La primavaira avant dus onns avain nus visità per l’emprima giada la duas soras Anya e Varya ch’èn fugidas da la guerra en l’Ucraina. Dapi bun in onn vivan ellas cun lur mamma a Cuira. La vita a Cuira, ina vita en in nov dachasa – ed il cor en dus lieus.

–

Igl è puspè vegnì pli fraid, ina stoda fradaglia malempernaivla! Mo per l’ambient, per ils animals ed er per ils carstgauns n’èn bunas betg mo temperaturas chaudas, era la fradaglia ha sia funcziun. Las temperaturas bassas tegnan ensemen nossas muntognas grazia a la schelira permanenta, procuran per naiv che protegia l’enviern nossas pradas ed èn era bunas per nossa circulaziun dal sang.

–

Questa emna datti purtrets spectaculars da las vias en Germania. Las puras ed ils purs n’èn betg cuntents cun il program da spargn da la regenza. L’emna da chauma blocheschan els vias, cruschadas, punts, vitgs e citads cun lur grondas maschinas.

Recicladi Rueun ed ils rests da Nadal: Il Minisguard è stà sin visita en in recicladi per guardar tge che vegn dismess e pertge ch’i fa senn da separar chartun, palpiri, metal, lain ed autra rauba. – Prevista sin l’onn 2024: Tge precis che quai onn nov porta, na sa nagin dir. Ma ina u duas chaussas èn uss gia segiras. Uschia è l’onn 2024 per exempel in onn plain elecziuns. Ma er en il mund da sport capita quest onn ina massa. – Vocabulari da naiv: Naiv nova, naiv entira ubain naiv arsa e marscha? La Rumantschia enconuscha ina massa pleds per l'alv bletsch che croda giu da tschiel. Il Minisguard porscha in pitschen curs da vocabulari d’enviern.

Muments positivs dal 2023

En la davosa emissiun da l’onn guardain nus enavos sin bels muments dal 2023. Mussain quant activs che uffants èn stads durant l’onn. Per lur dretgs, per il sport e per la lavur. In Minisguard plain bels muments, massa animals ed anc dapli uffants.

Cun famiglia Cathomas en il guaud per il pignol da Nadal:

Per avair in bel pignol en stiva da Nadal pon ins cumprar in u ch’ins po ir sez en il guaud per in. En intginas vischnancas en il Grischun è quai anc lubì. Nus avain accumpagnà la famiglia Cathomas da Sumvitg en la Val Sumvitg a la tschertga da lur pignol perfetg da Nadal.

Pignol da Nadal – cumprar, fittar u in da plastic?

Pignols da Nadal datti en tuttas furmas e variantas, da quests da plastic, pignols cumprads d’ina tratga, da quests ch’ins va sez en il guaud per tut u er pignols ch’ins po affittar. Nus preschentain las differentas variantas uschia che ti poss decider sezza tgenin che è il pignol da Nadal per tai.

Mintgina e mintgin sa che la vigilgia da Nadal è ils 24 da december ed enconuscha in zic l’istorgia. Ma co è quai puspè stà cun ils Trais Sontgs Retgs e cura e co cumenza l’istorgia da Nadal? Uffants da la segunda fin sisavla classa da Breil e Donat raquintan l’istorgia da Nadal en differentas variaziuns.

–

Per la 28avla giada èn represchentantas e represchentants da las Naziuns unidas e d’organisaziuns d’ambient sco era persunas da la scienza e da l’economia s’entupadas a Dubai a la conferenza davart il clima. Var 70’000 persunas!

Dimensiuns giganticas cun resultats survesaivels. Il Minisguard declera l’istorgia da las conferenzas davart il clima e tge ch’è vegnì decis fin oz.

Tge capita tut avant che ti pos ir cun skis u cun snowboard? - Il Cussegl federal, co funcziuna el e co vegn el elegì?

Las vatgas durant l’enviern

L’enviern è arrivà – juhui. Mo tge munta quai per ils animals, pli exact per las vatgas che passentan normalmain lur temp sin las pastgiras? Nua ch’igl era fin dacurt anc tut verd, hai uss ina cuverta alva. Il Minisguard guarda co che las vatgas vivan l’enviern, pertge ch’ellas n’han betg fraid e tge ch’è impurtant per ils vadels, per ch’els na vegnian betg malsauns.

Starnidar, dapli che mo «hatschi»

Cun il temp fraid da l’enviern turna er il temp da gnagnas e grippas e cun lezzas ensemen las starnidadas. Pertge stuain nus starnidar e co faschain nus quai il meglier per betg periclitar ils auters? Il Minisguard declera.

In Minisguard plain lungurella: Avair lungurus è insatge che nagin n’ha propi gugent. Ma – lungurella è para insatge bun. Propi? Il Minisguard prenda partida per la lungurella, declera pertge ch’ella è impurtanta per nossa creativitad e lascha avair uffants lungurella per suenter vegnir creativs.

Fiutscher – passa 180 professiuns e 240 scolaziun sa preschentan

Mintga dus onns han giuvnas e giuvens sco era persunas creschidas la pussaivladad da fufragnar en las pli differentas professiuns e scolaziuns. Il Minisguard ha visità tranter auter ils constructurs e las contructuras da metal, nua ch'ins dastga preparar in toc metal, al buglir e la finala prender l'ovra a chasa. Ils lainaris e las lainarias mussan co ch'ins construescha in tetg u ina stgala ed ils electricists e las electricistas da rait guardan per exempel che nus hajan electricitad u internet fin en chasa u en scola. Uschia duai l'exposiziun Fiutscher gidar a tscherner la dretga professiun u scolaziun.

Co chat jau il dretg emprendissadi u la dretga scola per mai?

Exposiziuns sco la Fiutscher èn in bun agid. Ma per propi chatar la professiun che plascha e ch'ins fa lura era gugent e bain datti plirs pitschens pass. En il Minisguard mussain nus cun l'exempel da Paula la via a partir dal mument ch'ella va en la settavla classa e na sa anc betg propi tge far, fin ch'ella sa decida per in emprendissadi.

L’iniziativa per la plazza da scola a Trun:

Lara Sofia è 9 onns veglia, scolara a Trun ed ha fatg insatge che pacs uffants fan en sia vegliadetgna, ella ha lantschà in’iniziativa! Per ella porscha la plazza da scola a Trun memia pac per ils uffants da scola uschia ch’ella ha rimnà ina massa suttascripziuns per midar quai.

Il sistem da scolaziun dual:

Sche ti has finalmain terminà la scola èn tes vitg n’èsi tuttina betg finì cun emprender ed ir a scola. Durant tes emprendissadi visitas ti almain in di ad emna la scola professiunala. Quest sistem da lavurar ed ir a scola numnan ins la scolaziun duala.