19 października 1469 roku powstała Hiszpania, którą znamy dzisiaj. Co się wtedy stało? Jak doszło do tego wydarzenia? Co je spowodowało? Herb Hiszpanii składa się z kilku części. Najważniejsze z nich to zamek, lew oraz słupy. Co oznaczają te symbole? Czego dokonała zjednoczona Hiszpania? Zacznijmy jednak od dwóch osób, które miały największy udział w powstaniu tego państwa. Kim były te dwie osoby, które miały w tym swój udział?

Izabela urodziła się w 1451 roku. Jej ojciec Jan II Kastylijski zmarł w 1454. W tym roku w Polsce Kazimierz Jagiellończyk ożenił się z Elżbietą Rakuszanką. Wybuchła też wtedy wojna trzynastoletnia Polski z Zakonem Krzyżackim. Wracając do Kastylii, królem po zmarłym Janie II został starszy przyrodni brat Izabeli - Henryk IV Bezsilny. Odesłał wtedy z dworu drugą żonę ojca i jej dzieci. Izabela wraz z matką i młodszym bratem Alfonsem została wysłana do miejscowości Arévalo. Izabela miała wtedy 3 lata, a jej brat Alfons miał roczek.

Początkowo ich matka Izabela Portugalska starała się edukować dzieci, szczególnie starszą córkę Izabelę. Później jednak wpadła w chorobę umysłową. Później odziedziczyła to po niej wnuczka Joanna Szalona. W 1461 roku gdy Izabela miała 10 lat wraz z bratem opuściła matkę. Jej starszy brat był królem jako Henryk IV Bezsilny. Przydomek dostał być może dlatego, że chodziły plotki o niemocy seksualnej tego króla. Gdy po 7 latach małżeństwa urodziła się córka Joanna, większość szlachty uznała, że to córka kochanka królowej, a nie króla. Zmuszono go aby za następcę uznać młodszego brata Izabeli czyli Alfonsa.

Niestety Alfons zmarł w 1468 i wtedy zaczęto poważnie myśleć o Izabeli jako następczyni Henryka Bezsilnego. Ostatecznie doszło do porozumienia między rodzeństwem czyli królem Henrykiem i jego przyrodnią siostrą Izabelą. Miała ona zostać władcą po jego śmierci, ale pod warunkiem, że to on wybierze jej męża. Mijały lata, on przedstawiał kolejnych kandydatów, ale Izabela wszystkich odrzucała. Miała własne plany matrymonialne.

Izabela urodziła się w Kastylii w 1451. Rok później w 1452 w Aragonii urodził się Ferdynand jej przyszły mąż. Też miał starszego przyrodniego brata, ale ten zmarł w 1461 roku. Podejrzewano, że otruła go matka Ferdynanda aby tron dostał się jej synowi. W tym samym roku, kiedy zmarł starszy brat czyli w 1461, Ferdynand który miał 9 lat został mianowany przez ojca następcą tronu. Aragonia w tamtych czasach to dzisiejsza Aragonia, Katalonia oraz Walencja czyli z grubsza wschodnie wybrzeże dzisiejszej Hiszpanii. Ale Aragonia oprócz tego posiadała jeszcze Baleary, Sardynię, Sycylię oraz królestwo Neapolu czyli dolną część półwyspu Apenińskiego czyli dzisiejszych Włoch.

Ferdynand był więc następcą tronu, a Izabela potrzebowała pomocy. 19 października 1469 doszło do potajemnego małżeństwa Izabeli i Ferdynanda. W tym momencie oboje byli wyznaczonymi następcami. Ferdynand tronu aragońskiego, a Izabela kastylijskiego. Izabela przybyła na miejsce pod pretekstem, że chce odwiedzić grób swojego zmarłego brata. Ferdynand przybył przebrany za służącego. Ponieważ byli drugimi kuzynami kardynał Rodrigo Borgia załatwił im pozwolenie od papieża. Jednak gdy o tym małżeństwie dowiedział się król Kastylii, przyrodni brat Izabeli czyli Henryk IV Bezsilny postanowił przekazać władzę swojej córce. Tej, którą wszyscy uważali za córkę kochanka jego żony. Henryk zmarł w 1474. Doszło wtedy do wojny domowej w Kastylii między Izabelą, a jej bratanicą.

Po stronie Izabeli stanął jej mąż Ferdynand i wojska aragońskie, a po stronie Joanny, domniemanej córki Henryka Bezsilnego stanęła Portugalia. Wygrała Izabela, a Joanna w 1478 wstąpiła do klasztoru. W ten sposób Izabela i Ferdynand zostali uznanymi przez wszystkich władcami Kastylii i Leonu. Choć za takich uznawali się już od śmierci Henryka Bezsilnego. W 1479 czyli rok później zmarł ojciec Ferdynanda i oboje zostali także władcami Aragonii. Po umocnieniu swojej władzy postanowili zakończyć rekonkwistę.

W styczniu 1492 ostatni władca Granady poddał zamek Alhambra. W tym samym roku papieżem został Hiszpan Rodrigo Borgia jako Aleksander VI, a Kolumb ruszył w pierwszą wyprawę. W 1494 Hiszpania i Portugalia zawarły traktat z Tordesillas dzielący świat między te dwa kraje. Izabela zmarła w 1504, a Ferdynand w 1516. Nominalną władczynią została ich córka Joanna Szalona, która była pierwszą królową zjednoczonej Hiszpanii. Ona jednak nigdy w zasadzie nie rządziła. Zamiast niej władzę sprawował jej ojciec, mąż, a na koniec kardynał. Po jej śmierci królem został jej syn Karol V Habsburg.

Podsumowując. 19 października 1469 zawarto ślub pomiędzy następcami tronu Aragonii i Kastylii. Izabela została królową Kastylii i Leonu, a Ferdynand Aragonii. Ich ślub sprawił, że te królestwa się połączyły. Na Herbie Hiszpanii można znaleźć na pierwszych trzech miejscach zamek oznaczający Kastylię, lwa oznaczającego Leon oraz słupy oznaczające Aragonię. Te zjednoczone królestwa dokończyły rekonkwisty i wysłały Kolumba na podbój nowego świata. Tak powstała Hiszpania, która przez parę stuleci była imperium nad którym nie zachodziło słońce.

Kim był Zygmunt Luksemburski? Zacznijmy od dziadka. Jan Luksemburski jak wskazuje jego przydomek był hrabią Luksemburga. Zyskał jednak dzięki małżeństwu. Ożenił się z córką Wacława II, który był królem Czech i Polski. Gdy Wacław II zmarł, krótko rządził jego syn Wacław III. Gdy ten zginął w zamachu Jan Luksemburski dzięki swojej żonie został w 1310 królem Czech i Polski. Dziesięć lat później czyli w 1320 roku królem został Władysław Łokietek, ale to nie było problemem dla Jana, bo Jan był królem Polski, a Łokietek królem krakowskim. Jan tytularnie rządził Wielkopolską i Pomorzem, a Łokietek Małopolską. Niemniej prawie doszło do wojny, a Jan Luksemburski w 1327 doszedł aż do bram Krakowa skąd dzięki interwencji węgierskiej się wycofał.

Synem Jana Luksemburskiego był Karol. Tak naprawdę Karol dostał na chrzcie czeskie imię Wacław, ale później na bierzmowaniu przyjął imię Karol i pod tym imieniem przeszedł do historii. Miał on już lepsze stosunki z Polską. Jego czwartą żoną została Elżbieta pomorska, wnuczka Kazimierza Wielkiego oraz siostra Kaźka słupskiego. Właśnie z tego małżeństwa urodził się syn Zygmunt. W 1378 Zygmunt został wysłany na Węgry aby nauczył się języka węgierskiego, a w 1381 Zygmunt do Krakowa aby nauczył się polskiego. Miał on poparcie szlachty z Wielkopolski, ale szlachta z Małopolski wybrała opcję litewską i Jagiełłę.

