:۲۰

۱- خوانش حکایت ۱۱ از گلستان سعدی ۲:۵۰

۲- نکات جالب حکایت ۵:۳۰

۳- معنی حکایت ۱۷:۰۰

۴- موخره و منابع ضمیمه  ۲۵:۳۰

موسیقی ها:

آرم فراگفتار از شهاب فولاد چی

موسیقی پس زمینه‌ی فراگفتار:             Wanderlust - CRASTEL

قطعه‌ی قلاب از همایون شجریان و شهرام پور ناظری

Epic Arabic Instrumental music - Yellow Tunes

Upbeat Tension _ ARABIAN NIGHTFALL

منابع ضمیمه:

لینک حکایت در گنجور

 عکس حکایت در گنجور

غزل سعدی در گنجور

زندگی‌نامه‌ی سعدی

داستان نامه نگاری شاه اسماعیل صفوی با سلطان سلیم عثمانی

سخنرانی تد از زنده یاد محمد علی اینانلو در مورد احساس تعلق به وطن و حفاظت از محیط زیست

درباره‌ی شهر بعلبک

عکس نامه‌ی فارسی نوه‌ی چنگیز به پاپ اینوسنت

فهرست کامل توضیحات و پیوند چند منبع را می‌توانید در قسمت گفتگوی ششم در صفحه‌ی مربوطه در وبگاه فراگفتار پیدا کنید

http://www.faragoftar.com/?p=566#toggle-id-7

۱- ورود به موضوع  ۴:۰۰

۲- نظرگاه و رسالت کتاب (صفحه‌ی چهار)  ۶:۰۵

۳- معیار غلط و صحیح (صفحه‌های چهار-شش) ۸:۴۵

۴- نظر دکتر سامعی در مورد این معیار ها ۱۱:۳۰

۵-  آبدیده/آبداده (صفحه ۲) ۱۸:۳۰

۶- آتش گشودن (صفحه‌های ۲-۳) ۲۳:۴۰

۷- آج/عاج (صفحه‌ی ۳) ۳۴:۰۰

۸- آخُر/آخور (صفحه‌ی ۳) ۳۹:۰۰

۹- آرایه/پیرایه (صفحه‌ی ۵) ۴۵:۱۵

۱۰- آگاه از/آگاه به (صفحه‌ی ۸) ۴۸:۵۰

۱۱- آنچه/ آنچه که (صفحه‌ی ۹) ۵۳:۰۵

۱۲- آینده (صفحه‌ای ۱۱) ۵۶:۴۰

۱۳- اثاثیه و اثرات (صفحه‌ی ۱۴) ۶۰:۱۵

۱۴- احجام و احوالات (صفحات ۱۶ و ۱۷) ۶۵:۳۰

۱۵- استفاده  کردن/بردن (صفحات ۲۴) ۶۶:۰۰

۱۶- حساب کردن روی کسی یا چیزی (صفحه‌ی ۱۶۲) ۶۸:۵۰

۱۷- کُمک (صفحه‌ای ۳۱۵) ۷۷:۳۰

۱۸- کم و بیش/کمابیش (صفحه‌ی ۳۱۶) ۸۲:۱۵

۱۹- کنکاش (صفحه‌ی ۳۱۷) ۸۷:۴۵

۲۰- گستره (صفحه‌‌ی ۳۲۴) ۸۹:۲۵

۲۱- جمع بندی گفتگوها ۹۱:۵۰

نقشهای مثبت کتابهای دستور مانند غلط ننویسیم

۲۲- موخره  ۱۰۵:۳۰

۱- در این واکنش فعالانه چه گروههایی یا کسانی نقش یا حساسیت بیشتری دارند؟ ۳:۳۰

۲-  آیا موفق می‌شوند که تغییر زبان را از طریق کنترل آن کند کنند یا حتی متوقف کنند؟ ۷:۴۵

