เรื่องนี้เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ทุก ๆ พระองค์ ย่อม

เป็นแบบเดียวกันหมด ปรากฏว่าพระพุทธเจ้าที่จะเคารพสิ่งอื่นไม่มี นอกจาก

พระธรรมแล้ว พระพุทธเจ้าเคารพพระธรรมอย่างเดียว คือเมื่อได้ตรัสรู้แก่

พระปรมาภิเษกสัมโพธิญาณแล้ว พระองค์ตั้งพระทัยแน่แน่ว สิ่งอื่นนอกจาก

พระธรรมที่ตถาคตจะเคารพนั้นไม่มี

       ประเพณีพระพุทธเจ้าแต่ก่อน ๆ ก็แบบเดียวกัน เมื่อได้ตรัสรู้แก่

พระปรมาภิเษกสัมโพธิญาณแล้ว ก็เคารพพระธรรมอย่างเดียวเท่านั้น การเคารพ

ต่อพระธรรมเราต้องเข้าใจเสียให้ชัด

       วันนี้จะชี้แจงแสดงให้แจ่มแจ้งว่า การเคารพทำท่าไหนอย่างไรกัน

ความเคารพของเราท่านทั้งหลายในบัดนี้ ซึ่งปรากฏอยู่เมื่อเด็ก ๆ เล็ก ๆ ก็

เคารพต่อพ่อแม่ เพราะได้นมจากพ่อแม่ เลี้ยงอัตภาพให้เป็นไปหายหิว

เคารพต่อพ่อแม่ก็เพื่อจะกินนมเท่านั้นเอง ยังไม่รู้เรื่องเดียงสาอันใด เคารพแม่

จะรับนมเท่านั้น

       ครั้นเจริญวัยวัฒนาเป็นลำดับ อยากได้ผ้าเครื่องนุ่งห่ม พ่อแม่ให้ ก็

เคารพพ่อแม่อีก

       เมื่อพ่อแม่ให้ผ้า เครื่องนุ่งห่มก็เคารพ เพราะอยากได้ผ้าเครื่องนุ่งห่ม

เท่านั้นจึงได้เคารพ

       ครั้นเจริญวัยวัฒนาเป็นลำดับไป การอยากได้มันก็มากออกไป 

              พระธรรมเทศนา พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) กัณฑ์ที่ 11

อาหารเครื่องเลี้ยงท้องอีก อยากได้อาหารเครื่องเลี้ยงท้องหิวได้จากพ่อแม่ หิว

เวลาใด ก็เคารพพ่อแม่อีก เคารพเพื่อจะกินอาหารเท่านั้น ไม่ได้เคารพเรื่องอื่น

แล้วก็ต่อมาจะต้องการสิ่งใด

       เจริญวัยวัฒนาเป็นลำดับ ต่างว่าเด็กหญิงเด็กชายมีนิสัยดีอยากจะ

เล่าเรียนศึกษา ก็ต้องอ้อนวอนพ่อแม่ เคารพพ่อแม่อีก เพื่อจะได้ทุนค่าเล่า

เรียนศึกษา เคารพเท่านั้นไม่ได้เคารพเรื่องอื่น

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

 เบญจขันธ์ทั้ง ๕ ขันธ์ ๕ ของมนุษย์ ขันธ์ ๕ ของกายมนุษย์ละเอียด เมื่อเข้าถึงกายทิพย์ กายทิพย์ละเอียดแล้วก็หลุด