Zygmunt ożenił się z Marią Andegaweńską w 1385. Rok później w 1386 Jagiełło ożenił się z siostrą Marii, Jadwigą Andegaweńską. Obie siostry były królami - Maria była królem Węgier, a Jadwiga królem Polski. Obie siostry zmarły przy porodzie. Maria zmarła w 1395, Zygmunt po jej śmierci pozostał władcą Węgier. Jadwiga zmarła w 1399, Jagiełło po jej śmierci pozostał władcą Polski. W 1402 Jagiełło ożenił się z Anną Cylejską, a Zygmunt w 1408 ożenił się z kuzynką Anny - Barbarą Cylejską.

Zygmunt był kolejno elektorem brandenburskim, królem węgierskim, królem niemieckim, księciem Luksemburga, królem włoskim, cesarzem rzymskim oraz królem czeskim. O mało co byłby także królem Polski. Zwołał sobór w Konstancji i zakończył wielką schizmę zachodnią, ale pozwolił na spalenie Husa czym wywołał wojny husyckie.

Dorota Pająk-Puda
książka: "Anna 1410"
https://www.empik.com/anna-1410-piastowna-na-jagiellonskim-tronie-pajak-puda-dorota,p1394721795,ksiazka-p
profil autorski na facebooku:
https://www.facebook.com/dorota.pajakpuda.9

Do wielkiej schizmy zachodniej doszło 20 września 1378 gdy wybrano drugiego papieża. W kwietniu 1378 pierwsze konklawe wybrało papieża Urbana VI. Pięć miesięcy później na drugim konklawe we wrześniu wybrało papieża Klemensa VII. Od tego momentu było dwóch papieży i od tego momentu liczy się początek wielkiej schizmy zachodniej, która trwała prawie 40 lat. Dlaczego do tego doszło? Jak udało się rozwiązać ten konflikt? Jaki to miało wpływ na historię Polski. Najpierw jednak wyjaśnijmy co to znaczy schizma i dlaczego ta konkretna schizma jest zachodnia.

Schizma to rozdział pomiędzy wyznawcami jednej religii. Nie jest to jednak podział religijny, taki gdy powstają sekty. Po schizmie powstają dwie grupy (lub więcej), które nie różnią się specjalnie wierzeniami. Tak więc reformacja nie była schizmą, bo protestanci zmienili swoje wierzenia. Powstaje jednak pytanie: jeżeli ci wyznawcy podczas schizmy mają dalej te same wierzenia to dlaczego się dzielą? Głównym powodem zwykle jest kwestia przywódcy. Po wielkiej schizmie katolicy podzielili się na tych popierających Urbana VI i tych którzy za papieża uznawali Klemensem VII. Podobnie było przy powstaniu kościoła anglikańskiego. Anglikanie w momencie powstania to dalej byli katolicy, ale zamiast papieża mieli za głowę króla. Oczywiście jeżeli schizma trwa długo później pojawiają się różnice także w wierzeniach.

Tak więc schizmą był podział kościoła na katolicyzm i prawosławie w 1054 oraz oderwanie się kościoła anglikańskiego w 1534. To były trwałe podziały. Takie, które trwają do dziś. My jednak omawiamy rocznicę podziału, który się nie utrzymał. 20 września 1378 roku wybrano drugiego papieża i doszło do schizmy. Każdy katolicki kraj w Europie zachodniej (a były wtedy prawie same kraje katolickie) popierał jednego lub drugie papieża. Np. Anglicy i Polacy popierali papieża rzymskiego, a Francuzi i Szkoci papieża awiniońskiego. Niektóre państwa zmieniały swoje zdanie, np. Królestwo Neapolu. Ale jak doszło do tego podziału?

Papież Grzegorz XI powrócił do Rzymu w 1377 kończąc tym tzw. niewolę awiniońską. Był on jednak Francuzem. Gdy zmarł w marcu 1378 roku w Rzymie rozpoczęły się demonstracje rządające, że na papieża ma zostać wybrany Rzymianin lub chociaż Włoch. Te demonstracje nie ustawały. W pewnym momencie tłum wtargnął nawet do budynków, w których zebrani byli kardynałowie na konklawe. Na papieża wybrano więc Urbana VI, który był neapolitańczykiem. Na konklawe było 17 kardynałów, w tym 12 Francuzów, 1 Hiszpan i 4 Włochów. Głosowało 16 z nich, a Urban VI dostał 14 głosów.

Jednak tuż po elekcji w Rzymie zostali tylko 4 włoscy kardynałowie. 16 Francuzów i ten 1 Hiszpan wyjechali i spotkali się w królestwie Neapolu. Tam odbyło się drugie konklawe. Kardynałowie twierdzili, że poprzednie konklawe było nieważne, bo tłum zmusił ich do głosowania na Włocha. W poprzednim konklawe brało udział 17 kardynałów, ale w międzyczasie zmarł jeden Włoch, tak więc w tym nowym konklawe wzięło udział tylko 16 kardynałów. Trzech Włochów wstrzymało się od głosu, tak więc Klemensa VII wybrało 13 z 16 obecnych. Ten papież został wybrany w królestwie Neapolu, ale potem przeniósł się do Awinion. Tak więc Urbana VI nazywa się rzymskim papieżem, a Klemensa VII papieżem awiniońskim lub antypapieżem.

Początkowo Urban VI był w Rzymie, a Klemens VII na południu w Neapolu. W 1379 doszło jednak do wojny. Rzymski papież Urban VI korzystał z pomocy włoskich kondotierów, a Klemens VII z francuskich. 29 kwietnia 1379 doszło do bitwy pod miejscowością Marino. Jest tam dzisiaj miejsce nazywane doliną śmierci z powodu wielu zabitych. Włosi wygrali. Pokonali Francuzów, a papież Klemens VII musiał uciekać do Awinionu. Obaj ci papieże później zmarli, ale wybierano ich następców, a więc schizma trwała. Łącznie liczy się, że trwała prawie 40 lat.

W 1394 na papieża w Awinionie wybrano Benedykta XIII. Zobowiązał się on jednak, że aby zakończyć schizmę sam zrezygnuje gdy będzie taka potrzeba. Później jednak nie chciał tego zrobić. Wtedy jego zwolennicy wystąpili przeciwko niemu. Król Francji oblegał tego antypapieża w Awinionie, a kardynałowie wyjechali do Pizy. W tym mieście zgromadzili się kardynałowie obu papieży. Ogłoszono, że papież rzymski Grzegorz XII oraz awinioński Benedykt XIII są heretykami. Jednocześnie wybrano na papieża Aleksandra V. Niestety zamiast problemu z dwoma papieżami teraz był problem z trzema.

Następcą Aleksandra V, czyli pizańskiego papieża został później Jan XXIII. Wtedy sprawą zajął się Zygmunt Luksemburski. Udało mu się namówić wszystkich władców aby zebrali się na soborze w Konstancji. Nie wszyscy władcy przyjechali, ale każdy wysłał przynajmniej przedstawicieli. Nie było to łatwe, bo np. Polacy i Krzyżach toczyli spór, a Francuzi i Anglicy toczyli wojnę stuletnią. Niemniej Zygmuntowi udało się przekonać wszystkich, aby przyjechali na ten sobór. To zgromadzenie oficjalnie rozpoczął papież pizański czyli Jan XXIII. Jednak zaraz po rozpoczęciu obrad sobór pozbawił tego papieża władzy. Jan XXIII uciekł wtedy z Konstancji. W międzyczasie sobór zdjął z urzędu także papieża awiniońskiego, którym był wtedy Benedykt XIII. Z kolei rzymski papież Grzegorz XII przysłał list zwołujący sobór i zatwierdzający jego decyzje.