۳- نگرش و روش این کتابها تا چه اندازه علمی، و قابل اعتنا و اتکا است؟ ۱۰:۰۰

۳-  معرفی ابوالحسن نجفی و کتابش، غلط ننویسیم ۳۵:۰۵

شرح حال مختصر نجفی ۳۸:۰۰

۴- چه نقدهایی شده به کار نجفی در کتاب غلط ننویسیم؟ ۵۲:۵۰

مصاحبه دکتر سامعی با بی بی سی فارسی در مورد دکتر باطنی را در وبگاه پادکست در پایان این توضیحات می گذاریم:

www.faragofyar.com

‌ درس‌گفتارهای محمدرضا باطنی:

https://youtube.com/playlist?list=PLV_219TZZv6U2nBj27-FLTcDHCAnNT4Lt

۱- چه کسانی به این تغییرات زبانی واکنش نشان می دهند؟

· تقریباً همه، بسته به طبقه یا گروه اجتماعی؛ هیچکس بی نظر نیست

· نسلهای مسن تر، محافظه کارنرند

·  اهل زبان: حرفه ای ها؛ حق خودشان میدانند

o شاعران، نویسندگان، مترجمان، ویراستاران، اهل شبکه های اجتماعی، اهل رسانه ها….)

·  کنترل زبان یا کنترل تغییر ۵:۰۰

۲ - چه نوع واکنش هایی؟  ۶:۲۰

·  انواع واکنش ها:

o (انفعالی)

§ تمسخر ( از هدایت تا امروز)

§  مخالفت، جلوگیری، بی تفاوتی، تایید نظری یا عملی (کاربرد بدعت ها)

o (فعال) هدایت تغییر یا مدیریت تغییر

§  احساس خطر و مسؤولیت (تشکیل فرهنگستان)

o گریز ۱۰:۰۰

مقاله و شعر صادق هدایت ۹:۳۰

۳- دلیل حساسیت چیست؟ ۱۰:۰۰

· دلایل عمومی:

o  روانشناسی اشخاص یا گروه ها: مقاومت در مقابل تغییر، نوستالژی، خود مرکز بینی

o دلسوزی برای زبان

· انگیزه های حرفه ای ۱۲:۳۰

o احساس مسئولیت در مقابل زبان

o حفظ کارآمدی زبان برای ارتباط

·   دلایل بی ارتباط با زبان  ۱۴:۳۰

o مثلاً دلایل ایدئولوژیک

§  ملی‌گرایی

§  دلایل سیاسی

§  بیگانه ستیزی

· گریز ۱۷:۱۰

مثالهای دیگر در هر نسلی

·  اشاره ۱۹:۲۵

ویدیو و کتاب استیون پینکر:

Video on YouTube, minutes 2:00-4:00 https://youtu.be/OV5J6BfToSw

Title: Linguistics, Style and Writing in the 21st century, with Steven Pinker

Book: The sense of style by Steven Pinker

· مثالهای استفاده‌ی سیاسی ۱۹:۵۰

o  تغییر خط در ترکیه

o بیگانه ستیزی ترامپ

۴- چه کسانی حق/ صلاحیت/ قدرت دارند که در مورد این تغییرات اظهار نظر یا اعمال نظر کنند؟ ۲۰:۵۵

نگهبانان موجه زبان چه کسانی هستند؟

· حق: البته همه حق دارند

زبان متعلق به همه است

· صلاحیت ۲۱:۵۰

o  اهل بینش زبانی

o زبانشناسان (به مفهوم عام)

o  جامعه شناسان (به مفهوم عام)

· قدرت ۲۴:۰۰

o مرجع های اجتماعی و صاحبان نفوذ در جامعه و زبان

§ اهل ادب (قدیم و جدید)