       ขันธ์ ๕ ของกายทิพย์ กายทิพย์ละเอียด เมื่อเข้าถึงกายรูปพรหม รูปพรหมละเอียดก็หลุด

       ขันธ์ ๕ ของกายรูปพรหม รูปพรหมละเอียด เข้าถึงอรูปพรหม อรูป

พรหมละเอียด ก็หลุดหลุด หมดหลุดเป็นชั้น ๆ ไป

       ขันธ์ ๕ ของกายอรูปพรหม อรูปพรหมละเอียด ถึงกายธรรมเสียแล้ว ก็หลุด

       ถึงกายธรรมพระโสดา ขันธ์ ๕ ของกายธรรมโคตรภูหยาบ โคตรภูละเอียด หลุด

       เข้าถึงกายธรรมพระสกทาคาแล้ว กายธรรมของโสดาหยาบ โสดาละเอียด หลุด

       เข้าถึงกายธรรมของพระอนาคาหยาบ อนาคาละเอียดแล้ว

กายธรรมของพระสกทาคาหยาบ สกทาคาละเอียด หลุดออกไป เช่นนี้

       เป็นชั้น ๆ เช่นนี้ เรียกว่ารู้จักสำรวม ถูกส่วนเข้าแล้ว หลุดเป็นชั้น ๆ ไปดังนี้

       เมื่อหลุดออกไปได้แล้ว เห็นว่าหลุดจริง ๆ ไม่ใช่หลุดเล่น ๆ ถ้าว่าโดย

ย่อแล้วละก็ พอถึงกายธรรมหยาบละเอียดเท่านั้น ไปนิพพานได้แล้ว แต่ว่าหลุด ดังนี้เป็น ตทังควิมุตติ ประเดี๋ยวก็กลับมาอีก

       พอหลุดแค่พระโสดา นั่นเป็นโลกุตตร ข้ามขึ้นจากโลกได้แล้ว เป็น

อริยบุคคลแล้ว แต่ว่าไม่พ้นจากไตรวัฏฏ์ไป ต้องอาศัยไตรวัฏฏ์ เพราะยังไปนิพพานไม่ได้ ต้องอาศัยกามภพ รูปภพอยู่ แต่ว่าอาศัยอยู่แต่เปลือกนอก ข้างในล่อน จากเปลือกนอกเสียแล้ว

       อย่างนั้นก็พอใช้ได้ แต่ว่ายังไม่ถึงที่สุด ต้องถึงที่สุด คือ พระอรหัตผล

นั่นแหละ จึงจะพ้นเด็ดขาดเป็นวิราคธาตุ วิราคธรรมจริง ๆ หลุดได้จริง ๆ เช่นนี้ อย่างนี้เอาตัวรอดได้

       เมื่อรู้จักหลักความหลุดพ้นเช่นนี้แล้วก็ตั้งใจให้แน่วแน่ ต้องมีความ

สำรวมเบื้องต้นที่ท่านได้ชี้แจงแสดงไว้ในอารมณ์ที่ไม่งาม แล้วสำรวมระวังให้ดี รู้จักประมาณในการบริโภคอาหาร มีความเพียร มีศรัทธา กล้าหาญ ไม่ย่อท้อ นั่นแหละคงจะไปถึงที่สุดได้ ทว่าย่อท้อเสียแล้วถึงที่สุดไม่ได้ง่าย ให้เข้าใจหลักอันนี้

       หลักที่แสดงแล้ว ที่แสดงในทางขันธ์ ๕ เป็นของหนักแล้ว คิดสละ

ขันธ์ ๕ นั่นได้ด้วยความสำรวมระวัง นี้เป็นทางปริยัติ เป็นลำดับไป จนเข้าถึงถอดกายเป็นชั้น ๆ ออกไปแล้ว จนกระทั่งถึงพระอรหัตถึงวิราคธาตุวิราคธรรมกายพระอรหัตหยาบ พระอรหัตละเอียดนั้น ในแนวนั้นเป็นทางปฏิบัติปฏิเวธ ก็เป็นชั้น ๆ เคยแสดงแล้ว

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

ไอ้พวกที่ได้ฟังแล้วจะปล่อยก็เป็น   แต่ว่าเสียดายไม่ยอมปล่อย อีก

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา   ทุกฺขา ยึดถือ

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

แต่ว่าวิธีปล่อยขันธ์ ๕   ไม่ใช่ของเล็กน้อย ไม่ใช่ของปล่อยง่าย

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

สำรวมตาได้ ยังประโยชน์ให้สำเร็จ

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

เมื่อรู้ชัดดังนี้ วิธีจะละขันธ์ ๕ ถอดขันธ์ ๕   ทิ้ง วิธีจะถอดสละขันธ์ ๕

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

หนักอย่างทางธรรมน่ะ   นั่นลึกซึ้งแบบขันธ์ทั้ง ๕ นำขันธ์ทั้ง ๕ ไปมาก

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๐ เรื่อง ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนัก

ขันธ์ ๕ เป็นของหนัก   ไม่ใช่ของเบา