Zauważmy, że sobór rozpoczął papież pizański Jan XXIII. Sobór pozbawił go stanowiska papieskiego i uchwalił wyższość tego zgromadzenia nad papieżem. Później przyszedł list od papieża rzymskiego Grzegorza XII aby rozpocząć sobór. Z tego powodu kościół katolicki nie uznaje tej uchwały o wyższości soboru nad papieżem, bo została ona przyjęta po rozpoczęciu przez pizańskiego papieża, a przed tym zanim dotarł list od rzymskiego papieża uznawanego przez katolików. Niemniej wszystkie późniejsze uchwały są uznawane także przez katolików. Najważniejszą z nich był wybór 11 listopada 1417 na papieża Marcina V.

W momencie wyboru rzymski papież Grzegorz XII już nie żył, a więc nie było problemu. Za to papież awinioński przeniósł się do Aragonii, gdzie był kartą przetargową wobec Marcina V. Podobnie było z papieżem pizańskim czyli Janem XXIII. On zamieszkał we Florencji i wykorzystywali go Medyceusze aby mieć nacisk na papieża Marcina V. Gdy Jan XXIII zmarł we Florencji Medyceusze wystawili mu tam grobowiec, na którym napisano, że to były papież. Napisowi temu sprzeciwiał się Marcin V. Ten grobowiec znajduje się w baptysterium przy florenckiej katedrze.

Katolicy uznają tylko tych papieży rzymskich. Papieży awiniońskich i pizańskich uważają za antypapieży. Z tego powodu ich imiona i numery były użyte później ponownie. Na koniec wielkiej schizmy zachodniej papieżem w Awinionie był Benedykt XIII, a w Pizie Jan XXIII. Gdy więc wybierano później papieży, którzy przyjęli te imiona doszło do małego bałaganu. W 1724 wybrano papieża, który początkowo przyjął imię Benedykta XIV, ale później zmienił imię na Benedyka XIII, aby zaznaczyć, że ten wcześniejszy był antypapieżem. Podobnie w 1958 papież Jan myślał o numerze XXIV, ale też przyjął imię Jana XXIII. Przy tym ostatnim pojawił się taki problem, że nigdy nie było Jana XX.

Papieża zwykle wybierają kardynałowie. Jednak podczas soboru w Konstancji na papieża głosowały nacje: italska, galijska, germańska, angielska i hiszpańska. Do nacji germańskiej zaliczono także Polaków, Węgrów i Szkotów. W tej nacji germańskiej Polaków reprezentował arcybiskup Gniezna Mikołaj Trąba. Aby zostać wybranym na papieża każdy kandydat musiał dostać przynajmniej 2/3 głosów w każdej nacji. Po wyborze Marcin V zaproponował Mikołajowi Trąbie godność kardynała. Trąba jednak odmówił, a więc papież nadał mu tytuł Primas Regni. W ten sposób Mikołaj Trąba został pierwszym prymasem Polski.

Sobór w Konstancji został zorganizowany przez Zygmunta Luksemburskiego aby zakończyć wielką schizmę. Rozpoczął się 16 listopada 1414, ale np. sam Zygmunt przybył dopiero na Boże Narodzenie tego roku. Na soborze oprócz najważniejszej kwestii schizmy omawiano też zatarg polsko-krzyżacki oraz osądzono Jana Husa. Sobór rozpoczął Jan XXIII. On wydał bulle na korzyść Polski. Niestety później papież Marcin V odwołał to wszystko. Na soborze był obecny także Zawisza Czarny, który zapowiedział papieżowi, że czci polskiego króla będzie bronił “gębą i ręką”. Wcześniej wdarł się przed oblicze papieża niszcząc po drodze bramę i bijąc papieskich strażników. Papież Marcin pod jego wpływem potępił paszkwil napisany przeciwko Polsce.

Sobór rozwiązał problem schizmy i przy okazji załatwił kilka inny spraw. Poza funkcją religijną stał się czymś w rodzaju obraz ONZ krajów europejskich. Papieżowi nakazano aby zwoływał takie sobory regularnie. Osłabiłoby to jednak władzę papieży, a więc unikali oni tego obowiązku. Nie mówiąc już o tym, że nie uznawali wyższości soboru nad osobą papieża.

20 września 1378 doszło do wyboru drugiego papieża, co rozpoczęło wielką schizmę zachodnią. Aby temu zaradzić wybrano trzeciego papieża, co doprowadziło do jeszcze większego podziału. Dopiero sobór w Konstancji rozwiązał ten problem pozbawiając wszystkich papieży władzy i wybierając Marcina V. Do historii Polski sobór przeszedł jednak bardziej jako miejsce, gdzie Polacy toczyli spór z Krzyżakami oraz gdzie spalono Jana Husa. Sobór jednak wezwano aby zakończyć schizmę i to się udało.

13 września 1376 roku papież Grzegorz XI opuścił Awinion we Francji kończąc w ten sposób okres nazywany niewolą awiniońską. Dlaczego papieże przebywali we Francji? Czy rzeczywiście była to niewola? Dlaczego wrócili do Rzymu? Jak wyglądało wtedy Wieczne Miasto?

Przeprowadzka papieży zaczęła się od zatargu króla Francji Filipa IV Pięknego z papieżem Bonifacym VIII. Ten papież prawie ekskomunikował króla Francji. Po jego śmierci na konklawe był podział na frakcję francuską i antyfrancuską. Ta francuska miała 2/3 głosów, dzięki czemu wybrano na papieża Klemensa V. Nie był to łatwy wybór. Konklawe trwało 11 miesięcy. Ponieważ jednak wygrał papież profrancuski nie był mile widziany we Włoszech i dlatego przeniósł się do Francji i ostatecznie osiadł w Awinionie.

W tzw. niewoli awiniońskiej było 7 papieży. Pierwszy to Klemens V. Oprócz tego, że przeniósł się do Francji warto wspomnieć, że za jego czasów odbył się proces Templariuszy. Awinion stało się siedzibą papieży, ale na ich własność przeszło dopiero w czasach czwartego papieża tej niewoli czyli Klemensa VI. Jednak kolejni papieże chcieli już wrócić. Innocenty VI chciał, ale nie mógł. Urban V wyjechał do Rzymu, ale potem wrócił do Awinionu. Dopiero Grzegorzowi XI się udało.

Dziś skupimy się głównie na Grzegorzu XI, ale do Rzymu próbował już wrócić jego poprzednik Urban V. Ten papież (Urban V) powrócił do Rzymu w 1367. Budynki kościelne nie nadawały się do zamieszkania. Urban V wydał więc nakaz remontu bazylik św. Piotra na Watykanie i św. Jana na Lateranie. Papież zamieszkał na Watykanie. Jednak nie ze względu na grób św. Piotra, ale dlatego, że był to umocniony region i papieże mogli się tam czuć względnie bezpiecznie. Czemu Rzym był niebezpieczny?

Papieże okresu niewoli awiniońskiej byli Francuzami. W Rzymie były nastroje antyfrancuskie. Poza tym władcy sąsiednich państw byli przeciwni. Papieże oprócz władzy kościelnej byli wtedy władcami Państwa Kościelnego. Chyba największymi przeciwnikami był ród Viscontich rządzący w Mediolanie. Ostatecznie papież Urban V poddał się i w 1370 wrócił do Avinionu. Na jego następcę wybrano Grzegorza XI, który był ostatnim francuskim papieżem. On także postanowił wrócić do Rzymu. Kto w tamtych czasach miał największy wpływ na decyzje papieży?

Katarzyna ze Sieny była niepiśmienną mniszką, która jednak była niezwykle inteligentna. Miała ogromny wpływ nie tylko na papieży, ale także na politykę w Europie. To właśnie pod jej wpływem najpierw papież Urban V, a później także Grzegorz XI postanowili wrócić do Rzymu. Ten ostatni Grzegorz XI nie tylko wrócił pod jej wpływem do Rzymu, ale także wykorzystał ją do zawarcia pokoju z Florencją. Po śmierci Grzegorza XI papieżem został Urban VI i doszło do wielkiej schizmy. W pewnym momencie było aż trzech papieży. Urban VI był w Rzymie, a jeden z antypapieży był w Avignon. Wtedy także wmieszała się Katarzyna ze Sieny i popierała rzymskiego papieża Urbana VI.