§ روشنفکران

§ صاحبان رسانه های جمعی

· فردوسی پور

o دولت‌ ۲۷:۱۵

§ آموزش و پرورش، اسناد، رسانه های دولتی…

o نهادها  ۲۹:۳۰

§ فرهنگستان، دانشنامه ها، لغت نامه

مثال راهنمای شیکاگو، فرهنگ آکسفورد

o مقامات رسمی ۳۰:۲۰

§ دولتی یا غیر دولتی

§ زبانشان به عنوان زبان مرجع

§ مثال زَمین و زِمین، یا زَبون و زِبون ۳۱:۳۰

· گریز ۳۳:۱۵

شیرآهن کوه مردا

روش جدید نوشتاری

۵- تاثیر  اظهار نظرها و اعمال نظر ها چیست؟  ۳۶:۰۰

مانع تغییرات، کند کننده آن ها، جهت دهنده به آنها ، یا بی تاثیر؟

· تأثیر فرهنگستانها،

· تأثیر اهل قلم ۳۸:۰۵

· گریز ۳۹:۴۰

تاثیر اهل قلم در دوران مشروطه، بعد از جنگ دوم، و حالا

۶- آیا اصولاً باید واکنشی نشان داد؟ ۴۱:۰۰

نمیشود زبان را به حال خود واگذاشت؟

واکنش اصولاً نشان داده میشود

· منفعلانه

o طبیعت جامعه و زبان است

· فعالانه ۴۲:۴۵

نیاز جامعه است

o نیاز آموزشی، علمی، فرهنگی، ارتباطی

· مثال  «منو»ی «کافی شاپ» ۴۴:۴۵

· پدیده برخورد بین گرایش های زبانی مختلف ۴۶:۴۵

o مثال کافه گلاسه ۴۹:۰۰

· مکانیزم های پیچیده جامعه در تولید و  کاربرد کلمات ۵۰:۱۵

o مثال قهوه‌ خانه، کافی شاپ، و چای خانه

## گفتگوی پایانی ۵۴:۳۰

۱. سوال: آیا این تغییرات خوبند یا بد و اصلاً معیار ارزش گذاری چیه؟

به خودی خود نه خوب هستند نه بد؛ بستگی به این دارد که از چه دیدگاهی ارزیابی کنیم

۲. سوال:  معیار زبان شناسانه چه حکمی در مورد تغییرات زبانی میدهد؟ ۴۰:۲۵

آیا تغییرات باعث تضعیف زبان هستند و حتی سوق دادن آن به سوی مرگ؟

مثال زبان های مرده: لاتین، پهلوی، سانسکریت.

ویدیو و کتاب استیون پینکر:

https://youtu.be/OV5J6BfToSw

Starting at minute 28:00

Book: The sense of style by Steven Pinker

 این تغییرات چگونه اتفاق میافتند؟ در هر زمانی در کجا و به چه میزانی این تغییرات مشاهده میشوند؟

جمله‌ی معترضه دو نقل قول از فیزیک کوانتوم و تاریخ ۱۴:۴۰

۴- شکل و میزان تغییر در گونه های مختلف زبان فارسی چگونه است؟ ۱۶:۴۵

معترضه: استفاده شاملو از زبان عامیانه   ۲۵:۲۰

۱-  سوال اول: چرا تغییر؟ این تغییرات از کجا می آیند و دلیلشان چیست؟    ۲:۱۵

مهمترین عوامل تغییر:

۲- آیا تغییرات در همه جا و هر زمانی  به طور یکسان اتفاق میافتد؟    ۳۷:۰۵

کلید واژگان: عوامل تغییر زبان، مهاجرت و تغییر زبان، برخوردهای اجتماعی و تغییر زبان، اقتصاد زبانی، زیباسازی زبان، فینگیلیش

زبان فارسی دستخوش تغییر

پادکست فراگفتار

www.faragoftar.com

شش  گفتگو  با دکتر حسین سامعی

رضا صدر

پیش درآمد: طرح موضوع و خلاصه‌ی گفتگوها

سوالهای پایه: چرا و چگونه زبان فارسی در حال تغییر است؟ آیا این تغییرات مفیدند یا مضر، ناگزیرند یا کنترل پذیر؟ چه نیروها و مراجعی در این زمینه فعالند؟ و به‌خصوص، نقش کتاب های دستور یا اصول نگارش چیست، کتاب‌هایی مانند غلط ننویسیم ابوالحسن نجفی.