Jak z tego widać choć Grzegorz XI wrócił do Rzymu to dalej istniały naciski aby papieże byli w Awinionie. Za wszystkim tym stała kobieta Katarzyna ze Sieny, która namówiła najpierw Urbana V, potem jego następcę Grzegorza XI do powrotu do Rzymu. Później wspierała Urbana VI, który był papieżem w Rzymie przeciwko antypapieżowi w Awinionie, ale to już inna historia - historia wielkiej schizmy zachodniej. Jak zakończyła się historia Katarzyny ze Sieny?

Ta niepiśmienna mniszka dyktowała traktaty teologiczne oraz listy, które rozsyłano do papieża, biskupów oraz władców. Doprowadziła ona do powrotu papieży do Rzymu, do czego doszło 13 września 1376 roku. Katarzyna została po śmierci kanonizowana, potem została uznana za doktora kościoła, a ostatecznie Jan Paweł II ogłosił ją patronką Europy.

https://www.islandersradio.co.uk/niewola-awinionska/

W grudniu 1800 roku ojciec Jane postanowił nagle przejść na emeryturę. Jane całe swoje życie do tej pory mieszkała w jednym miejscu na probostwie w Steventon. Urodziła się w 1775 czyli w momencie wyprowadzki miała 25 lat. Traciła wszystkich znajomych i musiała zamieszkać w mieście, którego być może nie lubiła. Jane przeprowadzała się tam wraz z rodzicami i siostrą Cassandrą. Ta ostatnia jednak miała własne pieniądze i często podróżowała. Dzięki temu Jane często do niej pisała, a nam pozostała ta korespondencja.

Dla Jane ta przeprowadzka nie była chyba przyjemna. Dla jej rodziców był to jednak powrót do miejsc z czasów młodości. To właśnie w Bath wzięli oni ślub w kościele anglikańskim Church of St Swithin na ulicy The Paragon. Dwa miasta wtedy konkurowały ze sobą. Były to Bath i Brighton. Do Bath przyjeżdżali pastorowie z rodzinami. Do Brighton jeździł Jerzy IV, przyszły król, który był znany z rozwiązłości. Tak więc Bath i Brighton były w pewnym sensie jak niebo i ziemia. W oba te miejsca jeżdżono aby znaleźć kandydata na męża czy żonę. Prawdopodobnie w tym celu przyjechali tam rodzice Cassandry i Jane.

Cassandra nie zamierzała jednak wychodzić za mąż. Uważała się za swego rodzaju wdowę po śmierci narzeczonego. Z kolei Jane nie miała w Bath przyjaciół. W 1802 wróciła w rodzinne strony i zamieszkała u przyjaciółek w Manydown. Było to miejsce, gdzie w 1796 czyli 6 lat wcześniej Jane przetańczyła wszystkie bale z Tomem Lefroyem. Mówiłem o tym w odcinku 39. Jane i Cassandra zamieszkały u przyjaciółek, w których domu odbywały się tamte bale. Był tam także młodszy brat tych przyjaciółek i właśnie on, Harris Bigg-Wither poprosił Jane o rękę. Zdarzyło się to 2 grudnia 1802 roku, a Jane się zgodziła.

W Londynie małżonków znajdowano często także wśród obcych ludzi. Co roku zaczynał się sezon, kiedy to młode debiutantki pojawiały się na rynku matrymonialnym. Jednak na angielskiej wsi dalej małżeństwa zawierano wśród znajomych. Tak było i w tym wypadku. O rękę Jane poprosił młodszy brat przyjaciółek, a ona się zgodziła. Harris był jedynym synem, a więc cały majątek stałby się jego własnością. Takie małżeństwo diametralnie zmieniłoby sytuację materialną Jane. Z drugiej jednak strony to wiązałoby się także z macierzyństwem, które często oznaczało dla kobiety śmierć. Kobiety rodziły często co roku, a każdy kolejna ciąża była coraz groźniejsza. Prawie wszystkie bratowe Jane umierały przy kolejnym porodzie. Na ich miejsce przychodziły drugie żony, a czasami nawet trzecie.

Jane się zgodziła, ale następnego dnia zmieniła zdanie. Myślę, że dla nas czytelników to dobra decyzja. Umarła ona młodo, ale jako małżonka i potencjalna matka mogła umrzeć jeszcze szybciej. Wprawdzie w tamtym momencie miała już napisane przynajmniej trzy książki, ale jeszcze żadna z nich się nie ukazała drukiem. Jest całkiem możliwe, że jako żona nigdy nie wydałaby swoich powieści. Nie mówiąc już o tym, że nie napisałaby też ostatnich trzech, z których ja najbardziej lubię Perswazje. Bohaterki jej powieści mimo braku posagu nie wychodziły za mąż za niekochanego mężczyznę. Czy autorka “Dumy i uprzedzenia” nie byłaby hipokrytką gdyby wyszła za mąż dla posagu? Jakie miała alternatywy? Mogła jak Jane Fairfax z Emmy zostać guwernantką albo uczyć dzieci jako szkolna nauczycielka, mogła też jak ciotka wyjechać do Indii. Wiemy, że uczyć nie chciała, a decyzję ciotki oceniła jako złą. Prawie 10 lat później zaczęła zarabiać pisaniem. Jednak w grudniu 1802 roku nie miała żadnego majątku ani posady. Mimo to po nieprzespanej nocy zmieniła zdanie i odrzuciła oświadczyny. Zaraz później wyjechała z siostrą od przyjaciółek.

W 1804 roku Jane Austen wraz z rodzicami przebywała w nadmorskim miasteczku Lyme Regis. Później to miejsce pojawiło się w jej książce “Perswazje” jako Lyme. Właśnie tam na kamiennym molo Louisa Musgrove skacze ze schodów. Kapitan Frederick Wentworth nie złapał jej. Wszystko to rozgrywa się na kartach “Perswazji”. To miejsce pojawia się chyba we wszystkich ekranizacjach tej powieści. Dzisiaj też miłośnicy Jane Austen jadą w to miejsce. Odradzam skakanie.
Pomysły do tej powieści autorka wzięła także z życiorysu swoich braci. Kapitan Wentworth jak najmłodsi bracia także dorobił się na wojnach napoleońskich. O tym jednak za chwilę. W tym samym roku 1804 w urodziny Jane czyli 16 grudnia spadła z konia pani Lefroy i umarła. Niedługo później, bo 21 stycznia 1805 roku umarł także ojciec Jane. To nie koniec śmierci w rodzinie i wśród przyjaciół. Trzy miesiące później matka Marthy Lloyd.

Martha Lloyd była córką pastora, przyjaciela ojca Jane. Gdy pastor Lloyd zmarł ojciec Jane pozwolił matce i dwom córkom zamieszkać w domu swojej drugiej parafii czyli w Deane. Później musiały się stamtąd wyprowadzić, bo parafię dostał najstarszy syn George’a Austena czyli James. Gdy Jamesowi zmarła pierwsza żona ożenił się z Mary Lloyd i w ten sposób jedna z tych sióstr wróciła do parafii w Deaene. Później także dostała Steventon gdy stary George Austen przeszedł na emeryturę. Chyba z tego powodu Jane nie lubiła Mary. Za to kochała Marthę. Gdy na początku roku 1805 zmarł najpierw ojciec Jane, a później także matka Marthy zdecydowano, że zamieszka ona z pannami Austen. Od tej pory Martha była jakby dodatkową siostrą Jane. Później stała się szwagierką, ale nie wybiegajmy za bardzo.

Prawie przez całe życie Jane toczyła się wojna z Francją. Najpierw z rewolucyjną Francją, a potem Francją Napoleona. Ten ostatni planował inwazję na Wielką Brytanię. Przeciwstawia mu się brytyjska flota, w której byli dwaj najmłodsi braci Jane - Frank i Charles. W 1805 roku Frank zaręczył się z 19-letnią Mary (sam miał 32 lata). W marcu Nelson powierzył mu zdobyty statek. Jak jego kapitan brał udział w blokadzie Kadyksu. Później został wysłany aby uzupełnić zaopatrzenie w Gibraltarze. 21 października 1805 doszło do bitwy pod Trafalgarem, a Franka tam nie było. Żalił się później narzeczonej w liście. Nie ominęła go jednak wojenna sława. Rok później 6 lutego 1806 brał udział w bitwie pod Santo Domingo. Jane wykorzystała to w powieści “Perswazje”. Kapitan Wentworth także brał udział w tej bitwie.

Charles pływał po południowym Atlantyku. Poznał na Bermudach pannę Frances nazywaną w rodzinie Fanny. Pobrali się już w 1807 roku, ale do Anglii wrócili dopiero po czterech latach. Mieli już wtedy dwie córeczki. Powieść “Perswazje” kończy się tym, że Anne Eliot wychodzi za kapitana Wentwortha i będzie razem z nim pływać. Jane wiedziała co to znaczy. Jej bratowa Fanny przez cztery lata pływała z mężem na wojennym statku i tam urodziła mu dwie córki. Kobiety miały wtedy trudne życie i to nie tylko te pływające z mężami na wojennych statkach.

Po śmierci ojca George’a Austena jego żona, dwie córki oraz Martha Lloyd nie miały gdzie mieszkać. W 1806 roku zamieszkały z żoną Franka, Mary. Później pomagały także żonie najbogatszego z Austenów Edwarda, który zmienił nazwisko na Knight (mówiłem o tym w 36 odcinku). Siostry Austen jeździły do jego rezydencji na zmianę. Jane poznała tam guwernantkę Anne Sharp, która stała się jej przyjaciółką. Tymczasem żona Edwarda Elizabeth wciąż była w ciąży i rodziła kolejne dzieci. Zmarła w 1808 roku w 11 połogu. Dziś może to trudno zrozumieć, ale w tamtych czasach kobiety cieszyły się z przekwitnięcia. Oznaczało to koniec kolejnych ciąży. W tym czasie królem był jeszcze Jerzy III. Jego żona Charlotta urodziła mu 18 dzieci.

W tym samym roku 1808 Edward zaproponował swojej matce dom w Chawton. Cztery kobiety wprowadziły się tam w 1809 roku. Kupiono dla Jane pianino, na którym później codziennie grała. Ten dom w Chawton stoi do dziś i jest tam muzeum. Niedaleko na obrzeżu miasta stoi rezydencja, która należała do Edwarda Knighta. Czy ten dom był ważny dla Jane? Warto zwrócić uwagę, że mieszkając tam Austen wydała cztery swoje powieści czyli “Rozważna i romantyczną” w 1811, “Dumę i uprzedzenie” w 1813, “Mansfield Park” w 1814 oraz “Emmę” w 1815. W tym domu napisała też “Perswazje” i zaczęła pisać “Sanditon”. Można chyba powiedzieć, że po wyprowadzce ze Steventon dopiero teraz miała swoje stałe miejsce.

Współcześnie miasto Verdun kojarzy się raczej z bitwą podczas I wojny światowej. Bitwa pod Verdun trwała od 21 lutego do 18 grudnia 1916, czyli z grubsza prawie cały rok 1916. My jednak zajmiemy się czymś, co wydarzyło się dużo wcześniej bo 10 sierpnia 843. Właśnie wtedy podpisano traktat w Verdun. Kto go podpisał i jaki wpływ miał ten traktat na kolejne 1200 lat historii Europy?

W 25 grudnia 800 roku papież koronował Karola Wielkiego na cesarza. W ten sposób królestwo karolingów przekształciło się w cesarstwo. Królestwo, a później cesarstwo to obejmowało dzisiejszą Francję, Niemcy i Włochy. Państwo to nie trwało jednak długo. Karol Wielki miał syna Ludwika Pobożnego. Już sam tytuł pokazuje, że nie był to wojownik jak jego sławny ojciec. Już za życia jego synowie buntowali się przeciwko niemu.

Cesarz Ludwik Pobożny miał czterechy synów: Lotara, Pepina, Ludwika II i Karola II. Drugi z nich czyli Pepin zmarł z przepicia jeszcze za życia ojca. Pozostało więc trzech synów. Najstarszy z nich czyli Lotar dostał koronę cesarską. Dwaj pozostali bracia tereny dzisiejszych Niemiec i Francji. Ludwik II Niemiecki został królem Franków wschodnich, a Karol II Łysy Franków zachodnich. Obaj bracia się zjednoczyli aby walczyć z najstarszym bratem, który mienił się cesarzem.

Młodsi bracia pokonali Lotara, który postanowił ułożyć się z braćmi. 10 sierpnia 843 roku podpisano więc traktat. Karol Łysy dalej był królem Franków zachodnich, czyli dzisiejszej Francji. Ludwik Niemiecki był królem Franków wschodnich czyli dzisiejszych Niemiec. Pomiędzy nimi były ziemie Lotara, który utrzymał tytuł cesarski, ale raczej nie mógł oczekiwać, że bracia będą go słuchać. Jego ziemie to współczesne kraje takie jak Belgia, Holandia, Luksemburg, Lotaryngia oraz Włochy.

Jakie znaczenie miał ten traktat? Podzielił Europę na trzy części. Powstały dwa wielkie kraje: Francja i Niemcy oraz terytoria pomiędzy nimi. Dalsza historia Europy zachodniej to wojny między tymi dwoma krajami o te terytoria pomiędzy. Karol Łysy położył podwaliny pod Francję, Ludwik Niemiecki pod Niemcy, a pod Lotarze została tylko nazwa Lotaryngii, o którą walczyli Niemcy i Francuzi przez wieki.

4 czerwca niemieckie miasto Haren zmieniło nazwę na Maczków. Te tereny okupowała 1 Dywizja Pancerna, której dowódcą był gen. Stanisław Maczek. Dlaczego w Niemczech powstało polskie miasto? Jak długo istniało? Kto tam mieszkał? Dlaczego później przestało istnieć? Oraz czy rzeczywiście nazwę nazwano je na cześć generała Maczka?

1 Dywizja Pancerna powstała jeszcze w 1942 roku. Jej dowódcą zostal weteran wojny obronnej w 1939, później kampanii francuskiej w 1940 czyli generał Stanisław Maczek. Dywizja została przerzucona do Normandii dwa lata później w lipcu 1944 roku. Wyzwalali Francję, później Belgię i Holandię. Mam tutaj wątek rodzinny. Mój wujek należał do tej dywizji. Podczas wyzwalania Belgii poznał swoją późniejszą żonę.

Na koniec w maju 1945 roku miano zdobyć port Wilhelmshaven. 4 maja przygotowano szturm. Nadeszła jednak wiadomość o upadku Berlina i Wilhelmshaven też się poddało. Po podpisaniu kapitulacji Niemcy zostały podzielone na cztery strefy okupacyjne. W ramach części brytyjskiej Polakom przydzielono 6,5 tysiąca km kw terenu. Były to ziemie w Dolnej Saksonii oraz Wschodniej Fryzji. Te tereny znalazły się pod nadzorem 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka i 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Sosabowskiego.

Na tych terenach zamieszkali Polacy, którzy przybyli do tej strefy z wielu obozów na terenie Niemiec. Nie chcieli wracać do Polski. Między innymi zamieszkały tam kobiety z obozu w Oberlangen. Były to uczestniczki powstania warszawskiego. Pancerniacy Maczka wyzwolili je 12 kwietnia 1945. Polaków przybywało coraz więcej, a nie było ich gdzie lokować. 19 maja podjęto decyzję o wysiedleniu mieszkańców miasta Haren i tam zamieszkali żołnierze oraz byli więźniowie obozów i pracownicy przymusowi.