سلام دوستان عزیز،   در این دومین مجموعه‌ی گفتگو از دوره‌ی دوم پادکستهای  فراگفتار، گروه دیگری از گفتگو های مرا میشنوید با دکتر حسین سامعی، زبانشناس، پژوهشگر سابق فرهنگستان زبان و ادب فارسی، و مدرس فعلی دانشگاه اموری در ایالت جورجیای آمریکا:

http://mesas.emory.edu/home/people/faculty/samei.html

این مجموعه شامل شش گفتگوست. موضوع این گفتگوها بررسی تغییرات زبان فارسی است به خصوص در زمان حاضر. این موضوعی است که این روزها همه‌ی ما فارسی گویان و فارسی خوانان به آن بر می خوریم: به شکل های مختلف مانند عبارتهای نوظهور، واژه های نو، یا ترکیبات دستوری جدید؛ و همینطور در جاهای مختلف مثلاً  در صحبتهای مردم به خصوص جوانان، متن های اینترنتی یا شبکه های اجتماعی، وسایل ارتباط جمعی، انتشارات رسمی،  یا کتاب های جدید الانتشار.

کاربران یا متخصصین زبان، از جمله همه ما، غالباً به هر کدام از این تغییرات واکنش نشان می دهند، از یک طرف و گروهی شاید از یک نوآوری استقبال کنند و به کارش بزنند. از طرف دیگر و گروهی دیگر شاید با آن مخالفت کنند، گاهی شکلی ملایم مثل شوخی و ریشخند، و گاهی به شکلی شدیدتر مثل انتقاد و حمله. در این زمینه بعضی‌ها هم ممکن است رهنمود صادر کنند به صورت دستورالعمل، بخشنامه‌ی آموزشی یارسانه‌ای، و یا کتاب و مقاله.

گفتگوی اول دلایل و عوامل تغییرات زبان فارسی را بررسی می‌کند و در ضمن با آوردن مثال هایی به یادمان می آورد که تغییر زبان نه مختص زبان ماست و نه مختص زمان ما، بلکه کمابیش در همه‌ی زبان ها و در همه زمان ها تغییر روی داده است.

گفتگوی دوم اختصاص دارد به عرصه ها و شکل های مختلف تغییر زبان فارسی، در گونه های مختلف و در گروه‌های مختلف مردم.

گفتگوی سوم می پردازد به ارزش گذاری بر تغییر ها، آیا تغییرات یا بعضی از آنها خوبند یا بدند؟ مفیدند یا مضر؟

گفتگوی چهارم درباره میزان و اشکال واکنش گروه های مختلف اجتماع است نسبت به تغییرات زبان فارسی در حال حاضر، به خصوص واکنش های فعالانه‌ای که سعی دارند تغییرات را متوقف کنند یا به آن جهت دهند.

گفتگوی پنجم، از میان آن واکنش های فعالانه، تمرکز می کند بر تلاش ها و روش های کتاب های دستور زبان یا آیین نگارش. این گفتگو به خصوص کتاب غلط ننویسیم و نویسنده‌ی آن ابوالحسن نجفی را معرفی می کند.

گفتگوی ششم، آموخته های گفتگوهای قبلی را به کار می زند با بررسی مشخص احکام و استدلال های کتاب غلط ننویسیم درباره‌ی چندین کلمه یا ترکیب فارسی که کتاب آنها را غلط قلمداد کرده است. این گفتگو شامل نکات جالبی است در مورد آن کلمات.  نهایتاً، این گفتگوی ششم، به نقش مثبت و نقش منفی این گونه کتاب ها می پردازد.

پس از انتشار این پیش درآمد و گفتگوی اول، ۵ گفتگوی دیگر به ترتیب و به فاصله های یک  هفته ای منتشر خواهند شد.

یادآوری می کنم که  فایل های شنیداری و توضیحات این گفتگوها را علاوه بر پادکست فراگفتار در پادگیرهایتان، می توانید در وب سایت فراگفتار بیابید:

www.faragoftar.com

در این وبسایت همچنین پیوند (لینک) اینترنتی بعضی گفتار ها یا ویدیو های مربوط به موضوع را خواهیم گذاشت به همراه چند فایل چند رسانه‌ای، از جمله، برای رجوع، بعضی صفحات کتاب غلط ننویسیم که مداخل آن‌ها در گفتگوی ششم بررسی شده است.