Istnieniu miasta przeciwstawiali się Rosjanie, którzy protestowali przeciwko istniejącym na zachodzie polskim władzom. Rosjanie protestowali też dla tego, że miastu Haren Polacy nadali nazwę Lwów. Być może właśnie z tego powodu gdy do miasta przybył Wódz Naczelny, generał Tadeusz Bór-Komorowski nakazał zmienić nazwę na Maczków. Miało to nastąpić właśnie 4 czerwca 1945 roku (według innych źródeł 24 czerwca).

Niestety jeszcze w tym samym roku 1945 władzę w Wielkiej Brytanii stracił Churchill. Premierem został Clement Attlee z Partii Pracy. Prowadzili oni politykę ustępstw wobec ZSRR. Między innymi nie dopuścili Polaków do parady zwycięstwa w 1946 roku w Londynie. Zdecydowali także o likwidacji polskiej strefy okupacyjnej. Zaczęto wycofywać polskie wojsko. Ostatni Polacy opuścili Maczków we wrześniu 1948. Przybyli tam Niemcy, którzy powrócili do nazwy Haren.

Przez ten krótki okres od dwóch lat w Maczkowie powstały polskie szkoły podstawowe, gimnazjum, liceum i szkoła zawodowa. Działał też Uniwersytet Ludowy, kino, dwa teatry, polska straż pożarna i kluby sportowe. Wydawano także polską prasę. Oczywiście działała też polska parafia. W Maczkowie łącznie urodziło się 497 Polaków, odbyło się 289 ślubów i 101 pogrzebów.

https://www.islandersradio.co.uk/

Kleopatra VII pochodziła z dynastii ptolemejskiej rządzącej w Egipcie w latach od 304 p.n.e. do 30 p.n.e. Dynastię rozpoczął jeden z generałów Aleksandra Wielkiego. Ptolemeusz I Soter był jednym z najbliższych przyjaciół Aleksandra, a później jednym z jego wodzów. Po śmierci Aleksandra, Ptolemeusz objął władzę w Egipcie. Przechwycił zwłoki Aleksandra i pochował go w wybudowanym mieście Aleksandria, które stało się stolicą. Ptolemeusz I walczył z innym wodzem Antygonem, który zajął dzisiejszą Turcję i Syrię. Trzeci generał Seleukos utracił władzę w Babilonie i schronił się w Egipcie u Ptolemeusza. Po kolejnej wojnie Ptolemeusz dał Seleukosowi konnicę i ten odbił Babilon. Ostatecznie ci dwaj czyli Ptolemeusz w Egipcie oraz Seleukos w Syrii utworzyli państwa, które istniały najdłużej. Gdy mówię, że Ptolemeusz był w Egipcie nie należy tego rozumieć jako teren dzisiejszego Egiptu. Podobnie Seleukos nie zajmował tylko Syrii, ale także tereny od dzisiejszej Turcji prawie po Indie. Jednak będę dzisiaj mówił o dynastiach, a tereny, nad którymi panowali zmieniały się przez wieki.

Ptolemeusz założył w Egipcie dynastię Ptolemeuszy, a Seleukos w Syrii dynastię Seleucydów. Te dwie dynastie początkowo ze sobą współpracowały, ale później zaczęły rywalizować. Walczyły ze sobą głównie na terenie dzisiejszego Izraela. Były jednak takie momenty, kiedy zawierały sojusz. Tak się stało w 194 p.n.e. gdy Ptolemeusz V poślubił córkę Antiocha III Wielkiego. Ta córka miała na imię Kleopatra. Imię to jest połączeniem dwóch słów “kleo” i “pater”, które znaczą “sława” oraz “ojciec”. Tak więc imię Kleopatra znaczy “sława ojca”. W ten sposób imię Kleopatra weszło z dynasti Seleucydów do dynastii Ptolemeuszy. Ta Kleopatra po śmierci męża rządziła jako regentka niepełnoletniego syna. Władcy z dynastii Ptolemeuszów mają zawsze to samo imię, czyli Ptolemeusz, a kobiety to zawsze Kleopatry. Żenili się oni z własnym rodzeństwem. Jako przykład weźmy tą Kleopatrę I. Miała ona córkę Kleopatrę II oraz dwóch synów Ptolemeusza VI i Ptolemeusza VIII. Kleopatra II została żoną najpierw starszego brata Ptolemeusza VI, a potem młodszego Ptolemeusza VIII. Jeżeli dziwi was brak numeru VII to wyjaśniam, że Ptolemeusz VI i Kleopatra II mieli syna Ptolemeusza VII, ale jej brat czyli Ptolemeusz VIII zabił swojego siostrzeńca i sam został królem oraz ożenił się z siostrą Kleopatrą II. Kleopatra II miała także córkę Kleopatrę III, która wyszła za męża swojej matki czyli Ptolemeusza VIII. Jest to całkiem fascynująca historia, ale dziś chciałbym się skupić na Kleopatrze VII.

Po tym wstępie pewne zauważyliście, że śluby między braćmi, kuzynami, siostrzeńcami i bratankami były czymś normalnym. Kleopatra VII była córką Ptolemeusza XII i jak pewnie zgadliście wyszła za mąż za swojego brata Ptolemeusza XIII. W 51 p.n.e. oboje zostali władcami egiptu. Ptolemeusz XIII miał wtedy 10 lat, a Kleopatra VII 18 lub 19. Ta Kleopatra miała przydomek “Filopator”. “Filo” znaczy kochać, a “pater” to ojciec. Tak więc ten przydomek to “umiłowana przez ojca”. Ten ojciec nakazał, aby Ptolemeusz XIII po jego śmierci ożenił się z siostrą i mieli rządzić razem. Jednak doradcy młodego faraona doprowadzili do tego, że Kleopatra VII została odsunięta od władzy. Uciekła ona do na przełomie 49 i 48 p.n.e. do Syrii i tam zaczęła gromadzić swoje wojsko. Wtedy w całą sytuację wmieszali się Rzymianie. Właśnie toczyła się wojna domowa w Rzymie. Tak więc Egipcjanie mieli swoją wojnę domową, a Rzymianie swoją.

9 sierpnia 48 p.n.e. doszło do bitwy pod Farsalos pomiędzy wojskami Juliusza Cezara i Pompejusza Wielkiego. Jak zapewne wiedzie wygrał Cezar. Pompejusz uciekł do Egiptu. Gdy Cezar tam przybył jako dar dostał głowę swojego wroga Pompejusza. Nie był z tego zadowolony. Legenda mówi, że Kleopatrę przeniesiono do jego kwater w worku na brudną pościel. Chyba już wtedy zaczął się ich romans. Cezar zażądał aby zgodnie z wolą ojca czyli Ptolemeusza XII jego syn i córka rządzili razem. Tak więc Ptolemeusz XIII i Kleopatra VII mieli zacząć rządzić ponownie wspólnie. Wtedy jednak z armią na Aleksandrię ruszyła młodsza siostra Kleopatry - Arsinoe IV. Ptolemeusz dołączył do niej i razem oblegali Cezara przez pół roku. Tutaj na scenie pojawia się ojciec Heroda Wielkiego czyli Antypater. Podczas rzymskiej wojny domowej popierał Pompejusza Wielkiego. Po jego śmierci chciał się zrehabilitować w oczach Cezara, a czy mógł to zrobić lepiej niż uratować jego i Kleopatrę? Antypater ruszył więc na Aleksandrię i pomógł uratować Cezara.

Z historią Ptolemeuszy w Egipcie wiąże się nie tylko budowa miasta Aleksandria, ale także biblioteki aleksandryjskiej. Podobno jej budowę zlecił już pierwszy z tej dynastii Ptolemeusz I Soter. Podczas oblężenia Aleksandrii, gdy Cezar i Kleopatra byli oblężeni przez jej brata doszło do pożaru. Później Marek Antoniusz jako dar dla Kleopatry przywiózł zbiory ksiąg z Pergamonu. Biblioteka ta przeżyła dynastię Ptolemeuszy w Egipcie. Nie wiadomo kiedy została zniszczona. Być może było to w III wieku gdy cesarz rzymski Aurelian walczył z królową Palmiry Zenobią. Inne źródła wskazują na zniszczenie przez muzułmanów w VII wieku. Prawda jest jednak taka, że wraz z upadkiem Ptolemeuszy Aleksandria stawała się coraz mniej znaczącym miastem i w związku z tym było coraz mniej pieniędzy. Biblioteka istniała przecież dzięki opiece i wsparciu tej greckiej dynastii. Jak jednak doszło do upadku ostatniej z rodu Ptolemeuszów czyli Kleopatry VII?

Rzymianie mieli awersję do królów. Bali się też swoich wodzów, którzy żenili się z królowymi na wschodzie. Cezar miał z Kleopatrą syna Cezariona. W 44 roku p.n.e. Cezar został ustanowiony dyktatorem wieczystym. Podczas igrzysk Marek Antoniusz próbował włożyć mu na głowę koronę, ale ludzie nie przyjęli tego dobrze. Cezar więc ją odrzucił. Można jednak sobie wyobrazić, że gdyby była inna reakcja to oficjalnie poślubiłby Kleopatrę i razem rządzili by połączonymi królestwami, a ich syn Cezarion byłby następcą swoich rodziców. Rzymianie jednak nie chcieli króla. Miesiąc później 15 marca 44 p.n.e. doszło do zabójstwa Cezara. Kleopatra przebywała wtedy w Rzymie. Pozostała tam aż do połowy kwietnia czyli cały miesiąc po śmierci Cezara. Za jego spadkobiercę uznano jednak Oktawiana. Tak było zapisane w testamencie, który Cezar sporządził wcześniej. Przypuszczam, że gdyby wiedział o szybkiej śmierci zmieniłby testament. A jak sytuacja wyglądała w Egipcie?

Jak może pamiętacie Kleopatra VII była żoną swojego młodszego brata Ptolemeusza XIII. Prowadził on jednak wojnę domową z siostrą. W 47 p.n.e. przegrał bitwę z wojskami Kleopatry i Cezara. Była to bitwa nad rzeką Nil. Po przegranej Ptolemeusz XIII uciekał i podobno utopił się w rzece. Faraonem i mężem Kleopatry VIII został jej jeszcze młodszy brat Ptolemeusz XIV. Gdy Kleopatra wróciła z Rzymu w 44 roku p.n.e. kazała otruć Ptolemeusza XIV. Faraonem został jej syn znany jako Ptolemeusz XV Cezarion. W Rzymie tymczasem wybuchła kolejna wojna domowa. Spadkobierca Cezara czyli Oktawian oraz Marek Antoniusz walczyli z zabójcami Cezara. Gdy już ich pokonano Marek Antoniusz poznał Kleopatrę. Namówiła go ona do zabicia jej siostry Arsinoe IV. Rozpoczął się roman i Kleopatra urodziła Markowi Antoniuszowi trójkę dzieci. Sytuacja była podobna do tej z Cezarem. Kleopatra miała syna z Cezarem, ale nie byli małżeństwem. Podobnie teraz Marek Antoniusz miał żonę Oktawię Młodszą, która była siostrą Oktawiana adoptowanego syna Cezara. Drugi triumwirat opierał się na tym małżeństwie. Ostatecznie jednak Marek Antoniusz odesłał tą żonę i związał się z Kleopatrą. Do małżeństwa jednak chyba nie doszło. Jak na te posunięcia zareagowali Rzymianie?

Marek Antoniusz rozdzielił zdobyte tereny pomiędzy swoje dzieci, które miał z Kleopatrą. Mieli razem trójkę dzieci, najpierw bliźnięta: Helios (Słońce) i Selene (Księżyc), a później jeszcze syna Ptolemeusza Filadelfosa. Aleksander Helios dostał Armenię i Partię, Kleopatra Selena - Cyrenajkę i Libię, a Ptolemeusz Filadelfos - Syrię i Cylicję. Kleopatra miała jeszcze chrapkę na państwo Heroda Wielkiego, ale tego nie dostała od Marka Antoniusza. Rzymianom oczywiście nie podobało się to, że ktoś rozdaje rzymskie zdobycze. Marek Antoniusz uznał także Cezariona za legalnego spadkobiercę Cezara, co uderzało w prawa Oktawiana, który był adoptowanym synem tego dyktatora. Doszło więc do kolejnej wojny domowej. Oktawian nie miał problemów z przekonaniem Rzymian, że Marek Antoniusz i Kleopatra to wrogowie. Jak się skończyła ta wojna?

We wrześniu 31 p.n.e. doszło do bitwy morskiej pod Akcjum. W pewnym momencie Kleopatra ze swoimi statkami odpłynęła. Marek popłynął za nią. Doprowadziło to do klęski. Kleopatra i Marek Antoniusz uciekli do Egiptu. Teraz to już było tylko kwestią czasu kiedy Oktawian przybędzie do Egiptu. Marek Antoniusz popełnił samobójstwo, później także Kleopatra. Swojego syna wysłała do Indii, ale został on oddany w ręce Oktawiana, który go zabił słysząc radę, że nie może być dwóch Cezarów, że nie może być dwóch spadkobierców Cezara. Co się stało z pozostałymi dziećmi Kleopatry?

6 maja 2023 roku Karol III Windsor zostanie koronowany na króla Wielkiej Brytanii. Zachodzi jednak pytanie czy powinien mieć on numer IV? Czyli zamiast być Karolem III czy nie powinien być Karolem IV? A może wcale nie powinien być królem? I co wspólnego ma z tym religia i szkandela?
Henryk VIII był królem Anglii w czasach reformacji. Nie chciał jednak zmieniać religii. Napisał dzieło przeciwko Lutrowi, za co papież dał mu tytuł “Obrońca wiary”. Niestety Henryk nie miał syna, a papież nie chciał dać mu rozwodu z jego pierwszą żoną. Henryk ogłosił się więc głową kościoła anglikańskiego i w ten sposób dostał rozwód. Ten kościół w jego czasach różnił się od kościoła katolickiego tylko tym, kto w nim zarządzał. Można powiedzieć, że był to kościół katolicki z królem Anglii zamiast papieża.

Po jego śmierci katolicyzm próbowała przywrócić jego córka Maria I Tudor. Ponieważ ludzie się opierali zastosowała zwykłe metody stosowane przez władców w tamtych czasach. Lud nazwał ją Krwawą Mary (ang. Bloody Mary). Władca katolicki zaczął się wtedy kojarzyć raczej negatywnie. Później gdy rządził Jakub I Stuart doszło do spisku prochowego. Grupa katolików postanawia wysadzić parlament wraz z królem. Na wszystkich katolików zaczęto patrzeć podejrzliwie.

Synem Jakuba I był Karol I Stuart. Król Anglii był wtedy także królem Szkocji. Jednak rola króla oznaczała także bycie głową kościoła anglikańskiego oraz szkockiego. Karol I postanowił zjednoczyć nie tylko kraje Anglię i Szkocję, ale także ich kościoły. Doszło do buntu przeciwko królowi i tak Karoli I stracił głowę. Gdy jego synowie Karol i Jakub wrócili z wygnania zgodnie z wolą ojca nie mścili się na winnych. Karol I został męczennikiem w kościele anglikańskim, a dzień 30 stycznia jest dniem tego świętego kościoła anglikańskiego.

Karol II rządził w trudnym okresie. Np. w 1665 na wyspie wybuchła epidemia czarnej śmierci. Rok później w 1666 doszło do wielkiego pożaru Londynu. Najgorsze jednak było to, że Karol II nie miał legalnych dzieci. Królem po jego śmierci miał więc zostać jego brat Jakub II. Problem był jednak w tym, że Jakub II przeszedł na katolicyzm. Król Karol II kazał odebrać córki swojemu bratu i wychować je w religii protestanckiej. W ten sposób chociaż Jakub II miał zostać królem, który wyznawał katolicyzm to wszyscy wiedzieli, że po jego śmierci będą rządzić jego córki protestantki.

Jakub II został królem po śmierci brata Karola II. Urodził mu się jednak syn, a teraz nie było już nikogo kto mógłby mu zabrać tego syna i wychować w religii protestanckiej. Chociaż miał dwie starsze siostry Marię i Annę, to panowała wtedy zasada, że władzą dostają najpierw chłopcy, a dopiero po ich śmierci dziewczynki. Tak było np. w przypadku dzieci Henryka VIII. Miał on najpierw dwie córki Marię i Elżbietę, a potem syna Edwarda. Chociaż syn był najmłodszy panował jako pierwszy. Teraz też po śmierci Jakuba II miał panować Jakub III, jego syn. Tutaj na scenie pojawia nam się szkandela.

Szkandela to podgrzewacz do pościeli w kształcie patelni. Napełniano je gorącą wodą, żarzącymi się węglami lub gorącym piaskiem. Taką patelnię z przykrywką wkładano pod pościel, aby śpiącym nie było zimno. Gdy 10 czerwca 1688 rodził się Jakub III jego matce przyniesiono szkandelę. Rozeszła się wtedy plotka, że królowa nie urodziła żywego dziecka, ale że jej przyniesiono innego chłopca właśnie w tym podgrzewaczu do pościeli. Twierdzono, że przyniesiono jej noworodka w szkandeli. To raczej nie była prawda, wystarczyło to jednak, aby króla Jakuba, jego żonę i tego nowonarodzonego chłopca wygnać do Francji.

Na tronie Wielkiej Brytanii zasiadła wtedy najpierw starsza córka Maria z mężem, a po nich druga córka Anna. Po ich śmierci na tronie angielskim pojawiła się dynastia hanowerska. Tymczasem niedoszły król czyli Jakub III postanowił odzyskać tron angielski. Ożenił się z wnuczką króla Polski Jana III Sobieskiego. Urodziła mu ona syna Karola. Zarówno Jakub jak i później Karol próbowali odzyskać tron Wielkiej Brytanii. Gdyby im się to udało Anglia miałaby królów Jakuba III, a po nim Karola III. Zamiast nich panowali jednak Hanowerczycy czyli Jerzy I, Jerzy II, Jerzy III itd.

Ta dynastia Hanowerska w zasadzie panuje do dzisiaj. Królowa Wiktoria z tej dynastii wyszła za mąż za Alberta i dostała jego nazwisko Sachsen-Coburg und Gotha. Gdy wybuchła I wojna światowa i Anglicy walczyli z Niemcami, ludzie zaczęli mówić, że nasi królowie są Niemcami. Tak było gdyx wygnano Jakuba II, a sprowadzono królów z Hanoweru, później Wiktoria przyjęła nazwisko męża czyli właśnie Sachsen-Coburg und Gotha. Co było robić? Jerzy V, wnuk Wiktorii zmienił nazwisko na Windsor. W ten sposób niemiecka dynastia na tronie Wielkiej Brytanii stała się brytyjska.

8 kwietnia 1795 przyszły król Wielkiej Brytanii Jerzy IV ożenił się z Karoliną Brunszwicką. Jak doszło do tego małżeństwa? Czy było ono legalne? Jak się układało pożycie małżeńskie? Co o przyszłym królu myśleli obywatele tego królestwa?

Ojciec pana młodego to król Jerzy III. Znany jest z tego, że stracił kolonie amerykańskie oraz tego, że zwariował. Był jednak lubiany przez swoich poddanych. Zupełnie inaczej było z jego synem, przyszłym królem Jerzym IV. Prowadził on hulaszcze życie i miał pełno długów. 15 grudnia 1785 wbrew ojcu ożenił się z katoliczką, która była dwukrotną wdową Marią Fitzherbert. Jego ojciec nie uznał tego małżeństwa, a żona króla obiecała nie afiszować się z tym faktem.

Dziesięć lat później długi syna urosły tak bardzo, że ojciec, król Jerzy III szantażował go. Powiedział, że nie spłaci tych długów jeżeli syn nie ożeni się ze swoją kuzynką Karoliną Brunszwicką. Do ślubu doszło właśnie 8 kwietnia 1795 roku. Niestety Jerzy IV uważał, że Karolina jest brzydka oraz, że nie dba o higienę osobistą. W noc poślubną się upił i do łoża małżeńskiego przyprowadził go kamerdyner.

Prawie dokładnie 9 miesięcy później, bo 7 stycznia 1796 roku urodziła się księżniczka Charlotta Augusta. Było to jedyne dziecko tej pary, która parę tygodni po ślubie przestała się widywać. Czy jednak było to legalne małżeństwo? Jerzy IV miał już przecież żonę Marię Fitzherbert. Wprawdzie jego ojciec nie uznał tego ślubu, ale był on zawarty przy świadkach i z wszelkimi zasadami. Tamten ślub był jednak przeciwny aktowi o królewskich małżeństwach z 1772. Nie mówiąc już o Ustawa o następstwie tronu z 1701, która zabraniała małżeństwa z katolikiem.

Sama Maria Fitzherbert uważała, że jej związek jest ważny, bo według niej prawo kanoniczne góruje nad prawem świeckim. Jerzy IV dalej się z nią widywał podczas gdy z oficjalną małżonką Karoliną Brunszwicką żył w separacji. W 1811 roku król Jerzy III zwariował na dobre. Jego syn rozpoczął 10-letni okres regencji. Postanowił zająć się losem swojej córki. Zaręczył ją w 1813 roku z królem Holandii Wilhelmem II. Ona jednak zerwała te zaręczyny i w 1816 wyszła za mąż za Leopolda, przyszłego króla Belgów.

Charlotta Augusta była lubiana przez poddanych. Wszyscy czekali na ten moment gdy po śmierci dziadka Jerzego III oraz ojca Jerzego IV zostanie królową Wielkiej Brytanii. Niestety rok po ślubie zmarła w połogu 6 listopada 1817. Ojciec się tym nie przejął, matka jeździła z kochankiem po Europie. Ludzie jednak rozpaczali. Pogrzeb ukochanej przez wszystkich księżniczki Charlotty Augusty przypominał późniejszy pogrzeb księżnej Diany z 1997.

W 1820 zmarł Jerzy III, a Jerzy IV został królem. Wprawdzie rządził już przez poprzednie 10 lat, ale jako regent, teraz miał zostać koronowany. Wróciła wtedy z Europy jego żona Karolina. Jerzy IV postanowił się z nią rozwieść i wytoczył jej w parlamencie proces o zdradę. Karolina jednak była (odwrotnie niż on) lubiana przez poddanych. Procesu więc nie kontynuowano. Król miał jednak swoją zemstę. Gdy Karolina chciała przyjść na jego koronację zamknięto jej drzwi przed nosem.

Karolina Brunszwicka, żona Jerzego IV zmarła rok później 7 sierpnia 1821. Jakiś czas wcześniej na wygnaniu zmarł też Napoleon. Wieść o jego śmierci dotarła w dniu śmierci małżonki. Podobno królowi powiedziano wtedy: “Wasza Wysokość, umarł Twój największy wróg”. Oczywiście miano na myśli Napoleona. Jerzy IV jednak zapytał: “Ale czy umarła ona śmiercią naturalną?”

https://www.islandersradio.co.uk/krol-bigamista/